장음표시 사용
11쪽
perium progressus aliquantisper substiti, ut tamen, quid esset inventum, antequam silva rerum densior oculorum aciem hebetaret, limatius PerSpicerem. Itaque qui usus particulae Quum ad Gracchorum fere aetatem fuerit, Proponere hac scriptiuncula volueram. Verum quum libris aliquamdiu esset carendum, dein morbi diuturni Ianguor fatalis interveniret, diu vero multa in me scholastica munera diu ob aegritudinem intermissa irruerent; abiiciendum scilicet erat in mediam iam iam promotum Onsilium, alioque vertendum, in quo et otii minus flagitaretur animique remissio comoederetur supinior. Statui igitur ex M. Manili astronomicon libris i. e. ox eius P L mate strologicas, quae nunc dicuntur, rationes tractante Ioeos quosdam excerpere, quibus quomodo in poetis interpretandis corrigendisve versandum esset posset Patere. Si quidem id quoque non sine. fructu futurum intelligebam, si, quae esset supellexin tali negotio ante comparanda, qua deindo via eundum, quae poricula quibus cautionibus essent declinanda, quae carpenda adminicula, qua iudicii vel fulturae vel issecabra dispiciendae, fusius doceretur, quam Iibrorum impressorum pati plerumque rationes adsolent. Quod autem ipse me altius in astrologicas superstitiones immergerem, in causa erat ipsa ista particularum consectatio. Mox enim, quum accessissem ad Manilium, id quidem mihi liquore coepit, Sine accuratior MSS. inspectione nihil posse certi de eo scriptore statui. Deinde Ver insignes iudicandi do singulis dim- evitates, o mirum poetae ingenium, et IISS. depravationes inauditae, et ingeniosissimorum hominum, Scaligerorum, enueiorum, 'Orvilliorum concertationes x adeo
plum adsumsit, quem nec ista otato ad eam Pari tamquam, et apud omnes poetas rarissime invenies. In quihus tinctis liae tantum exempla reperi. Incertar Lucit. Fragm. Sat. U. Quem iniivum vidissent Hortensius Postumiusque eiusd L. XXVI. Quum iudi in gymnasio in pliei eorpus alae sempita Certa haec Cat in. LXVIII, 5 quum ganguine sacro-pacisse set heros. TAEDII. I, 5, 12 Carmine quum magie praeeinuisset anus Ovid. Heroid. XV, 161 oum lassos pomisa-- artus. et II, 34. quum eandidus ante fuisses. III, 4 6 Quam quum vidisset abire. III, 580 Quum bis quinque iuvencos-maet sene. XI, 340 Quum ae saxo misisset. XII, 11: tim aera parassent. Script in hii Maec. 126 quum iam torsisset habenas. Ovidium vides etiam in hac re novatorem. Sed aliud maius est in Plauto uuamquam enim Latini vortia eundio veniendi inter se mutant interdum, tamen, ubi ea verba in antithesi sibi opponuntur, ire, redire, quod hic est, nemo unquam Potuit alterum pro altero scribere. Itaque, ium Palat. 4. glossam superscribat .visset, eam in carmina recepit Bothius. Non recte. Nam quis unquam etiam orator hic coni. Iussi usus esset, ubi guum est postquam i. e. ex quo Itaque sic legamus ris tonsorem ire dixit. erc. Conveni; et eos non rediit Fraudis suspicionem iam eximi sibi iudieans Convenί, ait nam in tonstrina istum viderat, ut putabat Con et quom ubique fere Iro libidine orthuntur a librariis, ut haec non eorrectio, sed syllabarum Aior dispositio dicie at D coniunctivo unum nunc addo in oratione obliqua, quae per ut ne, etc. inducatur, etiam plusq. in eoni ad Particulam uum ccedere. Terent Phorm. III. 2, 1 Neque Antipho a eum oecupalais saet Ouisitudine, Tum hos esse mi obiectum malum Neque est utinaim ne, inde apparet acrihendum Me aget mi obieetum malum.
D. d. r. est o Regiomontani R. 14 2 4to, Norimh. qnae fluxit e cod. interpolato. Licet enim ex uno thro omnia, quae habemus, exemplaria scripta prosecta sint, tamen alIi libri omnia autographi menda fideIiter servaverunt, ut Voxstantis 2 ct Lipsiensis alii pauca pminenter eorrexerunt, ut emblaeensis et audacius paulo Venetus alii satis pingit Plerumque indicio vitiosa lectiones eximunt, velut assinensis. Oxoniensis, Palatinus et Parisinus Lips.
