Exercitatio XXVIII : religiosissimo piissimoque viro generosissimoq[ue] domino meo, domino Petro à Castro & Quiñones ...

2쪽

R E LIGIO SIS SIM O , P II S S I-moq; viro , Generosissimoq; Domino

suo, Domino Petro de Castro, ac Qui non es, diuina, miseratione Archiepiscopo Hispalitano, &c. Doctor Ioannes de Luna Vega suus a cubiculo Medi cus bonam valetudinem, aeternatnq; talicitatem impertitur. L. BLURIMUM, FAVSTO TUO sis ad nos aduentu, diu, multumq; summis p cibus a coelo sic ex postulato Christianorum excelsum columen tota Hispalensis Sancta Ecclesia, uni-b iter saq; Diocesis exilitauit, adeoq; ut breui tempore, & papyro referri non possit. Primum primogeneiam cleria gaudet fama est enim, quod post Diui illius Isidori, Doctoris maximi praedecessoris tui tempora, nunquam sic gubernandum, nec tanti antea factum, nec postea colendum fore, omnis deinde religio congratulatur,ciuitasq; in uniuersum,vox populi, vox dei sic suscipit, admiraturq,. Nulla tandem est hominum memoria, quae tale tantum, taq; generale gaudiu obseruauerit. Vnde,&praesagire licet in dies magis, ac magis futurum,quum praecipue illum dominii, iudicemq; exposcerent, qui simul Se face et, & praeciperet. Verum enim vero, quamvis religiosi viri ut, suis laudibus grauari,in domino obsecro patiatur clatissima dominatio. Vt verissima pauca, maximaq; quaedaattingam, unicam virtutem, iustitiaq; nudam te ad amare, caetera Omnia spernere. Nee vero silentio inuoluam. te cunctos ossiciu tuum implorates libentissime

3쪽

suscipere,atque admodum attente audire, nulli non subuenis, solaris,omnibusq; est omnis, o quam multorum iuditio Eelus domus Dei in te semper splodet: meo tamen infirmo, in utensilibus (si per dignitatem liceret cum humillimo Diuo Francisco contenderes sicq; cum magno Dominico multum paupertatem voluntariam diligis, cum matris Ecclesiae Sactae Doctoribus indefesse legis,&laboras, vigilantem nescio que

tecum conferam, deniq;, ne in laudum tuarum tanto Occeano obruar, Deum optimum maximum omnipotentemq; cum uniuersa ciuitate populoq; exoro, ut

huic ouili per in numeros annos albo lapillo numerandos, sis pastor superstes, pater amantissimus, domesti- eorum solarium, pauperum auxilium, Unicumque studiosis refugium, totiusq; orbis christicolis exemplum, Hispanorum sol refulgens, atque ecclesiasticorum principium speculum splendidissimum

4쪽

AD CANDIDOS . LECTORES

MEDICO S. V P L E X vi pIurimum est con ditio illorum virorti, qui momis obsex curis detractoribusq; caninis conteisl ptis, suis lucubrationibus generi hu mano prodesse exoptant. Quidam e viaim iuuavis omnes a praeceptoribus librisq: initium sumant)in eorundem vestipijs insistetes, exponunt dictiones dubias, arctas ampliare student, ijsq; , quae vetustiores in venerui, nec absoIuere potuerunt, aliquid addere conantur, sed utcumq; res cedat, laudandi horum conatus si in magnis voluisse sat est Praesertim ob id, quod tales arrogantiam non subolent. Alios videas, qui statim in magistros recabis citret libros oderint, qui an inuidice. l. ambitionis causa suis paretibus maledixerint, nescimus, scimus tame, Averroum acutissimum Aristotelis comentatorem,

medicum paruum, medicorum maiorum aculeu, moris

dicando nullam utilitatem aegrotatibus attulisse, atq;miseris medicis asse elis incommodum non sperne du(dum ille, & illi oleum, & operam male perdiderint,& irrecuperabilia damna fecisse. Alexader Trallia nugetiam Galeno ingratus,a quo cum recedere vult, statim titubat, errat, atq; a methodus repperitur, quid cum tot verbis, serium supra patres medicos, utileiae attuli te Quid noui, firmiq; Argenterius quem fructum lectori forsitam quem Martinus ille execrabialis Lutherus,piae, Christianaeq; religioni. Nisi magis placeat Doctor Ludovicus Collado, qui in sua Isago-ge existimat, Argentertu suis illis tricis nos in Gai eni ,

