Ioannis de Bussieres è Societate Iesu Scanderbergus, poema

21쪽

POEMATIS. M v R A T E s Murcarum Imperator, comite Filio MMhometo , numerosissimo cinctus exercitu, Croiam obsidet,

Albani regni urbem primariam. E proximis montibus propugnat

eam SC ANDER BEG v s Albania Rex. Durat obsidio, donec variis cladibus ab Albano Amurates affectus, postrema tandem toto exem

citu fuse , oe ipse dolore oe deo

ratione impotens sui, in tentorio

siuo emoritur.

22쪽

LIBER PRIMUS.

ARGV MENT V M. Scandetbegus , opem flagitaturus,

Venetias nauigat.

s CANDER

23쪽

LIBER PRIMUS.

Propositio, In ocatio, o Adhortatio.

UGNANTEM , Turcamque hostem , seruataque Croiaei Moenia , & aggestos Scythica de gente triumphos

Musa refert. Tu qui coelo super Astra receptus, scandestege sedes, mentes augere beatas Cui datur, & nostras audire a Numine voces, Imple animum , dignumque assia sub pectore carmen. Teque utinam exscribat carmen, celebretque canendo , Qualis eras, hostem medium cum vertice immo Tinderet ad pubem gladius, partε'ue recisae Hinc inde exciderent; turmis clim pluribus unus obiectus , caedem innumeram, reditumque patrares. Forsitan exemplum lentos, dubiosque pericli Concitet , ac sancta unanimes in praelia mittat. Iuropam quid enim iuratae vincula pacis Conciliant Reges Numen quid scedere nectit quid Bellona furens pacatis exulat oris Scilicet ut rerum Dominos malesana voluptas Occupet, ac iusti pereant cum pace triumphi O Reges t Deus haec vobis non otia fecit.

Maior adest belli series. Quid Turea fatigat si maria , & terrast quid adsuc Cretensibus ocis lacumbit : necdum Ponto detruditur Helles λA Sargite,

24쪽

Surgite , & extremos pestem depellite ad Indos. Tu iuuenis, quem ecclum ambit, cui Lilia florent Aurea, & immense cui Francia limite crescit ;Imple facta citus. Seros patiere nepotcs Profligare Scytham ,& diram subuertere gentem Haec tua laus , Thracis domiti tibi laurea surgit. Mox ubi te partu augusto Lucina bearit, Desphinumque tuis dederit Teresia terris, Consurge in Martem, Europae te castra sequantur. Iam trepidat Pontus, pallet iam Luna bicomis ;Iam septemgeminae metuunt sub turribus arςes.

2 militi Pelli. I Renen sponsam expingi, speque incitat ignes,

SCANDER BEous amans ; felici Albania plausu Laeta fremit, duram perfundunt gaudia Croiam. Plebs myrtum lauro insertam , Resemque pudicis Vnrbus edomitum , & thalami pia munera nato Gratatur, facilesque dies , atque otia pacis. Sed plausu in medio funestat Nuntius urbem Tristior, & magnis animos terroribus implet. Sistitur ad Regem properans ; sicque ora resoluit. Bellum ingens dirumque fero. Volat excita regnis Turcia , & Europa atque Asia sub signa vocatis ,

In te versa ruit; quaeque arma minacia terrent

Pannonios , Epirum implent, atque oppida vastant. Vidi ipse innumeras equitum peditumque phalanges, Lunatasque acies, umbrare ingentia camporum AEquora ; decrescunt sub equis potantibus amnes, Subsidunt terrae sub pondere tormentorum, Atque hebetant vexilla diem. Longa agmina ducit Iunior, Sc primas seruens Machometus in iras ;Quin & Amurates, sceptro serroque receptis , Armorum imperium exercet, molemque gubernat Auguriis animum, & votis maioribus augens. Dirigradam Croiamve petat, mens ambigit anceps.

25쪽

LIBER L

Sic ait. Haudquaquam dictis pro talibus horres

SCANDER BEGE metu : immoto stat pectore virtus Martia, & abductos iam iam procurrit in hostes. Accelerent, inquit ; forsan mutasse pigebit Primum hostem. Faxo, desertam exoptet eremum Dirus Amurates , repetitaque sceptra queratur. Eriiuuat Epirum mediam signare tropineis Barbaricis ; patrios infenso sanguine manes Exsaturare iuvat: manet haec raptum hostia Patrem.

Beliberatio cum ducibus.

