장음표시 사용
21쪽
solo ommunicantibus, nulla sint, electrica signa catena vero, machina segregatis, alternatio signorum exhibeatur catena autem segregata,' machina cum solo communicante, aut viceversa , ab alterutra tantum signa habeantur a machinae, vel catenae pars alteri eiusdeni machinae, vel catenae parti nulla dent Elcctricitatis indicia, quae tamen machinam inter, catenam corpora extranea praebentur is machina, catena corpori se egato non nisi desinitam signorum quantitatem exhibeat, quam illud solam corpori cum solo communicanti tribuit A. tubus vitreus electricus inter ligneas tabellas duas plano verticales,' invicem parallelas horizontaliter constitutus pro diversa i bellatum inter se distantia bracteas ex orichalco super mensa planopolit is modo attrahat, modo non attrahat: I. si quis segregatus una manu catenam , alte. ensem teneat, e cuspide Cometes prodea qui vividior, ac longior est, si ensis dinoveatur digito hominis cum solo communicantis multo vividior, ac longior, si digito hominis Deregati cum machina communicantis objiciatur contra si cuspis catenae approximetur, Cometes evanescat o digito catenae admoto scintillae eliciantur,m obiecta manu catenae parallela nullae scintillae, sed lenis aura excitetur quo experimento in tenebris instituto, extremi manus pili luce fulEeant exigua ex aqua scintillae elici possint: S. si certo ordine tintinnabula e catena electrica pendeant, ac disponantur , eorumdem motus, ac sonitus successive sequatur. CIX. Tum hyala Batavica, tum Magica Tabula , dum onerantur , aut exonerantur, hac gaudent proprietate, ut nulla possit vaporis electrici quanti tr in alterutra earumdem superficie congeri, quin aequalis unantitas ex opposita superficie detrahatur; neque ulla exundantis in altera superficie vaporis pars detrahi postit, quin simul tantumdem alteri su
CN. Virtus imprimendi ictum in vitro tantummodo residet utraque vero armatura , non causa, sed veluti conditio ad onerandam, dia exonerandana hyalam , ac tabulam magicam necessaria habenda est. XI. Non minus phyala, quam tabula magica oneratum, quum altera eius superlicies per excessum , altera per defectum electrica fit exoneratur autem, si corpus communicatione electricum cum uti aque superfici Per armaturas communicans transfert fluidum electricum a superficie
an qua exuberat, ad superficiem , in qua deficit, atque ita unius ex- sun exhaurit, alteriusque desectum supplet.
rum positione nunc eo plures globi revolutiones requirantur, quo plures numero phyalae sunt, nunc idem revolutionum numerus , qui, una Pnyala oneraretur, plures onerare possit; ac propterea ictus etiam nune Pluribus Phyali , nunc uni tantum proportionalis accipiaturi qui tamen
actus vel ab uno vel a pluribus simul accipi, vel per arcum ducto- reni, vel per suber oscillans declinari potest. XIII. Non artificiose solum , sed naturaliter etiam Electricitas in comPoribus, ac praesertim in vaporibus aiari atmosphaerico innatantibus,
22쪽
in nubibus excitatur. Quod sane experimenta ferreae virgae, supra
tectum Protensae, in capsa, pice, vel sulphure, aliove natura sua electrico corpore plena, segregatae in Franklino excogitata demonstrant. CXIV. Ex naturali hoc Elee sicismo plurima sunt phoenomen explican da nempe nimbosae nubes, quae ad montium cacumina, aut ad alias in altum ereetas moles dirigi , atque ibi frequentiores , ac furiosiores tempestates gisnere solent nubium fulguratio, quam tonitru ut umTimum consequitur, licet fulgurationes aliquae sine ullo fragore sensibili Videantur grando , quae in procellos nimbis aliquando decidit inuinetiam artificiosa Electricitate grandinem imitari licet. CXV. Inde etiam fulminum genesim, causam , eorumque Phoenomen se derivamus. Sicut enim Frankliniana virga mod per excessium, modo per deserium electrica est ita & diveriam diverso tempore Eleetricitatem in nubibus respectu Telluris coniicimus Datque adeo tum in atmosi Phaerico acie, tum in imis Terrae visceribus fulmina efformari, indeque erumpere posse dicenda sunt. CAVI. Phoenomen vero nulla in fulminibus explicandis adsunt , quae in artificiosa Eleetricitate exemplum non habeant. Hinc ratio patet, cur I ad acuminata corpora potissimum fulmina dirigantur a ignes fatui saepe supra navium malos, aut antennas in tempestatibus appa reant: . clavosis muro fulmina aliquando evellant, eorumque cuipi des solvant, sed muro pareant; plumbeos aquarum ductus aliqua dis penitus dissilvant, quin aquam tollant: . e cyathis interdum i Dum hauriant, Quas relinquant s. proceras arbores recta findant, in ullum in iis vestigium fulminis relinquant aliquando etiam cor POra repente comburant. superstites illorum partes nidore quodam ii sectae remaneant: o. aliquando muros domorum perserent, qui di Tuant aliquando hominem percutiant, proximo alteri parcant patinas etiam metallicas aliquando e manibus abripiant , quin manus laedant 7 aedificia interdum evertant, ac sursum saxa iaculentur: 8 aurum, argentum, aliave metalla, nummosque dimolvant, qui ut iam crumenae, proximisque corporibus laesionem inserant. CXVII Ad Typhones autem ac Turbines producendos , explicandosque non solam eleelaicam vim, sed avis etiam fixationem necessariam ei nos cum alley censemus de quomodo tum electrica vis, tum fixam ti aeris ad Turbinem a Typhonem generandum concurrat, quae nam inter Turbinem, Exhntiam, Ecne iam ac Praesterem differe
CXVIII. Exeitari etiam in imis Terrae visceribus eleetricam vim , ac
Terrae-motus phoenomena producere verosmillimum putamus
CXVIIII. Si a terrestribus ad coelestia corpora oculos, mentesque a tollamus, prima omnium iucundissima, ac perquisitione digna nobis currit Lux, quae, si in corporibus proprio lumine fulgentibus consideretur, primaria dicitur; si vero ab huiusmodi corporibus propagat ospectetur, secundaria vocatur.
23쪽
re lucido aequabiliter propagatur a. qui clem per lineam sensibili bter rectam 3 sed ita tamen, ut radii eius conos lucidos efficiant : . intensitas luminis per radios divergentes propagati est in ratione inversa replicata distantiarum. CXXI. Hanc luminis propagationem praesertim ex Cl. Rod meri observationibus circa Circumjovialium Ecclipses institutis non instantaneam, sed successivam eis facile dempta statur. Nec quidquam obstant sive Cassinianae , sive Maraidianae observationes. CXXII. Naturam ei secundariae huius lucis in iugi particularum emisisione e corpore lucido consistere cum Cl. NevVtono affirmamus, quiti tamen ulla sensibilis iactura ob sumniam lucidarum particularum tenuitatem in eo corpore timenda sit. Hac etiam summa lucis tenuitate admissa tot tantique effectus , quos lumen in storiis speculis coli elum producere solet, optime explicantur , si cum l. P. Rogerio Josepho Boscovicii esse dius iidem occason aliter tantum , ac mediatea lucidis particulis, cim mediate a mutuis particularum corpus inflammatum componentium actionibus repetantur.
CXXIII. tiare neque Peripatetici, qui lumen esse accidens absolutum volunt, neque artesius, neque uterus, qui lucis naturam in elastico osculatorio vel subtilis fluidi, vel luminosae inateriae motu sitam esse
CXXIV. Has denique luminis particulas a corpore luminoso per vibran tem ipsius partium motum excuti quidem in aliquibus ab immedi to contactu distantiis, ut etiam in reflexione contingere experientia constat, Cl. Isaacus Nev v tonus nos docet. Quam partium e lucido corpore vibrationem facile ex ingenti ejusdem corporis sermentatione, intestinoque particularum motu, qui in qualibet inflammatione, ac semmentatione satis apparet, otiri posse l. . Rogerius Josephus Bosn. covicta recte monet, ac declarat.
