장음표시 사용
281쪽
s m mi administrent sin timore defugiant, illis se oneri non futurinia, et Per Se rempublicam administraturum.
Legatos ad Pompeium de compositione mitti oportere nequo Se reformidare, quod in senatu paullo ante Pompeius dixisset, ad tuos legati mitterentur, iis auctoritatem attribui timoremque eorum, qui mitterent, significarici tonuis atque infirmi haec animi videri se vero, ut operibus anteire Studuerit, sic justitia et aequitate Olle Supornre. XXXIII. Probat rem senatus de mittendis legatis Sed, qui mitterentur, non reperiebantur : maXimeque timoris caussa pro se quisque id munus legationis recusabat Pompeius enim discedens ab urbe, in senatu dixerat eodem se habiturum loco, qui Romae remansissent, et qui in castris Caesaris uissent. Sic triduum disputationibus excusationibusque X trullitur. Subjicitur etiam L. Metellus, tribunus plebis, tib inimicis Caesaris, qui hanc rem distratant, reliquaS-que reS, quaScunque agere instituerit, impediat. Cujus cognito consilio, Caesar, frustra diebus aliquot ConSumtis, ne reliquum tempus naittat, insectis iis, quae agere destinaverat, ab urbe proficiScitur, atque in ulteriorem Galliam pervenit. XXXIV. Quo quum venisset, Cognoscit missum
in Hispaniam a Pompeio Vibullium usum, quem paucis ante diebus Corfinio captum ipse dimiserat: prosectum item Domitium ad occupandum 3Iassiliam. navibus actuariis VII, quas Igilii et in Cosano a privatis coactas, Servis, libertis, Colonis Suis, Compleverat: praemissos etiam legatos assilienses domum, nobiles adolescentes, quos, ab urbe discedens, Pompeius erat adhortatus, ne nova Caesaris Ossicia veterum suorum beneficiorum in eos memoriam X pellerent.
282쪽
Quibus mandatis acceptis, Massiliense portas Caesari clauserant Albicos, barbaros homines, qui in eorum fide antiquitus erant, montesque supra blassiliam incolebant, ad se vocaverant frumentum ex finitimis regionibus, atque eX Omnibus Castellis, in urbem con-VEX erant armorum officinas in urbe instituerant: naurOS, ClaSSem, Portus, reficiebunt.
XXXV. Evocat ad se Caesar Massiliensium XV primos cum his agit, ne initium inserendi bolli ab Massiliensibus oriatur debere eos Italiae totius auctoritatem sequi potius, quam unius hominis voluntati
obtemperare. Reliqua, quae ad eorum Sananda mente pertinere arbitrabatur, commemorat. Cujus orationem legati domum reserunt, atque X auCtoritate
haec Caesari renunciant intelligere se divisum esse populum Romanum in partes duas: neque sui judicii,
neque Suarum eSS Virium, decernere utra pars ustiorem habeat Caussam principe Vero SSe earum Parintium Cn. Pompeium et C. Caesarem, patrono CiVitatis quorum alter agros Volcarum Arecomicorum et Holviorum publice iis concesserit alter, bello victas, Gallias attribuerit, vectigaliaque auXerit. Quare, Paribus eorum beneficiis, parem se quoque voluntatem tribuere debere, et neutrunt eorum Contra alterunt juvare, aut urbe aut portibus recipere. XXXVI. Haec dum inter eos aguntur, Domitius navibus assiliam pervenit atque ab iis receptus, urbi praeficitur. Summa ei belli administrandi permittitur. Rus imperio classem quoquo versus dimittunt Oneraria naveS, quas ubique poSSunt, deprehendunt, atque in portum deducunt parum claviS, aut materia, atque armamentis, instructis ad reliquas armandas, reficiendasque utuntur: frumenti quod
283쪽
inventuna est, in publicuna conserunt reliquas merces Commeatusque ad obsidionem urbis, si accidat, reservant. Quibus injuriis permotus, Caesar legiones III Massiliam adducit turres vineasque ad oppugnationem urbi agere, naves longas Arelate, numero XII facere instituit. Quibus effectis armatisque diebus XXX, a qua die materia caesa est, adductiS-que Massiliam, his D. Brutum praeficit C. Trebonium legatum ad oppugnationem Massiliae relinquit. XXXVII. Dum haec parat atque adminiStrat, C. Fabium legatum cum legionibus III, quas Narbone Circumque ea loca hiemandi caussa disposuerat, in Hispaniam praemittit celeriterque Pyrenaeos Saltus occupari jubet, qui eo tempore ab L. Afranio legato, praesidiis tenebantur reliquas legiones, quae longius litemabant, Subsequi jubet. FabiuS, ut erat imperatum, adhibita celeritate, praesidium ex Saltu dejecit, magnisque itineribus ad exercitum Afranii contendit.
