장음표시 사용
421쪽
ei cetera. Ei unde 3 de nova constitutione provisum si quod mulier
damna Ocru Dore Cum dolo' versus quem inque seossidentem, ei maxime
de terris ei tenementis de quibus vir suus moritur seisitus ut de feodo, nisi illi si quod desorcians iustam causam habeat disserendi dotis exactionem, quod esse poterii si vir sorte in vita sun aliquem s ossavcrit et
post mortem suam mulier dotem petat versus eum qui tenet, non erit mulieri iniuriosa dilatio si Warantum vocaverit unum Vel PlureS, quouSque perveniatur ad heredem arantum mulieris de dote sua, quam quidem si
waranti gaverit et incontinenti restituerit et ex ambium faciet tenenti, cum sit sine culpa nulla debet refundere damna nee tenens multo sortius. Si autem frivolas dilationes qui Psierit, β quia raudulenter δε est in mora resarcire debet damna. Et eodem modo si cum antecessor β seisitus obierit heres statim alios seossaverit per fraudem, uterque δ' tam here quam seoliatus propter fraudem' damna refundet, unus propter fraudulentam alienationem et alius propter fraudulentam detentionem. Et ideo considerandum est quando facta suerit δ' alienatio sive donatio, in vita viri vel post mortem, et utrum ille qui' tenetur restituere in mora fuerit iusta 'vel iniusta, quia qui Sine culpa est poenam sentire non debet. Est etiam
alia forma brevis de seisina ei facienda ubi in iudicio recognita est eisi
Si dos ei recoynita fuerit et reddita in curia.
REX vicecomiti salutem Seias quod cum . quae fuit uxor B in curia ΠΟStra etCetera, peteret VerSus C. tantam terram cum pertinentiis in tali villa ut dotem suam, idem C. Venit in eadem Curia nostra eorum eiSdem iustitiariis nostris etcetera et recognovit et reddidit eidem A. praedictam terram ut dotem suam. Et ideo tibi praecipimus et cetera ut supra. f. 313 Et sciendum quod in omni casu tenetur deforcians mulieri ad damna sua de terris et tenementis de quibus vir suus moritur seisitus, si pro dote sua oporteat eam plueitare nisi ipse heres iustam causam habeat resistendi, Cum Statim et sine placito post mortem viri ad minus infra
quadraginta dies fuerit ei dos assignata quae die desponsationis fuit ei
Qualiter mulier poterit dotem suam amittere cum fuerit in possessione et eae quibus cauSiS. Cum vero mulier sic dotem suam obtinuerit, poterit illam amittere multis modis, Vel per consuetudinem quae in diversis io is pro lege observatur,
422쪽
ut si in comitatu Cantiae si cum uerit ei dos assignata vel ante assignationem nupserit alicui, statim amittit terram quam tenet nomine dotis de avelliinde. Idem observatur in Civitate Londonis de terris et tenementis in civitate, et alibi in pluribus locis. Et de hac materia inveniri poterit de termino Sancti Michaelis anno regis Henrici secundo post guerram comitatu Cantiae. Et sive seisinam habuerit sive non, si post mortem viri inventa fuerit habens in utero conceptum ab alio quam a viro suo si nupserit, et licet nupta non sit, si vir inveniatur vel puer velλ' uterque dotem amittet. Eodem modo amittet dotem per seloniam vel huiusmodi. Item antequam uerit assignata amittit in dotem per factum et seloniam viri sui ut supra, quia si petat obstabit ei exceptio quia deficit et warantus. Item amittit dotem suam Cum fuerit ei assignata, ut si heres
implacitatus fuerit ab eo qui ius habet de duabus partibus et mulier de
tertia, eti mulierin heredem Vocaverit ad arantum et Cum arantiZaverit amiserit totum mulier per hoc amittit dotem nec habebit excambium quia ex quo convictum est y quod heres arantus suus de dote sua ius non
habuit in in duabus partibus, nec illa per consequens in tertia parte. Item amittere poterit dotem per negligentiam et taciturnitatem, ut si cum fuerit disseisita iniuste tacuerit per tantum tempus quod excedit terminum disseisinae, vel cum fuerit disseisita iniuste tacuerit per longum tempus et
