L. Annæi Senecæ philosophi Flores, siue sententiæ insigniores, excerptæ per d. Erasmus Roterod. item L. Annæi Senecæ tragici, Sententiæ

321쪽

374 VITA sic respondit, neque se ab amicis a. fuisse, neque quenquam ab se destitutum esse, aut negligentia, aut desidia, sed se pluris otium suum facere, quam ullius hominis amicitiam ; se olim aliis , modo sibi dc contemplationi naturae vacare : quod autem Neronem

odio haberet, satis ei persuasum esse.

Neronem ista non credere, proinde &de morte &vita ejus ita statueret , ut

sibi placuisset : se nihil habere , cur

mortem optaret , neque in morte

quicquam mali cogno: cere , cur ipse vitam desideriaret : seque jam eb pervenisse, ut neque pro hac, neque pro illa votum ullum Diis aut hominibus

faceret. Tunc Syllanus, munita custodibus villa de domo Senecae, reversus cst ad Neronem , cui, praesente Pom- peja renunciavitquq fecisset: quare audita interrogavit Nero Syllanum. quo vultu sibi ea a se nuntiari audivisisset: cui respondit, te nullum in Seneca vidisse timoris vestigium. Remisit ergo Nero tribunum ad Senecam , ut ea maturaret, quae paulo ante sibi mandata essent. Sed tribunus veritus in conspectum Senecae prodire , misit unum ex centurionibus suis, qui nuntiaret

322쪽

s E NEC AE. 3Istiaret extremam necessitatis horam: quae verba vir sapientissimus vultu R. corde immobili audivit, iussitque sibi testamenti tabulas adserri. Sed ubi

necessiarios omnes & amicos suos aegro nimis, di fracto animo mortem ej us ferre vidit, convertit se ad eos, &tenens manu tabulas testamenti, allocutus est eos, & ibi in medio omnium multum habuit cum eis de virtute aes apientia sermonem, egitque pluribus verbis gratias omnibus, quod , quia nondum satis cumulate pro magnitudine benevolentiae eorum in se facere potuerit, dixit se velle testamento

eis legare , quod apud se gratiosius Sepulchrius erat, quam rem sit memoria tenerent, sibi famam laudabilium ar-llum, atque rerum retinerent. Illud autem ait esse vitae suae imaginem, quo non aliud significare videbatur, quam iit vestigia vitae suae sequerentur. His dictis, convertit se ab amicis ad uxorem Paulinam , quae praeter caeteros qui aderant , dolore affecta , neque corpore , neque animo , constabat, quam suavissime complexus, exhortatus, ut hanc mortis injuriam vilianimo perferret, inquiens tempus illud

323쪽

VΙ ΤΑ iam venisse, quo illae sanctissimae Philosophiae suae praecepta, jam non dispu- tando, sed fortiter faciendo comprobaret, nullaqtie alia re meliorem posse immortalitatem conseqtii, quam ubi mori necesse esset, non ilum aequo animo , sed etiam avido complecti. Qitare mea Paulina, cave hanc meam mortem amplius, ut contumeliosam defleas , ne vel te nimis amasse , vel gloriae meae invidisse videari L. Agens itaque iam annum aetatis suae, prope centesimum decimum artum , aut ultra , iussit venas brachiorum incidi crurum, ut sanguis largiar egrederetur, qui propter longam aetatem invenis congelatus , exire non poterat. Qiliare cum longius mortem sibi prorogari videret , rovavit Statium medicum, & amicum suum , ut sibi ve-.nen Ima daret praeparatum , quod datum, ad cor, ex debilitate membrorum transire non potuit. Fecit itaque sibi fieri balneum , de consilio Statii, aquarum plus quam mediocriter calidarum , in quod cum intrasset, audita sunt verba, licet pauca, Iam voce attenuata , sua immortalitate dignis ima. Sentiens deinde mortem appropinquare

324쪽

s E N E C R. 3II quare, quo magis ostenderet eam sibi leviorem esse, nec homini timendam, primo vel ut ridens suos circumspexit , deinde aquam illam accepit s anguine 'mixtam, in siti per se respersit, inquiens: Hunc liquorem sanguine & aqua miX- tum, Iovi liberatori consecro , per quem, ut arbitror, Verum Deum intelligens, quo dicto, paulo post migravit. Funus autem maximo cum honore a suis paratum suit. Composuit autem,

cum in balneo esset, sepulchri sui, ut creditur, epitaphium, quod postea in marmore incisum fuit. Cura, labori meritum , sumpti pronere honores,

Ite, alias posthac sollicitate animas Me procul a vobis Deus evocat, illiceta ritis

Rebm terrenis, hostisa terra Vale. Coum avara tamen , solennibus accipe saxis; Nanque animam casso reddimuε ,

ossa tibi.

De aetate vero Senec potest illud c5iici eum ad centestinum decimum quartum annum Vel ultra potius per- Venisse, quam citra stetisse. Dicit enim se potuine vivam Vocem Ciceronis au-

o 3 divisse.

325쪽

se tunc rationis & doctrinae capacem.