XXXVIII. Adventu L. Vibullii Rufi, quem a
Pompeio missum in Hispaniam demonstratum St, Afranius, et Petreius, et Varro, legati Pompeii, quorum unus iii legionibus Hispaniam citeriorem altera saltu Castulonensi ad Anam II legionibus tertius ab Ana Vettonum agrum, Lusitaniamque pari numero legionum obtinebat, officia inter se partiuntur uti Petreius o Lusitania per Vettones Cum omnibus copiis ad Afranium proficiscatur Varro cum iis, quas habebat, legionibus Omnem ulteriorem Hispaniam tueatur. His rebus constitutis, equites auxiliaquo toti Lusitaniae a Petreio Celtiberis, Cantabris, barbarisque omnibus, qui ad oceanum pertinent, ab Afranio imperantur: quibus coactis, celeriter Petreius per Vettones ad Afranium pervenit. Consti-
284쪽
tuunt communi consilio bellum ad Ilerdam, propter ipsius loci opportunitatem, gCrere.
XXXIX. Erant, ut supra demonstratum St, legiones Afranii iii, Petreiici I, raseterea scutatae citerioris provinciae, et Cetratae ulterioris Hispaniae, O horte Circiter XC equitum utriusque pro Vinciae Circiter V millia Caesar legiones in Hispaniam praemiserat, ad VI millia auxilia peditum, equitum iii millia, quae omnibus superioribus belli habuerat, et parem ex Gallia numerum, quem PS ParaVerat, O minatim ex omnibus civitatibus nobilissimo et fortis-Sim quoque evisatori hinc Optimi generis hominum ex AquitaniS, montani Sque, qui Galliam provinciam attingunt. Audierat Ponipeium per Mauritaniani cum legionibus iter in Hispaniam facere, consestimque CSSe venturum. Simul a tribunis militum centurionibusque mutua pecunias sumSit has eXercitui distribuit. Quo facto duas res conse Cutu CSt, quod Pignore animos centurionum devinxit, et largitione redemit militum voluntateS. XL. Fabius sinitimarum civitatum animos litorisia unciisque tentabat. In Sicore sumine pontes eme- cerat duos, inter o distantes millia passuum IV. His pontibus pabulatum mittebat, quod ea, quae citra
sumen fuerant, superioribus diebuS On Sum Serat. IIoc idem cre, atque cadent de Caussu Pompeiani exercitus ducos ii Ciebant crebroque inter Se equeS- tribus proeliis contendebant. Huc quia in quotidiana con Suetudine Congi CSSae pabulatoribus praesidio proprio legiones Fabiana II flumen tran Sissent, impedi mentaque et omni equitatu Sequeretur Subito viventorum et aquae magnitudine On est interruptus,
et reliqua multitudo equitum interclusa. Quo cognif
285쪽
to a Petreio et Asranio ex aggere atque ratibus, quae flumine serebantur, celeriter suo ponte Afrani- is, quena oppido Castrisque conjunctu ni habebat, te. gione I equitatunaque Omnen trajecit, duabusque Fabianis occurrit legionibus. Cujus adventu nunciato, L. Plancus, qui legionibus praeerat, neceSSariare Coactus, locum Capit superiorem, diverSamque aciem in duas partes constituit, ne ab equitatu circumveniri posset. Ita, CongrOSSu impari numero, magnos impetus legionum equitatuSque Sustinet. Commisso ab equitibus proelio, Signa II legionum procul ab utrisque conspiciuntur, quas C. Fabius ulteriore ponte Subsidio OStris merat, Suspicatus Ore id, quod accidit, ut duces adversariorum Censione, et beneficio ortunae, ad nostros Opprimendo uterentur :quarum adventu proelium dirimitur, ac suas uterque legiones reducit in castra.