CXXV De lucis reflexione, seu de Catoptrica, qtiae pisionem per ra- dium reflexum effectam considerat, pauca attingamus . Veteres Philos phi lucis reflexionem ex impactu in solidas corporum partes oriri arbitrantur, sed Nevvlonus pluribus experimentis , eam in minimis ab immediato contactu distantiis fieri comprobavit. CXXVI, Totius ferme Catoptricae fundamentum est in radiis lucis incidentiae,& reflexionis an3ulorum aequalitas hinc lux reflexa eadem velocitate, qua incidens, pergit; neque enim in knacula incurrens ullam suae celeritatis partem amittit, quam iterum non rectiperet. CXXVII. Cathetus incidentiae est perpendicu Liris a puncto radiante dii est ad supelficiem speculi etiam productam Catheius reflexiobis est perpendicularis ducta a quovis puncto radii reflexi ad 'supeisiciem speculi etiam productum , si quando si opus I Non minus hae catheti quam radius incidens o reflexus sunt in eodem plano ad superficiem reflectentem perpendiculari. XVIII. Jarii vero ad specula convertamur In specula plana radius a puncto radiante projectus ad alium terminum, ab iis reflexus
24쪽
vi. omnium brevissima pergit. Locus, in quo obieetium reflexe in speculo plano visum apparet esse est concur1us radii reflexi cum catheto incidentiae, si post speculum ambo producantur.
CXXIX. Distantia huius apparentis loci a speculo , est aequalis distantiae obiecti ab eodem speculo distantia imaginis ab oculo est aequali stadio incidenti, reflexo simul sumptis , eademque imago est similis , aequalis obiecto; respectu oculi in eodem situ est, atque ipsum obiectum. Hinc, r. spectatori se, vel alia objecta in speculo plano intuenti dextera apparent sinistra, Qversa vice 2 accedenti ad speculum etiam imago accedit, a recedente autem recedit.
CXXX. Si radii , per quos punctum in speculo plano reflexδ videtur, producantur iuxta : rectionem, qua ab objecto ad speculum feruntur omnes ad idem punctum concurrent in catheto reflexionis ultra speculum producta, o as distantiam illi aequalem , qua oculus a plano speculi distat. Atque eadem est obiecti vili magnitudo, quae per visionem directani esset, tum oculo existente in catheto reflexionis post speculum ad eamdem distantiam, tum objecto post speculum constituto ad tantaludistantiam , quanta est cathetus incidentidie. CXXXI. Ex radiis ab uno radiante puncto emissis unus tantum ad unum punctum per speculum plani, ref ctitur. Hinc lucem a speculo plano emissam directa luce intensorem non esse colligimus. CXXXII. In speculo plano horizonti ad angulum emi rectum inclinato obiectum verticale veluti origonti parallelum , atque in aere pendulum apparebit obiectum origontale in verticali positione videbitur. Si vero ansulum, quem speculum cum horizonte efficit, it minor semirecto obieeti verticalis imago inverti incipiet , donec speculo horizonti
parallelo eadem imago omino inversa repraesentetur.
CXXXIII. Si bina specula angulum acutum inter se efficiant, objectum in recta bifariam angulum secante postum sit, oculus inter unum speculum, de rectam objecti constitutus pluries multiplicatum videbit Objectum ob multiplicem diversam radiorum reflexionem ab uno speculo in alterum Polyedron quoque ob diversas ad oculum reflexiones radiorum in diversas facies incidentium objecta multiplicat. CXXXIV. Si objectum inter speculum convexum 4 ejus ocum Ponatur, tunc ejus imam major magnitudine, remotior, hoc est ad maiorem distantiam ultrό speculum, quam citra ipsum apparebit eademque semper recta, in arcu id speculo concentricum consorniata eriti, Quae, quo magis objectum removebitur, eo magis r magnitudine de ei et . CXXXV. Si obiectum haud valde ultra speculi concavi secum collocetur illud inversum magnitudine minus exhibetur . Si vero in speculi eiusdem concavi soco statuatur obieestum oculus in eodem soco existens imaginem obiecti per totum speculum diffusam videbit. Si tandem obiectum inter speculum , ejus secum positum fueritu in eodem speculi foco , veluti in aere, pendulum repra sentabitur, is oculo ultra cum locato ibidem in eodeni inversum videbitur. CXXXVI. Ad 'Dioptricam quod attinet, quae visionem per radium resta
25쪽
etum habitam contemplatur omnia ad refractionem pertinentia liciter explicantur, si cum l. Ne .lono vis mediorum attractiva, quae refraemioni sit proportionalis absque controversa admittatur. CXXXVII. Quamdiu lucis radius per medium homogeneum progreditur, vel ab uno in aliud medium sive aequalis, sive diversae densitatis perpendiculariter incidit, nullam refractionem patitur, es recta pergit.