12쪽
me devinxerunt, ut absistere ab opere incepto non possem, nisi ad umbilicum per duxissem omnia. Quam vero anceps de scriptore atque eius aetate iudicium sit, via id ostendit, quod alii eum aevi aurei aureum scriptorem Praedicaverunt, alii tanquam hominem Christianum, tum barbarum ad Theodosiana usque reiecerunt secula Hii velut suppositum et fictilium prorsus induxerunt. Ea vero iudiciorum fluctuatio partim inde prosecta est, quod a quo hi libri compositi sint, nequaquam constat. Etenim antiquissimus Gemblacensis nullam nominis reser inscriptionem, nisi quod manu moent appictum est Manlius poeta; ipsiensis et ossianus 1 Araro tribuit philosopho; in utroque autem manus recens Superscripsit nomen M. Manilii Vossianus 2 ita variat:
L. I. M. Mallii Eoom volebat fortasse QROM, i. e. equitis Romani diuo eti
quirino aus proemium L. II. Narcii Mallii astronomicon. L. III. M. Mallii boeni astro. nomicon. L. IV. M. Malii astronomicon ante L. V. inscripti nulla est. Vossianus
Spanhemii Mare Mallii Antiochi Boemi Astronomicon Divo Octavio Quirino Augusto θ. Erat autem is Manlius vel Mallius Antiochus, cui inscribunt poema, bello Punico
tertio ex Africa Romam delatus, et illic manu missus astrologiae, ut ait Plinius, apud Romanos conditor quae secula non ad hunc Manilium apta esse, qui post cladem Varianam scripserit in aperto est. liber Cassinensis recentior Gai Manilii, necem
vero correctiones istas ex magna parte Myerseriptas exhihel, unde aerior earum origo oculis ipsis cernitur eas Plerasque in ipsa armIna recipit oss. 1. Iam vero ed. r. sequuntur fiere omnes usque ad Jos. Scaligerum Eliamsi inim antiquis edd. rarissimis praeter Basiliensem inervag. 1551 sol. xit milii non licuit, vix tamen ita statuens errasse Coarguar. Sealigor igitur primus in ed. 2. Gemhlacensi usus est optimo, neque solum verti emendavit egregie, sed eruditione, quae in eo viro suisma erat, Praeclare sententia et doctrinam aperuit
trihus editionibus Lutet. 15 9 8vo. Lugd. Bat. 1600, to. Argentor 1655, 4to. ultimam curavit Oeclerus. Post illum quievit anilius usque ad Bichardum Bentietum. Nammich. Fayi Paris, 1 19 4to. aliorumque operaria industria vix vecto memorari debet; quamquam
Iraeclaram accessionem Fayi d. hahet Danielis IIueti animadversiones, quibus non minora istasae eruditionis quam iniqua Scaligeri obtrectationis specimina edidit. Verum Bent ei is optimis copiis largissimo instruetus, inque per annos XL. editionem molitus denique opus non absolutum Richardo nepoti qui vulgaret tradidit Lond. 1 39, 4to. Itaque factum est, ne hari pauca, quae carpi possent, relinquorontrar. Ea igitur libri indoles, tum ingens corrigendi audacia et frequentes aequalium susceptae inimicitiae innumeros elicuerunt castigatores en Iesimaniliique, Burmannum, D'o illium, editores Μisc. Britan. Heringam, Rhoerium, Vieris achrotum, Stoeherum, o Schraderum. E quihus unus Stoeherus Argent. 1 M. vo ipsos Μanilii libros cum commentario odidit. Ingenium autem eius hominis Terentius deserihibHeautont V, 1 4 sq. Hoc clicam Vreta optimorum librorum uetoritate revertisse eum in interpoIatos quumque enuei invidia nondum exstincta esset, inventi sunt, qui eum aequi mallent, quum Scaligeros atque Bent eios. Egregio vero iudicio Bent ei rationes, quamquam
non in omnibus, amplexus Manilium edidit et Gallice vertit ingre Par. 1 86 8vo. 0 Asservantur nunc quidem in thliotheca eademiae Lugduno Batavamandi eodie
Vossiani duo, qui, quod eum Isaaci ossit Ithrorum eo lectione protio coemta illue venemni, eo nomine insigniuntur eorum alterum optimum 24 - , alterum neque ipsum spernendum 1 notavi.
Sed tertium aptid ossium fuisse, φ. simillimum, apparet ex collatione ab Egeehie e Spanhemis instituta ad vindsoram in villa J. Vossit, mense Septembr. 16 9 Eam, quae in inliotheoa Berotinensi inter iegii Ithros servatur, iberalitati villieni v. II debeo. Accuratius de iis eodd. reliquoque, quem conserre eontigit, apparatu critico alio loco erit tractandum.
13쪽
tissimi Minanilii nomen praefigunt quod tamen etiam antiquioris seculi auctoritatem nactum est. Siquidem Gezbertum Sylvester II. cognominatus a. 1003. Pontifex Maximus obiit epistola CXXX M. Manilii libros de astrologia ab amico petere, Fabricius in Bibl. Lati auctor est. Sed arrepto etiam hoc Manilii nomine, vix tamen quis ille fuerit et quando didicimus melius. Accidit enim ei, quod Q. Curtio et aliis,
ut a nemine neque Poeta neque oratore neque grammatico antiquorun uam in partes
vocatus sit quamquam enim Cod. Us ad L.M. 693-96. in margine adscribit hos tres essu ducit in me lam priscianus, nusquam tamen ab eo Grammatico anilii mentio
sacta est ). Itaque in alia omnia, ut Supra Significavi, ab interpretibus discessum est. Neque nunc singulorum de Oeta opiniones roseram, ut quas omnes enseius ref tavexit, Praefat. p. XL Sq.
