Rei metricae poetarum latinorum praeter Plautum et Terentium summarium

11쪽

CAPUT J.

De stucliis poetarum Latinorum motrioiff. d. r. m. 65 - 13o .

Antiguis nitim ste cili tint,m Nomianortim mctrum fuit turnium, cuius ut simplicissima, ita rarissima species haec eSt:

malum dabunt Metelli Naevio poetae. Sed in ea tam multae sunt exceptiones SuppreSSiS Saepe thesibus praeter primam quartam septimam, Solutis arsibUS, aliis admissis licentiis, ut ne hodie quidem versus qui exStant, ei numero pauci illi et maiore ex parte Satis corrupti, ad certam ubique possini revooari regulam. Usi sunt eo post mutatam ac ditatam Livii opera metricam Latinam ipse Lisitis in Odyssea, A reius in libris de bello Punico primo, Cum Seneae in carmine de moribus ad filium, Accius in epigrammatis, quibus D. Bruti amici sui templa ac monumenta exornavit, Icrro in Saturis Menippeis, postremo Treentiuntis Amtirtis in libello πολυμετροτάτι' demetris vv. 25la sqq. . Ex his quin Livius ac Naevius antiquissimas versus Saturnii leges licentiusve probe habuerint cognitas non potest

dubitari. Contra satis constat Accium et Varronem in adhibendo eo suas potius rationes esse Secutos, quibus adducti e Graeco eum exemplo repeterent, quam Livii ac Naevii, neque alia causa esse permotos ut uterentur metro pridem

abolito, nisi ut iactarent doctrinam. Ab antiquissimo autem tempore usi sunt poetae latini cum magno commodo stllire(rcttion6 (quae Graecis minus pla-

12쪽

CAPUT I.

cuit et homoeoteleuto (id Russice dicitur rissim, Germanicer m), quod ne Graecis quidem fuit infrequens. Et homoeoteleuton quidem, quod plerumque adhibebatur in caesura et sine versus, maxime placuit in finalibus monoSyllabis, velut: et ioneat culti iugera multa soli minus mulio in finalibus disyllabis velut: quod caelum Stellus, tot habet sua Roma puellas,

sive hoc maviS: non satis est pulchra esSe poemata: dulcia Sunto, et quocumque volunt animum auditoris vlinto. Isine non iam erit mirum, quod iam Saepe in caeSura et fine versus collocantur substantivum ei adiectivum vel invicem. - Ηomoeoteleuit Usus mansit in omni Romanorum poesi et inde fluxit in hymnos christianorum. Contra allitterationis mos cum valde placuisset antiquissimis auctoribus ut

Plauto, Ennio, Lucilio, Lucretio, rarior fuisset apud Catullum et Verbilium, ab Norutio et OBicio et posterioribus poetis

abicitur praeter sormulas qua Edam verborum ut mor6 mo O- qi H aut ad cumulanda synonyma aut ut luderent verbis. Cf. d. r. m. pg. d53, d. Dicium de allitteratione et homoeote

Anno 2do a. Chr. primus Lisitis In ronicus fabulam docuit pallia iam. Hic igitur et qtii Sectili Sunt eum Moenici cic Ciceronis i Sqυρ αριαι , abdicato numero Saturnio, ex Graecorum poesi fragica ei comica franstulerunt in Latinam metrui imbicet, trochctim, sin Gesticα, bucchium, cretim, et stilatim ' Oolyti, (us famen haec e83ens rariSsima). Ηis equidem omnibus, praeter dactyliea, et versuum generibus variis admodum et multiformibus usus est Platili S, cui multum cedit Terentius diversitate numerorum, ut tamen sit superior diligentia et cura. Omnesqtie Scctenici Lucini ne is nivis e Bicenmr lamstbstinuiMρ α πολυμετρια Plutili, ut Ciceronis ste te (nam timu6α hctne duravit in scaena mos fromiscue ct hibendi SPon eos

13쪽

CAPUT I.

in iambicis ac troeliaicis metris praeter pedem ultimum maxime ab eis adhiberentur trimetri iambici et tetrametri trochaici catalectici (quae genera metrorum per Omne tempus accepta admodum et popularia fuerunt Romani S), Coqud in ta Stu-dulare urit 6ci Suum, quoS adhiberent, perpoliendae ac limandae.