postea sine iudicio seisinam suam usurpaverit, et disseisitor per oeseisinami rehabuerit otin ipsa numquam ad seisinam suam restituetur, 'sed postea δ' agere poterit ' de proprietate per breve de reet quod proditumpi est super' dote de* seisina Sua propria. De recto de dote ad terram petendam quo pertinet ad dotem cum ce83averit rere de dote. Si autem aliquid sit quod ad dotem pertineat quod per breve de dote non adquisiverit, succurritur ei per breve quod vocatur breve de recto de dote, quod clausum esse debet et dirigi ad arantum mulieris de dote sua informa supra dicta inter brevia de recto. Et resert utrum ipsa aliquando in s. 313b seisina fuerit et postea disseisita fuerit ut supra paulo ante di tum est, vel si numquam sui in seisina. Et placitum istud 3 debet deduci in curia aranti donec curia illa probetur deiecisse de recto, quo Probato ponitur loquela usque ad comitatum sicut de aliis placitiis de
423쪽
absentia vor utriusque si non onerint vel Si se esson iuverint qualiter proco leti lunt Orit Orpendi Oterit ex rioni issis. Cum ver ambo om-
paruerint et mulier numquam seisinam prius babuerit de terra petita,
De forni indu es Proponendo intentione millieris. ΡΕΤ versus falem tantam terram cum ertinentiis in tali villa ut pertinentem ad dotem quo me contingit de hereditate B quondam viri mei, et unde me dolavit ad ostium ecclesis die quo me desponsavit, et unde eodem ' die' sui vestitus et seisitus ita quod me inde dotare potuit. Et
si hoc vellet cognoscere etcetera ut supra. Et si noluerit, habeo sufficientem Probationem, Sectam et huiusmodi. Si autem*' aliquando extiterit in Seisina tune proponat intentionem suam per haec Verba Peto versus talem lanium ' terrae δ' cum pertinentiis in tali villa ut dotem meam et ut pertinentem ad terram quam teneo in eadem villa nomine dotis, vel in alia, et unde B quondam vir meus die quo me desponsavit tenuit totam
terram illam in eodo et in dominico suo et me inde dotavit, et ita quod post mortem praedicti . quondam viri mei sui inde* in seisina nomine dotis quousque talis me iniuste et sine iudicio disseisivit. Et quod ita sui inde dotata et seisita habeo sufficientem disrationationem, videlicet talem
Sectam et talem. Proposita intentione. PROPOSITA sic intentione mulieris poterit tenens arantum Vocare Siwarantum habuerit Seeundum quod supra letum est de aranti vocatione, vel si arantum non habuerit excipere poterit Contra mulierem,
scilicet quod terram illam ei sponte reddidit, vel si disseisita sui postea ius suum remisit et quietum Clamavit, vel si disseisita sui postea de brevi suo se retraxit. Et inde' producat sectam si habuerit et si opus fuerit ponat e Super patriam, et poterit Veritas per patriam declarari. on
autem inter eos erit duellum ne magna assis ne per ConsequenS QSSO-nium de malo lecti. Et cum recurrendum sitὴ ita ad patriam et loquela suerit in comitatu videndum Si Cum tenens se posuerit in inquisitionem et petens similiter an Comitatus potestatem habeat procedendi ad inquisitionem vel iuratam nisi hoc fuerit ei δε specialiter demandatum. Videtur quod bene potest, quia cum dicatur in brevi quod nisi arantus hoc fecerit quod vicecomes hoc faciat, quod φ Videntur omnia ei esse Concessa sine quibus loquela illa terminari non possit. Et secundum quod in comitatu procedi poterit ad duellum in alio brevi de recto, ita poterit in hoc
424쪽
402 BRACTON DE LEGIBUS brevi ad inquisitionem, sicut procedi poterit ad iuratas ubi vicecomitidemandatur quod iustitiet. Sed δ' Contra cum in magno brevi de recto contineatur quod nisi dominus hoc se erit vicecomes o saciat, tamen ad magnum assisam aDiendam non procedit, sed pacem habebit tenensusque ad δ' adventum iustitiariorum si breve de pace sibi perquisiverit, et si non in desalta esse poterit, ut supra de hac materia per breve de
f. 314 Si autem arantus vocetur unus vel plures, cum Perventum fuerit ad heredem arantum de dote, si heres Statim recognoscat rem illam ad dotem mulier seisinam habeat cum damnis Vel sine secundum quod Superius dictum est. Si autem exceptiones habeat, per ex eptiones si possit
se defendat. Poterit enim excipere multis modis, scilicet quod terra illa ad dotem suam non pertineat, vel si mulier inde in seisina fuit hoc non fuit nomine dotis sed alia ratione, vel quod numquam inde dotata suit, sed nominatim de alia vel minori quantitate quam parte tertia et inde