- Hinc ea opinio nata ost, ii i opus non absolutum nec publici Iuris tactum diu minthus ignotum latuerit. f. prae ceteris ingre praefat. Neque ego, quod contra BKeram, magnopere invenio. Nam quod Grat Cynog scriptorem a Manilio pendere aiunt haud pauci, vix recte faciunt. Siquidem Grai. Oem non solum Ovid. noverat, Pont. IV, 16, 34 Apta-- oenandi Grattius arma dabat sed etiam anilius V, 199 Venatus non ille quidem, verum arma reviis Venandi tribuet uterque exprimens Grat. s. 21 His ego praesivit nostram defendere sortem Contra mile feras, at non sine armine nisus, Carmine et arma dabo Uenandi et persequar astus Armorum Vulgo et non sine earmine, nisu carmine in fine artes, ego ex m. rum Quid, quod totum illius poematis argumentum recenset anil. , quum pergit catulos nutrisseagaces, 1 Et genus, proavis, more numerare per urbes 2 inetisque 3 et valida venabula cuspide fixa Lentuque contextis formare hastilia nodis 4 . 1 Grat. 150 Sed cur exiguos tantis in partia ua orbes Lustramus Prima illa anum, non ulla per artes Cura prior. hi omnes lire
offendit Canum prima cura, nec ulla prior. Scri ho Premi illa cainum; non ulla per artes cura prior Lustramus et premit in antillies stInt, ex horum Poetarum Oro. Ipsam catulOPrim nutritionem id a s. 28T; hi signa innatae sortit idinis ulchre descriΡta s. m. Cati Aus fortis inter fraterculos dehiliores Assectat matem regna sub alvo Ubera tota tenet, sed tergo liber aperto, Dum tepida indulget terris elementia mundi. Verum ibi Caurino perstringit frigore vesper, Ima placent, turbaque potens operitur inerti Bis correxi sem I sed tergo; Od tenet ea tergo. Deinde ma placent Cod De laeet. - s. 153, 59. In qua arte cod. Iectionem temere spernunt, s. 182 Sed virtus irrita damno est. At vestram non vile genus, non patria viaeo, Sparta suus et Creta uos promittit alumnos. Oratio obscurior et Maniliana similis ita intelligenua At vestram virtutem demetagonte agitur promittit seu Praestat gentis non vile, patria non vulgaris, Sparta et Creta; his enim parenti hus Metagon nascitur. Vs. 256. contra correctione iuvandus Noe commisso celarissima fama' leone Et subiere astu et parvis domuere lacertis. Nam genua exiguum et pudeat quam informe fateri, Vulpina specie tamen uis exacta voluntas. At non eat alius, quem tanta ad munia fetus Exercere velis. hi duplicem apo. closin vides haud ferendam ae exacta voluntas; at optimus ad catulos procreandos. ego: Ipina speetea tarda hue exaeta voluntas. Species est ex Cod it huc Thoos, serae, tarde ad istis domesticos domantiar, domiti praestant. 33. Abs. 5. Etiam in hac arte quaedam menda eximero conemur poemati pessime habito. s. 82. interpretes codicem non recte corrigebant Formido non ει ereberrima nexu. Irreprenga suis properantem linea pinnis Impi et atquεινε mendosa coarguat usu. Dreprensa, quod corrigrant, os irr mehensibilis. Sententia listoc Formido ne sit densior; nam irreprehensibilis non facilis collectu properantem te implicet et ipso usu mendosa coarguat properantem mendorum. Idem fecerunt v 93 Quid, qui dentat siligno robore elausit Venator pedis , guam dissimulantibus armis Corrigunt quum; sed BPponit Grat quam Positivo frequentius, quam alii; 1 quam Iara 118 quam longa. Cannisi riviri alitias, quam Ommoda noatra armamenta operi gravia est tutela, ae illis T licet Haemoni incladas entiaua rasa. Locum interpunctione restitui vulgo gravis eat tutela sed illis
Me ete. - I In hac parte pessime labitus ac desperatus cst s. 131 I xigue pinuaque IK-
14쪽
