Avicennae arabis medicorum ob succinctam breuitatis copiá, facile principis quarta fen, primi: de vniuersali ratione medēdi

111쪽

CAPNT

dicamine non crasso,habente calorem moderatum,ut valeat penitus dissoluere id quod facit oppilationem Inter obstructiones preter easdissicilior quidem est quae in venis fit:deterior autem hac quae in arterijs:deterior ad huc est quae in prancipibus partibus sit . Ad haec medicaminibus recludetibus satius quidem est admiscere aliquid vim astrictiuam attenuatiuam habes, quoniam illud astrictiuum grauitatem attenuantis corrigit. Caput.xx .sen quartae De cura abscessitu. Postematum queda sunt calida,que

dam frigida moelia quedam stigida

dura, qtis iam a nobis numerata sui. Eorum autem causis vel sunt extrinsecae, vel praecedetes .intelligo autem per prS- cedentes,veluti plenitudines in per exteriores vero,VcVUin',casum,ici u,ac morsum. Porro quod ex causis exteris fit,vel cu corporis pletnora,vel cum humorum moderati accidit. Si cum corporis plethora antecedentes vexteriores causae concurrant,prostelo vel in vicinis partib'ipsis principibus inebris,ad quas fit transmissio id fietivel non.quod si no,tunc in principio nihil resoluens eis admoueri de hei:sed membri impellens,si adsit,corrigi debet,vel uniuersum corpus corrigat, si huiuscinodi apostem non habuerit singulare me

brum,

112쪽

brum,admouendo ei quodcunque repellat, Sca oppositam partem retrahet mastringat. Et fortasse fiet tractio ad oppositam partem illius membri locati in parte opposita per dimotionem,aut si aliquod graue pondus ferat. nam pissime trahitur materia a manu in qua est abscessus,si altera aliquod graue pondus feratur,per horamg illud retaneatur. Ea vero quae vim astrictiva habet,in calidis quidem apostematibus debent esse exquisite frigida: sed in frigidis mixta his,quae vim obtineti calidas astrici tua,ut est schoennathos, &vnguis odorat',seu cochula idica,qua blat-

tam bisantia vocat. Accedente autem maturatace, minus astrictiua applicabis,quib'di soluentia admiscebis,donec peruenerit ad vigorema tu enim in equis portionib' misceri debet. Sed di inclinat,resoluetibus Vmollie tib uti sat erit ea verosus frigida ac mollia dissoluit apostemata,vim exiccativa accirida habere debet si quid vis plus i calidis re periri solet . At apostemata quae ab exteriori causa ortu habent,nec ulla adest humorii repletio,debet ino in principio mollientibu Scresoluetib curari: sed no eo modo quo curasti primu genus Veria si illud inebria daposte mate laborat, fuerit veluti excretortu alicui

pricipis,ut sit loca adenosa colli,&apud aures ipsius

113쪽

ipsius quide cerebri,ascetis vero cordis, igui nata epatis, tu enullo pacto debet eis applicari

quod repellat,no quasi hecto sit vera curandi ratio eoru apostemati, immo hoc est vere presens remediu illoru postematvised nolum' ea apostemata sanare,imo cupimus ea augere,materias ad ea trahere nec timem ad dere mone illi particule tu principi opitu

q sine formidine essem',quin materia ad nobile inebrii oueniret,unde irreparabile subsequeret incomodum nos preeligimus ebruled ignobile,via nobili succurret Immo nos studemus trahere materia ad ebria ignobile, Mut in eo apostema oriat, siue cucurbitutis,sive eplastris calidis vim attractiva habe- tib'. Et cithaec vel alia apostemata suppuratur,xpresertim quae sunt in locis cauis, fortasse spote, vel auxilio maturatiuorum remedioru disrupent.& fortasse maturare ac rupere simul conabimur. Maturatio aut pficit nisquae oppilativa ac glutinativa habet vim addita calefaci oris,quib'ipse calor retineat Aisi quis huiusmodi maturatiuis remedias uti voluerit,debet animaduertere, utru calor in natus sit ibecillus, inebria tendat ad corruptione tunc eni ea quae vim habet oppilati-uad glutinatiua admouere debet, uti aperitiuis