Ium cum Crestis Lissi, Nuci ii, Plauti multis lubor ironi incommo is, productis saepi8Sime thesibus, una Syllaba quae conStarent, omnibus praeter iambum ultimum, solutis longis syllabis praeter ultimam, multitudine elisionum ac SyniZeSium, licentia quadam hiatus, denique productis finalibus quibusdam, maxime in F et i exeuntibus, quae sensim iam Solerent corripi, O. Ennius ct histilo uc Annoles, mi meri victim, hoα- metro itactylico, qtiem et Gamecis inCentum frimus nobilit it merus, noυ Clas Icti ecit metrime Longuriorem. Idem et istichu et lacu frimus con 6Sitit. Praeterea cum non modo poeta esset, Sed et grammaticus, adhibuit primus inter Romanos mirificum illud et abstrusum metrum, quod vocatur Sm Crim. In Saturis, quarum pars videntur fuisse diductica eius carmina, etiam usus est trimetris lambicis et trocheticis labα- metris catalecticis, adhibitis promiscue Spondeis, sed minorculi unto cum licentist quam Plautus. Sermo Lαtinus cum Sutis esset fucilis cic metro Ocblim- quamquam minus aliquanto ille aptus Graeco - , b,6 rocessit Ennio. Nam etsi apud eum inveniuntur hexametri quidam caesura carentes aut spondeis solis constantes aut alias ob causas improbandi, maior tamen pars VerSuum eiuSelegantia praestat et nitore. Itaque primus eam curam rei metricae habuit primusque eam artis tenuit viam, quam secuti Verbilius, Norulius, OBMitis metricam latinam ad summam adduxerunt perfectionem. Idem tamen infordum fuit studio exili ac moroso in ob Servando IIomero, veluti cum imosin IIomericam imitatus dixit maeo cere comminuit brtim aut ubi apocope male abuSus posuis CGel, bctu, do pro metam, squilium, domi m. Post Ennium uritie α Ciceronis lemms noτα metrα α Ocb i-

14쪽

CAPUT I. eis Lotinis non sunt octissim. Otii politis icti dem qνααiserunt colendis PH olimc De eis, qναρ yrimus not striat ille. Ex his Litollitis omisso sotadeo in saturis adhibuit trimetros iambicos et irochaicos tetra melios catalecticos, elegantiores illos aliquanto quam sunt Plauti vel Terentii, et disticha omnium que frequentissime hexametros. Cuius secuti exemplum poSterioris temporis poetae, Norretius, Persius, IuVenalis, TurnuS, ad saturas scribendas solo sunt usi hexametro. - Iccius in earminibus diducticis adhibuit hexametros, irimetros iambicos, tetrametros trochaicos catal. ,'Sotad EOS. De Ennii et eorum qui insecuti sunt eum tempore studiis metricis dictum d. r. m. 65-i3.

Verum Ciceronis stellate rationes metricae Ennii et antiquiorum multum sunt immutatae. Num cum olii ut Ciceroci Li cretius horum Amiterentur scti citulam metrortim , αἰii tit

qΗαntum ct sim Crunt πολυμετριαν. Itaque apud Laevium in tanta reliquiarum eius carminum paucitate inveniuntur metra X, apud Varronem in saturarum Menippearum fragmeniis circa XXV, in Catulli libro XIV. Ceterum Laevii et qui

isdem metrorum rationibus sunt usi atque ille carminum reliquiae inveniuntur in appendice editionis Catulli libri Lips.

Ex his Laevius et Varro etiam iambica quaedam et trochaica metra eadem qua Ennius et Lucilius licentia podica adhibuere, cum Catullus in iambis (nam trochaeis non estuSuS Spondeo numquam concesserit locum nisi in imparibus pedibus. Ille autem cum Calvo, Cinna, Bibaculo, aliis plurimum delectatus est trimetris hi bonαchis eadem severitate artis perpolitis, qua ipsi usi Sunt Graeci, et heri eo bitabis Mulctectis. Et hi qui se icuro ct mo sim et ure fi fescire Domunis usqνε α fit in lillar rtim Lutinstrum, illi certo tisqΗρα Scterici I s. Chr. Gilum. Prueterest Cratullus ct hibitis SystemαVS ctb oneorum et Issererest orem imitatus est Iontini cles rictoreontis sorain brimm nec minus S, hct S Micct Statili S

15쪽

CAPUT I.