si si veri etiam altera Causa, cur tam discrepantes de Manili aetate et ingenio tententiae prolatae sunt, in rationis et Verborum memorabili indole posita. Namque oratio, modo tumore innata, modo plane demissa, modo diffluens verbositate, modo in brevissimum argutiarum gyrum inclusa et aenigmatum subtilitatem sectata ingenti quadam inaequalitate Iaborat. Neque minus inaequalia singula verba; alia Latina, Iecta, Oetarum usu Sancita alia detorta, OVa, sine exemplo, barbara. Unde si cui illa sedebant, laudabat, quorum haec pepulerant animos, ad anfima Pr trudebant mula. I Fuerunt etiam, qui vitioso pulchri iudicio peccarent velut turgescens Andromedae fabula in L. V vel Ovidiano ingenio maior aliquibus visa est. Verum, nisi totum poema suppositum putabimus, cuius suspicionis nulla est Cama idonea, aetas quidem, qua sit pus conscriptum, ex ipsis carminibus facile demonstratur. Ita in Augusti laudibus multus est, ita aurea secula iam reddita terris rae
dicat, lamentatu de clade Variana, I, 894 ut Dedere rupto, Cum fera ductorem rapiat Germam Varum' ; de bello Actiaco, I, 912 Necdum sinis erat restabant actia bella,
Dotali commissa acie, repetuaque rerum Alea et in ponto quaesitus rector Olympi; ubinatesque genistae Et magis incomptos opera Iutores ageatis Termes Refingam: Ma magis comptus Per cultoris egebit Termes Termes vocatii quivis incillius ramus ait dirigendus, et OPPonitur virgae tureae, quam ipsa natura rectam fingit velut s. 138. Nunquam sponte a Procerus ad aera termes Exsit. 11unc ergo ait opera cultoris egero ad Omptus, i. e. ad decoram et utilem Venatori formam. s. 136, restitue ex cod madio sunt saeta labore Cetera, quae avia errant' tilia nostris Corrigunt scia sed facta sunt oΙita, ut 'ullserat Sem. I. 5, 32: Detus ad unguem homo; ap. Cic. Brut 8 facta oratis etc. s. 148. ita legitur Hastilia aede manu, dum pomiferis advertitur annus Frondibus, et tepidos autumnus ontine imbres. Vertit et vertitur nniis, sed non advertitur hortis. Cod annes corrige advertitur omnia Frondibam. Praecipit, ut hastilia rimo utunino caedantur, quando tempestas est arida. Tum rivos ad Pomaria advertebant. cs iis Militer ouusher, H, M. Colum X, 49 At si cruda manet eaelo durat sereno, Tum iussi veniant Melis tramite rivi. Sed plura in aliud tempus reponenda. Μelius fortasso aliqDis teste Velleio utatur, anil suo aevo non ignotum fuisse Prohaturris. Ita enim Man. IV, 6T: Tumque domus vere Solis Bliodos eui tota saerata est, Cum caperet lumen magni Sub Caesare mundi. Lumem mundi est Tiberius. Quem eundem Vellei 11 99 vere alterum resp. Iumen tibi Dere videtur Ohilitatae tunc alicuius sententiae assensionem in se here. Haud minini etiam inter Man. et Lucii. Junior similitudo verborum et sententiartim, qtiam in huius et i exemDIis multis mihi monstrasse videor. Egregie etiam cum Man. Nemesianus concinit Ecl. Ι, 40 Iam si sublimes animae eaelestia templa Sidereasque Oiunt se a mundoque fruuntur, an I, 59 me migrant ex orbe suumque habitantia caelum Aethereo visunt anno mundoque ruuntur. Unum novi locum, qui omni modo ex an stimius videatur. in
enim V, 12: in Docat Orion magni pars maxima eaeli. Quod quum in ingenti isto astro commode dicatur, Legantiam admiratus non aptissime in laudes Lunae transtulit is, qui Epigr. XV, L. V, o m. II. Anthol. Burm composuit Luna decus mundi, magni para maxima Caelι. Hic in transcursu Velleio suam manum nisi sallimur reddamus II, 105 Hecensenturres a Tiberio . . Chr. quinto in Germania gestae: Intrata protinus Germania, Marii Cantinefate8 Attuarii, Bructeri, recepti Cherusci, et amnis, mox nostra clade nobilis, transitus Visurgis ἰpenetrata ulteriora, etc. In quo nos rimum origit medium asyndeton interposita et sine causa fractum maior accedit iispicio, si initam longe ab edit princ correctores abierint, Videmus ἔhaec enim recepti me se gentea et inamminus. Unde legam: reeepti Cherusci, gentia et tua Amramaua, mox noStra clade nobilis . eius compendio scrinitur eiq; hinc factum in. A Tiberio tunc omam deductum esse Arminium, quum reciperentur Cherusci admodum est Probabile. Arminium autem sic nanciscimur XXIII. annos natum ac per lustrum moribus et artibus instructum Romanis, qua neque aetate nec temPestate aptior ulla reperiatur.