5쪽

s doctrina attentiores reddidisse. Huius tumidi genii

auctores, vel se ab incunnabulis magnos indicant, seu scientiam habere infusam credunt, quos deceret cogitare Deum optimum maximuq; summa, prouidissimaq; sapientia gigantes in scientiis quosdam creasse,aro vero casu sic cecidisse insignissimos, clarissimosq; heroas veluti Hippocratem,&Galenum in arte Appo illinea, qui e me brattis,chartisq; seruata, obseruataq;remedia &praecepta in artem ab orbis primordijs redegere. Hos renerari oportet, hos duc ps sequi in lap-xeolis jubemur, horum licere expositione aggredi ex Pontificia , Regiaq; facultate gradus sonant. Primae classis,paruitatem nostram agnoscetes a primis annis fuimus, sic largiete diuina misericordia, maiorem rei, studiiq; medici partem in colendo Galeno insumpsi

mus. Ex eo praedicimus, agnoscimus, ac curamus que

iam diu interpretamur , qui et nunqua excidit ab ore, miserorum illorum vicem dolentes, non attenduntiupaetris sapientiam Iesum Christu saepe numero in Euagelio Prophetarum,Dauidis'; testi trionia, locaq; alia sacri veteris testam elicitasse similiterq; sanetissim v, Doctis unuq; Paulum, Diuumq; Thoma pati um, atq;utriusq; testamenti doctrina suas partes ditasse, imis pontificis, regiiq; auctores suos,Philosophus , Meth phisicus, logicusq; Aristotelem citat, miseris non ulnis

huius rem poris nae dici auctores citare, dedecue S phtatur,quam ob causam, ipsi sciunt. Deniq; cu Hippocrates, &Galenus expurgationes non aliter qua cocta turgenteq; materia fieri docuerint, non defuerunt tamen quidam medici, qui quibusdam exceptionibus, praedictos viros prodiderunt,& mille millia hominum intempestiuis expurgat onibus perdiderunt, hoc dolore compti (hodie enim est assidua Hispali haec praxis

6쪽

xis in palestram descendimus, hocq; est nostrum assu mptum, auctorum fundamenta subvertere,rationes in validaro, sturtaq; detegere, suoq; pristino nitori veterem,verisim j expurgationis occasionem restituere, auctoritatibus firmissimis, praeceptis, concludentibusq: rationibus confirmare. Quibus sic editis, adolesceritiores instruentur, seniores quiddam nullam excusaticinem habebunt, faxit tamen Iesus, ut & animum, &probationes, non auctorem in spieiat, ut sic melius has corrigant,& si non rem, desiderium (quo ducimur vemellius proximis inseruistinus) respic ant. Deniq; hoc unum perpendant, quod alias sensibus ipsis repugnat, in venosi generis affectibus, venisq; repletis, nisi venae sectione adhibita, exonerataq; natura patetioribusq; vijs redditis, ingressus medicinis expurgantibus, humoribusq; educendis regressus patear,purgati a pharmaca nihil , quod in comodum utilitatem ve aegrotantis cedat allatura . Sed contra noxas inemendabiles, quo in remedio, haud quaquam Hippocrati obsequii rur consula isti , ista studendum . morbis, ri pro sint , saltim

non uocea litu

V AE, praesertina in hac vigessima octaua exeracidatione suis assertionibus distincta continentur latius, hic in epilogo.

