Hugonis Grotii Florum sparsio ad ius Iustinianeum

12쪽

HVGONIS GROTII

Florum Sparsio

I USTINI AN EVM.

OCET nos Agathias libro v. primum omnium principum qui Constantinopoli vixere Iustinianum, non nomine tantum, sed dc te fuisse id est summo liberrimoque utentem imperio: quae res ei facultatem dedit ad res magnas agendas, ad recipiendam Africam, & Italiam, ad Urbes, castella, pqntes, aliaque opera struenda plurima, ad condendum ius nouum,&mutanda eius iuris quae vellet, & quoties vellet, ut erat ingenio perquam mutabili, quod nos idem Agathias docet libro v. Tribonianus autem, quo maxime ministro ad ius condendum usus est Iustinianus, homo fuit iuris omnis callen-

13쪽

6tissimus, sed lucri cum esset cupidissimus, erudi- tionem sumebat auaritiae suae obtegumentum, mutabatque leges suo arbitratu, interdum & ita scribebat perplexas, ut interpretationem posset pro rebus natis quo vellet trahere, quod nos do-oet idem ille Procopius tum Persicorum primo, tum in arcana historia. eius rei multa habemus, in Novellis maxime, exempla.

DE CONFIRMATIONE INSTITUTIONUM. Imperator Coar Flauin fustinianuae, Alamanicus, Gotticus , Francicus , Germani V, Anticus,

Alanicus J Grauissime tulit Theodibertus Fran- Corum rex quod Iustinianus, velut deuicta Francorum gente, Francici sibi titulum sumeret. Post huius constitutionis tempora etiam Langobardi- cum&Gepidicum se dixit Iustinianus, quod eas quoque gentes tritavit. Haec docet nos Agathias historiarum primo.

DE CONCEPTIONE DIGESTORVM. In Glossis stigestum Est ergo non dio simile nomen quod Clemens Alexandrinus suis

e implorum captiones 4 Simpla mox sigia, . Graeca voce corrupta, ex eo quod Latini dicunt singula, intelligit literas singulas vice vocum,

14쪽

T quales habemus multas in libello Valeri j Probi. nec paucas in inscriptionibus. litcras lingularias sine coagmentis syllabarum dixit Gellius libro

XVII. 9.

DE CONFIRMATIONE DIGESTORVM. Ad Senatum J Magnificos titulos dat Iustinianus Senatui Constantinopolitano, quem reuera nullo habebat loco, sed tantum nomine eius Vtebatur, ut in Historia arcana nos docet Procopius. Constantinum Virum Illustrem Comitem Sacrarum largitionum J Huius mentio est in eadem arcana Procopij historia. DE EMENDATIONE CODICIS. Sine vi a signorum dubietate J Siglorum puto scriptum fuisse. 'P. A. J Perpetuo Augusto. ita has notas interpretantur Maioranus Diaconus.

AD INSTITUTIONES.Τheophilus qui Graece sed liberius fusiusque hunc librum vertit post Iustinianum fuit ante

Βααλικα editionem ; nam ille non meminit. Βααλικα amem eius meminerunt. Cogitemus

an hic sit qui Theophilitetes dicitur Michaeli IIIImperatori apud Cedrenum Basilio Macedone.

15쪽

T In Notis TRIVMPH. triumphaton Imperatoriam maiestatem non solum armis do ratam, sed etiam is bur oportet esse armatam JLibanius oratione aduersus Magistratuum Adsessores: , δυο

ωυ ο ν-τ arbitror omneι id mihi concessuros, duo esse maxime qua imperium vobis seruant, vim arisorum edi vim legum, quorum ilia

16쪽

AD LIBRVM I.

DE IUSTITIA ET IURE.

Us Tre1 Aest constans oe perpetua voluntabi Bene hic posuit voluntatem. nam &vetus Paraphrastes ad quintum Nicomachiorum capite i. de iustitia agens.

riseribi possunt: nam eo ipse quod quis vult temperanter aut

17쪽

io HVGONIS GROTII F.L. SP. iuste agere, iustus exsistit, aut temperans. In sicientiu sane σfacultatibus poste requiritur. Nam si quis possit sanare, med

cus est. nihil enim constitutionem illam medici impedit non melle. idemque in aliis euenit facultatibus. at in virtutibus circa mores res si aliter habet. Nam euenire solet , ut posse iusta agere etiam iniustus. at veste id ipsum non nisi iusti e Thominis. quare iustus erit aliquu etiamsi iuste agere non possit, modo melit, assessionem iustitia habeat. parique modo se habet iniustus. Recte etiam additur voluntati, id est voluntatis affectioni, constantis titulus. Nam idem ille Aristotelis Interpres ad secundi Nicomachiorum caput iv. sic ait: τοτε μ εώ cit α γε-

enim erit iustus, si iusta faciat sciens quae faciat: deinde s de

liberato ea faciat: postremum vero si ad talem actionem conflanter si habeat atque immutabiliter. Non alieni sunt ab his quae diximus Philemonis versus :

quae nos in Stobaeana editione se vertimus. Non iustus omnis ab tinens iniuriae est, Sed qui nocere cum potes, tunc abstinet:

Nec qui recusat parua, sed qui maximis

18쪽

AD Ius IVSTINI AN EUM. H

Tentatus, animi robur inuictum gerit :Nec quifiluis ista quolibet praestat modo :Sid qui dolis nocivi suci, integra

Probitate, iustus esse, non credi studet. Falredum interim est hanc definitionem, ut plerasque iurisconsultorum, talem esse ut rem non male exprimat, non tamen exactam ad dialeisticam subtilitatem. Nam virtutis & viiij genus est siue constans voluntas, iustitiae autem proximum genus est virtus. ubi autem definitiones fiunt non nominato genere proximo eos οὐ nu ou sicα mi Ic definitiones transsilientes vocat Aristoteles Topicorum vi. 3. In Stobaeanis eisdem titulo eodem de iustitia habes Orphei hymnos tres in honorem iustitiae, 6c iustitiae vindicis & Nemeseos cum versione nostra. Est eius Poetica descriptio, & apud Hesiodum operibus, & apud Claudianum de Manlij Theodori consulatu : oratoria autem in Libanij Progymnasmatis. Egregia vero illa imprimis quam in libro de honesto ac voluptate dederat Chrysippus Gellio memorante xiv. 4. ο ἶh-αδυ-

Virgo esse dicitur, ut significetur inco

ruptu esse, neque concedens malignis, neque admittens verba mola,aut excusationes, aut preces, aut adulationem, aut aliud

quodvis tale: dum mero ad tectu pingitur tristi ac vehementi,

19쪽

HVGONIS CROTII FL. Sp.

'luminibus oculorum acribus , mi hominibus quidem iniustuterrorem addat, iustιs vero fiduciam, cum aduersius inamultu fit amico, in hos vero hostili. Habes eius praeconia & apud Macrobium somnio Scipionis vicum a. i. sine est dicit, non solum rempublicam, sed nec exiguum homiflumicoetum, ne domum quidem paruam constare: & ani mis post hanc vitam seruari iustitiae vel cultae praemium, vel spretae poenam, & I. 3. octonario numero iustitiae nomen datum propter aequalem diuisionem. & 1. 8. de iustitia venire innocentiam, amicitiam, concordiam, pietatem, religionem, affectum, humanitatem: quibus virtutibus vir bonus primum sui atque inde reipublicae rector efficitur, iuste ac provide gubernans humana, di uina non deserens. Polus verὁ Pythagoricus hoc dicit iustitiam esse inter homines, quod in mundo consensum a diuina ortum prouidentia, quod in regno pacem, quod in domo viri ac uxoris domesticorumque omnium inter se concordiam, quod in corpore integritatem ac sani tatem,quod in animo sapientiam. Stoici iustitiam diuisere in s Acsιω, κηά rasin, υινιὼν σόου, - , pietatem, bonitatem, rectitudinem, tum in mita communt, tum in contra libus. Et si Ciceroni credimus in finibus : Iu litia esi erga deos religio, erga parentes pietaε, πηχοautem bonitas, creditis in rebus fides, in moderatione animaduertendi lenitia, amicitia in beneuolentia nominatur. Thespesion Apollonio apud Philostratum: A-

20쪽

non unque is qui iniustus non en, sed qui tune agit , ali pres in vivit, ne quid iniusse agant. adhaerent autem tu titia tali, iam alia virtutes, tum maxime iudicatrix legum conditrix. qui enim tala erit, iudicabit, σ quidem multo iussita, quam qui diuisis pecudibus iurante leges autem feret quomodo Soloneso ocu i. nam em istis ad leges scribendas iustitia dux fuit. Scholiastes vero Iuvenalis iustitiae comites facit fidem& pudicitiam. Vide quae diximus de Iure Belli ac Pacis, III. Cap. T. Definiri autem solent virtutes omnes in sua perfectione. Martianus Capella de Dialectica. Plerique autem siubtiliter videntur attendisse , qui qualitates 'sas non dicunt recipere magu minus, sita ea quae ab his denominam tur : ut iustitia sit ipse una quadam perfecta notio, ut non diei pose magu haec iunitia, quam illa est. diri tamen potenmagis hie iusius, quam illi e i. quod bene conuenit eum iis quae habet Aristoteles x. Nicomachiorum x. ac sic

explicat optimus Paraphrastes. δκμοι ψ δεκα οπυγων, - .uῖον ' ν.-ο-nm ἀόροι-ι Eumν αἰ ἀρε . serit homines re magum minus iussi ae fortes tque ut magu minusve quis aut tu te agat, aut temperanter, neque tamen ob id, indomitae sunt virtutes. Iuri Jprudentia es diuinarum atque humanarum rerum notitia i Sic Gellius xi. i . Draco Atheniensis vir bonus, muLtaque esse prudentia existimatus e id iurisque diuisi e r humani pertius fuit. Iustinus disceptatione cum Tryphone: ' -