tenuit se Contentam, et de hoc sectam producat et probationem. Item sive seisita fuerit sive non, et sive terra pertinens esset ad dotem sive non ipsa ius suum de terra illa remisit et quietum clamavit. Item quod terra non pertineat ad dotem suam quia habet plene dotem suam secundum quod fuit ei constituta, et plus habet in dotem quam ad ipsam pertinet habendum secundum legem et consuetudinem regni Et unde ipse heres tulit breve ad Comitatum de admensuratione quod tale est. Et quod de sacili in comitatu terminari non poterit si mulier dotem habuerit in diversis comitatibus, quia licet sciatur quantum tenuerit in
uno comitatu et quantum valeat tertia pars et quantum duae partes, tamen per hoc constare non poterit de valore omnium terrarum quae sunt
in aliis comitatibus. Et nisi constiterit de valore omnium terrarum sciri non poterit utrum plus habuerit vel minus Ideo non potest fieri admensuratio nisi sciatur quod plus habeat quam ad ipsam pertinet habendum. βIgitur ubi plures habuerit terras in diversis comitatibus oportet quod procedat admensuratio in curia domini regis, et quod omnes terrae extendantur et appretientur tam duae partes quam tertia, et mittatur extensio et appretiatio iustitiariis secundum formam supra de extensionibus et appretiationibus faetendis. Et sic fiat admensuratio in curia regis. Si
425쪽
autem dotem non habuerit nisi in uno Oinitatu vicecomes neere Doterit admensurationem, dum tamen iustam es er hoc breve.
De udmensumtione dotis in diserris eo ut tibiis. REX vicecomiti salutem. Questus est nobis . filius vel filia, frater vel
SOrOr. neptis, consanguineus vel consanguinea, et heres .
quod C. quo sui uxori plus habet in dotem de libero tenemento quod sui ipsius , quondam viri sui in tali villa vel in talibus villis quam habere debes vel ad ipsam pertinet habendum. δ' Et ideo tibi praeeipimus
quod iuste et sine dilatione admensurari facias dotem y illam, ita quod praedicta . non habeat plus in dotem de hereditate taedictio quam habere debet et ad eam h pertinet habendum y secundum rationabilem λεdotem. y et quod praedictus A. habeat de dote illa id quod habere debet et
ad ipsum pertinet habendum, ne amplius inde clamorem audiamus Prodesectu iustitiae. Teste eleetera. Et notandum quod admensuratio debet esse tam de indebito quam h superfluo ut si per dominum Capitalem mulieri assignatum fuerit capitale mesuagium vel aliquid quod sit caput s. 314b baroniae si aliud sit de quo dotem possit habere rationabilem auseratur ei indebitum ety assignetur ei debitum, δ' quia licet indebitum RSSignatum sit et superfluum, tamen sine iudiei eici non poterit ab herede ne ab alio. y Cum igitur ieeComes breve SusCeperit Summonere faciat mulierem quod sit super terram illam de qua fieri debet admen-
Suratio Coram ieeComite et Coronatoribus si interesse possint, ' et coram aliis liberis et legalibus hominibus quos vicecome Seeum RSSUmer Voluerit. Et mulier summonita aut venit aut non venit. Si autem non Venerit, non Statim procedatur ad admensurationem sed capiatur terra in manum x
domini regis de qua fieri debeat' admensuratio, et ipsa iterum Summoneatur* cum viro suo si virum habuerit. Et quod terra capi debeat in manum* domini regis probatur et itinere Martini de at0shilla in comitatu incolnis anno regis ymenrici ' decimo, ire medium rotuli. Omnes enim de quorum iure agitur praesentes esse debent in admensuratione saetenda. Et si praesentes non fuerint quidquid actum fuerit in eorum absentia revocabitur, nisi forte per malitiam se absentaverint δ' ut de termino Sanctae Trinitatis anno regis Henrici secundo post guerram comitatu Dorsetiae, de Hamone de Halmodestona. δ' Si autem per malitiam
426쪽
se absentaverint δὲ nec venerint δ nec se essoniaverint legitimo modo post Seeundam Summonitionem et terrae Captionem in manum domini regis non erit ulterius sustinendum, sed statim procedat vice omes ad admensurationem faciendam in odium secunda desaltae, et saeta extensione et
appretiatione adiudicet ' unicuique quod habere debebit.
