Opusculum epistolarum familiarium et artis earundem scribendi

71쪽

patescataracante nunc ticinenli pontificatus sede: te pier cisis dux:muS huic tisicio munen psit caedu: ut hoc sit tibi animii si fit missimurnoriumetu His igithtteris ictis declaramus te hui'eecle papiensis epm benementuTogamusu uthoc munusculta nostrum grato animo suscipere uelis quis multo stivis mentis inseris'. sed posthacs dabifficultas: ut mentapossimi uirtutibi tuis mi a codonare ennes a secto: nos tali sapienda & doctrina tuam existimasse: si ab cibi existimadaerarcui etia uolum' omnem operan minoib'optatis tuis este parataUat mediolaminicto ducali laci annos guttvmcccclxXXTi. Mixtum genus. Capulixx.

Ixtumgenus est illud:qdst quotienscun* divit

in soru negocioru exigeretiann uno litteraru uolumine diuersoru veneruerae cotinentiet huius genetis spes

sunt dus ira aut redunt generib'est mixtaepti: aut rapturi .

Mixta.

Ex duobus. Explatibus. Mixta epistola ex duobus genenb'inissaeus duolantu genera coplectit:uel etia duas spes:dens: qus supens exposie sunt: cuius epistois talis est regula. Regula. Si mixta epistola ex duobus eneribus uel duabus specie : qmagis nobis uidebaresie necessaria. Insecuda uero subiugemus illa quq minorem se & minus necessaria cam ha t. Sed in notare debemus: T in tali epta mixta selemus in principio setisfacere exordiu hoc moessi salueespncipalis&ptimo scripta

ad amicis: declaramus ei tanqpexordiu gicu nobis multa &uaria adeu scribeda occurratpnasi fas uolumuseu de olla admonere: tucparticulariter seruado ordine olam senbedom singula breuiter&dilucide exponeta Si uero secudatia suetit istola&responsua:dicemus in principio: nos recepisse ab amico

nostro litteras: s nobis gratissime fit inmussim ad omnia ib

72쪽

la paniculariter rescribernus: quidebui a turresponsis digna&tunc similiter perordane ad omnia respondebimus. Si uero a metia nobis sectedu accidetit illud insine lis dbemus: offerendo ipsiamico omnem operantam in omnlbi parata: ut in aliis epistolis fieri consuetum est. Propositio. Ocnbat excusatoriam simul&domessicam epistolam ad Curionem Cicero: sum de negotiis suis admonendo. Exemplum. Parii. CAccepi abs te litteras Curio chansitae: qui licet mihi iucundisitassee lacu ex illis intellexetrede tua morus olum salutet aliqd in molestigattulerui: cu te uidea me negligetis crimane suspeAu habere: sui optabas:*pissimas ad te iras no dederi:&pse hoc mihi molestu su sa me sentio ab olpenit' culpa

uacareaest maliquatulae ex altera parte iucuduculi psertim trarum meam expostulatio noparuum in me amore tuum olidit. Dabo igitur opera:ut quavis nemineptermisenm: equidere teperueturum putauerim: cui litteras no dedenm: te etiam hoc in scnbendi genere explea: pr sertim suidem inicium meu abs te non talipendi. Sed de litteris hactenus.ii. C Scnbis ad me ut de negotio tuo te certiore reddam: scias nos die noctu; labo, rare:ut expediatur sed est tanta aduersariorum tuorum in tas: ut res semper sic ipse cogentibusnia logum protrahat: speram' tame ut demu infractasporum iniqtate:tuata dignitatem retenturi iii. Quod aute scribis:ut ad te libros iuris ciuilis trasimina:

licia id equidelibentissime: sed quia propter hic bella intestinarqus adhuc sedata non sannnullus hinc potestnuncius tuto distederetexpectabis ad paucos dies: quos pax:que inter partes tractatunia conclusone ueniati tunc uoto tuo securius di melius faustinet. Si quid est aliud: mea tibi opera prodesse possitituum et ubertameu autem madata tua illidetissime exequi. Vale. Mixta ex pluribuS. Mixta epta raptu 'e illa:qplura in se genera coplecit uesplures diuersas spesaeui 'epletat inetaterer uia. Regula.

