장음표시 사용
11쪽
adiiungere, seu declarare volumus primum est Nihil esse sine ratione sufficiente, cur potius sit, quam non si cur ita potius , quam aliter existat quod Leibniti principium , si ad effectus tantummodo materiales, nec liberos restringatur, verissimum est, pro dato quovis D sectu sussicientis alicuius causae necessitatem affirmat; si vero ad ac iori s causae etiam liberae, cui lassiciens ratio unicum volunt itis albitrium esse debet, extendatur, tunc libertatem omnem tum divinam, tun humanam evertere facile intelligitur alterum propositae nalyticae methodo consentaneum ex In experimentali philosophia propolitiones ex phoenomenis per inductionem deductas, non obstantibus contrariis hypothesibus, tanquam accurate , aut quam proxime veras esset, habendas, donec alia occurrant phoenomen , per quae aut accuratio res, aut exceptionibus obnoxiae fiant.
LL T Hysica est rerum naturalium ac praecipue corporearum scientia. In hoc enim tota versatur, ut spatium totius niuersi omnia que in eo dineminata corpora eorumque naturam, attributa, proprietates, actiones, passiones, tum ordinem , vir s, effectus, horumque modos , magnitudines, est usas inquirat. Ad quorum indagationem plurimum sane conserunt experimenta, observationes, mathesis. LII. Corporis natura in quonam specifico attributo consistat , non ita facile definiri posse censemus, quum sensuum renunciationes , Per quas unice nonnullas corporum proprietates agnoscimus, nonnisi omni superficiem exhibeant. Illud tamen certo affirmamus martesum , dum in trina geomia trica dimensione corporis naturam constituit, eam cum spatii notione perperam confundere.
LII Hoc autem extensum spatium & mente concipio haberi posse omni corpore vacuum saltem imaginarium indefinitum existere dicendum est quin etiam Universo in hoc orbe praesertim disseminatum
aetu vacuum dari convincitur ex eo , quod, vacuo non admissis , tum . progressivus corporum motus , tum specifica eorumdem gravitas, tum
varia fluidorum resistentia vel nullo modo , vel aegre admodum in arbitrario solum explicari possunt. LIV. Corpudi vero cum dicimus, extensam substintiam, impenetrabilem, mobilem, inertem sensibilem in viribus attractivis , ac repulsivis pra ditam intelligimus, e quarum aetionibus naturalia omnia Phoenomena pendent, in quorum cognitionem naturalis scientiari tissimum in
LV. Extensio alia est continua, discreta alii. Continua extensio emine tensis Disitiro b c Orale
12쪽
tensis exsurgere nunquam potest. Ηin s prima materiae elementa omnino inextensa, atque indivisibilia admittantur , tunc nonnisi interiacente spatio, ubi vires attractivae , ac repulsivae , iuxta Theoriam Cl. P. Rogerii-Josephi Bostovicli S. I. a materiae punctis exerceantur , continua haec extenso resultabit, quae continua utique spatii, discreta vero corporis extensi vocabitur.
LVI. In quacumque tum successisa, tum coexistente continua extensione limites divisibilitatis nulli statui possunt sed magnitudinem partium semper decrescere, earumque numerum semper augeri ita posse concipitur, ut nulla sit in cntinua extensione minima ais, qua minor adhuc altera 'telligi non possit, nullus etiam sit finitus numerus, ubtra quem progressio fieri nequeat. Pro qua divisibilitate demonstrati ne a Geometiis institutas ad divisibilitatem extensae quantitatis ostemdendam tenere merito propugnamus.