I N F E B RIV M putridarum prinei piis; crudaque

materia, nullam esse urgentlam, vel vergentiam, quae medicum artis medicae, methodiq; peritum ad- purganduin alii crant multoq; minus locum affectum,

modo ne reuulsionis gratia. Non maligna, vel pestiles febris (nisi materia turgeat purgationem initio vnquam indicarunt; quar, quoad prouisoriam medellam

7쪽

attinent, aliarum putridarum regulis gaudent. Quidquid optime de re medica meritus,& aetate sua antesignanus Manardus Ferraries sin sudauerit. In cujus verba Florentissimi Hispani profesta res praeceptores liceat dicere nostros) Doctor Mena Complutensis,&Salmanticensis Brauo Iurarunt. T , E O fauente (ne molesti simus eadem bis repetendo ad hujus exercitationis calcem , aliorum obiectionibus, praecipueq; Manardi pro nostra virili satisfiet, impraesentiarum enim libet a veritatis coris roboratione, seu probatione, initium sumet e, sic prima stabilita assertione.

Aperii ..i ID TOCR.ATES eocta, non eruda et neq: in principiis nise turgerento medicabatur. Id ipsum rationales, natura in ieies medici praestare tenentur. Qui in acutorum initiis sesi maxima vetentia) venas scindere praecipiunt,multis eaposcentibus aliis sopis venae secti nem, quos veri discipuli Galeni Uecuntur. Nem Menodati empirici sequaces foendromen plethoricam qua-

V o D QV E satis decantata urgentia a multis

auctoribus procul semper fuerit a mente Hippocratis qui omnes primus scopos inuenit (quibus atte-dendum est) docuit. r. bonus senex illo oraculo, scri-

hens. re concocta medicari, atque mouere , non cruda , neque

principijs, nisi turgeavi. Sed ut in plurimum, in principiis

febrium humoralium, sine turgentia , cruda est materia, Plurima enim non turgext. Igitur in illis, in principio- , , non licet expurgatione uti, cum quanta volueritis vrgentia.

8쪽

pastionibus raro in pr ne sis, medicinis purgantibus diti, S hoe cum praemeditatiove faciendum : In enarratione Pergamenus annotat. In acutis vero eum turgent etiam polytimus ab initio diti medicamentis purgantibus, di hoc ipsum cum multa cautione, O praemeditatione facere, siue enim per hoc verbum, diligentum intelligat examinationem siue aegroti praeparamentsi, siue recti iuditis evectutionem, siue horum aliquid, siue omnia ditius vocabuli signiscatione comprehendantur, quantum hujusseemodi νereatur purgationes manifestat. En amici, Galenus olos turgentes eXcipientem.

3. Vitiinoq; , pressius adhuc Hippocrates. c suisque a febribus fortibus corripiuntar, his medicamenta purgatoria dare, non oportet, donec remiserit febris, sin minus, falsem, non intra quattiordecim dies. Sed aduersus, suis urgentiis, expurgantes, ratione

sic in surgendum. t. Quicumq; in febrium putridaria initiis, humores versus focum putredinis, partesq; male affectas conuocant, ii exitialiter expurgant, sed purgantes ob vrgentiam , sic segerunt, igitur ipsi exitialiter purgant,

maior abHippocrate emanauit docente,oppositu esse faciendum sic. B Reuellendum, qua longislimh, atentata fluxione parte . quo d superfluit, redundatq; nequaquam ad ipsam trahendum, quam sic illustrat Galenus. F Non enim ratio Dinminerum etiam usus ipse indicat, aliam alii parti euacuatio nem congruere, si quidem ex iis, quibus occulit et ari phlegmonere erant, non ullos sola purgatione pe agi di no die sanator vidisi, quam rem si quis facere injecinore, cum phlegmone laborare incipit, tentet, maximam excitabit phlegmonem. Minor fere est euidens, doceturq; a Galeno dicet e. Et F qui . dem purgatio haec praua fiet, enm calor ambientis acris in parte trahat extrinsecam, contrariam ei ad quam medicitia ducit u.

mores. Quod vero non modo in intermittentibus (vt B nuper cob de expurganti.

medicavi. c. I .

moribus.

