장음표시 사용
101쪽
216 Forma. Vetustae moenia Regiae Corinthiis, aut Ioniis modis, . A. Exornat ς ac in plebis usum: Deliciasque profusus, hortos Ludis aquosis instruit. In bonum Commune, jemper siplendidus. Omnium Provisor, asi illiberaliS, , .
. Eisbimet nise parcus i . Nil Regiae deest magnificentiae; hae in ipja, nil nimιum. Pari
Metitur ac aequa bilauce, Qui veniunt abeuntque census; Modumque cautus servat, ut exitus Venas opum ne prae, eret, neque Pars maior abditimatur aulae
Soricibus. Nihil ese nosia Egente pejus Principe. Proprii ΛProm videri vali patrimonii
Attentus argutuSque cusOS. '. Sollicitus magis auxiliSquex Nou rem tributis augeat ut suam, Sed ut paterna demat OnuS manu, Soluentis e parvo coloni,
Et teuuemsbi vix agello Praebente vitam. Quine bonus Parens, Vt es Parens, Rex ossicii memor, Ceu liberos, F diaris instar Prolis, amat Populum, suosque Ciues: ει tinam reDicit ut Domum, quacunque oectat Regnum ha9uabile.
Partitus, aequo tum uatis, .' , Lance pars sua dona, nec plus Feliciori, de Patria Viro . .T LSed plus merenti: GH probitas diu '. quem rara jecrevit latentem, Et tacitam,o messioque vulgi
102쪽
Eximit, aptum grandibus, S rei Natum gerendae. Novit enim suos Princeps: hula horas diurnas Dat studio vigilesque noctes: Seleque totum sedulus, Qui, SVnum falati devovet Omnium. Nascantur e quo fonte, gnaruS, Regia jura ; datasque nusquam
Fuisse gentes Regibus; at datos use Reges gentibus: haudDa V seque libertate frusra
Trux hominum genus exui se, Non ut Tyrannos, sunt miserae quibus Turbae gementum grataque servitus Sed ut pios ivsosque Patres Desigeret, memoresque, fefe Certis teneri Legibus. His nise
Subesse Reges je quoque sentiant,
Seditioque nocens sequetur. Odera semper, qui metuunt. Metu sode tutum nil bene. Vidimus, Si non amor fulcit Mesque, Saepe thronos titubare celsos. Hoc non timebit Rex sapiens. Cui, Potens in omnes ius animos, dabit Caelisis ae easiens regendi Ars homines. Cui sunt benigna, quaerite, puris S manibus, colit, Aplexque placat, Numina. Regios Mores V exemplum jequente,
Ae sudiis imitante magnis Turba, fui ves la Principis. Sic una mens ess cum Populo Duci; Vt vera feflentur, Deoque Digna; supersitiosa temnant, c. I. Lite. GLII. P Norint.
103쪽
rintque, Patrem Romulatim Sacris Praeesse, fumino sub Iove: qui male Obliviosos impiosque bide Depe monet tremenda;
quid positi, b quid iuris, in in imum
Telluris orbem, Regnaque maxιmas.
Sibi , t ervarit; Coronas Ad lubitum arbitriumque mutanS.
Iam maior, aut quae farisior accidit Felicibus Jors in eriis p tibi Caulare non fasidio sis Regibus haec, cupidisque veri, Fas est. In Aulis stat male veritas. At Rex, Magisero discipulus Iove, Qui regnat, huic primas in omni Coustio dat, ει aure prona
Audit monentem. Sic mala noxio
Errore liber, fraudibus, ta dolo est. Se hosiis est nulli, proterbum quem Patriae uili norit hosem. Sic Patriae quo quisquis amictor,ti certus idem Regis Hephaestion.
Sic cara Maiestas Ju eruis DBqrte placet, Populis S imis
Aeque. Polanis addite regibus Regem, faventes o Mnerit optimum, Quem nostris, aut hucusque qualem Vaticinae cecinere Mussae.
Sie Pax beatos alma feret dies. Sic properorum , Civibus , omnium Spes, omnis S fortuna crescet: Perque libros, per is ora j aeclis Narrata feris, gloria Nominis, Et laus, S ingens myerii decus
Clarescet, audietque. toto Gentibus Oeeano revulpS.