LVII. Quamvis materiam naturae viribus in infinitum separari posse non constes partium tamen numerus, in quas sive artis ope, sive naturae vi corpus quodlibet resolvi potest, Q quibus componitur, Omner imaginationis nostrae vim longe superat eaque artincto divisibilitas ex metallorum, ac praesertim auri ductilitates natu alis vero tum ex corporum dissolutiohe, attritu rerum , quibus perpetuo utimur, tum ex microscopicis observationibus a Le.enochio peractis optime de
LVIII Quum omnia per motum natura operetur, mobilitas est Ommu ni ea corporum proprietas, circa uuam rarcipua naturae contemPIMtio Versatur. Motus est translatio e loco in locum . in motus a solutus in continua ac successiva mobilis translatione de una in aliam immobilis spatii partem consistit, eiusque celeritas secundum spatium absolutum mensuratur motus autem relativus est loci mutatio respectu alterius corporis, in cuius vicinia corpus existit , ejusque celeritas semcundum spatium relativum commensuratur. LIX. Vis motrix est potentia agentis ad motum producendum: aquove unico physico instanti in mobile agit & eius actione motus aequa bilis oritur vel indesinenter corpus ad motum sollicitat & ex eius actione motus variabilis, de acceleratus exsurgit. Si eiusdem vis aestio in corpus exercita ad hujus statum mutandum consideretur, ea vis inpressa dicetur. LX. Motus aequabilis fit, quando eadem semper velocitate omnes per cursi spatii partes a mobili conficiuntur. Hinc tres motus affectiones descendunt, Velocitas, Quantitas. Di rectio . Velocitas est affectio, quamobile dato tempore datum percurrit patium , eaque spatio per tem pus diviso aequatur spatium aequatur producto velocitatis in tempus: rempus aequatur spatio per velocitatem diviso. Quare in comparana dis mobilium velocitatibus, . si aequali tempore spatium inaequale - destribatur, velocitates erunt in ratione spatiotum directa a si aequale sit spatium inaequali tempore peragratum, velocitates erunt in a - tione temporum inversa: . si tum spatium, tum tempus inaequali a
13쪽
suerint, velocitates erunt in ratione composta ex spatiorum directa,&temporum inversa
LXI. Si mobilis massa in velocitatem ducatur, momentum, seu motus Quantitas prodibit quae proinde si per massam dividatur, velocitatem dabit si vero per velocitatem , mobilis massam exhibebit . Quare in
comparatis quorumcumque corporum motibus: I. si eadem sit motus quantitis, velocitates erunt ut massae reciproces a si massae fuerint aequales, momenta erunt ut velocitates directe si velocitas eademst, momenta erunt directe ut massae: adeoque momentorum ratio componitur ex directis rationibus massae. velocitatum LXII. Di rectio motus est recta linea, quae a mobilis centro ad eam plagam diaeta concipitur , ad quam mobile tendit . Ex unica vi motrice nonnis motus simplex, implex directio habetur. Ex duabus autem, vel pluribus viribus in diversas partes agentibus unicus , sed compositus motus, unicaque sed composita diremio resultat. LXIII Quum oluodlibet corpus ex Inertia materiae ad statum quemlibet indifferens omnino sit, tres motus leges a Keplero primo cognitas, a Nemtono statutas nos modo deducimus , ac propugnamus . I. Ea est corporum natura, ac vis, ut in statu semel accepto sive quietis , sive motus uniformiter, in directum perseverent, nisi ab externis viribus statum illum sive quietis, sive motus mutare cogantur. 2. Mutatio mintus vi motrici implessae semper proportionalis est, fitque secundum directionem , qua vis illa imprimitur . . Actioni contraria semper , aequalis est reactio. LXIV. Ex hac tertia motus lege velocitates corporum tam directe, quam oblique inter se congredientium , eorumque motuum mutationes, sive ea corpora mollia, sive dura , sive elastiea fuerint, facile determi
LXV. Si enim ex corporibus non elasticis, T. Alterutrum directe in alterum quiescens , aut lentius ad eamdem partem incedens, impingat illius velocitatis excessus vel bifariam , si massae sint aequales , vel, si inaequales, in ratione massarum reciproca dividitur .conjunctim ad eamdein plagam ambo seruntur. a. Si ea corpora in eadem direcesione sibi invicein occurrant aequali massa, ac velocitate, aut velocitatibus, quae sint massis reciproce proportionales mirum in utroque casu Vires equales, contrariae sint, post confli estum ambo quiescunt at si vires sint inaequales, motus aequivalet excessu praepollentis, Qvel bifariam, vel in ratione massarum inversa bipartito motus excessu ad
LXVI. In corporibus autem persem directe impingentibus aderrta manebit velocitas relativa ante. post conflictum, eademque alacritate a se mutu post ictum corpora recedent, qua prius ad se invicem accedebant. Hinc . Si ex duobus aequalibus coiporibus alterutrurria quiescat hoc post impactum tota velocitate, ac directione impellentisnaovebitur in impellens quiescet. a. Si ad eamdem partem inaequali,
imitate ferebantur, pol impulsum ad eamdem quoque Partem velocita-Digilias by Ooste
14쪽
tibus permutatis , procedent. . Si contrariis partibus sibi invicem robant; post congrestum ad contrarias partes recedent vel aequalibus, ut antea, velocitatibus, vel permutatis . Quod si corpora sint inaequalis massae, velocitas ab elastro producta semper de more duplicat effe-etum δε in ratione massarum inversa distribuitur. LXVII. In obliqua corporum collisione , . quae non elastica sunt , vires
ac directiones parallelas easdem retinent, contraria tamen aequales amittunt, aut solum vi alterius excessum hipirtiuntur quae vero
sunt perfecte elastica, servatis velocitatibus directis, ac parcitelis, inpositas velocitate permutant.