15쪽
orationis mire argutae exemplum habes, de bellis civilibus vix finitis memorat, I, 919: Aequora Pompeius epis defensa parenti. Sed Satis hoc fatis fuerit tam bella qui eam. Quibus Ioeis alius accedit pluribus exponendus, L. V, 763, ubi de Tiberii secessu
in insula Rhodo ita ait Virgine sub casta felia terraque marique Est Rhodos, hospitium recturi principis orbemti Virginem castam intellige Astraeam se Erigonen, cuius sub tutela, ut terrae aliae sub aliis astris, Rhodos est. Sed quum etiam hoc versu probari contendunt, Manilium sub Augusti imperi opus finiVisse vereor, ne in errore versentur interpretes. Nimis enim ille secessus ignominiosus fuerat, quam qui recenti adhuc memoria in gloriationem posset conVerti. cf Sueton Tiber Q. 1 13. Et alia tunc carmina in eum iacta sunt, quorum specimina praebet idem ueton. c. 59 Nones eques Quaret Non stant tibi milia entum Omnia Si quaeras, et Rhodus exilium est. Etiam quum regnaret ibid Et dic, Roma perit regnabit sanguine mulio, Ad regnum quisquis periit ab allio. Atque huiusmodi carminibus fortasse exacerbatus interdum, etiam quum in imperio esset, graviter ultus est, si qui hodi memoriam revocare videbatur ibid. o. 56 Xenonem quendam eaquisitius sermocinantem, iam interrogaSSer, quaenam illa tam molesta diadectos esset, et ille respondisset Doridem relagauit Aenariam: istimans GProbratum ibi veterem secessum, quod orie Traodii loquantur. Verum deinde, quum gliscente adulatione neque cives Puderet, quovis mendacio demulcere Principem, nec obdurato ore Tiberius curaret, quam abiecto praeesset Populo nomano; non minore iure his versibus ornare poema suum anilius poterat, quam epigramma suum conscribere Antiphilus, L. IX, p. 178. in Jacobsit Anthol Palat:
Quod ita Latine vertas Solis ego quondam, nunc Caesaris insula dicor Iacto namque Rhodos ab utroque parem Paene exstincta OVO O stro luminis ictu, Phoebe, tibique obstans par erit igne Nero. Utri me alea gratam magis Eaetulit undis 'LIe, sed occasus depulit ille minas ).
'pοδος se νῆσος, ην το παλαιον εν βυθ ω κροτομένην Ηλιος ἀνέδειξεν,
. Vides, quam hae laudes exa eratae sint. Unde exitissimi interprete non ad Tihε-rium reserendas dicetiant, sed ad Claudium Neronem, qui thertatem Bliodiis ademtam reddidit. Sed Cod Palatin integram epigr. inscriptionem exhibens, ad Tiberium pertinere nunc comProbat:
εἰς 'Pοδον την νῆσον Αντιφίλου του Βυζαντιου ' τε Νέρων ἐν αυτ παροθετο δι τον
κολοσσον Concludas ex vectis postremis, Tiberium Solis olossum restitiicndum agitavisse.
16쪽
. Quid, quod ipse Velleius historiarum scriptor, a vero declinare non est veritu. II, 99 Illud etiam in hoc tinnscursu dicendum St, ita septem annos Mossi moratIlm, ut omnes, qui in rarismarinas provincias Profecti, visendi eius gratia undique peribentes semper privato si illa maiestas privata unquam Iuli, fasces suos submiserint '. His fere causis adductus non tam id his versibus probari dicam, opus esse Sub Augusto finitum, quam continuatum sub Tiberio. ccedunt praeterea alia quaedam, quae nos eodem dirigunt. In myriogenesi Nepae eas tantum, quas extrema cauda gignat naturas edocet IV, 5544 idemque V, 329. unius Arae mentionem iniicit, quia utrumque astrum ad Tiberium pertinebat, qui teste Suetonio c. 5. xvr CH. Dec. Iucem adspexerat quum autem maioribus laudibus eas genituras efferat, quam apud ullum scriptorem, qui de hac arte egerunt, invenias, nonne proclive erit Putare, ob Tiberium celebrandum id esse factitatum Neque minus ad Tiberium respexisse aio, quum Nepam respectare ad Italiam doceat IV, 2 . De quo loco pluribus erit tractandum ferius pictae sidus Carthaginis arces, Et Libyam, Aegyptique latus donatorque rura Tyrrhenas acrimis radiatus eorpios a re es rust Basiaeque in
me reUectat ad undas, Sardiniamque tenet, fusasque per aequora terras Versum tertium Tyrrhenas etc. Scaliger et Benileius tanquam suppositum proscripserunt. Esse enim sine ullo sensu, et Scorpii nomen interpoIatorem prodere, non videntem inferius Sidus in VerS primo memoratum Scorpion ipsum esse, ita quidem vocatum, quia insta Libram esset, de qua proxime egisset Manilius. In quo verba portentosa SSe, et Scorpii nomen inane concedimus; quae inde consequi aiunt, negamus. Nam Si locus deΡravatus est, quis Spurium esse concludat quod autem Scorpii nomen eoerae legitur, non mirum est. In nomina enim, quae saepe redeunt, plerumque librarii errore memoriae Peccant, si quod simile verbum scribendum est D. Praeterea ea Vera