114쪽

ritivis ac planda scarificatioe,mox resolutivis Lexiccatiuis,ut adhuc in particularib libris sermo nobis coplebatur Sspe preterea a- postem est profundit,ita ut cogamur trahere ipsum ad parte cutis etia cucurbitulis ignitis. At in duris apostematibus,quae terminu Vigoris trasierint,coueniens remediu ac regula est,uti mollincatibus remedijs, quandoq; his quae parii calefaciat Vexiccet, ne prae nimia dissolutioe quod crassius est duriciem lapidis assequatur Immo id totu dissolutio paretur, mox dissolutio augeatur. O uod si postea verearis ne ex distatutioe quod residuu est,in lapide vertatur,reuertere iteru ad mollificatia. sic iugiter racedas donec partim mollifica do,partim disioluedo uniuersia apostem co-

sumetur. A postemata Vero tumida,qus cedemata vocatur, curantur medicaminibus habetibus vim calefactoria cu tenui substatia, ut flatus dissoluatur, meatusq; exigui dilatetur.na horum apostematum tumidorii causa est crassus flatus ac meatuu obstructio,Oportet adhuc studere, Ut amoueatur ea materia,

quae vapore gignit statuosum. Sunt praeterea nonulla apostemata ulcerosa, ut formica deambulativa, quae quide remedia refrigeratia exposcunt .eiusdem generis sunt apostemata inflammata,quae phlegmons Vocantur.at nodebent

115쪽

CAPNT debet humectari, si ipsi apostemati deberet

humectatio:immo exiccent,quonia in has accidens vicit iam causam. Est autem accidens,

ipsum ulcus, quod affuturia timet vel quod iaaccidit. Ulceri enim cura exiccativa debetur,

cui nihil noxium magis ipsa humectatio In

intrinsecis vero apostematibus,debet materia minui per venae sectionem, purgatiuu medicamen Debent etia qui apostematibus hi sce vexatur,balneu Vinums, motus corpo reos ac animales immodicos, ut est iracudia. id en alia,euitare.Deinde inter initia de heiat utilis,quae sine molestia repellere valeant, praesertim si id membris fuerit quale est ventriculus,reiecUr.tepore aut quo das luetia remedia coueniunt no debent deesse tibi stiptica odora, ut in praecedentib sermonib'ia te admonuimus et iecur alc ventriculus

inter cetera membra his stiplicis magis epulmo indigent. Ea Vero remedia, quib' utimur ut aluum leniat,debent esse medicamina,quq vim maturadi recum ipsis apostematibus co uenientia obtinent, si hortense solania,& castasia fistula. Valet autem ipsum solanta,expropria natura,ad dis luenda calida apostemata intrinseca siqui his laborant abscessibus, nodebent uti nisi tenui victu, dum accessio noadsit.si accessionem habuerint, neq; inter initia,

116쪽

tia,nisi forte urgente vehemet imbecillitate Et qui postem viscerum simul cu defectu virium patiat,is ad interitu accedit, cum Vires cibo attam excitent nihil autem magis igdita cibus. chc si1 apostemata dissoluatur,bene est Sed si disrupant, tuc quae detergat babidebet,ut aqua mulsa,& aqua ex saccaro. moxqugiensim maturent,culis quae Vim exicca-di habent assumi debent.Tadem quae exiecet satis erut Sed hec exacte cognosces ex libro, qui partiales cotinet morbos. In apostematibus prstere internis,quae sub vetre existunt,

comittit error,cu forte no sint apostemata sed rupturae, tunc eorum apertio erit timorosa,vel forte erit apostema ternum quod noest in peritoneo, sed in ipsosnet antestinou Sctunc apertio eorum non sine discrimine erit. Caput vigesimumsextum fen quart*De Apo,

stematum apertione.

I quas aliquem abscessum aperire voluerit,debet scissura rugas illius me-bri imitari, nisi id membrum fuerit frons,vel aliud simile . Nam si in eos cnssura secundum rugas fieret, incideret musculos frontis,& supercilium caderet Verum in membris in quibus rugae contra ordinem villorum musculi procedunt,cotrarium fiat.IDebet igit qui incidit,scire artem secadi ner

117쪽

uos,ac venas de arterias,ne oberret,& aliquid horti incidat,& medicam et sanguinem adstringeti apud se parata habere,ac emplastra dolore mitigantia, instrumeta ad id adonea. habeatc secia aliqua,ut sunt medicamina Galeni,& velut pilos leporis, telas seu stamma aranei, albuiui,&vretia. omnia enim haec Phibent saguinis fluxu,si accidat, siue exerrore,sive vi ad id induetus quis fuerit, chaheat penes se medicamina mollietia. Et cum aperitur abscessus extrahit id quod intus erat,non debet admoueri et oleum,nec aqua, neq; inimentia in quo sit oleum, vel sevum abundans,ut est unguentu basilic sed debet apponi velut linime tum ex chalcitide, quod fiat cureo indigebit Be supra ipsum imponat spongiam madefactam ex vino austero.

Caput vigesimumseptimum en quartae: De membra corrupti curatione eius 3 sectione.