LXVIII. In corporibus tandem imperfecte elasticis quoniam non eadem sese veloci te partes compressae estituunt, effectus ab elastro, seu partium restitutione non duplicantur , sed in ea tantum tione augertur , quam compressionis velocitas ad velocitatem restitutionis
LXIX. In obliquis corporum collisionibus necessaria omnino est virium, ac motuum compositio δε resolutio. Si corpus a duabus mulviribus in eadem ratione agentibus sub angulo aliquo urgatur diago natem parallelogrammi , cuius duo latera , vires c. dir .ctioncs expinnent, eodem tempore describet, quo viribus scorsim agentibus latera seorsim percurrisset. Et a quotcumque viribus sub quovis angulo corpus impcll tur, unica scmper media directio in velocitas ex omnibus composita orlatur, quae in quotcunque laterales resolvi potetit. Hinc I unicam vim duabus, vel pluribus Q contrario , duas vel plures unicae vi subrogare possumus a. in resolutione vires , motus re
scunt in compositione decrescunt ' compostio , ac resoluxi eamdem inter se rationem servant , quam diagonalis abc ad duo Mtera parallelogrammici quo magis vires inter se conspirant , sub angulo minori corpus urgent, eo mior est mobilis velocitis per diagonalem expressa , minorque motus tactura contra quo minus inter se vires conspirant .sub maior angulo in corpus agunt, eo minor est mobilis velocitas, maiorque laetura motus. LXX. Ad conflictuum leges motus reflexus pertinet, cuius causa est Elasticitas . Corpus perseeste elasticum porpendicula liter in planum incidens eadem , qua impegit , velocitate, ac directione refl-ctitur: oblique vero impingens angulo incidentiae angulum reflexi is
LXXl. Motus denique refraemio fit vel per recessum a perpriadiculo, vel per accessum ad perpendiculum pro velocitatis increta mi , et decremento, quod in eis estione ei pendiculariter fit . Refractjonta causa est maior, vel minor novi medii , in quod colpus oblique transi, resistentia , vel actio . Hinc in transitu corporis ex uno in alterum novum medium motus aut accelerando, aut retardando a , lari solet. LXXII. Motus variabilis potissima causa est Gravitas , qua corpora inde sinenter ad Notum bilicitanxur. Gravitatis vi corpora omnia ad Pun ctum
15쪽
perimenta licet instituere, in Terram urgeri adeo manifestum est, ut gravitas pro universali corporum qualitate merito habenda sit. LXXIII. Quare ex communi hac corporum propi ietate neque aer, neque apores , . que exhalationes, neque ignis eximendi sunt. Sisenim gravitas tum ex Galilaei, mombergit tentaminibus , tum ex Mercurii suspensione in tubis Torri cellianis ita aperte const.ὶt, ut nonnisi per iocum idem Evangelista Torricellius in duabus suis differtationibus de levitate inscriptis universalis positivae levitatis systema proposui me credatur . Vapores autem is exhalationes vere gravitare tum ex eo, quod aeri innatent, tum ex eo , quod in corporibus, e qujbus prodeunt, ponderis imminutio deprehendatur , facile evincitur. Tandem ignis gravitatem, siquidem ille omni eterogenearum particularum admixtione purgatus ad lances exigi nullo modo potest, ex analogia tantummodo deducimus. LXXIV. Gravitas cum emtono triplici modo considerari potest: I. veluti vis in gravium centro residens, unde per rectas undique in sphaeram propagatur Corpora a centro dissita assidue centrum ei sus trahit haec est vis absoluta, quae essicaciae causae, seu massae corporis eamdem vim diffundentis absolute respond2 : . tamquaIT . vis in qualibet a centro distantia agens , quae accele alii vocatur Qexprimitur per relationem , quam eius celeritas habet ad telnpus, quo gignitur : . quasi vis corporibus ad centi una propulsis communicata , eaque vis motrix, seu pondus corporum dicitur, & est in ratione tum inversa pororum, tum direm massarum , seu latissaeis:
LXXV. Ut modum quo vis gravitatis acceleratrix pro variis a centro distantiis agit, coἶnoscamus, eam . in diversis terrestiis superficiei locis, et in diversis a sup .rticie Terrae alii tu .linibus, in divertis infla Terrae superficiem ab eiusdem centro distantiis examinamus. LXXVI. Gravitatem acceleratricem pro di vel si latitudinis terrestris r gionibus diversam me polis ad aequatorem decrescere e variis pendulorum oscillationibus primum a Richero, deinde ab aliis quampluribus accuratissime compertum fuit. Quum enim in penduloruni motu ab ipsorum longitudine, is vi accelerati ice res ita Pendeat, ut, data eo uali pendulorum longitudine , tempora oscillationum sint in ratione lubduplicata virium, & vires inve se ut tempolum quadrata seu directe ut quadrata numerorum oscillationum eodem tempore per-aetarum; dato autem aequali tempore, vires si ut direct ut pendul rum longitudines; idcirco differentia tum numeri oscillationum, tum longitudinis pendulorum, praesertim aeris templisi ad euntiem gradum redacta , gravitatem constanter ab aequatore ad polos crescentem ,
contra a polis ad aequatorem decrescentem ex nibuit.
LXXVII. In diversis es a superficie Terrae altitudinibus vis gravitatis acceleiatrix decrescit in ratione duplicata distantiariura ab eiusdem Terrae centro reciproca . Constat enim , spatium, seu rectam, Per u Rra Disjtiro b Corale
16쪽
Luna vi gravitatis a tangente ad arcum uno primo temporis minuto depi imitur, esse ad spatium pedum Paris. c., quod, iuxta Hugenii,
servationes, corpora in viciniis terrae cadendo uno secundo temporis minuto percurrunt , ut o adeoque etiam esse ut unius terrestris semidiametri quadratum ad quadratum distantiae Lunae a Terra. LXXVIII. Hinc tres gravitatis leges a Neitono deducuntur I. cor porum pondera, seu gravitates, quorum massae sint inaequales in distantiis a Telluris centro aequalibus esse in ratione massarum direecta et a corporum gravitates , quorum massae sint aequales , in distantiis a Telluris centro iii aequalibus est in ratione inversa distantiarum dupli- ,rid 3 corporuin gravitates , quorum massae, distantiae a centro
sint inaequaleri eis in ratione composita ex directa massarum , Qt versa duplic ita distantiarum LXXIX. In modicis tamen a Terrae superficie distantiis vis gravitatis a celeratrix tuto cum Galilaeo tanquam uni imis haberi potest. Gravium igitur ubicumque liber decidentium motus, nulla habita rati ne medii resistentis, ita acceleratur, ut percursa spatia progressionemnia inerorum imparium . . . . c. accurate sequantur . in tria Cruuntur: I. gravia per velocitatem paulatim acquisitam dimidi uni ip
tii ius conficeres, quod eodem tempore motu aequabili confecisDnt si velocitatem, qua in fine gaudent, totam ab initio motus obtinuliarent 2 velocitates crescere ut tempora: . spatia ab initio lapssis peragrata esse in ratione tum temporum , tum velocitatum duplicata. LXXX. Gravium ascensus oppostis omnino legibus fit, ac descensus peragatur. Vis enim gravitatis contra motu, impress directione perpetuo, uni sormiter agens aequalibus temporibus aequaliter motum imminuit adeoque spatii partes singulis temporibus tum in ascens , tum in descensu descriptae ordine retrogrado sibi respondent. Hinc liquet, grave eam in fine descensus velocitatem habere, qua ad altitudinem uncte decidit, sursum projectum ascenderet sicut enim in pendulorum oscillationibus contingere videmus. LXXXI. Quemadmodum vero vis gravitatis e centro per radios undique in sphaeram ita diffunditur, ut in Telluris superficie maxima γvadat sc ipsa e contrario intra Terrae superficiem ita in ratione Mdio ruin directa decrescit, ut in centro tandem omnino evanescere concipiatur. Quare infra Terrae superficiem tanquam vera etiam a Ne r no admittitur hypothesis Viviani, Borelli , Pharmatii, De-Chales , liorumque, qui vim gravitatis acceleratricem sequi rationem distantiarum a centro directam censuerunt.