CXXXVIII. Si radius ab uno in aliud medium magis densum oblique incurrat, a recta semita ut plurimum ita declinat, ut ad perpendicularem accedat, suumque motum acceleret. Si radius a densiori medio in rarius oblique incurrat, ut plurimum ita restingitur, ut a perpendiculari recedat, motumque retardet. Quae duo non sine exceptione atri qu sumenda sunt: nam licet refractiva corporum vis rationem eorum densitatis sequi soleat, nonnulla tamen corpora sunt, in quibus experimenta probant vina refractivam in ratione densitatis directa minime
CXXXIX. Inter sinus angulorum incidentiae, & refractionis constans est ratio, modo idem refringens medium, eiusdemque speciei radius ma neat, nullumque sit impeditnentum. Inter radios, qui unum medjui a
oblique subeunt, radios, qui ex eodem medio oblique in pristinum
exeunt, ratis tum sinuum anguli incidentiae, mangui refracta , tuinis celeritatum radiorum est reciproca. CXL. Ad Dioptricam spectant refractiones , quae per vitra Pim , On vexa, concava fiunt Radii physice paralleli obliqv MFitrum uisit que planum incidentes, etiam post refractionem paralle: hoc unt i S inter oculum is radians obieet punctum Ponatur vitrum, cuius binae superficies sint bi parallelae, oculi axis ad superficies iit perpen dicularis obieetum vitro propius apparebit CXLI. Obicctum transcientem utrinque eonvexam ab oculo in Memolentis foco visiani ,- remotius, .magnitudine magis auctum πλα bit, quam aevera sit. pCXLII. Si sphaerica lens utrinque concava fuerita per ipsam obiectum ' inter, Oculum positam, obieetum e lenti p. opius, in soco scilicet imaginario, & magnitudine minus, laeetum videbitur . , CXLIII. d radium refractum etiam colorum Theoria resertur. Re eetis hac super re Aristotelis, Cartesii Malebranchis, Euteri, Gallendi i ralii, aliorumque omnisinibus , Cl. Ne toni sententiam amplectimux, qui colores ex parte taedii in radiis luminis , quos corpora ad oculos revectunt, consistere docet, ex patre autem obieeti pendiare a vari par tium corporis textura ac dispositione, qua radii diversimode reflectu tur, eamque non nisi conditionem et me, im qua color in obiecto non videretur, adeoque, ante res aetionem, & reflexionem a corporis super scie ortam, radios ex n tura sua vi organum visus commovendi ita prae ditos esse, ut varias colorum sensationes excitare possint. o CXLIV. Lumen solis in hac Theori ex radiis eterogeneis constat; iidemque radii diversa tum refrangibilitate , tum reflexibilitate ita ex natui a sua piaediti sunt, ut quorum major et refrangibilitas, eorum
m maior etiam si reflexibilitas. XLV. Dissilire by Orale
26쪽
CXLV. Pro diversa radiorum refrangibilitate, ae reflexibilitate iidem radii aptitudine ad certi coloris sensum excitandum inter se inerunt. Septem vero tantummodo sunt radiorum solis colores primigenii, iidemque ex natura sua immutabiles, Rubeus nempe, Aureus, Flavus, Viridis, Caeruleus, Indicus, Violaceus, quorum primus omnium minime, postremus maxime refrangibilis est , caeteri autem intermedii magis, minusve sunt, quatenus ad violaceum, aut rubeum magis, minusve a cedunt. Hae refractionum differentiae analogiam servant cum differentiis longitudinis chordae reddentis musicos tonos in octava progrediem te per tertiam minorem, sextam majorem. CXLVI. Diversi corporum natui alium colores pendent, tum a diversa dispositione , qua tenues, ac pellucidae corporum laminae pro vari1 crassitudine gaudent ad certos coloratos radiolos parcius , aut copiosus reflectendos, reliquis maxima ex parte transmissis, tum a quarumdam vicium intervallis, per quas facilius modo transmittuntur, modo reflectuntur, quae intervalla in diversis staminibus coloratis pariter dive sa sunt.