Cum partes proesentes in proponat querens intentionem suam hoc
CUM autem partes praesentes fuerint proponat querens intentionem suam versus mulierem hoc modo secundum formam brevis A queritur quod B.
quae fuit uxor C. plus habet in dotem de tenemento quod fuit ipsius C.
patris, Vel alterius ante essoris ut supra ipsius A. Cuius heres ipse est quam ad ipsam pertinet habendum. δε Et unde dicit quod habet in tali villa δ' medietatem unius carucatae terrae desicut non fuit dotata nisi de tertia parte, vel quod habet fere totum manerium ubi non sui dotata nisi de quadam minima parte et de qua tenuit se contentam, vel multo plus habet in dotem quam habere φ debet, ultra tertiam partem Vel medietatem vel ultra partem unde fuit nominatim dotata. Et quod ita sui dotata sicut querens dicit et non aliter, si mulier negaverit producere poterit sectam vel instrumentum, vel aliud per quod probare possit
intentionem suam Cum mulier negaverit. Et quo casu oportebit aliquando δ' de necessitate recurrere δ' ad constitutionem dotis qualiter uerit constituta, ut probato qualiter fuit' constituta pro edatur in admensuratio facienda nisi mulier exceptiones habeat et responsiones Contra R enSurationem quare non sit in admensuratione procedendum Tollit enim admensurationem aliquando diuturnitas temporis imperpetuum Cum omnis querela et omnis aetio iniuriarum limitata sit infra certa tempora. Tollit etiam admensurationem voluntas et consensus heredis qui Cum
plenae aetatis esset dotem mulieri assignavit, et quia scienti et volenti non fit iniuria, et sufficit semel voluisse et Civit aut scire debuit. Item cum capitalis dominus vel alius dotem assignaverit heres maior actus assignationem illam ratam habuerit per Consensum tacitum vel expres-s 315 sum, dum tamen hoc probari possit. Tacitum per dissimulationem
Per longum tempus, eXPreSsum si expresse consensit instrumento vel alio modo. Item Si de admensuratione agatur, non erit aestimanda melioratio mulieris quam se it in dote sua post assignationem Tempus enim aSSignationis dotis erit spectandum. Item dicere poterit quod heres iniuste hoe
427쪽
DE DOTE 405 diei quod bubei plus quam habere debeat in dotem, quia nilii plus babet
quam rationabilem dolem secundum Og in erro , vel non lus quam sui ei constituta licet moliori quantitate quam in dote rationubili, et hoc Probo Dor sectam Ollatio modo si possit. Ut de omnitici Sancti Micha lis anno regis Henrici tertio de imo in i Diente quarto decimo circa medium rotuli. Item dicere poterit, habita ratione ad meliorationem, quod anno et die quo vir suus obiit non sufficiebat terra illa quam nunc tenet in dotem lene ad tertiam partem totius hereditatis quae sui ipsius viri sui, et si postea dotem suam melioravit, non debet venire in aestimationem' sua melioratio. Et si hoc probari possit, remanebit mulieri dos sua secundum quod fuerit ei constituta. Quid pertineat ad mulierem facta constiturione dotis et assignatione. FACTA nutem dotis constitutione et assignatione nihil proprietatis pertinet ad mulierem nisi tantum seisina et liberum tenementum ad vitam suam, et nihil facere potest quod aliquam habeat perpetuitatem nisi quamdiu
ipsam aranti Zare Possit, quia ius proprietatis remanet cum ipso herede qui Warantus de sua dote, Vel Cum alio ad quem ius pervenerit, utλ' Si ut nomine eschaeis et ratione alienationis et venditionis. Et unde nihil clamare poterit mulier in dotem yy nisi quod uti frui possit de rebus dotalibus sine vasto destructione vel exilio Rationabile vero estoVerium capere poteritin in hoscis ad aedificandum, ardendum, claudendum in dotesila et non extra. Et si vastum, destructionem vel k exilium fecerit ultra rationabilem estoverium, heres proprietatis vel alius proprietarius sine alicuius iniuria poterit eam impedire. eo competety mulieri assis novae disseisinae si queratur quod disseisita sit per hoc de libero tenemento suo, quia tantum Con editur ei rationabile estoverium quod non extendituri βad vastum. Et si sorte talis impediri non possit, recurrendum erit ad Superiorem, selli et ad regem, δ' quiyy praecipiet vicecomiti quod non permittat talem mulierem vastum facere. Et si propter lio non omiSerit, tun attachietur mulier quod sit Coram rege ad ostendendum quare vastum feeerit Breve vicecomiti dirigendum quod non permittat tale δ'