Nam cum ea tempora mecum com

puto quae a morte Ciceronis usque ad mortem Senecae fluxerunt, rillud notum omnibus mihi subit, Ciceronem Marci Antonii jussu caesium esse circa exordia principatus triumvirorum ,

scilicet Octavii Antonii, dc Lepidi: illud constat, Octavium annos duodecim imperasse cum Antonio 'divi tamen imperio. Victo autem Antonio , soliis tenuit monarchiam orbis annos quadraginta quatuor, Vel circa. Tyberius vero successit Octavio, & regnavit is annos treis de viginti. IIuie successit illa immanis fera C. Caligula. Is imperavit annos treis, & menses decem , dc dies octo, post quem Claudius imperavit annos quatuor & decem , menses septem , dies octo dc viginti. Cui truculentissima bestia Nero successit adoptivus Claudii filius, qui or . bem terrarum suo pressit imperio annos treis 3c decem, menses septem, dies novem viginti, quae tempora,si conferantur in unum , constituent annoscentum quatuor dc decem, dies treis. Mortuus autem Seneca anno undecimo

326쪽

s E N E C 2E. Pismo imperii Neronis, biennium antequam Pelirus & Paulus martyrio coronarentur. IgItur a morte Ciceronis ad Tr.ortem Senecae fluxerunt anni centum duodecim , vel propemodum. Nunc reliquum est videre, qua aetate fuisset Seneca, juxta extrema Cice nis tempora . Nam cum sci ibat se idoneum jam fu:sse ad audiendum Ciceronis eloquentiam, non alienum est arbitrari, eum fuisse annorum duodecim , quare constet necesse est, Senecam annos centum quatuor di viginti supergressum esse.Non ergo mentiens

sum, si ad centesimum& decimum- quartum annum dixi Senecam aetate processisse. Postrem b sunt qui asserant Smecam moralem authorem fuisse Tragoediarum. Franciscus Petrarcha

in quadam epistola, opus fuisse hujus

Senecae aperte confirmat. Bocatius

Vero negat, cui vir disertissimus Collucius assentitur, hoc opus asscribens fratri Senecae, de qua quidem re non

nostrum est judicium ferre, quod adhuc sub judice lis est: sed utcunque sese

res habeat, nos tamen quod institutum, aggrediamur.

327쪽

3io SENTENT. SENE C.

S ENTENTIAE

ILLU ST RE S

Ex Hercule furente, Tragoeria prima. Ex act. Ovit.paucos Secura quies: qui velocis Memores aevi, tempora nunquam - Reditura tenent , dum fata sinunt. Vivite laeti: properat cursu Vita citato , volucrique die Rota praecipitis vertitur anni: Durae peragunt penta sorores, Nec sua retro fila revolvunt.-At gens hominum fertur rapidis Obvia fatis, incerta sui:

Stygias ultro quaerimus undas . Certo veniunt ordine Parcae:

Nulli iusso cessire licet: Nulli scriptum proferre diem:

Recipit populos urna citatos. Venit ad pigros cana senectus: Humilique loco , sed certa sedet, Sordida parvae fortunae domus :- Alte virtus animosa cadit. Exact. - Finis alterius mali, Gradus est futuri.

328쪽

Εx TRAGOEDII S. 3μῖ- Prosperum ac felix scelus, Virtus vocatur: sontibus parent boni: Ius est in armis, opprimit lege S timor. - Quod nimis miseri volunt, Hoc facile credunt. Α Μ . imo quod metuunt nimis, Nunquam amoveri posse . nec tolli

putant.

ME. Prona est timori semper in pejus fideS. Iniqua raro maximis virtutibus Fortuna parcit: nemo se tuto diu Periculis offerre tam crebris potest. - Quem tape transit casus , aliquando

Invenit.

Qm genus jactat suum, Aliena laudat: rapta, sed trepida manu Sceptra obtinentur: omnis in ferto ethsaliIS. Quod civibus tenetur invitis, scias Strichiis tuetur ensis: alieno in loco Haud stabile regnum est. Invidia fastititi ac sermo popularis

premet.

Ars prima regni est , posse invidiam

pati. Sequitur stiperbos ultor a tergo

Deus.

Cum victor arma posuit,&victu decet

329쪽

111 sENTENT. SENE c. Deponere odia. Cogi qui potest, nescit mori. iVii tutis est, domare quae cuncti pa

vent.

- Non est ad astra mollis ὸ terris via. Quemcunque miserum videris, homunem scias. A Μ. Quemcunque fortem videris, miserum neges. Post multa virtus opera laxari solet. Immites potuit flectere cantibus Umbrarum dominos,& prece supplici Orpheus, Eurydice dum recipit suam.

Quae sylvas dc aves, saxaque traxerat Ars, quae praebuerat fluminibus moras.. Ad cujus lonitum constiterant ferae. Mulcet non solitis vocibus inferos, Et surdis resionat clarius in locis: Odit verus amor, nec patitur moras Votum secundet qui potest no strum Deus,

Rebusque lassis adsit. - Quod fuit durum pati, Mem ini ste dulce est. - Ipsaque morte pejor est mortis li

Quisquis est placide pol Cris, Dominusque vitae , servat innocu

m anus.

Et i

330쪽

Ex ΤRAGOEDII s. set Et incruentum mitis imperium regit, Animoque parcit: longa permessis diu Felicis aevi spatia, vel caelum petit, Vel laeta felix nemoris Elysii loca Judex futurus. Nemo ac id sero venit, unde nuqua, Cum semel venit, potuit reverti. Tuque o domitor

Pectora tantis obsessa malis, Non sunt ictu ferienda levi.

Saepe vindicta obfuit.

Vos cogit metus Laudare, eosdem reddit inimicos

metus.

At qui favoris gloriam veri petit,

Animo laudari magis qua voce Valet. Laus vera humili saepe contingit viro. Rex velit honesta : nemo non eadem velit. Ubi non est pudor, Nec cura juris, sanctitas, pietas, fides, Instabile regnum est. Jam tempus ille fecit aer unas leves. AΥ. Malorum sensus accrescit die. Leve est mi serias ferre: perferre est graVe.