LXXX l I. Quamquam per se vis gravitatis perpendiculariter deorsum ver sus Terrae centrum urgeat corpora ; ubi tamen vires altae simul cum gravitate corporibus applicantur , fit, ut gravitas totum suum effectum non semper obtineat. Considerandus itaquἡ est gravitatis effectus I. in rectilineo corporum per inclinata plana descentes; et in curvilineonio tu; . in corporum tum solidorum, tum fluidorum aequilibrio.
LXXXIII. Si corpus per inclinatum planum descendat, motus uni sormi
17쪽
ter ita acceleratur , ut absoluta vis gravitatis ad respectietam si uelongitudo plani ad altitudinem is cui longitudo plani est ad eius
basim ita absoluta vis gravitatis sit ad eam longitudinis partem, quae a plano substentatur; sicut respectiva vis gravitatis est ad partem a plano substentatam, ita altitudo plani sit ad ejus afim LXXXIV. Velocitas autem dato tempore acquisita a giavi per inclinatum planum descendente est ad velocitatem a gravi perpendiculariter cadente eodem tempore acquisitam ut altitudo plani ad eius longitudinem. Tempus, quo grave perpendicularem plani altitudinem describit, est aequale tempori, quo partem inclinati plani percurrit, quae cum perpendiculari ad ipsam due a rectum angulum emit. At velocitates gravium super inclinato plano, in perpendiculo , quum graviae eadem altitudine ad eamdem origontalem rectam pervenerint, ae
LXXXV. Sive perpendiculari per sive per quaelibet inclinata plana eiuς-dem altitudinis grave descenderit, eodem tempore QPerpendicularem, .certam planorum portionem assignandam percurret quum tamen ad eamdem horizontalem basim pervenerit, eamdem semper velocitates
habebit sed tempora , quibus & perpendicularis M plana diversa
percurruntur erunt ut eadem altitudo ad diversas planorum longitudines. Quod si idem grave per plura varie inclinata plana sibi contigua decidat quoniam curva spectari potest veluti laterum infinite exiguorum sub evanescente angulo sibi occurrentium congeries, idcirco , si plura haec plana curvam conficere is per illam grave descendere cum varignonio supponatur , eamdem in fine velocitatem obtinebit ac si ex ejusdem curvae altitudine descendisset. LXXXVI. Tandem quaecumque de motu gravium perpendiculariter cadentium uniformiter accelerato demonstrantur, ea quoque vela sunt de gravium in planis inclinatis descens velocitates nimirum esse ut rempora , quibus acquiruntur: spatium ab initio motus computa
tum esse dimidium spatii, quod eodem tempore uniformiter percurricum velocitate ultimo acquisita potest spatia percursa ab initio mintus computata esse in duplicata temporum velocitatum ratione Et Velocitates tempora esse in ratione spatiorum subduplicata. LXXXVII. Quotiescumoue a duabus simul viribus divelsae rationis sub angulo aliquo corpus sollicitatur toties curvilineus ejusdem corporis
motus habetur, cuius natura a diversa virium singulis momentis agemitum ratione pendet. In curvilineo motu vires tres distinguuntur mem- centripeta, centrifuga, tangentialis, quarum duae primae a Guales inter se , parallelae, contrariae, centrales dicuntur, quia ita directionem mutant , ut corpus constanter vel ad idem punctum urgeant, vel ab illo avertant tangentialis vero est determinatio abeundi per tangentem, simul cum vi centripeta curvam generat Cem
18쪽
lygonum infinitorum numero laterum, in sinite parvorum concipiatur , iactura motus ex virium compolitione orta, dum e subtensa arcus ad alterum contiguuin latus per tangentialem expressum transit , non est nisi una infinites in secundi ordinis; dum vero e tangentiali ad curvae at in vel ad eius subtensam descendit, non est nisi una infinitesima ordinis pii mi , adeoque tanquam nulla consideratur . Quod a virium centro ad mobile corpus recta ducatur, quae una cum cor pore circa centrum moveri intelligatur , areae, quas eiusmodi linea seu radius vector post quodvis finitum tempus vertit , sunt temporibus proportionales Qvicissim si areae sint temporibus proportionales, corpus circa centrum vi ad hoc tendente curvam describit. LXXXIX. Velocitates autem, quas corpus in diversis curvae punctis o tinebit, erunt in ratione radioruin a centro motus ad eadem puncta ductorum reciproca . Et si corpus circulum describat, vires centrales Proportione sua quadratis velocitatum per diametrum divisis respondebunt.