Vin aliquod membria corrupitur ob aliqua mala teperatura in eo existe-te,cu materia vel sine materia, B viosuffecerit scarificare aut linire his

qus ipsi corrigat,de quib' facta est mentio in

libris particularib',tu caro corrupta quae in eo est oino auferatur. 8 sati est id sine ferro fieri,quatenus dat quonia ferru si fortasse tetigerit musculor fibras Scarterias, edet eaS.

Sed si

118쪽

Sed si id no susticiat,& corruptio a deuenerat

ad carne,tunc necesse est ipsam secare,& locusectiois oleo feruete urere. Sic enii vehementia malitie ei nos tutiores reddit,fluxusciabscindet ac super locu scissum caro aeculas ad- uetitia dissimilis,simillimitanae,sua duricieipsi carni oraef. Et cui eueneris ad incisione, debes intromittere stylia,quo ni tentamentu,

vin circuitu ossis ipsum circu ducere dis inuenias sana unione .na ubi dolor auget ex styli ductu, inibi quide sanitas terminatu sed si locus ille relax fuerit,& eius unio imbecillas, tuc illud secari debet.(1uandoc preterea P- forabis id qd circundatis,quod secare cupiS,

ita ut terebellis circundet &rupatur, secetUr Ve .ctua log vero ferra serrabis. At cuid e licere volueris,facit intermediet aliquid inter instrumentia quo incidit terebellumve Scipsam carne,ne dolore adferat. Et si super os quod secare intellis fuerint veluti arteriae p- minetes,no haeretes inter semec spere eas in recta habitudine reduci posse, immo timeas, ne id quod in eius circuitu est,corrupatUr,tlaccaro debet ab eo remoueri vel scissioe,vel deligatura, aut exiesione ducedo ad oppositam

parte,vel alaqua alia industria ad qua ipse visus te diripet. si ibi aliq)od ebriam nobile

adfuerit, tuc inter ipsuri illud os aliquid in-h tercipi

119쪽

CAPUT

tercipi curabis,velut septis,ex frustis panno

rum,ut his ab eo distet,deinde sicca. At si huiuscemodi os fuerit velut os coXs, magnia, musculis,arterias,Venisc proximia,eius quoque corruptio immodica,tunc medicus debet ab eo negocio se abstinere.

Caput vigesimvoctauum sen quartae.De curastione solutionis unionis ac ulcerum generum.

Ontinuitatis solutio magnorurede inebroru squalibe,& coueniet deli galloe, usta arte liga daru fractionud ta sugi,& adhuc suo loco tibi dices,cura Mox quiete,vici us glutinatiuo,ex quo calluseu porti carnosu gigni sperabis,&vtras par-th fracture: maxia heslocvnire facias, insupponas bracteas, quas sumunione parti vasis aerei fabri aerari solent apponere .labias fracturpis astringas,am,ipleas.na falsu est pos se coalescere os,presertim in state adulta,nisi hac ratioe:um no pol vllo pacto coglutinari. De curatioe in fractur ad nuc faciem copletu sermone in singularib tractatioiby curatio vero solutiois cotinui,' in mollit, cotingit inebris, tres coplectit tetioes,si causa fuerit fortis. Prima est, abscindere id ct pnuit,

sisteres materia ei si festinctivi noceat. Secuda est,scissione unire medicaminib', ac cibis c ruis.Tertia vero est,putredine phibere

120쪽

re quoad fieri pol CL si his trib unu desit, 1 spice reliqua duo. Luot aut modis sistat id pfluit,sa nosti. Vnio vero fit cogeis, unulabra ulceris,si in unu duci possint exiccatibus*,ac glutinantiu assuptioe . Nec te lateat intelione curativa viceria esse ipsa exiccatione, Q d si ulcus fuerit purit,exiccetum:sed si putridia adhibeant medicameta acria corrodentia,ut ex chalcitide,N mysi,marsenico,&calce:& si no valeat, tunc necesse est deuenire ad igne Medicametu aut d ex flore aeris,8 cera, oleo coficii moderatu est i hoc negocio.flore eni aeris udificat:oleo vero B aegra

mordicatio imodica tollit Dico adhuc,quod omne vic necessario est,uel folii si ui se, aut copositu Solu aute si exiguum fuerit,nihils isti medio erosi fuerit, tuc labra debet uniri,ipsus fascia inuolui cu maxia in animaduersioe,ne aliqd olei inter ipsa labra intercipiat,aut pulueris inspergat haec em p-hibe lupa uniri Idetide fieri coirenici magno ulcere,cui substati nihil desit, pars altera alteri colligi possit. At vlc' magnu qc no potvniri, siue id fuerit scissura,aut capacitas plena sanie eici aliqd substatia ipsi ' ebri deperditu fuerit,ei quid curatio est exiccatio. Sed si id deperditu cutis fuerit sola tuc quod cute obducat exposcit. Vid quide vel per se, ii ij tunc