Disputationem politicam de jure belli ex publicis praecipuè praelectionibus ... Hermanni Conringi ... conscriptam publico examini subjicit Christian. Frideric. Stillen Soltquellensis Marchiacus ..

31쪽

petdocte disserit. AEque ane fit iniuria priscis Americanuharbariei oc seritatis nota illis imista , atque olim a Graecis facta est Persis, qui itidem nihilo fuere Persis meliores. Aeptoinde neque Graecorum in Persas neque Hispanorum in Americanos bella ab istoc quidem praetextu, justitiae laudem potuerunt consequi. Q iod tamen in vere barbaras gentcsjure bellum suscipi possit, iam tum dictum est. Cujus ratio est, quoniam homines efferi nolunt rectae rationi obedire, nisi armis domiti. Ut recte de Creonte Poeta qaondam diaxiit Terro cogenZus o armis

In mores homine sque Creon.

Quantumvis autem in efferos homines haud iniustum sit hellum, non sequitur tamen: illos omnemque eorum pinseritatem hae de causa in servitutem posse redigi. Sufficit sane si in gyrum rationis suetint per arma reducti. Utque hactenus fuerint quasi natura servi, tamen accepta animi cultura desinit illa servitus naturalis,multo minus & posteri omnes luere debent parentum suorum pristinam ferita te

ordo nos perdueit ad injurias, quae in Deum commitσtuntur. Ad quas vind4candas num bellum jure suscipi pos sit, quaeritur 3 Romani quidem Pontifices ab aliquot seculispersuasere hominibus,m haereticos, aut idololatras, aut Mahumetis sectatores justum esse bellum ob injurias, quae Deo ab id genus hominibus inferuntur. Et vero infinita bella hoc praetextu gesta sunt, invitantibus Romanis Pon tisicibus. Nos vero neutiquam possumus illis assentiri 3 id que quoniam nulla ratione illa justitia sive arm mento ali quo ex natura notis deducto, sive divino Vet. aut Novi Te stimenti dicto probati potest. Contra eos qui plane iunt a

xii ei bellum juste suscipi posse, fatemur cum Hugone Gro'

32쪽

io,-- .d F mς0 id novum esse. Ita sane initio belli re --. / 6 hςniqnsium sacrilegii se Lacedaemonitu Ito, x professi sunt, Th.yd. r. & philippus Maeedoniae Rex,

. ιδ, dum velut e specula Iibertati civitatum IrRciae insidiaretur,avide arripuitPhocensium sacriIegrum,ui'nis contra illos, civitatibus caeteris sibi datum naum imperium, non tam ultionem steteris expeten li

33쪽

quam quaerens occasionem , qua victos victoresque pariterditioni suae adjiceret, quod & obtinuit faelle, Iustin. s. Duo alia exempla videantur apud Gutcciar inum 1 9 δ morariarum, prius de Ferdinando Castiliae, posterius de Ludovideo XII Galliae Rege & Maximii. I Roman. Imp. Etiam si autem tale quid praetendere in profanis Ethnicoru Regibus

prudentiae possit nomen mereri: Christianos tamen Prin. cipes ea decet sententia, timorem dc amorem Dei felicissi. mam esse gubernandi populos artem; neque sine extremo scelere nomine divino abuti fas esse ad tegendas ambitionis& avaritiae iniquissimas artes. Torsinerm in HyZomnemaILLA Politicis.

Restat uti agamus de injuriis, quae aut nostrae reip aut amicis vel sociis inseruntur. Hae autem iterum sunt variae, Aliae quippe sunt parvae, aliae mediocres, aliae graves. Ut bellum vero ostensivum possit moraliter iustum esse, atten dendae omnino sunt hae differentiae injuriarum. Gravis igis tur injuria est,quae totius reip. salutem tangit, idque sive im mediate sive mediate etiam per laesos socios. Medioeris injuria est, quae tangit salutem rei p. non nisi aliqua ratione. Parva est, quae non salutem reip. sed tantum aliquomodo res nostras attingit, ita tamen ut possimus sic satis es.se salvi. Primum videbimus injurias sociis illatas, deindseas quae reip. propriae illatae sunt. LXII. Profitemur igitur, injurias sociis illatas interdum tualiam caulam bellandi esse. Tum nempe quando per socio/rum iniurias nostrae reipubliea salus petitur. Id quod firri solet si certum sit periculum sociis debellatis nobis exitium imminere e quando item socii quasi concesserunt in nosuram tutelam, in eamque sunt recepti et quando denique

34쪽

m LXIII.

Hispaniarum Regem& Rem p. Venetam adversus Tur myo. A quo primo omnium Ucneti, quod Hispanum μου m ςQmmoda st ri suspicarentur , recessὶrunt.b: Rcto autem ingens illa victoria ad Naupacti m nihil 'φηψ' hristianae rei prosuit. Plena autem est talibus ex p i3 etiam tota Francisci Guicciardini, qui rccondita P incipum consista sagacissimE pervidit,allorum ἱHistoria. L XIV. Observandum porro: solere interdum potentes cum

35쪽

ampotentioribus societatem inire mutuae defensionis, &quidem aeternam. Romani sane olim talia foedera aeterna mutuae defensionis omnibus modis appetierunt. Reapse vero plerunque foedera ejusmodi cedunt in soc orum im- heciniorum summum detrimentum imo servitutem.Cicero ipse fatetur, Romanos iociis defendendis,h.e. praetextu illo,

ad suam pervenisse potentiam. Inestati scilicet primumi Meilliores di allecti in Romanorum societatem,quo. niam hi perpetuo bellum gerebant, imbecilliores isti in usum Romanorum coacti fuere militere Romanis specioso societas is pretextu: nulla ad imbecilliores illos redundante hinc fructu.Qua ratione eum geri secum sentirent Italiae populi L1tini,recipi sese in iura Romanae civitatis voluerunt, negantibus vero id ipsum Romanis bellum ortum est Socialedictum : infeliciter quidem sociis cedens non iniquum tamen quantum nos arbitramur. Verum haec obiter.