73쪽

E Si uolaefinius inlata epistola expluribus ad ali 1 persona

Eribere illa in tot partes oeuidem' quot erui genera uel species Iarii: ex qbus i pa erit coposita:oc tunc a maiore semp&maioris momen incipiemus: p oia iuuando regula sua: Aut in Eo eapitulo de aratu est.deinde ad propinqua destendemus:deinde ad minore donec omnis rem scribendam numerus chleatur: exordiu in tali edaeam declarem ea generaliter qusseribere iutedimus:u salte ut pipmdemi alique introitu ad ipsam epratii copenenda. In finepterea epe adiugimus oblationes costietur addede etia fingius uidebitiexpositione alicuius negotii nostri adipmatam scribere haedimus: quq negocia: nasi fuerint icuius magni mometi:sunt semppostponenda: quia amicorum mussstunt prius recitan :& expediedges propris ut uideamuripora negotia magis cordi habere qnsa. Propositio. Scribat Ensolatoria simul &graue ac domestica epistolatu ad Pompilita Marcus curius. Exemptu. Parmi. Intellexi Popili charissime ex amicoru tesoru litteriS: emi hi diebus istis reddite suerula patre tuu uim optimu: ex hac uita decessiste: O mihiaesecto tanto molest sultiquam milla tu chariorem cuius ego existimo omne fortuna mihi esse c5munciliae ideo calamitate tanq propriam existimaui: sed cura altera par te c5sidero:qua ta natus suetit optime educatus: qb honori bus stercsteros sui ordinis uiros senet Eq facili morbo correpti dida tepus erat ut naturqcocedereus sanctissime mortuus: cette nihil eqd doleae immerepotius decet ut deo maxio gramhabeam's prius allu tatis munetibus donauedeinde placidissima morte non ad tenebras: sed de tenebris ad lucem reuocauit. i. E ded his omissis ad ea ueniam Eque ad nos magis attinet. Scias disti istis senatu nro nunciam fuisse. sannites maximis contra rep. latam exercitu arasse ac quottidie in agru nfm incursione sacer Triceturiatis comitiis celebrattiadecreuerulpatres uicq

74쪽

trahostes arma sumantae p rei popetu in Oseere:qco :.pieti ad auctoritate nemini cedes facillimepossit rei ita reficere Pu si me audies ex cumano tuo qprimu in urbe ueniesnae tu multuario bello ingruete aliud dani patiaris.ui scnbismia debitorib' tuis pecunias exiga:pscere illud Ise libetis me: sedin hoc ta graui tumulturae forensu causamare senato aetidis amplius locus e:quouso res ad aliqd melius tetida Sed hoc unu tibi audeo scribere:qd si te ad nos qprimu cotuleris: nosol una poteris priuatis:sed etia publiciis tartasse rebus no mediocresubsidiu ferre: ut facias te hortor: rogo &moneo.tibissint mil defuturam operam meapolliceor. alta Elegantis diffinitio ac requis: qu(ad superiores epistolas faciunt.Libellus secundus. Legantia est uenusta uerborum concinitas: dulcem auribus afferens sonum: cuius quide genee rates reguissent triginta. Regula.LC Laudabitur illa oro: qus obli in dicitur: &a posterionb 'incipies dictioibus:in uestu sepius: ginalia ofonis parte finiatut CSsar adeptus e monarchia i penisummis uirib'quod elegantius dicitur: semmis uitibus imperii monarchia ceta adeptus est. Regula.ii. Comedabis os oro Psdictionehabeat uniuersale assi ramatim uel negativa instreuel aliquod insigne nomen uel adueriau.Exemptu primi.Omnes laudatea: siarbor facietqduenustius dicit. quir bonus facit laudat omnes. Existum secudi. o neminem habeo: que magis diliga te: quocspulchrius dicitur. ue te magis diliga: habeo nemine. Exeminum ternEgregia sunt ea qus scribas ad me: quod concinius est. Qui ad me scribis:s integregia. Exemptu quarta 'omnia Meret seci:qugiussisti mihi:quod cloquetius dicit. Que mihi iussisti: perfeci omnia diligenter. Resuladii. Nome adiecti uu Hemtius substatiuopponit ut uirtus summaapcriuiua inconsiliu titile. metas enim dicit: summa r