CXLVII. Inter praecipua phoenomena, quae a radiis solis reframis exhibentur , pulcherrima ciunt alones , Parhelii, Paraselenae, raris. Haec omnia ex radiis solis in aquae guttis refractis is ad oculum
spectatoris certa cum lege reflexis producuntur. Plerumque unus tam
'tum Iridis arcus, interdum duo raro admodum tres in Coelo vili sunt.1 qui concentrici apparent. Interior Iris, Primaria, exterior, Secundaria dicitur, quarum prima oritur e refractionibus duabus , una r
flexione in sultis aqueis, altera e radiis in guttis aquae bis retractis,
CXLVIII. Si a propagata luce ad caelestia corpora , unde diffunditur,
eorum systema contemplandum ascendamus, alia proprio lumine michre, alia vero lumine a lucidis corporibus mutuato fulgere videntus: quorum prima Fixae, sive Inerrantes vocantur propter eumdem situm, Quem saltem physice inter se constantem servant altera in Planetas o Cometas dividuntur . Inter Fixas Hypothesis opernicana solem recenset, qui atmosphaeram sibi undique circumfusam habet, unde in diacas lumen provenit, ex quo Borealis Aurorae phoenomen pendent . CXLIX. In Planetario systemate congeries septemaecim orporum Prae t cipue continetur quorum unicum, omniumque maximum proprio tu mine splendet, nemne Sol. Celeberrimae huius systematis hypotheses ad explicanda caelestia phoenomen excogitatae tres potissimae nume rantur, Ptolemaica scilicet, opernicana , ac Tychottica . Ptolemaicam, ac Tychonicam astronomicis obismationibus. Physicae legibus minus congruere iudicamus QC Copernicana vero Hypothesis tum observationibus astronomicis, tum Physicae legibus mirifice consentit. In hac lanetae primati sex imm diate circa solem revolvuntur , nimirui Mercurius , Venus , Tellus, Mars, Jupiter, de Saturnusti secundari decem circa primarios immediate .una cum illis circa Solem gyrantri circa Tellurem Dus,
27쪽
scilicet Luna quatuor circa Iovem, qui etiam quasdam fascias inter
se parallelas, non tamen Dimper numero, ac latitudine aequales exhibet; quinque circa Saturnum , quem circulus etiam tenuis, latus, circumquaque disiunctus cingit. CLI. Tellus vero triplici motu , iuxta hanc hypothesim translationis, O tationis, parallelismi movetur; quo admissis directiones , stationes retiogradationes Planetaria in omnium , apparens Solis ortus, casus atque annua eiusdem revolutio dierum, noctium inaequalitates, tempestatumque vicissitudines, aequinoctiorum praecessio , diurnus fixarum ab Oriente in Occidentem , alterque contrarius ab Oecidente in orientem lentissimus motus, caeteraque caelestia phoenomen facile expli
CLII. Motus Periodicus Planetarum iuxta Nemtonum tum ex vi graVitatis in ratione reciproca duplicata distantiarum a puncto, in quod rendit, quam proxime agentis, tum ex vi projectionis rimitus impressae oritur. De vi projectili nulla difficultas esse potest , si vis centripeta, eiusque leges cognoscantur. Pro diversa vis proiectilis cum i gravit iis compositione Planeta in circulari, vel in ellyptici minori, vel maiori, vel enormiter excentrica, qualis est cometarum ellypsis, vel in Parabolica, vel hyperbolica curva moveri potest; qui tamen postremi
motus, quantum nobis constat, in natura non extant.
CLIII. l. Keplerus , quamvis omnem coelestium motuum rationem demonstrare non potuerit , vera tamen principia coniecit , eaque tribus legibus desi navit: I. Planetae secundari circa primarios, atque hi cum illis circa Solem in ellusibus non valde excentricis communem secum vel in respectivi primarii centro, vel in Sole habentibus revolvuntur: a. areae, quas recta, seu radius Planetam cum Sole , vel satellitem cum suo primari conjungens verrit, sunt temporibus proportionales 3 tem Porum periodicorum quadrata in diversis Planetis sunt ut semiaxiuiria transversorum, seu distantiarum mediarum cubi . CLIII. Ex quibus Nemitonus inde deduxit, Planetas omnes in Solem tendere vi decrescente in ratione reciproca distantiarum duplicata , eademque vi satellites etiam in suos primarios urgeri, quin etiam vim, qua Luna Terram versus fertur, eamdem esse , ac vim gravitatis te