Conciderat is autem terrae motu anno, ex quo e vivendito Demetrii Poliorcetae apparatu hoIlico Oxstructus erat. LVIto Neque oraculi monitu deterriti erigi postea Rhodii passi sunt, quam-guam et Ptolemaeus et, ut nunc discimus, Nero pecunias obtulerunt. Cf. Leo Mat. ad Phil. yg. P. 10 . d. Casp. OreII. Dedi scripturam . Heinsiit undique venientes; cod ad quem eonvenienteo non quod vera videatur, sed quia meliorem non exputo. Videtur enim in adquemeon nomen aliquod Proprium latere fortasse agri mediterranei, ubi commorari solebat, Suet Tib. 12. quo magis CVatum agere videretur. Putabam aliquando Aboeton venientes. Abaton erat troPaeum Rhrtemisia victrice in media rhe rectum. Id Oh religiones deiicere veriti magno circiun- quaque exstruet aedificio Rhodii celuserunt unde nomen Πατον. f. VitruV. II, 8, 15. Nec sane abliorret a Neronis mali nitate, tam invisas aedes occuparo et salutantium celebrare frequentia. Ceterum frustra Buhnhenium adulationis crimen hic a Velleio detinuisse monstrant
Pita comparata VeI1. II, 101. et Suet Tib. 12. memorabile inius ei exempIum in ipso Manilio legitur L. III, 422; hi embl. et Lips scribunt Laris tigue adit post paul gra pira e gratia Christi, quum esset scribendum: a potia migna etiam quae asseratur nota Benueti: Venetus 1ihrarius, offensus credo lectione
17쪽
natura est, quae nequaquam interpolationis suspicionem moveati me quo infra pluribus aractabimus Nunc quidem videamus, in locum sanam ossimus Quod iam ante nos Benileius Voluit, eo ipso testatus, non Videri versum abiiciendum; ita quidem corrigenses Et cyrenaeas imis radicibus herbas Eriιit. quod de laserpitio intolligi visu. sed vereor, ne calidius factum sit. Ceterum codd. fere inter se consentiunt lips. o Voss. 2 Tirrenos lacrymis radiat scorpios arces Ille a. m. s. L Tirrhenas- radiatus, quod in carmina recepit Oss. I. Ego corrigos Et a me Lerimis radiantis 2 Priosarees Scriptum evat: radiati radiantis sic semper accus. in man. Codd. unde litora s. dolata ad nomen GPrio seu Cirpios, Scorpios factus est. Et, qnod addi oratio postulat, . scriptum, ut Solet a me nomen ut in Tyrrhenos abiret essecit. Est autom haec oratio, si quid ideo, Plane Maniliana. Nihil enim studiosius ambit, quam aegistam verborum re itatem in fabularum mentione. quid autem argutius, quam spIendere aras Cyprios curiae Virginis et enore et carmine nobilitatae lacrimis,laota tristibus 8 Ad quod aliud accedit. Nemo fere illa aetate celebratior fuit, quam
C. Helius Clana propter Zmyrnam, epos, quo immani eruditione quaecunque imPl eatissimae antiquitatis fabulae de Zmyrnae seu Myrrhae natalibus, amore, erroribus, progenie exstabant compleXm, in summam obscurissimamque brevitatem incluserat. Atque istud artificium adeo illi aetati Placuit, ut non modo Crassitius aequalis Commentariis carmina illustraret, sed omnes poetae ista fabularum aenigmata studiose imitarontur ut ridius Ibide Gratianus in Cyneg. Lucilius in Aetna, Seneca ragicus, et ipso, de quo nunc quaerimus, Manilius. Quid igitur mirum, si eius fabulae mentionem iniicere hic non neglexit, rubi de Cypro insula orat dicendum quam si non hic mecum Manilio reddideris, nusquam, quum esset illustrissima neque tacenda, Te-
peries Fabula quidem de Myrrha, Cinyrae, Cyprii regis filia vel ex vidi nota est.
De ingenti Veneris templorum numero res Moursi de Cypro insula clibros accuratissimos quae quod nunc arces Vocantur, vel ex communi poetarum Consuetudine factum est, Vel certam ob causam. elut quia Venus diis irata aliquando secedens se illis tuita est. s. goeges ad Lycophr. v. 826 i) Vol ob montuosam insulae naturam et templorum situm altissimum Unde ipsa Ἀκραιας cognomines in Glympo culta.
tam scelesta, totum Versum misit 8 Scilicet, mio hic ridet in librario Benti. id ipse nostro
loe admisit in se Portentosis enim verbi ostensiis versum roscribit. Atque quis est mor inIium, de quo non narretur haec sabula
18쪽
nior Claudian de Nuptimonor. V. 49 sqq. ubi inter alia talis morius obtulit a re es; nee myrrhae oblitus V. 96 Tardaque sudanti prorepunt balsama ligno. f. ibi N. Hei ii exempla. - Si piem genitivus Cyprios offendit, quamquam Decpiens apud Graecos; LInterpre ad Theocr. d. XI, 16 Κυπριο εκ ριεγαλα ς, ὰ ό ηπατι παῖΘ βελεμνον.)is per me licet scribat Cypridos. Quamquans propius a Scorpio Cyprios forma abest. Eademque forma, nisi fallor, reddenda est Pervigil Vener. V. 23, ubi rosa dicitur