75쪽

magnaimperi consiliu dc huiusmodi. Remita D

eli quoa elegantius dicitur maxima seris uirtus summa seni, per laude extollenda est. Rectulaena 2 appino alicui' uerbi secudarii es inciria2 subit' relatiuu sequati elegatius iter relatiuu dc antecedes secanaanu uerbu ponit: ut Aeneup elinqui romanoru auxitit mi,utnmopere diligo. Venustius em dicit.Aeneum poni peius inopere diligo:qromanu eriuauxit. Regulari. At huerit relatiuum obliquo casu posituruenustius antecedes:

tias dicitur. Quibus uirtutibus ab ineunte state studuisti: imora talitatinonientuum iamendabunt. Regulaevi

C ando est alio substatiuia cu prppositide aliqua iuncta:

ut dc natura A edetis uel subsequens clausulsppositionein relatiuu uertimus:ec uerba suoslatiuu adiungimus:ut pro tua hu/mamtate multa timebnficia cotulisti qde atius dicitur. stua hamanitas est:malia in me beneficia contulisti:&se in ce, Regula.viii. Oppius relatiuuMd uerbominario additue ad secuetatiuitasseremiit cicero: qui eloquetistit fluidiceretis oratorib' in dice pistitit: elegatius dicemus.Cicero eloquetissimus sui uiceteris oratonbus indicendoprestitit. Regula im Saliquodhabuerimus uel nonae uel adverbiu inlantaelegatius illud cu quide uel idem proniae Donem'Euplum mi.Marcus tullius orator lingularis fiuitHduenustius dicis. Marcus tutius orator fuit: dc quidem singulatis. mptuni sicundi. emthiiussist omnia libenter perfeci: quod eloquetius dicit aena: hi iussistioiaperfeci:&qui delibetet. Decima regula. Sicutin mediocri stilo dicessitare nuda pes incipere oportet: deindestia exornare.Sic instilo grata ab exomatulauiuianam

76쪽

ilebem Exemptu primi. peius omniuromanoru: marinis: tu concilio facile princeps fuit. Exemptu secundi. Omnivromanoru: tu armis tu consilio facile princeps magnus P eius fiuiti Regula undecima.

Genitivus casus sempcgerispponitivi c5siliu optimi uiae elegatius dicitur. Optimi uiri cosiliv. Regula.XIi. C Si gerudiu uerbu habuerim' cu seo apposito: appositu illud

ingerudii casu nemus:ac ambo inuicemcordabimuSait uepnigratia amandi uirtutem: quod uenustiuS dicamnueniamnes

uirtutis gratia. Regula xiii. Si fiteritaliquod relatiuuinter duo substantium illudpoti' cus uectiqcum precedenti cocordamus: ut Est locus in carcerer quod tullimum appellatur. Regula.xiiii. Si dictois alicuit' significatione augere uolumus positivo Faut per q:c arativo longe: suptativo autes iungere debemus. Exemptu omniuperbeatus uel per eatus fiuit sati sed lege

beatior augustus: PeatissimuS aut traianus. Re lium.

C Nominaue a tertie declinatiois: s pitto syllabicantenni adsecuda declinatione reserunt: ut delphin delphinis:delphin' det,

mini: elephas elephatis:elephatus elephata. Regulium. Sisi adiectiuu habuerimus:sgnificas laude uel uituperiurutile uel munitilliadpoti 'in datiuu substatiui uertem' cu sium es est. Ut uirtutes sunt mihi iucunditati. Regula.xvii.CIn rebus patibusnum uel digeminatum nimus in impariabus uero: cum&tum: sed leuius preponitur. Exemplum mi: Cicero tum laude:tum rerum scientia ualet. Ueleneas dc fortis&pius fuit. Exemplia secundi: sarem plurimum ualuisse: in populus tum senatus a mali Regulariviii. Si aliquaphna Ullaudare aut uituperare uoluerim'gdi aria sacere poterimus:aut cum genitivo: qu magis poeticu est ut

marcus cato uir e,agne uirtuti S: aut cunOminatiuo & ablatiuo:ut marcus cato uir est magnuS uirtute. aut cu ablatiu' solo: ulmarcus cato uire magna ustuite. Regula.xim