Si mulier in dote astum fecerit et destructionem, de prohibendo ne vastum faciat. s. 315b REX vicecomiti salutem. Praecipimus tibi quod non permittas quod talis mulier saciat vastum, ' venditionem vel exilium de terris,
428쪽
406 BRACTON DE LEGIBUS hominibus, redditibus domibus, y boscis vel ' gardinis quae tenet in dotem de hereditate talis in tali villa ad exheredationem ipsius talis, ne amplius
inde clamorem audiamus etCetera Teste etcetera. Et hoc faciat tempestive ne per negligentiam damnum incurrat, quia melius est in tempore e- Currere et cetera. Et si propter o non omiserit, attachianda erit per taleireVe.
Si non omiuat quin astum faciat, tunc sat brere de alia hiando mulierem in hac forma. REX vicecomiti salutem. Si talis fecerit te se urum de clamore etCetera, tunc pone per adium et salvos' plegios*' talem mulierem eicetera, quod sit coram nobis vel coram* iustitiariis nostris tali die apud talem locum, OStensura' quare fecit vastum, Venditionem et exilium, de terris, hominibus, redditibus, domibus, hos is vel ardinis quae tenet in dotem de hereditate talis in tali villa contra prohibitionem nostram. Et habeas ibi nomina legiorum et ho breve Teste et etera. Et ita si ad alium diem
non Venerit, observetur ordo allaChiamentorum done Venerit, dum tamen uni um habeat essonium de malo veniendi post primum attachiamentum si voluerit. Cum post dilationes comparuerit. CUM autem post dilationes' comparuerit, querens proponat intentionem
Suam hoc modo. Quod talis queritur parens vel amicus quod cum talis mulier teneat in tali villa tantam terram nomine dotis, tale facit ' vastum et talem destructionem quod terram talem vendidit vel servos, domos Prostraverit tot et boscum vendidit, ardinum extirpavit in praedicta terra ad exheredationem talis heredis ad valentiam tanti. Et inde pro
Ad querelam poterit sic re3pondere. Α quod poterit mulier multipliciter respondere sic: Et talis mulier venit et defendit vastum, venditionem et exilium contra lalem et Seetam Suam.
Et quod nihil inde vendidit nec aliquid tale secit ad exheredationem
praedicti ' heredis. Et cognoscere poterit quod si ' domus ob vetustatem corruerunt ipsa δὲ ibi Construxit meliores, vel si de bosco cepit aliquid, non Cepit ibi nisi rationabile estoverium suum ad ardendum, claudendum et aedificandum in terra illa quam tenet nomine dotis et non Xtra. Et quod nihil amplius cepit nec alio modo poterit se ponere Super inquiSitionem patriae, ii et sint δ quidam qui dicunt quod contra sectam querentis
429쪽
poterii se defendore per i gemit sic evadere Doetiam Quod esse non debet, quia cuin litannum ita notum sit in re corporali quod manifestum sit)3nSPectibus oculorum, non poterit δ De legem defendere quod non sit ita quin sic esset visus contrarius sacramento iuratorum Melius igitur est quod cum mulier vastum defendat quod fiat δ' visus de δ' re vastata δ' contra prohibitionem, et qualitate acti et quantitate. Et cum per visum et a ramentum proborum hominum et legalium de vasto constiterit, emendetur vastum. Sed in obligationibus et δ' contra tibus et stipulationibus tu Consensu et animo contrahuntur, sicut ins conventionibus, promissionibus, donationibus, venditionibus et huiusmodi, si tantum sectarii' producat 'et Secta examinata suerit et tantum praesumptionem inducat, poterit ille de quo queritur contra sectam talis3 se defendere per legem, duplicatis ad minus personis iuratorum, qui cum plures sint in defensione dicta eorum maiorem faciunt praesumptionem. Et sic maior praesumptio vincit minorem. Si autem querens probationem habuerit sicut instrumenta et cartas sigillatas, contra huiusmodi probationes non erit defensio per legem. Sed si instrumento contradicatur, probabituri. 316 per patriam et per teSteS.