facta Cypris de cruore deque Amoris osculis. Ita enim correxeruntis codd. Pecea tibus facta prius de cruore prius autem nos ducit ad genitivum Cyprios. I. Praeter locos allatos in iisdem libris N et . alii duo sunt, quibus de artibus agit elepham, Ad eandem normam etiam alius locus revocandus est, L. IV, 29, tibi Insulas rameipuas enumerat: si iacent mediae dissus per aequora terrae Trinacria Baliae tantum praecisa recessit A era Euboisos miratur Graecia montes Et genetrix Crete einem sortita Tonantem ἰAegypti Cypros pulsatur fluctibus omnis. Ita nunc versus illimus ex Bonileii emendatione legitur. Cypros, inquit, opposita est Nili Ostiis et eius fluctibus pii Isattir. Oppositamine pio modo legimus in Claudiano quamquam eo graphi quantum scio, omnes Rhodon Potius e regione
Κλυ ομ,ένην πελαγει ιγυπτια reser Strabo, vel potius omnes Geographi sed qui Ninnuctibus HIsari insulam dixerit, invenio neminem. Neqne credibile, septies divisum flumen tanto esse delatum impetu, ut post IV millia passuum undarum sentiretur appυlsus; nam tantum ahesse ab Aegypto Cyprum Straho auctor est. Minuit Porro fidem Eustath ad Dion. Ρerieg. v. 261, ubi
in Pelei urbis descriptione ri γαλες αυγας Eπταπορου Nειλοιο νενασμενον ελλα co cem alios notat legisse λασριενον ' ο τι ἐπιλήλησμένον του 'Ncλου. Sed qui poterat fluvius
oblitos diei et sit, si vel Cyprum eo Misari ulla fama tulisset Non igitur accipimus emendationem. Codd. habent: Egyptia Cypros etc., quod correctores ita mutarunt in Lips Pulses. pro Aegyptia fluetibus omnis It Versias liquo modo Rmbulat, nos id tantum Oeemur, insulam suisse Cypron. Iam finge hanc lectionem nobis unam se atam quis versum insessum storrigere a ideat Quod nunc optimo trire facimus: Et Cypriae Cypros pulsatur svetatis omnis. Similiter Avien orti des or. 680 Lucis es exortu Pamphitia guae cavat aestum Prolabentis aquae, Cyprus alta cingitur unda, Atque Dione pulsatur itoris acta tapros et Ciptos in I S. vix dissorunt rande factum, ut Inni meris locis e nomina confusa sint. f. Interprr. ad Properti II, 1, 31. Hic autem etiam causae suberant errori. Nam Aegypti frequens inmanil mentio, Cypri raro vel tu modo a Scorpio tanquam alterum Oriona paene obtruncatam servavimus. Aecedebat varia primae syllabae mensi ra, quae fortasse cordatum librarium commovit adeo, ut scriberet Aegyptia Cypros Sed strid nos non debet morari multoque maiora audent poetae. Lucret IV, 1255 Crassaque eonueniunt liquidis et liquid erassis, et saepius Lucii Sat. IX, 1, imitatus
IIom. Αοες 'Αρες βροτολοιγε Similiter German Arat. s. 189 et 191 Cepheos, Cephris.
Ceterram Mam commodam sententiam iuvenerimiis, paucis monstretiar Sion proximo versu Creta o civem Iovem celehrahatiar sic nunc argute Cypros propter liospitium Veneris quae undismarinis enata et in insulam eam primum egressa suis tamen nunc fluctibus eam pulsat. Quodo gravius dictum videbitur, si Neptunum ενοσιχΘονα, cogitaveris, et crebros terrae mollis, quibus iterum iterumque Cypros exercita est. Fortasse tamen ita versus formandiis erit: sit genetrix Crete suem sortita onantem Et Cypriam Cypros. Nam qui in ipsa ea insula natam Venerem dixerint, multi sunt, quomim agmen ducit uesiodus. - de autem omnis te offendat tanquam frigidior, cogita, quam frequens apud poetas i Ditis nominis usus ait Nunc quidem Verbi compositi vicem aegre rastinet, velliti si dicas περίρρυτον, πολυκλυπον quod Avienus supra illa ingitur unda.
19쪽
torum; quorum illum de elephantibus unambulis interpretantur, hunc Bent eius in
eam mentem correxit, ita Turpiter in tanto candentem pondere funes quod si et illa interpretatio et haec correctio vera est, sub Tiberio hos Iibros conscriptos esse comaequitur. Siquidem Sueton in Galba . . memoriae prodidit, hunc primum, quum
praetor esset, ostendisso elephantes funambulos. Iam Ver quum is Imperator . . r. 69, annos natus 72. intertexit, non potest praeturam gessisse regnante Augusto,
etiamsi, ut docet Suetonius, ante legitimos annos ad honores accessit. Ambigum est denique testimonium in L. IV, versu ultimo Maius et Augusto rescit sub principe elum Scimus enim iam vivum Augustum divinis osse cultum honoribus vera quidem ἀποΘεωσις post mortem insecuta sed quis Oetam ita urgeat, ut alterum cum altero confundendum deneget Augent dubitationem SS., qui et crescit referant et crescet. De usu Maniliano praepositionis sub alio loco dicemus. Ceterum acceptum quidem utrique principi carminis argumentum suisse, probandum vix videtur. De Tiberio Sueton. e. 69 Cire deos et religiones Eligentior quippe addictus mathemasicae, mn que Perau lanis, cuncta Iat agi.