77쪽

ε cosuleret melius dicitarithicosilio optis e. Semptu secudi. Bona tibi sortuna inuta re curabo: quod uenustius dicit Bona tibi tartuna inuenta curabo. Regula amC Cia adiecti tu substatim i eode casu posita acciderii substatiuia igio casti ponem'. adiectiuu uero leo casu: in quo poni debela sed innumero singulari ec genere neutro locatis'. ut multa

pecunia: parua sapietiariliqs Eas: O melius dici innultupremit paruusapietis aliquid litterarum. Regula. xxi. Cu duobus substativis ide adiectivis adiici debeati adiecti uti inprincipio omnis collocamus: dc substativo cu &uel tu geminato postponimus. ut Cesar fini magni' uir &magnus vator: ornati' dicisc*sar suilmagia uir et atori Regula.xxii.

Cu adiecti tau di Libstantiuu simul liuerint: quom substanti uuab adiectuo formatu fuerit diuerse lanificatiois a primo substativo: in duo sinat potius substativa trafferendaeut cauendu es habhonestate naturali discedamus:qd melius dicit . uendu est ab honestate naturas discedamurum. Regula.xxiii. Cugerundiu accusatius uocis habuerimus: ilius illud in se, pinu ablatiuq uocis trasseremus: ut Hoc est mirabile ad uidedu:qdelegantius dicis: hoc est mirabile dictu. Regulaenilii. Si aliqd superlatiuu durius accideritu, eo positiuu ponemus: ac ei adverbiu seplatiuu addemus: ut necessariissimus melegantius dicimus:maxime necessariuS. Regularix

C Si alique maximopere laudare uel uituperare uoluenm 'gaudationis uel uituperatiotis causam indocostituem ac huiuscemodi nomina:ylendorefulgorem:gloria: uel laudentitiu: faci/nus: crimen aut elus:addemus. Exemptu prim M. Antonius plurimu eloquentia ualui quod melius dicit.Marcus antonius plurimu eloquetis gloria ualuit. Ex tu secundi. Lucius catilina colurati Sedanatus est: elegantius dicit.Lucius catilina coniurareis stellare danatus est. Regula. xxvi.

78쪽

c uotiens nomina singularis tael pluralis & singularis numeri connectutilunuiciniori semper respondendu et L Si uero ii, talis numeri siletinuad nobilius trans Udum erit. Exeptu pidimi. Cesar res publica romana mento popeio infesta fuit. Excm, picta secundi. ercitus nostri romanorum I turmettirpetrer sugati sunt. Regula.xxvii. Nora truns paratiuaproposita utSyonunt: utvehementius p vehementer.&se Sprou . Regula.XXVII i.

C Subiunctivus modus elegantius p indicativo ponitur: ut uelim pro uolo: cerim pro seci. Regula.xxis. Si uerbii subiunctiuu habuerimus:cti O comunctione: ea remota: clegatius illud ad infinitum reducemusnit gaudeo: quod

inbunitiam potestate cosectatus sireris: quod melius dicitur. Tetrhunitia potestate cosecutusu: sic gaudeo. B egula xxx. Cu aliquod adiectivuemmare uoluerimtas: phrcmus illud pseu oppositu:additanegatione.ut Cicero fiuit litterarii peritus

quod eligantius dictunCicero fit ut haud nescius litteram. Tituli: unicuis pertanarum ordini tribuendi:

eanimconditionem. Libellus tertius.

Itulus est epithetum unum uel plura:que tam in epistolarum fronte s in tergo:utacuis perionat narum conditioni accotiunodati talent quoruregule sunt decem dc octo. Ad sumn vi pontifice. Regula prima. Potifice maximus immuromanum domanici gregis pareare: sacroruantistite christiani cultus moderatore: chram'ai nominis uexilliseru: patrem:diuum: dementissam: im: sanctilis murtutissimum:beatissimu: amplissimi elisitauq; dicemus. Cui tale inlitteram tergo titulu dari let oit. Diuo paulo secundo: eo nainici gregis pastori pietissimo:mman baiulce pontifici maximo optimochlaepis Oleaute meditaenasci metit lancillatebeaduid Tamphtudine. Dctatenassappellabimus.