HAEc fatus ; socios armorum , pectora fida,

In conclave vocat, nec terrentem occulit hostem,

Primus adest , senio emeritus, canisque verendus, Zunites. Smyrnae quondam sceptrum ille tenebat , Iustitia gratus populis, armisque timendus ;Vna cui proles Helena est pulcherrima Virgo , Patris amor , regni fulcrum , Reguinque cupido. Omnia sed rapuit; Natam , urbem, & nobile regnum sSaeuus Amurares ; miserae ludibria sortis. Infelix Scythico seruit nunc Smyrna Tyranno ;Virgo , nisi occubuit leto , ferrumque recepit,

Urbis in excidio , gemit heu crudelia fata , Incusatque diem ; iacturam passa pudoris , Clausa gynaecaeo , isdisque obnoxia probris. Ipse Pater sorti infaustae cladique superstes, Albanum fugit ad Regem , iustisque flagrantem

Mentem odiis , meritasque iras & funera deserti Tum Memnon sedet: hic iuuenis , clarusque vetusto sanguine maiorum, doctis regnabat Athenis ;At keptrum sponte abiecit, regnumque reliquit: Tantum odij in Turcam , & tantus iuuenilibus annis Laudis amor , Psamque tulit, legitque phalangem Robustam iuuenum ; & tiro se nobilis addit Almo: & magno formatur in arma magistro. Timoleon iuxta est ; cui magno in corpore vires

26쪽

6 SCANDER BEGI

Amplae molem aequam ; animus nec defuit ingens. Nec te Caune aetas tenera, & vemante iuuenta Flos primus , coetu excludit; quin suppleat annos Mens senior teneros , materni & sanguinis ortus. Albani Mariana soror , dum Turca reuellit Epiri Imperrum , fratresque in vincula ducit; Luctum inter Caunum peperit; sed sedula mater Abdidit in siluis ; primum canis ubera praebet, Rustica dum nutrix inuentum admisit alendum. Sexennis tunc Albanus ; nunc bis duo lustra Caune imples , magnusque in te iam fingitΗr Heros. Quin etiam Depranus, Procerum mirante Senatu, Insperatus adesti Prudens speculator in urbe Consilia explorat Turcae, leseque latenter Insinuat, prusamque sagax Aulamque recludit. Is praegnans magni euentus , Volat Myor Euro, Et Regi Albano Turcae mysteria pandit. Rex fouet amplexu, & memorem gratatur amorem.

Amurates deponit Imperium.

Mox inpranus. Non te serui mens prima Tyranni SCANDERE EGE fugit. Nam quas modo gloria sceptri Depositi non percurrit celeberrima gentes Quis regnis plenum Machometi regna dedisse Nescit Amuralem partis saturumque triumphis, Percepisse nouum quem Turcia nescit honorem 'Omnibus ista quidem ; sed paucis nota, Feraulas Quae mihi denarrat, scenamque expandit opertam. Rex senior , titulisque auctus, gestisque superbus, Pannoniisque tumens Spoliis, dc Rege perempto , Variata quem luget, triplex lugetque thiaras, Lugebitque diu 3 cum te tot desere palmis Cerneret, atque unum laurorum infringere siluam rΕt frustra insidiis tentatum , armisque petitum, Indignans , flagransque odiis, & vulnere caeco Irarum, & tacito depastus pectora cancro b

27쪽

Seeptrum odit, soliumque ἱ grauem malitque eoma

Ponere e tantum urget fama: amflitiose libido. Ergo piam assimulat mentem , Votumque recussir,

Quod sub Varnensi pugna, mediisque periclis

Miserat ; in sacros priuatum intrare recessus, Si pugna incolumis , tantumque haud victus abiret. Qua prusa ad Boream flectit, septemque Triones Inspicit; ampla iacet nemorum dictincta viretis planities campi: riui de sontibus undant, Pereurruntque solum; medio da colle tumescunt Amplae aedes; agri sese sub lumina fundunt. Huc se , Mustorum longa comitante caterua, Condit Amurates, vitiisque obducit amictum. Vix nascens croceas pingit Titonia bigas , Deruisi j magno in numero , gens impia ritum Sacrilegum instaurant; medio stat in agmine princeps, Insanalque preces iactat. Cum Phaebus ad Indos Vertitur occiduos , summoque exstendit ab axe ,

Secti des docti Alcoranum , legisque periti, Circumstant, falsique docent monumenta Prophetae. Ille audit, dictisquc animum mendacibus implet. Quin etiam vario distinguit seria lusu , Et reuocat Martem , & bello se pascit inani ;Mox fingit pedites , & milite ludit eburno , Alveolisque serit pugnas. Mox deligit aptos Sectidum , formatque aciem , belloque Magistros Erudit, & gaudens doctis documenta rependit.

ε murates resumit Imperium. SEd frustra studium occulitur , sopita resurgit

Ambitio , laudumque ardor, sceptrique cupido. Taedia campi augent, flammasque incendit eremus. Saepe senem inuisit, Priami generosa propago, Chatites, bellis socius, sociusque pericl1s ; ι 'Aularum ille sagax , penetrauit in abdita mentic filia, & caecos ignes , Regemque retexit.

28쪽

8 SCANDER BEGI

Tum sic alloquitur. Claro Rex digne theatro , Tu ne hic perpetuus . latebris inglorius altis, Et tumulo, Rex summe , iaces sic gesta coronas Sic laudes cumulas sic texta illustria claudis 3 At tibi non tantas dederat victoria palmas , Ut cursu in medio, coelique fauentibus Astris, Deficeres, sortem prodens congestaque dona. Nec regno factum satis est ; quanquam tibi laudum Sit satis, & celso tollat te gloria coelo: Regnum urget, landitque preces . victriciaque arma Poscit, & Hunniadem obiectat, Croiamque rebellem. Est super Hunniades, victus licet, imminet ingens,

Germanosque vocat, Romamque ferocior insere. Huic Iuvenem opponis, tironem, animoque superbum ;Rerumque ignarum , & temere tua signa larentem.