Neque alio utor argumento Dentieti, quo Auguste aevo Manilium it vindicatum quod verbis F. A. Wolfi referam, Literar. nai. I, p. 61. simu contra hunc disputaturus: Vo grosser ichtighei hielten Manche, darunter inst Reia dermic Euersi daruber m Jahr 1785 helehrte, die dor in de Vorredo S. XIII. liberdas eitalter de M. gemachi Demerhung es msisse auch darum OthwendiidePAManides Augustetschen sein, ei sic in dem edictite nocti Lein ingenii, consilii, spatii finde Benti Ter Andr. II, 1, 20. Die emerhuniis aber auschend soscheinbar si ist. Die Sache mir hier m orbeigehn malint, ei micti nachlange euener auschun gan vorinurgem die Durchlesungon das Nachsuchenelae genauendiinglings ander boteliri hat. Jene neueren Genitive silid, ine gweLialhasten ali ausgenommen, alterdings nichi immanilius aber eben o enig spatheonsili etc., nur in ei Ziges a negoti III, 2 etc. - Atqui non deesse exempla,
haec doceant L 689 sagittari laepam it. II, 211, 560, 569 I, 93 et Claudi magna propago II, 33 semper undentis aquari. t. 464 505 etc. Neque tamen indo
Augusteam aetatem effici putarim; quandoquido unicuique e recentissimo Iicebat, in re minime ignota antiquos sectari. Id autem fecisse multos, velut epi- eos, qui sequebantur Virgilium, non ignoramus nec minus antiquitatis studiosus ManiliuS.
Verum nondum haec aetatis disquisitio prosligata videbitur, nisi quae nobis
Iites ab orationis vitiositate moventur, erunt compositae. Atque primos quidem editores libris non optimis, tum interpolatis usos non semel monuimus; in iis autem libris apertissima ulcera defunctoria quadam opera correcta lini, Irmiora Vel ne-
20쪽
gleeta vel male occultata et πουλα θ Postquam vero caliger accessit, Gemblacensi adiutus, tum Benileii sagacitas, magna Pars maeularum, trinae singulis verbia et quae tot orationi inustae erant, exempta est. Ἀ fortasse nimia id quidem dilugentia. Quod praecipue de Versibus suppositis valere dicam. quamquam enim Imsolitam Morum esse frequentiam negari non potest in idacticis enim carminibus crebrior quam usquam interpretandi adseribendi argumenti, excerpendarum rerum memorabilium, denique glossarum occasio offerino, et quamquam mira sagacitate eos investigavit enueius, tamen et paucos etiam nimc latere et iusto plures innocentes esse ProscriΡtos, exemplis deinceps, si potuero, docebo. Causae vero huius severitatis censoriae et in interprete quaerendae sunt et in Manilii ingenio. Humanum est enim, si perpetuis obluctantes difficultatibus interdum ipsi nobis sponte novas quasi excitamus, quaS, Si incorrupto iudicio adissemus, videremus esse nullas. Quod etiam in interpretes cadere, in dissicillimis praesertim, qualis anilius est, Versantes scriptoribus, maturale est De cingenio mutem Manilii Praecepturis nobis es paulo altius Videtur esse repetenda. Nam oesin a Bomanis, non quod iam natura mor V et disciplina invitarent, esse accitam, sed quia Vel luxuria hanc quoque artem ad munditiarum supellectilem requirebat, vel respublica ad suos usus laudesque traducturam se illam sperabat, nemo est, qui ignoret Quare non, quae a Suo genere maxime egregia essent, Suspiciebant, sed quae Vel latissime splenderent, Vel Vitae quandam Praestarent utilitatem ) Sic minora poemata lyrica vel elegiaca clusus Vocantes paene contemnebant: Comoediam, Sativam Epistolam an omnino inter poetica opera res errent, ut quae non magna spirarent, dubitabant. Minc duo vitia sunt consecuta. Neque enim in pulchri iudicio naturam sequebantur ducem, sed exemplaria Graeca,mOX, Suorum admiratores facti, opera sua manu Versabant deinde non id ad quod nati erant, 'uOV ingenium Vocabat, praestare Volebant, sed quod in iunm apud suos
pretio habebatur, Grande, sublime, eximium, denique Eposo Epic igitur posci ab Augusto, epica componi ab iis videmus, qui non, quid humeri Valerent, spectabant, sed quid usus flagitaret et principum voluntates Quod utrumque magnopere obfuit Manilio. Nam quamquam non Solis imaeum splendore inter minora ingeniorum Iumina uiget, habet tamen etiam ille, quo breviora quidem spatia, conclusaque aris
' I, 95 et solitum oentis oneessit correet sonitum. 142 sitque hae discordia consors reor. eoneors. 446 exsurgit de ponti noti cor parte. 4 8 sine nomina tellae cor Mne nomine. PerVerse mutantur 1, 14 eum per se cuncta ereentur; recte codd. creantur Rccusativi in is
in es Morpios in Morpius Sasittari in Sagittiferi III, 131 oecupat omnem GrMoriren ortem dubiam patriosque timores cor Fatomim, sed ehebant Gnatorum V, 295 metoria illa fac arcu telaque fugavit cor areva et tela debebant teloque Belictorum mendomu exempla
quae breviter hic erant tangenda, eximie exposuit Bernhard Grundriis de Rom.