XC. Si grave directione quacumque non verticali proiiciatur , parabolam describet. In Apolloniana parabola abscissae, quae perpendicularem velocitatem exhibent eamdem inter se rationem habent , quam semiordinatarum quadrata & semiordinatae quadratum per abscissam divisum dabit parametrum is abscissa in parametrum ducta exhibebit parallelogrammum aequale quadrato semiordinatae XCI. Huiusmodi parameter projectionis mensuram exponit , qua data , in plano punctum , ad quod prole mina grave perveniet, nullo negotio invenitur .contra, caeteris datis , di ree ii gravis debita asesgnatur: ad haec duo problemata ars balistica ferme tota reducitur Si corpus ex alto loco quacumque vi origon taliter proiiciatur, motu comeosito ad imum punctum eodem tempore perveniet, quod ad descensum ex eadem perpendiculari altitudine sola gravitatis vi genitum
XCII. Huc etiam pendulorum motus resertur . Penduli velocitas in imo puncto est ut subtensa arcus, quem descripsit. Si pendula duo simile arcus percurrant, oscillationum tenipora sunt in ratione longitudinum pendulorum subduplicata. XCIII. Vires acceleratrices gravis per cycloidis arcum usque ad infimum punctum descendentis sunt ut ipsae ab eodem puncto distantiae. Tempus autem lapsus per cyesoidis arcu in usque ad infimum punctum est ad tempus lapsus liberi per diametrum circuli genitoris, ut dimidia circuli periphetia ad eiusdem diametrum XCIV. Ut ad gravium aequilibrium veniamus: Statica , quae Ohorum aequilibrio agit, in Genuaticam Hγdrosiaticana dividitur;
quarum prima corporum solidorum vires , altera fluidorum contemplatur Sed quum universa Statica quibusdam instrumentis, seu machinis ad corporum aequilibrium , vel motum procurandum utatur; idcirco Statica ipsa Machinatrix, sive Mechanica et itan vocatur.
XCv. Vectis est praecipua Machina, qtiam Geostatica usurpat ad hunς
19쪽
enim pleraeque tum smplices, tum compositae machinae rediguntur. In vecte potentia 4 ponde. is restitentia crescunt in ratione di ita tiae a sulcro, ideoque , ut potentiam inter pondus aequilibrium habeatur, requiritur, ut distantia puncti in vecte, cui applicatur , sit ad ponderis disi intram, ut pondus est ad potentiae intentitatem , quae si paululum augeatur, aut magis a fulcro remox a tur , pondus elevat Hoc idem de Axe in Peii trochio, de Trochlea , caeterisque simplicibus machinis dicendum et , ubi potentia, .resistentia debent esse suis fulcro distantiis reciproce proportionales. XCVl Machinae vero e pluribus aut delibu , aut dentatis rotis aut trochleia composita exigunt, ut potentia ad resistentiam sit in ratione compositae omnium lationum , quas in singulis simplicibus illis machinis potentiae ad resistentias habent. In plano inclinato, ad quod Cuneus, & Cochlea referri possunt, ad aequilibrium habendum p tentia ad pondus esse debet ut altitudo plani ad longitudinem rideoque aucta patitulum potentia resistentiam superabit. XCVII. In Hydrostatica relativae fluidorum gravitates sequuntur cona positam perpendicularis altitudinis, 'as rationem . liare fluida homogenea in tubis communicantibus aequilibrium inter se hii nent, hi ad eamdem altitudinem fuerint conitituta, sive ubi ejusdem perimetri, sive diversi suerint, sive recti , sive aequaliter , sive inaequaliter inclinati. Ex quis patet, cur fluidi in vase quiescentis superficies
XCVIII. Fluida vero eterogenea in tubis quoque communicantibus aequilibrium servant, si altitudines fuerint pecificis eorumdem gravitatibus reciproce proportionales , quaecumque sit tuborum inclinatio , ac perimeter. Atque hinc aestimare licet specificas fluidorum gravitates ac dens tales , quae erunt inverse ut altitudines , ad quas in tubis communicantibus aequilibrata consistunt. XCIX. Inferiores fluidi particulae a superioribus in eodem plano
aequaliter in omnem altem premuntur. Ut fundorum pressiones aestimentur, tum vasorum basis, tum fluidorum homogeneorum altitudo attenditur. Si Qvasorum bases, fluidorum altitudines fuerint aequales, fundi aequaliter prementur. Si bases quidem aequales, at ina quales altitudines fuerint, fundi prementur in ratione altitudinum Si bases altitudines fuerint inaequales , fundi prementur composita basium, altitudinum ratione. Simili modo laterales presisones aestimare licebit. Hinc generale theorem statuitur In vasis quibuscumque fundorum pressones non ex fluidi quantitate , sed exbas in altitudinem ueta aestimandas esse , utcunique vasorum latera Convergentia , vel diversentia sint.