104쪽
CXII. Rox, liborali Musae, studiisque humanita
tis, maxime propitiuS illustro nobilium iuvenum collegium, Cui prudentissimi atque eruditi spini Presbyteri Scholarum Planum prae- fiant, penitus lusti mit. Venerandus seneX, Mnarycius, Rogiam Maiestatem huiusccmodi
Coetus noster exiguus, dum ΜAIESTATEM TUAM,
REx AUGUSTE, intra horum angustias parietum, eum summae, quAm mens capere potest, venerationis sensu, parique animorum alacritate salutat, fastis in perenne monumentum inseribet suis , ct locum hunc, luce REGIA L Praesentiae collustratum, qui nobis deinceps sacer, dc diem hune, qui posteris nostris memorabilis erit. Ostendis clare, PRINCIΡVM hunianissime, cum maximis rebus pro ratione temporis consulueris, etiam ad minima quaevis ae humilia REGIAS TVAs curas extendi. Civitniem liniversam animo tenes, nec primos solum, sed & postremos TVI Sceptri. praesidio tutos felicesque vis esse. Istud scilicet DEI est, cuius iam in hoc Regno vices obeundae TIBI sunt magnis perinde ac parvis prospicere, tantoque Providentiam Eius masis esse admirabilem oportet. Gratulamur Nobis itaque & incredibili gestimus laetitia, talem Nobis divinitus concessitin esse Principem, cuius diligentia omnes Reipublicae partes complectatur, quique hane etiam si hi minime contemnenssam, putet, quae circa educationem Iuventutis versatur. Male enim Vero, cum sibi, tum Reipublicae consulunt ii Principes, B pud quos Iuveni meducandorum ratio. res est ultima, nec digna quidem de qua regie cogitent, cui aliquam impendant operam. Fundamen. tum tamen, salus, ac origo omnis in Republica boni, est re
Eta aediligens Adolestentum Institutio. Quam iam bene, hac de re, speran dum nobis est, sub sapientissimo omnique virtutis ac doctrinae genere exculto Rete' eodemque in ea disciplina educato, quam Vel maximos orbis Principes in instituendis suis Liberis imitari deeeret, & quae illi praecipue viam etiam certam ct facilem ad Thronum aperuerit. Nisi enim, REX AUGUSTE , prospicientibus eminus, quid tecum eventurum esset, fatis, nisi P a inquam
105쪽
inquam ita educatus emes, REX non esses. Sensit id & ille peritissimus Heroum cognitor Iudexque, REX Borumus, qui praeelarissima inter, de TE, iudicia, id TIBI laudistribui me, Legatoque Nostro dixisse sertur: Seire se. Magni
Viri Hero isque illius ΡοN3ATovii, &Principis CZARTOR YsCIAE, Feminae lectissimae ct aestimatissimae, TE esse Prolem, adeoque praestantissi in os clarissimosque Parentes T vos, eam Tilli Educationem dedisse, quae TE Solio parem Regio formasset, di*numque& idoneum ad regendam, in qua natus es, Gentem libaram
effecisset. Ita nullum maius heneficium Patriae praestare post uni, omnes boni Parentes, quam cum liberos suos, quanta possunt diligentia, in quam optimos formare Reipublicae viros, vela teneris student. Ad quod ut eos regaliter iuves, nedum iis optimo vis esse exemplo, sed & Seholam equestrem ope TVA ct Reipub. eisdem fundandam paterne polliceris, quae, si quid aliud, Noinen T-Μ immoris tale gratissimumque posteris reddet. . Qitidia ira, in TE, Potentissime ae Optime AUGUSTE Noster, haec animi praeeipue TVI cultura effecit id videlicet, quod sumnium, quod primum, quod unum in maximis deiideratur Principibus, ea TE nimirum imbuit ornai vitque sapientia, quae omnes regnandi artes circumscribit, quae satis est ad felicem beatamque reddendam Retu publicam, qua TV tanta, iuxta omnium qui TE norint hominum, de T E honorificentissimam opinionem, es praeditus,
ut ea sapienti istinis quibus vis, S antiquis, & TECVΜ hodie Sceptra gerentibus Principibus, TE comparere, libenterae eum ingenti Nationis Nostrae gloria soleatnus. Itaque qui reliquis Civibus sapientia praecellis, iisdem ut imperes, meruisti: ne illam pristis quibusdam felicibusque populis
invideamus gloriam, eos, sapientissimos duntaxat Optim Osinque omni uin Civium, semper ad Sceptra quaesisse. Iam quidquid inde boni, ornamenti, ae gloriae, ut certo speramus, in hane redundabit Rempublicam, id omne, post Deum O. M. nos, gratique nostri posteri, in neceptis referemus ae perpetuo tribuemus, nedum praestantissimo universae Nationis a Celsissimo Prima te prudentissime ac laboriosissime gubernatae delectui, veruin etiam ae imprimis Celsissimis Avunculis T VI S, cara illa saeraque nobis I ASELLONVΜ stirpe prosectis, Cancellario Supremo M. D. Lit. Palatino Ruisae, Antistitique Pomaniae, qui pro restituendo veteri splendore Imperii, famaque Polopi Nominis, tam provide, tam sapienter fortiterque rem Omnem conduxerunt, Di ili co by Co
106쪽
runt, ut iam omnia ad sortunatum tranquillumque d. duxerint exitum.