est Aeolensium eae sitim ct S liratis. Contra vocicct Ccti minctilla aetate nondum videntur proveniSSE.Praeterea dignum memoria tum primum inter Romanos M. Varronem Se tirum Merii rei philos hi emen rum scripsisse Saturas, quae Pαrtim ProSct constarent, sαrtim iaci Sibus, ita quidem ut altera pars ab altera maiore semper sensus interstitio, quod puncto indicatur, divideretur, excepto quando oratio directa cum verbo iungeretur dicendi ut: iurgare coepit dicens: quae Scis, age quei in vulgum Vulga S artemque expromiSinertem PSecuti eius rationes et exemplum S C, in apocolocyniosi, Petronius, Mcti fictrius, Boetius. Cesertim Ciceronicini len oris foeme tit i tr isti metrortim Plerique, ilα omnes Siti uere strii. Veluti Lucretii hexametri severissimis sunt legibus adstricii, minus tamen iucundi ob id ipsum, quia iam raro remittitur normae Severitas. Maiore suavitate numerorum, exceptis distichis, Laevii sunt versus et Catulli et sociorum, ut tamen sint inferiores aliquanto proximi saeculi carminibus. Ceterum omnes elegantia numerorum videtur vicisse Iorro Alucintis, ut dignus fueris, qui tempora videret Verctilii. De Ciceronis aequalium studiis metricis dictum d . r. m. 23-so.

Sed iam transeo rac si listi cteiret . ricto olim Verctilius et Oi Mitis hemmetri Geblici lectes ct Summrem uaeissent perfretionem, et in lictori in rers sost Cornolium Scillum o Tibtilio et Oi icio ita est ramim , Bis qΗ qtirem tit Ci 'rellir sosse et Mi. Durior utroqtie Pr Hrtitis, in prioribus maximo tribus libris, magisque similis Catulli. At mimili sq,r rtim et mis, aram lebes m(bim6 non sunt GH, σε α Verbilii et Oi i ii uelocim. Illo senim ut in poesi humili et ad vitae usus accomodata imitaretur sermonis quotidiani gratam neglegentiam, multa aspera et inconcinna sibi permisit in versibus pangendis. Tamen hexametri epistu-

16쪽

CAPUT I. larum superant aliquantum Saturarum hexametros elegantia et cura. Horretii Saturarum exemplum, Sed minore cum licentia, imitati sunt Persius et Iuvenalis. Orbilii iniciique cum lactens fi erit ut claritas repud fossirioris ten oris Poetus, ' horum rutiorisbtis m(tricis e silendi mreccurretius. Igitur Urebilius Ctim Syon Corrim militi, inρ, εἰ Sionum ud Syri relam iste mi , hiultitim ct si o sic rum Bicctemr 6 Γρἰ Sta hinultum ni mero curior sit loncte Osidio, hunc trem(n sctrit' α/Η6 omno IoelαS Lαtinos Si recti Orie meridendi et qνα inycnili Pre issos rhythmos ro Ct rej6C,S, qtios rictrimi. Noti sunt vel pueris versus illi, quibus mobilitatem cursus vel laboris tarditatem multiplicatis reddit dactylis sive spondeis: quadrupedante putrem Sonitu quatit ungula campum. illi inter sese magna vi bracchia tollunt. Plura falium facetiarum exempla adlata sunt a nobis pgg. 1 o, I l. D. Idem lumen inter tim, Ennium Sectili , Belui ctrctmmαlimSOSet et non foem, Homeri mutante imilatione Gilibus incubet furetiis. OBMitis costistetrior loncte et liniretior, et lic(nti tim, SBis beneris nitillo miniis sutiens Dαm illa. Itaque nihil venustius potest cogitari singulis versibus OBMimis; sed continuos cum legimus multos, ipsa aequalitate earum fatigamur haedioque afficimur. Lyricα6 poesis arte culiae cum ante Augusti aetatem exempla non fuissent nisi Catulli carmina paucula et quaedam fortasse Laevii polynieiron nam erotopaegnia eiuSdem non magiA fuerunt lyrica carmina quam epica, sed idyllia , huic obviam iit incommodo litterarum Itiatinarum Amrctui S. Qui dum viam sibi munit ad poesin lyricam, im mitis Archilochlim Purium librum conscripsis vocon, qui praeter ultimum constant systematis binorum versuum iambici vel dactylici

numeri. De eo ita refert ipse Oep. I, 1 b, 23sqq. :

Pario8 ego primus iambos ostendi Latio numeros animosque SecutUS Archilochi, non res et agentia verba Lycamben.