Item respondere poterit ad vastum mulier. POTERI etiam mulier respondere quod si vastum ibi factum sit, non fuit sactum tempore suo sed tempore alterius, scili et viri sui custodis3 vel heredis ante assignationem dotis quod si querens negaverit, veritas inquiratur per patriam. Uterque se ponere poterit in inquisitionem. CUM igitur necesse sit Visum sacere de Vasto, cum querens sectam habuerit et mulier vastum defenderit et uterque e posuerit Super Patriam, Praecipietur vicecomiti quod assumptis secum militibus fieri faciat visum de vasto illo per tale breve, et quod duodecim milites veniant ad certum diem ad certificandum de vasto illo. Breve de videndo vastum per vicecomitem et patriam, et remittat inquisitionem iustitiariis. REX vicecomiti salutem. Praecipimus tibi quod assumptis tecum tam militibus quam aliis liberis et legalibus et discretis hominibus de visneto tali in propria persona tua accedas ad manerium tale quod A. quae fuit uxor . tenet in dotem de hereditate ipsius B et eisdem hominibus
430쪽
habere facias visum de domibus, boscis et gardinis eiusdem manerii tam interius quam exterius. Et unde praedictus talis queritur quod praedicta . contra consuetudinem regni nostri vastum ibi secit, destructionem et exilium, scilicet quod in eodem bosco tot quercus prostravit et vendidit, et etiam domos prostravit, et extra terram quam tenet in dotem aedifica-Vit, et praeterea quod villanos manumisit et terras et redditus vendidit et alienavit. Et unde praedicta A. dicit quod de praedicto bosco nihil cepit nisi rationabile estoverium suum ad ardendum et Claudendum, et tot quercus de quibus talia aedificia et talia reparavit. Et per sacramentum duodecim ex praedictis hominibus qui melius sciant et velint veritatem dicere diligenter inquiras quod vastum et quod exilium ibi actum uerit et in quibus rebus, et quid et quantum captum suerit de bosco illo, et ad quid et ery quem, et utrum praedicta A. vastum ibi fecit postquam boscus ille devenit in manus suas, vel si alius inde vastum seciti ante tempus suum. Et inquisitionem quam inde feceris scire sacias iustitiariis nostris, etiam tali die evidenter, distincte et aperte, secundum quod per sacramentum praedietorum duodecim hominum acta suerit, y per litteras tuas Sigillatas et per quatuor legales et discretos homines ex illis per quorum sacramentum inquisitionem illamy seceris. Et habeas ibi etcetera.
Teste etcetera. Si mulier de asto convincatur, quin pam SubSequatur.
SI autem in osco aliquo factum fuerit vastum et destructio et mulier inde per inquisitionem convincatur, talis erit ei poena infligenda et in tantat erit coartanda quod de cetero nihil capietin in bosco illo nisi per visum sorestariorum heredis rationabile estoveritu suum, et tali Servitusi illiyy imponetur ad poenam. Secundum quod probatur in rotulo determino Sancti Michaelis anno regis Henrici tertio incipiente k quarto 'comitatu orsolciae, de Thoma le* Enveyse et Matillide λ uxore eius. Et similiter de termino aschae anno regis eiusdem non Comitatu or-folciae, de argeria de Rally, ubi* de consilio curiae propter vastum appositus fuit forestarius. Et quod orestarius apponi debet' propter Vastum et transgressionem mulieris probatur in rotulo. Et de orestario apponendo fiat tale breve.