Quod itaque honorificentissimum, ae immortale decussit, tam antiquissi inae Nobilissimaeque Familiae PONIA-TOWSCIOR VII, ad summum augustumque evectae fastigi- uiri, quam Carissimis TIBI perinde ac Patriae, dignissimisque Fratribus TVAE Maiestatis; Supremo Praefecto Palatii Regii, Viro in Republiea summos inter aestimatissimo; alteri Clarissimo, in exercitu Austria eo Generali Duei, qui sibi gloriam parem maximis Ducibus, scientia rei militaris, sanguine & innumeris vulneribus peperit; ae optimo doctissimoque Sacerdoti, Fratrum minimo, cuius virtuti &doctrinae singulari, ad primos in Eedlesia dc Reipubl. hora res, de Magistratus, certa patet via: Carissimis denique, ae
omni saxus laude merito Ornandis, Sororibus TVIs: Omnibusque claro Sanguine junctis.
Quod vero cum primis felix faustumque sit a inplissimo toti Senatui, forti milio Equestri ordini, Exercitibus Tribunalibus, Urbibus de cuncto Populo: quod auspicatissimum sit Religioni oc Patriae: quod imo sortunatum sit universae Reipublieae Christianae, tanta sapientia pollentem, bono
humani generis, Ornamentoque Regum, sussragii, liberae Gentis, nos nactos esse Principem. Haec proinde tessera longe lateque per Provincias, a Cive ad civem, a nostrat, hus ad exteros, divulgetur & permeel: Sapientem habemus Regem lΙam cum genuinus sit sapientiae fructus, quod nempe illa, iuxta divina oracula, sit pulchrae dilectionis mater εBmaris certe, amarique TE ae diligi, Ipse sentis, REX STΑ-NII LAE A vGusTEt qui nuper flagrantissimum ae incredibilem quendam in TE civium universorum amorem cori templando, continere TE non potueris, quin in haec erum- seres verba: neminem, dicesas, o Regum vel minimorum fi-
iis, dum Thronos conscendunt pateruos, eam aut nosse, aut ponse sentire dulcedinem, iucunditatem, voluptatemque animi, quam Tu sentires, dum ouod necessario illis sors naicendi, TIBI libere, omnium caritas α bonevolentia Civium, oorumdemque mirabilis illa, nec unquam usitata, nemine excepto, concordia,
Imperium obtulit. Ita cogitando certe non deciperis. Quis enim sapientem non deposcat, non amet, non desideret
Principem l qui de sua, quam optime norit, Republiea tam praeclare cogitat, qui illam, tot annis eonsilio destitutam, e funesto Ariarchiae statu liberandam suscipit, quis inquam tali Principi non optime velit
107쪽
22a Et baee ipsa lectissima ae nobilissina Iuventus, quae se TUAE MAIEsTATI hilaris & laeta praesentat, id ipsumi iani, quod TE nempe vehementer amet, frontibus, oculis vultuque praesesert, ct TIBI palain facit. Nos continuo ei - dein inspirandae non desumus, quid DEO, quid REGI, quid Patriae debeat. Praecepta autem, Leges, mandataque PIA IESTATIS TURE, dum TIBI aliquando vacaverit, praestolamur, quibus quam optimam rationem educandae
Iuumtutis, divina TUA Nobis praeseribet, praecipietque prudentia. Nune lain Seholae Piae utriusque Provineiae, feliciter sceptro Τvo subiectae, de ΜAIEsTATE TUA, ct Patria optime mereri cupientes, a gloriosissimis Parentibus TUIS, ut BIAIEsTAs TVA memini ne dignabitur, semper prote- diae, clementiae, tutelae, & REGIAE defensioni TUAE, sese, suaque iura oc Privilegia, a Regibus ih Republica iisdem concessa, humillime maioremque in modum cou1-
Henignus ambilisquo Rex, ad respondeiidum,
inquit, tibi La Fine, opus esset mihi elegantia styli tui. Me quidem commendatissimum posteritati sors spero, si me illi exhibuero, in imagine adeo boni civis, ut tu es. COU-
versus deinde ad Iuventutem studiosam, a . Sanislao Mnimechio, splendidae nobilitatis, magnaeque indoliS iuvene, in hunc modum su- utatur:
Oncors ct unanimis REGIAE MAIEsTATIS TUAE