Nam quid Scenderen dicam P:d moenia Croiae , Quid regnum Albanum Z quid nostrae opprobria gentis pDetritasque tibi laudes , raptosque triumphos Nempe tibi probrum est , poenam si prorogat ultra

Scenderes, nec te cessantem iniuria pungit. Ingerit haec natus Priami, flammasque ministrat Ardenti ,& tacitis citus emouet ostia votis. Nec mora ; dum natus late Bithina per arua Venatu indulget, trucibusque effervet in apris :Prodit Amurates , solioque exceptus auito, Restiuit sese regno, sceptrumque resumit. Miles plaudit ouans , sonat Aula, & longa resultant Atria , percurrunt festiua incendia Plutim; Et Regem uxores reducem civesque salutant.

Quid faciat gnatus ' regnanti obnoxia praebet Obsequia, & falsa simul at pia gaudia mente. Nec tardat senior; promptas rapit ira phalanges, Et quas Pannonio Macnometus destinat hosti, venit in Albanumi & totis in te ingruit armis

29쪽

LIBER I.

VI. Croia metus a DamonLHAEc Drepanus Procerum in coetu. Malgurrius Vrbem

Interea exagitat, tacitusque venena propinat. Miserat hiuic Erebo Croiam vexare tyrannus

Lucifer ; & Fraudes socias, Astumque, intumque Addiderat, Fraudumque malas infuderat artes. Ille domos tectus penetrat; satagitque per urbis Compita, per vicos, per limina sacra, per aras, Et turbare animos, & sollicitare pavorem. Corda gelu adstringit, segni stant sanguine venae; Et tremor, & luctus, trepidaeque angustia mentis, Et squallens mortis facies, pigra pectora quassant. Ante oculos Turcae immanis versatur imago , Coniugiis violatus honor, raptusque puellis Flos tener,& fuso cunabula tincta cruore, Et latium flammae; & quidquid mens territa fingit. Audit Scenderes curas, moestumque timorem, Et fluctus animorum, & gelidum formidine ciuem; Nec timet. Eurydamum praeconem arcessit,& urbi Quae mandata ferat, subito tonat ore timendus. I celer, & populis deser mea iussa vocatis. Qui metuunt, urbe abscedant; imbellia muri Pectora non capiunt; patet ingens porta timenti. Ad montes fugiant, secum & sua pignora portenrisufficiam ipse mihi. Nam claudi moenibus iisdem Albanum, timidosque nefas. ruat Hostis,in Uno Albano quod vincat erit 3 quin, si Deus adiit, Quo vincatur erit. Praeco mandata capessit, Plebs luget; certumqui metum, tristemque pudorem, Et vitam, & Regem, ancipiti sub corde volutat. In luctu nox atra ruit : caligine caeca Terra latet; pauidosque sopor non irrigat artus.

30쪽

SCANDER BEGI

LVmina tum sor e in terras dena a Georgus Figit; & Heroem, Croiamqtie , & fama timentam Epirum videt , & discrimina proxima rerum. Nobilis hic olim bello, mortasque triumpho Nobilior, Christit pulchram pro Numine vitam Fu derat, tutactam mercatus sanguine palmam. Nunc inter Proceres, sublimi admissus Olympo , Albano studet , & fidei, Croiamque tuetur. Ille rogat Christum 1upplex. O digna Parentis Elemi soboles, humana piacula morte Qui luis Electosque regis, coetumque fidelem. . In furit hostilis rabies; en sidibus imis

Tartareae pestes , & monstra immania surgunt, Diuexantque Fidem. Quantis iam funditur oris Alcoranus quae nunc terra illibata veneno Num satis est , primos virus quod manat ad Indos,

Quod Gangi labem aspergit, quod toxica Nilum Inficiunt, imisque nori Niger influit undis 'Europam ni dira lues, Romaeque thiaram Hauriat, SI reliquis spargat contagia terris. Albanum nam si tollis, quis claultra furenti obiiciat 3 tabum exundans quis mole repellat Iam fugit Hunniades, iam tracta ferocia gentis Pannoniae 3 iam porta patet quam clauserat Ister; a super Croia est , super una Albania; quanquam Incassum sperant; animos agitante pavore Et vires soluente metu , quem Tartarus insert. Finierat. Christus diuino narc ore reponit. Impietas metam inueniet ; tuus ille retundet Albanus victam , Lunataque signa reuellet. Tu modo in insernas pestes, stygiasque paludes Robur habe, primumque animis infunde vigorem. Dixerat. Angelicis resonant concentibus aurae , cratantur Proceres, thymiama ectatat odorem

Ambrosium