CLV Quum vero omni actioni aequalis, contraria sit reactio, mutua pariter horum corporum gravitas esse debet. Quare in Planetas omnes Sol primari omnes in suos secundarios, Terra in Lunam, in quam libet circumterrestris materiae particulam, ex inductione, atque analogia singulae materiae particulae in omnes. singulas, juxta praediectam legem , gravitant, omniaque corpora in hoc ystemate communi quodam vinculo inter se coniunguntur. suae de phoenomenis e mutus horum Planetarum tendentis ortis que eorumdem Mur , densitate aliisque id genus , quaeque de caer vi corporum sensibilibus qualitatibus usque ad autumnale ferias em
28쪽
sis evari non potuerunt alis adia selecta re lusicis haec sinis
CLULA Etaphysica quum ex uia parte sit rerum a materia secretarum 10 scientia, ex alia vero parte res duplici modo , nempe vel naturae suae conditione, vel mentis abstractione a materia secretae sin tu idcirco duas quasi in partes ipsa dividitur, quarum prima neumatologia, alter Ontologia dicitur. Verum hic praetermissis , quae ad Ontologiam spectant, nos ea, quae dignitate is utilitate praestant, ad Pneumatologiam pertinentia, piopugnanda seligimus. CLVII. tque in primis Dei Existentia , iusque praecipua attributa contramaterialitas, Pantheistas, Manichaeo , QDeistas evincenda sunt. Nulla tamen demonstratione a prior sive physico sue logico aut a quasi priori deducta, nisi in sensu conditionato Dei Existentiam demonstrari posse; quin etiam Metaphysicam a posteriori demonstrationem ex contingenti rerum existentia desumptam vel supponere id , quod in quaestione est, vel plures involvere quaestiones aegre admodum di rimendas facile damus. Argumentis itaque physicis, ac moralibus Deum
existere a posteriori demonstramus.
CLVIII. Ex universa Physica, & ex intimo sensu nostrae libertatis ad
Corpora movenda aperis constat, materiam ad statum esse plane indifferenteni nullamque nisi praeviis quibusdam circumstantiis acti nem, ac statum eiusdem materiae determinari posse . in inserimus 1 certnm materiae statum neque ab infinita statuum praecedentium serie, neuue a tot omnium corporum collactione potuisse determina xi 2 aetionem causae extra materiae universae congeriem positat necessario praesupponendam esse: 3 materiam , quae ad statum , seu ad existendi modum se determinare non potuit, multo minus ad exi stendum ex natura sua, sed ab extrinseca solum causa est deterini
CLIX. Hanc vero causam primam mente .consilio praeditam esse non modo ex intima nostrae mentis conscientia, sed ex nivem con templatione deducimus Quum enim ex diversa particularum materiae in universo dispositione mutuaque inter se distantia , ex motuum directiones, ac velocitate numerus combinationum possibilium inordinat Tum infinitus tertii ordinis habeatur, quamvis combinationun Ordina tarum infinitus etiam numerus esset, hoc tamen rerum ordinem casu,
sive a causa temere operante exsurgere non potuisse evidens omnino CLX. Diqiligo by Ooste
29쪽
CLX. Qitum autem maxima sane, etsi finita , partium , quae Universum compon it, tultitudo, elegantissima earumdem dispositio , mutuaque in unum ordinatissima, atque utilissima conspiratio si sapientissima quoque clusa fuit, quae praesentem hunc rerum statum Praealtis infinitis opportu e detei minavit. CLXI. Qii Prima extrinsecae Causae Sapientia cognita , non solus summa ejusdem Potentia cons δε sed omnium etiam Materialistarum, qui fortuito casu actualem omnium rerum existentiam adscribunt , impium systema corruit. CLXII. Qui vero Pantheistae cum Benedicto Spinoeta unicam in Universo substantiam , materiam scilicet ratione praeditam , tamquam Deum admittunt proprietates materiae tribuunt, cogitationem nimirum, atque essentialem ad existendum determinationem , quae nullo modo materiae possunt convenire, meo spiritualitatem, simplicitatem, alia ue eidem necessaria attributa impiissime detrahunt. CLXIII. Ex moralibus vero argumentis, quibus Dei Existentia convincitur, primum ex eo desumitur, quod omnes omnium aetatum a tiones in eam consenserint persuasionem, quod Deus existat. Neque huic argumento quidquam obest Atheorum gens, quam si de negati vis, aut interno directi Athei sit sermo , nos cum qui te Laurentio M galotto nullam veram fuisse , .esse propugnamus, , si qua est, universalem hunc consensum circa Dei existentiam certe non sestruere censemus
CLXIV. Alterum morale argumentum ex convenientia tum praemii virtuti, tum poenae cernendae vitio pendet ex quo neceifaria supremi alicuius oderatoris , de scelerum Vindicis, Qvirtutum Remuneratoris Ex iste ilia deducitur.