C. Si in fluido solidum specifice ni inus grave ponatur , hoc tanta sui Parte demergitur , quantum est fluidi volumen , quod toti solido pe- qui ponderat. Si solidum jusdem cum fluido gravitatis specificae si, ibi manet , ubi sub fluidi superficie collocatur. Si solidum specificε gravius sit, in fundum cadit, qui ad haec omnia solidi figura uic quam conferat B a Cl. Digitia ' Corale
20쪽
Cl. Gravitatis causam indagantes non minus Epicurei, qui illam in at mis, quibus corpora constent, ad Tellurem propellantur, quam GaD sendus,'eplerus, aliique, qui eam in hamatis effluviis e Tellure, quam Magnetis instar concipiunt, iugiter erumpentibus, de ad eandem corpora trahentibus consstere docent, a corporibus ad atomos, ad haec effluvia difficultatem transferunt, eamque non explicant.
CII. Villemontius vero, Cartesius , eiusque sectatores , qui corporum descensum ad Telluris centrum a vorticoso cuiusdam fluidi, seu mat riae subtilis motu , quo a centro recedere conatur, provenire Putant, hypothesim omnino arbitrariam , multisque absurdis obnoxiam tingunt. Quare neque a vortice Cartesiano, neque ab ullo impellente fluido quod easdem ac fluida nobis cognita, proprietates habeat, causam gravitatis repeti posse affirmamus. Clit. Hanc itaque causam in principio aliquo activo , immechanico, &intrinseco sitam esse optime statuit Ne.tonus, tum quia corpora ad sese invicem sponte sua absque ulla activa vi ferri nequeunt, tum quia nulla hujus mutui accessus extrinseca mechanica causa per impulsum
agens assignari potest quod tamen nihil obstat, quominus haec virtus extrinseca esse, in quadam Dei lege constitui possit. Si vis ista in
attrahente corpore consideretur, Attractio , si in corporibus ad aliud tendentibus, Gravita appellatur CIVA communi circumterrestrium corporum attractione ad particularem quamdam Eleetricorum attractionem progrediamur, quae tum in VaPoris electrici diffusione ex uno in alterum corpus, tum aliquando etiam in mutuo corporum inaequaliter electricorum accessu patefit. E corporibus omnibus, in quibus experimenta sumere licet, alia per originem, alia per communicationem electrica sunt. CV. Neque effluxus, Mamuxus materiae electricae ex oppofitis partibus relate ad unum idemque corpus a Nolletio excogitatus ad explicanda Electricitatis phoenomen satis aptus est, neque ab unica aeris actione in electrica effluvia, neque a mutato eiusdem aeris aequilibrio , uti Hauskbeius, Fayus, ac Bammaharus contenderunt, eadem phoenomena repeti possunt. CVI. Verum Theoriam a Cl. Beniamin Franklino in America inven- . tam ac Taurini a Cl. P. Jo Baptista Beccaria pluribus experimentis confirmatam de imniediatis elee tricorum phoenomenorum legibus tanquam certam habemus . In hac heoria non eadem est catenae, ac mari chinae Eleetricitas sed machina vaporem electricum ab extraneis Ose
poribus accipit, eatena illum transmittit quod e tellulae QCometae electrici phoenomenis praecipue deducitur. CVII. Generalis, ac sufficiens eleetricorum inter duo , vel plura corpora fgnorum ratio est in uno corpore vaporis electrici defectus, in ab Q ter eiusdem vaporis excessus. Ex hoc generali principio omnia artifi- ciosae Electricitatis phoenomena pendent, Phyalae Batavicae ac Mbulae Magicae Franklinianae experimentum excipias CVIII. inare sicilis ratio constat, curo machina simul &catena cum solo Dissiligoo b c Orale