XLI. Eo biduo Caesar cum equitibus DCCCC, quos sibi praesidio reliquerat, in castra pervenit. Pons, qui uerat tempestate interruptus, paene erat resectus hunc noctu perfici jussit. Ipse cognita locorum natura, Ponti Castrisque praesidio VI Cohortes relinquit, atque Omnia impedimenta, et poster die omnibus copiis, triplici instructa acie, ad Ilerdam proficiscitur, et sub castris Afranii constitit et ibi paul-lisper sub armis moratus, facit aequo loco pugnandi potestatem. Potestate facta, Afranius copias educit, et in medio colle sub castris Constituit. Caesar, ubi cognovit, Per Afranium Stare, quo minus proelio dimicaretur, ab infimis radicibus montis, intermissis
circiter paSSibu CD, C tra facere Constituit et, ne in opere faciendo milites repentino hostium incursu CXterrerentur, utque opere prohiberentur, vallo mu-
286쪽
niri vetuit, quod eminere et procul videri necesse erat; sed a fronte contra hostem pedum XV fossam fieri jussit. Prima et secunda acies in armis, ut ab initio Constituta erat, permanebat post hos opus in occulto a tertia acie fiebat. Sic Omne prius est persectum, quam intelligeretur ab Afranio castra muniri. XLII. Sub vesperum Caesar intra hanc fossam legiones reducit, atque ibi Sub armis proxima nocte conquiescit. Postero die omnem exercitum intra fossam continet; et, quod longius erat agger petendus, in praesentia similem rationem operis instituit, singulaque latera castrorum singulis attribuit legionibus munienda sossasque ad eandem magnitudinem perfici jubet reliquas legiones in armis expeditas contra hostem constituit. Afranius Petreiusque terrendi CaUSSa, atque operi impediendi, Copias suas ad infimas montis radice producunt et proelio lacessunt. Neque idcirco Caesar opus intermittit, confisus praesidio legionum III, et munitione fossae. Illi, non diu commorati, nec longia ab infimo colle progressi, copias in Castra reducunt. III die Caesar vallo Castra communit; reliquas cohorteS, qua in superioribus Castris reliquerat, impedimentaque, ad se transduci
jubet. XLIII. Erat inter oppidum Ilerdam, et proximum collem, ubi Castra Petreius atque Afranius habebant,
planities circiter passuum CCC atque in hoc fere medio spatio tumulus erat paullo editior; quem si occupasset Caesar, et communiSSet, ab Oppido, et ponte, o commeatu omni, quem in Oppidum Contulerant, se interclusurum adversari Os Confidebat. Hoc sperans, legiones III ex castris educit acieque in locis
287쪽
idoneis instructa, unius legionis anteSignanos procurrere, atque DCCupare eum tumuluna, jubet. Qua recognita, Celeriter, quae in Statione pro castris erant Afranii cohortos, breviore itinere ad eundem occupandum locum mittuntur. Contenditur Proelio, et, luod prius in tumulum Afraniani venerant, nostri repelluntur, atque alii SubmiSsi SubSidiis, terga Vertere, Seque ad signa legionum recipere, coguntur.
XLIV. Gonus crat pugnae militum illorum, ut
magno napetu primo Procurrerent, audacter Ocuna Caperent, ordines uos non magnopore Servarent, rari
dispersique pugnarent; si premerentur, Pedem reserre, et loco eX cedere, non turpe eXi Stimarent, cum Lusitanis reliquisque barbaris genere quodam pugnae S-suefacti quod sere fit, quibus quisque in locis miles
inveteravit, uti multum earum regionum OnSuetudine moveatur. Hae tamen ratio OStro Perturbat,
insuetos hujus generis pugnae circumiri enu SeSe ab aperi latere, procurrentibus singulis, arbitrabantur; ipsi autem suos ordines servare, neque ab Signis discedere, neque sine gravi cauSSa eum locum, quem ceperant, dimitti, censuerant Oportere. Itaque, Perturbatis antesignanis, legio, quae in eo Cornu ConStiterat, locum non tenuit, atque in proximum collem
XLV. Caesar, paene omni acie perterrita, quod praeter Opinionem consuetudinemque acciderat, O- hortatus suos, legionem IX subsidio ducit hostem, insolenter atque acriter OStros in Sequentem, Supprimit, rursusque terga vertere, Seque ad oppidum Ilerdam recipere, et Sub muro consistere, cogit. Sed Ixlegionis milites, elati studio, dum sarcire acceptum detrimentum volunt, temere insecuti fugientes, in lo-
288쪽
cum iniquum progrediuntur, et sub montem, in quo erat oppidum positum Ilerda, Succedunt. Hinc se recipere quum vellent, rursus illi ex loco superioren OStros premebant. Praeruptus OCus erat, utraque OX parte directus ac tantum in latitudinem patebat, ut tres instructae cohorte eum to Cum X Plerent, et neque subsidia a lateribus submitti, neque equites laborantibus usui esse, possent ab Oppido autem declivus locus tenui fastigio vergebat in longitudinem puSSuum cir Citer D. Hae io Stris erat receptus: quod eo incitati studio, in Consultius procesSOrant. Hoc pugnabatur loco, et propter angustia iniquo, et quod sub ipsis radicibus montis OnStiterant, ut nullum frustra telum in eos mitteretur tamen virtute et patientia nitebantur, atque Omnia vulnera sustinebant. Augebantur illis copiae, atque X Castris cohortos per Oppidum crebro submittebantur, ut intcgri desessis succederent. Hoc idem CaeSa su Cere cogebatur, ut, Submissis in eundem locum cohortibus, defesso reciperet.