17쪽

CAPUT I.

ac ne me foliis ideo brevioribus orneS, quod timui mutare modos et carminis artem. Deinde et Z lyricct eurminet serib, si cum animum applicaSSes,

Alcuetim et M 'ho, Aeolime bentis foetus obServavit, ita quidem ut potissimum ad Alectet se formaret exemplum. De quare ipse saepius memorat.

Umbα omniet tilrtim ctb his ct Stim merit necn(, non consisti; nec abhorret a probabilitate quaedam odarum eius VerSuaam genera eae donum sorat lyricu ab eo adscita. Neque satis apparet legem illam qua omnla brim eius C minα συα rnori mi remtim continentur str his (etenim IV, 8 corruptum est utrum ipse primus novaverit, an et hanc praeterit Alcaeus.

Ceterum Syn histe lebes in Horcilii pariter atque in Alcaei

et Sapphus carminibus modo observantur, modo negleguntiar. Praeterea notandum Norulium, memorem indolis Romanae, Z HS metri,S Bremtim, quos tria Maeit in Lutium, omnium G S eriorem Noymum aereoC SH. DormSitim et chori,Hsoe S α imilationem qui eoncesserit non ini enio si steter Titiumulum, quem Pindarici fontis haustus non expalluisse tradit IIoratius ep. I, 3, b, et Aufum, quem Pindaricae lyrae fidicinem vocat Ovidius ep. ex P. IV, 16, 28. Cesertim et nisi Norratio s rum fictouisse et uret et ta-ltillum et talυtim, non lamen ii Mere si usti uetula, qtii horum

Se remitiae fictoim metricct GCDSct tamen πολυμετρίφ. Testantur rem Acte nutis carminum reliquiae et Verbilii, quae dicuntur esse, catalecta et plurium auctorum Pri m. In catalectis famen unum inest carmen epodicum Ob , quod ad Horatii imitationem Scriptum esSe BPParet. Eodem lan ore troso iste Lαtincte S metricct PrormS Olimmutam. Etenim cum antiquiores, ut supra memora Vi, in

iambis et irochaeis promiscue adhibuisseni spondeos praeter iambum ultimum, fragici Augusto aequales, Asinius, Vctrius, Grucchus, OBicius, ut ipsorum carminum reliquiis et Senecae probatur fabulis, secuti Graecos notaretini vori 'o OSH locum in sedibus se ibim lumbortim et in uribtis trochcteorum. Et C OroS, quibus caruerat antiquior Romanorum fragoedia, admodum Euripidis adhibuerunt, ut tamen dimetris anapaesticis

18쪽

CAPUT I. substituerent, quod minime videtur eleganS, monometrOS. Ceterum versus Varii anapaestici, ut vulgo putatur, Sed ut

ego existimo iambici, qui leguntur apud Marium Victorinum pg. 2bod, quin graviter Sint corrupti vix potest dubitari.

De comicortim Augusto aequalium rationibus metricis

nihil certi potest dici. Dictum de studiis metricis poetarum Augusti temporis

Post si tisti lanistis cestertini foeme Lutini metrortimc lam cti ere selen o ct Orctecta foetis GCn- , Sed in o iumeli Ortim ct frioribus f ια α Mi erunt. Qui si quando adhibuerunt metra, quae apud auctores, qui ad Augusti obitum fuerunt, non iam inveniantur, aut casu id evenit (nam plera que carmina Latina antiquiora interciderunt aut petita fuero

illa ex enchiridiis metrorum, qualia muli a Scholarum USU terebantur, aut denique novata sunt ab ipsis.

en to utilem sosterioribuS Foetis mctae me furetini rei filius Osi itis e εἰ αἰψtiunto minus Norctili S. Quod cum ita sit, primum de metris, quae adhibita sunt

ab eis, VideamUS. Mefra longe usitatissima etiam sost Atistisium fuere heχα- mellar et s6n meter Octylicus et trimeter lumbicus ste trochuietis febαmeter cumἰCCtiCtis. Poetue lyrici iam ctbstinuerunt ct systemotis metrortim vi oli- eortim latrαStichil quae novaverat Horretitis, sim(kr S lyhicum, quod omni postea tempore fuit populare. Nam vel Olccti tim6t αSCl iα εα, cum tanto studio exculta essent ab N Orctfio, iam rarissime sunt adhibita ab istis. Magis placuere eis o sere eiusdem Systemum. Praeterea a saec. IV p. Chr. Poetae qui sim noτα α hibuere SySlHmαm, maiore modo illa, modo minore circuitu, ita quidem, ut exempla VerSuum petita essent maxime ex Horctrii carminibus lyricis vel iambicis. In hymnis christiani potissimum sunt i Si cimebortim lambicorum Systemctris, Vesct imis qΗαC CONSlarent CCYSibus. Versus autem a Catullo eiusque aequalibus, mox ab