Pergamur ad iniurias proprias. Harum vero aliae in seruntur toti reip. aliae tantum ejus alicui membro. Fieri iane potest uti injuriae . quae membro inseruntur parum at

tingant corpus , interdum tamen totum rei p. corpus in

membro λ liquo potest gravissime laedi. Prius si fiat non esti ista bellandi causa. Ideoque & Catoli Burgundi contra Helvetios omnes susceptum bellum,non dubitamus pronunciare iniustissimum; etsi forte vectigal aliquod non su isset solutum ab aliquib is Helveticis aurigis. Uerum si gra xis iniuria membris rei p. sit illata, tum ante omnia quaeli

bet resp. querelas suorum subditorum debet audire, eo rumque cautam agere apud externam rem p. quantum fie/ri potest. Si illa vero Resp. deneget iustitiam, & quasi iniu'pplaudat, videtur iusta quodammodo dare cau i.Haic lanc fundame to innititur ius represialiaru,

36쪽

aliae quoque&a sunt tum Reio alii , , , Non debet autem iniuri. qui sis si vita iudicari iniurii, , idem p iri 0 00ης si patiuntur ide non est

q: istitu privato cuidam: quandoquidem

militiae dispesci solen in personales di realc ..unt, quae eruntur bonis Reip. suorum alia . ilia , a lia immobilia. Ad personales veri, meritor Oia ncs illas iniurias, quae regentium praecipitc p

interuntur. Harum ara temnit v

37쪽

poti, aliae famae 5c auctoritati. momodo veto gravitasti Iram iniuria rama it levitas expecidenda sit ibitassis haud facile adeo est expeditu. Notam vero est, quasdam iniurias ct a m ptivatas mereri vatias poenas, & quidem nunc nolinili pecuniaria, nunc corporalem aliqua nunc etiam poena capitalem. in uis 'ersum licet igitur assirmare : omnes in iurias, quae privatis illatae capitales sunt, illas si fuerint Rei p. illatae meteri bellam. Fere idem haud iniuria dixe risdem, qaae exilio aut fastigatione possunt puniri : eia haud perinde grave bellum mereantur. Quae vero iniuria reapse est levis, illam bello vindicare videt it esse nefas. Idque quoniam bellum tantum non omne in se & sua natu ra est sere poe na qψaedam ca pi talis.

Q randoquidem vero non est cuiusvis gravitatem rcle vitatem iniuriarum definire dc bellu sit plaetumq; poena capi' talis,facile apparet, praesertim si ipsi simus iniuria affecti bel lum vero magaam adeo malorum vim accersat,ne qua in iuria cuiquam armis inseratur, bellum non esse temeresa scipiendum. Et veto rectissimum est,quod ille in Coma . dia ait: Omvi ius v experiri quam armis sapientem decet.

Habetque omnino hic locum illud Poetae ;

Nu a adeo de morte hominis cunctatio f nga emEoque tandem meretur ille quorundam mo Regiam, qui prius quam bellum moveant Theologo; soleat consulere dc homines compertae pietatis. Quod i psum in Hispania aliquandiu fieri consuevit. Specta' vit huc ius omne sceciale Romanorum veterum: quod ex Livio campi imis etiamnum potest peti, dc praeci re quos

38쪽

'in' R ulcisci Justissima vid Ii e in stitu atio liceatne in illas armis anim di R et. Et vero obstare diseras; Prinio quod futurae iniuriae

39쪽

sint non entia , in non entia autem nullam esse animi res

sionem. Secundo quia sutura sunt incerta, ut eontingenatium omnium nulla est determinata veritas: iniquum au. tem est certis armis id quod incertum est punire. Non sunt . itamen hae rationes satis firmae. Observandum enim est. fututorum magnam esse diversitatem. Alia enim remota ad modum alia in propinqua magis magisque esse potentia. Alia porro non simpliciter esse vere contingentia , sed nea cessitate quadam niti ,&quidem nunc hac nunc illa. Iniuarias igitur illas, quae in valde remota sunt potentia neque nos dixerimus atmis petere fas esse. At earum quae proxime absunt longe alia est ratio. De voluntate de facultate eorum, qui possunt inferre iniuria m , si constat vel omnino vel morali quadam verisimilitudine, fas est arcere intuti am fututam bello. Si non constat, vel non nisi , veo . . risimiliter; negamus di nos bellum iustum esse. Multo mi nus id sas suetit, si verisimiliter constet, aut voluntatem aut 'facultatem injatiandi abesse. Hoc observato discrimine, etiam illud iam credimus carere magna dubitatione. Haec de iure belli nunc quidem dicta susticiant. Non enim ne gaverimus plura de hac materia potuita afferri: sed

cum brevitatis stuarum nobis fuerit propositum,dirrtationi huic finem imponimus.