Electio, nos quoque, quibus Patrum exempla, Horma debent esse vivendi, vehementer permovet, chira cogitationem inducit laetissiniam. Quidni enim, ab hae mirabili animorum consensione, saluberrima omnia Reipublieae sunt expectandat Quid boni non sperandum, ab eo Principe, quem incredibilis Civium amor, ct spes eorundem maxima, in Regali solio eollocavit φ Haec certe ingens totius Ρopuli
benevolentia, inusitatae quam, TIBI, REGIAE TUAE HAI EsTATIS eonciliarunt virtutes, non minus promptum, suu in obsequiunt, quam felicitanum TvVM praesagit imperium. Quid vero praecipue, admirandae suffragiorum totius gentis liberae, in TE eligendo REGE, unitati conduYiit Multis scilicet undique malis, quaeae' nos, pro modulo aetatis nostrae satis pereepimus, afflicta Respublica vi-- die
108쪽
dit palam. But infereundum sibi, aut in nullo alio, nisi in
REGIA MAIESTATE TUA, euius beneficio ab interitu vindicaretur, ct redderetur florentillatia, omnes spes suas ponendas esse. Tanta est, eritque sena per omnium fiducia, ira TVA, REX AUGUSTE, regnandi sapientia, in TUO erga Patriam vellementi amore, in labotiosissima vitae TVAE ratione, ct diligentia. Quae omnia nobis, de TE, praedicari toties perlibenter audivimus, ac magna demum animorum Voluptate experti sumus, nune primum Pol niae istud divinitus obtigisse, quod olini a stirmabat antiquitas : Eam Rempublica in f rehentissinam, in qua aut Philosophi regnarent, aut Reges philosopharentur. Coniicimus iam probe, quid S nos a teneris tractare oporteat, ad derimerendum olini nobis Sapientissimi Regis gratiam. Nunc DEUM OPTIΜvΜ MAXIΜvΜ ardentissime precamur, ut REGEΜ, Omni virtutum ae doctrinarum genere praestantistiinum, ad Religionis, ad Patriae, Nostrumque commune Bonum, totiusque Polonicae Nationis Gloriam, si non immortalem, tamen quam maxime velit elle diuturnum. Hoeenim voto, S universa Respublica, in qua, iri bonos Cives, inque bonos REGIAE NAIEsTATIS TUAE Subditos enformamur, laete florebit ac conservabitur: ct nos, sub Nostro AUGUSTO, TRAIANO, TITO, Μ. AURELIO, Vivere minime poenitebit.
Rex egregium adolescentulum arcte com-PleXUS, Pluri QSque osculatus est, intersertis
iis sermo verbiS; Domine, applica te at bonas litteras, , t coepisti. Sic, & familiae tuae , ct patriae eris decori.
Reliquosque omnes, ad doctrinae virtutiSques studium, blandissime cohortat US.
Electo optimo & sapientissimo Poloniae Re
dentiae virtutisque exemplar, Herniannus G
Itu Misertingius. Russorum Imperatricis, CATHAR IN AH ΙΙ, magnus LegatUS, deCensit. Fuit ille Polonicae Genti mirifice dedi- . tus, ipsique Regi, ac 1ummis in Republica vi-
109쪽
224 bris coniunctissimus, omnium consiliorum 1 cietate. Qua eX caussa, tanquam immaturam, mortem eius, in sinu nostro deflemus. Mem-
hecius, Regiae Varsaviensis Ecclesiae Collegia- tae Archidiaconus, idemque Metropolitanus Gnemensis, & Cathedralis Cracoviensis Ca-- nonicus, divinis atque humanis litteris eruditissimus, doctoisque viris & studiosis valde benignus, post Stanislai Miushoroscii obitum, Plo-cen in Cathedralem Praeposituram, iunctumque ei Siclunesnsem Ducatum, adivit. Gnosnensis Metropolitani scholastici dignitas, post M owscii excelIam, obvenit Antonio Sera-howscio, humanitatis ac litterarum studiis pro-he ornato. Vacuus ibi Canonicatus, Posnaniensis Cathedralis Ecclesiae Custodi, inentio, comto & suavi, eidemque sincero & omcioso
viro, obtigit. Godaismirseius, vestigiosi &mo-de1hus, eruditusque vir, in demortui Ciecisaewstii locum, Varsaviensis Canonicus est sum-ectus. Olechoinscius, pontificii iuris scientia, sacrarumque & ingenuarum disciplinaruin doctorina, Vitae quoque innocentia, & gravitate morum, Principi atque Antistiti CPacovionsi commendatissimus, ab eo Rieleensis Canonicus, & Praepositus Sta Coviensis creatus est. Curiaeque suae Episcopalis Notarius consstitutus. Portalupi, vir summe doctus ac sapiens, denuo praeficitur celeberrimo Collegio Nobilium Theat ino, in quo Rex, STANIS- LAUS AUGUSTUS, Pater ReipubliCae,