19쪽

maratio novati, exclusis quidem systematis, quae adhibuerant illi, admodum placuere sociis qui fuerunt sost Ati Sti m. In eis tamen, Pi fuere Sctec. s. Chr. Primo, notanda mirres uellus metro, tim. Veluti Statii in lyricis sunt quattuor, Ort lis septem, Seneme praeter cantica quaedam Oedipi et Agamemnonis, quae liberius sunt habita, paullo plus decem. Disserendum hoc loco ce S, cte runticis. In quibus rarissima nec ea feliciter iugata habet systemata Versuum, sed maxima pars illorum aut anapaesticis monometris est perscripta aut Versibus, quos in lyricis IIoratius adhibuit scriptis, asclepiadeo potissimum dodecasyllabo vel sapphico hendecasyllabo, sed utique sine systematis. Praeterea in

Graecorum ad instar licentius Sint composita, aut ex Versibus sive ex versuum particulis Horctfit lyricorum carminum, aut ex eis versibus, qui in aliis eiusdem Senecae cantibus inveniuntur. Cf. d. r. m. I 2o - 23. Plurimum autem con-

Stant ex asclepiadei, alcaici, sapphici metri partibus illis quae

sunt per caeSuram:

Ex his autem versuum particulis nova quaedam metra compoSuerunt foetae lan orta tillimi cf. d. r. m. Is 3, Id. runco Scteetilo cum H Urioni tatastris exemplo et auctoritate Frontonis coalita rursus esset antiquiorum AuguSto Poetarum imitatio, denuo homines sunt delectati Catulli ac Laevii πολυμετρια. si ius rei Genesium m ime illastro si erunt Flortis et Anni intis et moχ S limitis Seirentis, poetae multiformeS, tenelli, arguti, nitoris Supra quam credi potest Studiosi, quamquam certum est simplicem recti pulchrique sensum nullo fuco nullisque lenociniis posse compenSari. IIorum et similium saeculi II et III poetarum quotquot extant reliquiae carminum habes collectas in appendice editionis librorum

20쪽

Rufilii Namasiani DLips. 18io . S umit mram retraones Stins sectili Terent ni S M-rtis, Ausonius, Prudentius, M llanus, Boetius, Looritis Dd. r. m. s6 - ss . Denique memoria dignum, quod Tiberii et Claudii fempore Phrae istis, homo provincialis ac libertinus, imitatione

Veterum comicorum et maxime ut puto Syri sententiarum, quae tum vulgo in ore erant hominum, fabulas conscripsitfrimetris iambicis, ita, ui paribus iamborum locis admitteret

spondeum. Idem tamen alioqui magna cura uSuS in pangendis metris, ut quas P vitis ac Terentitis saepe adhiberenteXceptioneS, raro, qua S illi rarius, numquam admitteret et ed. maioris Phaedri pgg. IX sqq. . Eandem licentiam poeticam admisere ctuctores flan oris Frontonimi propter imitationem poetarum Latinorum antiquissimorum, et tillimis sue, is in reii Domuni nonnulli propior defectum artis et iudicii perversitatem. Ηis expositis iam demonstrandum, qνα se uti Sint in metris adhibendis foetue qui stierunt Post Aucti rum. Ab his mctae me obseractios Herbilium et OBicium iam supra dixi; ceterum plures multo secuti OBicium, et adeo qui magis probaverunt Verctilii rationes metricas, tamen saepe ad Ovidii exemplum se applicarunt in versibus pangendis Id. r. m. 136 .

Eae his sterique leges metrorum etiam maiore clam cura servarunt quam Augustet semporiS poetae, ita quidem, ut, quas illi saepe adhibuerant licentias, raro, quaS raro, ViXumquam adhiberent. Omnes autem qui fuerunt Post Trulantini metrorum arte vincii multum C tidimi . Atque adeo elium Christ ni foetae lisque cic finem sαectili f. Chr. Soli multi sunt in regulis metrorum obserVandis, quamquam interdum Violarunt easdem deficiente sensim doctrina, et saepius in prο-