CLXV. Et quoniam ex praesenti rerum statu necessitas Primae Causae, - 4mquam Entis improducti , independentis, infertur , quod Proinde e natui sta pro qualibet temporis differentia determinatum ad existendum intelli itur sic eadem Causa possibilium omnium persectionum Renere rumulatissi:ne in usta necessario esse debet
CLXVI in summa huius Causae persectione, in suo Entis natura suae istenti conceptu etiam Unicitas includitur m n contra Polytheis a Deorum multiplicitatem esse reiiciendam , contra Pii Ozam Deo compositionem omnem esse removendam ficile patet. CLXVII. Quum Providentia sit rerum omnium ad suos fines ordinatio, eiusque ordinationis per certa , atque infit libilia meaia executio, hanc Deo Providentiam in ordine naturali essentialiter convenire contra DPic eos ac Fatalistas ani mamus. Mundus igitur, quaeque in eo res creatae sunt, divinae huic Providentiae ita subiiciuntur, ut omnia semper iuxta corumd2m naturam regat, ac gubernet Deus . Hinc etiam
exilia quaeque, infima curat, quin hoc Divinam Majestatem
CLXVIII. Ad Pro, identiam divina raescientia pertinet, eamque gno Praecedere, a quodammodo dirigere dicitur: siquidem per Onc quid
30쪽
possit criis, quid facere debeat , Qquomodo causis liberis providere, CI XIX. Haec igitur divina Praescientia cum creata humana Iibertate optime conciliatur. Eaque per se sola nihil aliud est nisi purus intuitus, quo Deus omnia praevidet quare sive ea sit scientia simplicis Intelligentiae sive scientia Visionis, ve scientia Conditionatorum , in se sola spectata, rerum, quas videt , Causa dicenda non est. CLXX. Quamvis creatae causae iuxta naturam suam agendi virtute praeis ditae sint; iis tamen divinum Concursum physicum,& immediatum ad omnes o sngulas operationes necessarium esse, tum sacra auctoritas, tum ratio ipsa persuadet. CLXXI. Duplex autem De Concursus, alter scilicet in actu primo, alter in actu secundo distinguendus est quorum primus est divina omnipotentia , quae ex vi decreti intime cum creata causa coniungitur, ut haec possit iuxta naturam suam optetarici alter vero est eadem Omnipotentia, quae per unam indivisibilem actionem simul cum creata causa effectum producit.
CLXXII. Quod si hic divinus Concursus in aetu secundo eiusmodi effodicatur, ut in aestibus eaturae liberis creata causa per modum primcipii liberi, Deus vero per modum principii necessam agat, nihil profecto admittitur, quod Sanctitati divinae repugnet. CI.XXIII. Quarε duplici hoc divino Concursu admissis, non solum, duo illa Manetis i incipia, alterum nempe Bonum, bonique Auctor , alterum vero alum, maliquae Causa, quae iuxta impiam Petri Baylii sententiam, simul in foedus coluerint, omnino excluduntur; sed omnia etiam tum quae ad sanctitatem is dominium divinum, tum quae ad agendi virtutem, libertatem humanam spectant, optime salvantur CLXXIV. Demonstrata increati divini Spiritus Existentia, eiusque attri, butis , nunc Spiritus creati, quo nos informamur, ac vivimus , natu ra cognoscenda est. Existere Mentem humanam, sive rationalem Animam, non ex Fide solum, sed ex naturali etiam ratione,' experientia constat. Verum circa eiusdem Animae humanae naturam, unita tem ' originem maxima sane opinionum, errorumque varietas semper fuit.
CLXXV. Primo itaqu circa eius Naturam reiicimus tum Epicureorum deliria, qui illam non substantiam, sed quamdam accidentium , ac
temperamentorum harmoniam esse affrinabant, tum veterum Philosophorum Anaximandri, Anaxagorae, Anaximenis, aliorumque errores,
quorum aliqui Animam esse substantiam igneam, alii aeream , plerit que verti cum Cleantes, Chrysippo, pluribus Striicis atque Epicureis, quos Materialistae recentiores secuti sunt, absolute corpore. Volebant, XXI. Deinde circa Animae Unitatem, non solum crioneat illam Ma nichaeorum sententiam . quae multiplicem Animam uniano in corpo re admittebat ex ipsorum principiis omnino absurdam Hr aperthconstat; sed pluritas etiam illa, seu divisibilitas nimae in duas M