79쪽

q ios aut filios per litteras publicas appellabit. Unde ad pontifi,ces scriberas inferiores: sc in litteraru istote Isatur.Patulus secud' diuino dei nutu:oualis dominici custos designatus: dilectis stat fibus germanis ep:siopis salute dc apostplica benedictionem. G Cestarem uero sic aggrediet. Numecudus:diuina dispositione. clinitiam cultus moderatondi secto silio Pedetico tertio: ro,

manoru impatornaugusto saustos salute oc apisca bladictione. Scismaticos auterilesy huiulcemodi titulo salutabit. Paulus secundus dei gratia christiane plebis antistes: mahumeto tutcoria regi maxio:lamoris metis Cum: rectius p cossu exoptat. Ad minores pontifices secunda regula. Pontifices minores: cardinale:patriarcha: archiepiseopu episcopu: protonotariu abbatem p appellabimus quibus hostilia, log adiiciemus. Pontifice nas minore: in parte dominici gregis ascitu:amplissim: ueneradi sumu: obseruadissimu: pietissimus dicentes: tale In eplaru tergo. Si cardinali scribedu erit: titulum gnam Petrosus caro:titulo diuini cole cardinali potifici: patripietissimo obseruassissimos. In eple aut medio: eius amplitudine: seruantia: pdstitia: etatems appellabimus. CSi patriarch auratat archiepiscoponael episeopostri bere uoluerim Sicinitam tergo dicem 'Lauretio Lani: anthiocheno patriarche obseruadissimo:pat ino minus pietissimo q uenera clo In epist aut medior ei laesi me&supionb'tillulis utemur. Protonotarium uero in litteraru tergo sic aggrediemur: Petro Dandulo: Romane basiliceprotonotario: nominus accuratissimo: qsi deludomino singulati. Abbates Asterea & reliqui sacerdotes tali in eptarum tergo sunt titulo decorandi. Petro Cornelio diui Fracisti coenobitaruantistititi:&religiola dc optimo. Ite Petro nigro:diuo tuliano dicates dis antistiti: flamini pietissimo: optimos. In epistole au

tem medio reuerentiam: dignitatem: paternitatemq3 apri gbamus. Ad Ctiuem Regula im

80쪽

C ornanom imperator tuu laris serra maiestatescia,n rei . tutore: uexilliferum in natore patre palma ustur initiastissimu: EustissimuPientisiunus dicemus. Cui tales in Ostolam tergo tituli tribuutun derico tertio: diuino afflate spurminanoruiperatori cssaris augistissimo faustissimoq3. In epi, stole uero medio maiestatem:serenitatem: amplitudinempotestat enucellitudinems appellabimns. Ad regem uti minorem principe. Regula.m C egem: ducem:principem quoue ac comitem regiquet duralis celsitudinis siue dignitatis decus: heroicam cultorem utitutum: principatus ornamentu:regii culminis splendore:&unicufirmamentia :xpianissimum: potentissimu: magnificentissimur magnanimu: sortissimu: inditus licissimia: serenissimum:illustris uo appellabimus. Cui tales in epistolaru tergo titulos adiiciem arolo triplicisgestier lx anisti moeregii p culmipnis sipddori se enissimo: illustrissimo p. In uero medio maiestate serenitateret studine potetia: amplitudine magnanimitates elicitate*dicemus. Ad equite aureatu. Regulas. Equitem equestri ordinis uim: militie decus: eipu.columen patrie spe amotissima: si dissima ue spledidissimu: generosum: excellentissimu:clarissimis: inclitu: magnanimu: poterem: seriem: strennuissimums dicem'. Cui in literaria tergo hos titulos imbuemus. Bernardo Iustiniano splendidissimo equestes ordinis uiro: patricio veneto: militaedecori ereis publice firmamento. In epistolquem medio splendore generositatem:extalentibam: clatitatem: strennuitatem uerum labimus. Adpatricium. Regula.EC Patricium senatorii ordinis uirum senatorem: magnis truspectatissimum mobilem: generosum:omatissimum arissimulas mem: spectabilemantegerrimum: prudentissimum ira, tissimum pdicemus. cui in epistolarum tergo: hostitutas dare licebit. Ioanni Eustarem patricio veneto senatorii ue ordinis ui mintegerrimo optimo pla epistias uero medio magnificen