9쪽

unper typis dedimus sed & in continuis circa ventro,s foci seu mincista putredinis sint, passim,levimus apudi pii Galenum sic sancientem. G Neque enim in quibuslibet collectus eorpore partibus humor hic si brem efficit ardentem, veru A circa ventriculum magis, hi ius praecipulos, circaq; iecinoris I. a. ao. partem simam, in feriti Sci; . H Etenim per febres ardeute, iul venis abundat praecipuil iecoris, ct ventris. Hactenus Galei pret mis, sicq; bonus senex statuebat. I Hippochondria fatu. herrima sunt, si dolore vacant, si mollia. aequalia suut dextra, ac sinistra parte,cte. Et urinam haec Hippocratis cosilia, praeceptaq; tempore iam exoleta, di curam circa Hippochondria aegrotantium at n renda, in a dium praehicum omnes reducamus, nam in iis fomites maloru ut

in plurimum resident, igitur bene sequitur, purgatores in principiis febrium putridarum non tollere, scd augere ipsas,& in vitae discrimen , aegrotantes consi-

cere,

et . EX praecepto perpetuo semperq; Obseruando, videlicet, primo auferendam plenitudinem,uel medio-dritatem, quantitatem ve, antea quam ad alia descendamus, nam alias, colli quatis humoribus, augentur a sectus. Areu mentum est in hunc modum , quando in alicujus affectus curatione, venae se et io ne,ct ex purgatione est opus, a sanguinis missione est curatio inchoanda, sed in febrium putridarum curatione, cum sei axima urgentia, Ridoq; auxilio est opus, igitur in curatione putridarum, necessario a venae sectione est inchoa-Κ dum, maior dignitas est apud Hippocratem sic scribe h th tem. V Mam venae sectioiuiis pi asrenda venit, delude cibomis est opus, si vehemens, O maettius fuerit morbus, si vero non,

O postea medicamentis opus sit, fave id post fatiguinis miselong, secure, O viediocriter porrigendam. Harc auctor ille. Qua obrem Galenus tum in expositione ait idem; apertius

10쪽

uniuersali usq sic explicat, L Ouo si viros a illo homi othdige it, a menae sectione incipiendum esse patet. Minor etiamna anifeste constet t. M saluberrimum si qui ela est . iv febri,

bus venam incindere, non in continentibus modo rcrum etiam in aliis omnibus. qtias putrescen humor concitat, leuata tia' qua corpus nostru n regit natura exoneratas ab ea . qua veheti sarcina premebatur,haud afre quod reliquum i ct Pincet uas: pro . prii nn eris batid ob ita CP i oncoquet. quod concoqui potest, ct eaecernet, quod potest excerni. Ha ctenus Galenus, igitur avenae se et ione non ab expurgarione est initium facie dum, & quo tempore est facienda venae scistio 3 nu in statu, &declinati ine

g. Post innumeras controuersas, sancit tam iam est. N Humorum attractiones. bstantiarum fieri silmilitudine, similitudinemq; νtrisq; esse substantiis, eius videlicet, quod purgat, O ejus quod purgatur. Ex quo arg. sic, quando in attrahedis humoribus non repperitur talis similitudo,nec attractio, nec purgatio scelix fiet, sed in morbi principio tempore videlicet eruditatis, implicat cotrarietatem talis similitudo, igitur in morborum principiis, cum urgentia in foelix, in faustaq; accidet expurgatio, mi ior ex principio ph isico, medicoq; probatur Aristotelis, sic docentis. O Inter agens Opatiens consensum este de bere quenda. Galeni vero suscipietis, dicentisq;. P Nulla siquidem causerim fixe patientis aptitudine agere potest. M inor est scholae medicae asserentis. st er cruditatem, hu . mores dispares, dis dentes νe in principiis , postea procedente morbo . atque accedente coctione asimilari. Sicque explicatur famosum illud. Cocta, Hippocratis, Igitur non potest fieri actio, attractio videlicet, ob ineptam materiam, nequc dispositam. . Ex principio irrefragabili praeparationis viarum, quod deuorare volute, sicut & alia multa. Manardus B 1 adeo L

m omnes.