Exercitatio XXVIII : religiosissimo piissimoque viro generosissimoq[ue] domino meo, domino Petro à Castro & Quiñones ...

21쪽

m uniuersam rem absolvat. Nam si quid relinquatur post iudieationem O: idem Hippocrates testatus est, fecundo aphorismo , Godecimo)recidiuam facere consueuit, si aliqua sit moliendaeva etiatio, per lx feriorum alctum , eam moliri oportet. Nam crhoc primo amori'orum docuit Hippo. cum ait, quo tacere oportet, per ioca conferentia eb ducere. Haec doctissimus cometator, qui satis superq; erat. At cum non de lana caprina, sed de re tanti poderis, atq; momenti agatur, atq; in non ullorum animis potius credentium, quam vigilantium opposita praxis insedit altissime, altiori cura,& calamo pugnandum est, . sicq; lege dus est Ioannes Baptista Montanus, qui,post, talua, multa alia, quae in ipso videre licet per oti si, ait. X Huc. citato. Peril eua cuatis per secessum, quia intestina debilia sunt, ratio epet yyy . cuius debilitatis recipiunt, debilitabuntur magis , quia trahetis materiam ad ipsa, longe magis diirtus debilitabitur, ideo oportet cauere, ne angeatur D thoma, quia oportebit eurare febrem, of mpthoma auctum, ideo neutra euacuatiotium tuta

est. Martinus Acachia, scholae Galenicae maximus disci- . Ja l. . p xllui, expurgationem per horrescit, sic dicens. T siti. e. 1 . ventrii pro uium, id est Diarrhaea febricitantem oecupet, aliaeua cuatione opus non est, quia id omnem corporis rei nil tiam vacuare solet, itaque ipsum eae se sus it, etiamsi minus sit, qua pro multitudinis ratione, timendum enim est, ne si iam incitat cventrem medicamento moues, natura ita rorestes ,ripostea eius impetum cohibere viae, aut nullo modo possis, unde, syncope,

mors subsequiura sit. Haec ille, si igitur proceros in arte medica concordant, quis furor hos deserat & miseros

aegrotantes temere morti exponat

Sed ne alicui animus sit, respirandi ad euacuationes sympiliomaticas, in comuni de ipsis agendii, denuoq;co monendi sunt amici, semper ab Hippocrate, & Galeno

22쪽

leno damnatas, sicq; non adjuvadas nos docent. Hip pocrates quidem scribens. et In medicationibus talia ediu. reere oportet, qualia ct sponte prodeuntia utile. Vbi Galenus g. 3b. r. apertissime mala S, ut signa , &causas ostendit, sic.

cum istas naibra stuperstuum euacuat, jumettur animal, cum vero alioqui eae cernitur casses ratione, neq , iude viilitasPlla prouevit,

ct talis euacuatio praua dispositionis es Diitim. Rursus, id e Hippocrates talem sententiam protulit. - Morbis qui- Abuslibet incipientibus, s atrabilis Pel fyra,vel ii ra exierit, is q. apb.et, rh ile. Qua rationabiliter Galenu S probat, dicens. qu

do aliquis incipit morbus,si quid tacernitur, nihil tu ue excernitur naturae ratione, sed sunt om uia haec casus praeternaturam, earum . quae Sot in corpore dispo=tionum. Quo enim in tempore, deausis quidem morbum facientibus natura grauatur, adest autem cruditas humorum,tulic aliquid bene euacuari, est 'posiibile , oportet si quidem coctionem praeiressu sequi vero discretionem, O postea euacuationem, & mo R. quando igitur post morbi eoctionem aliquis humor vitiosis excernitur, tunc corpus a uatura er- purgatur , O propter ho c atrabilis, ' alius ola uis huiuscemodi huinor, νbi Dua coctionis in morbi procestis apparuerint, honam ni ea ut euacuationem, si vero aliter excernantur sine strvis coctio vis, exitialis est tactus , quare cum in morbi principio sem. per sivi sigila eruditatis , mala erit talium humorum euata

euatio.

Nec his contentus Hippocrates in eodem libro, dejectiones crudas danabat, prauasq; , dicens. ' Excre- stiones,in febribus non intermittentiblis, de cruentae, foetida, Q.coin. omnes malis : su por haec commentator sic discurrit. Mala arbor.eacretiones sunt signa prauarum dispositionum , O stu ut saepius est lem modo. quo in Meeribus putridis, quibus liquores sui os defluunt nihil dispositioni coufereutes. Nonnunquam ita sicut pus ex dirupto ab cessu repurgans partem patientem. Inditia Pero, α quod bene excernantur (attendite maxima fiunt coctio, Fbona

23쪽

bona tolerantia.

Obseruator idem Hippocratos haec scripta reliquit.

t. pid. r. c Habebant haec quae violenta erant,νt statim opprimeret, veti T. nulliment ui. Vbi expositor, eat procedant morbi a eo monis dis euitate, copia crudorum Mimorum, nullum ab excretionibus consecutitur emolumentum. Vnde,& auctor quarti an cutorum. P corpus quieti permittere,ungere , O aequaliter M. contegere, iubebat. Sed medicam&a ait pargantia non admonebis, nempe si ventre moveris, uerina non maturabitur, febrisq; citra t2 sudorem, ili iudicationem in longus tepus protrahetur.

Vt comentator docet, quia humores indigent quiete, non quia purgantia corpus mouet solum, ex quibus non modo, non prassidium corpori (irritata materia, dum sic crabrones excandescunt sed maxima incommoda, atq; irreparabilia aegrotantibus parantur, quae

nunc satis sint de vergentia in intestina (de qua forsitan aliqui meliora) atq; de sympiliomaticis dejectionibus,quas procul dubio malas esse ut signa, & causas ex Galeno ipso ostendimus.

O VA M VIS Hippoerates ad hippothondria vergente dolore, expurgatione viendum jubeat, Galenus in expositione dubius, ct in executione multo magis anceps deprehenditur, cu ius iuditio standum, exictimamus.

AE C doctrina in pleuritide descendenti signata, multis occasio errandi, atq; expurgandi in principiis, non solum medicinam facientibus, sed etiam auis ictoribus fuit, istam etiam vergentiam, ad alios quo secumq; affectus ampliantibus,at Galenus illam restringere videtur, qui nunquam temere tantum abest, visaepius Hippocratem deserat. Primumque boni senis sententiam, in medium adducamus, sic praecipientis. Si vero l

24쪽

ESE si rero eas, quae subsepto transverso sunt partes dolor i es Riat, nullumq; ad clauiculam signum fecerit,νentra. I. uigro vera- et, cui vix tro,νel poplio mollire oportet. Hanc sententiam Galenus, ut interpres exponit, at vero ut ipsius colonus optimus, & qui, ab Hippocrate inchoatam artem, absoluturus datus est,minime dubitauit, veritate. propriaq; sententiam in scribere, primumq; videtur Hippocratis ipsius aphorismum proponere atq; quadam icnUS contradictionis arguere, scribens. E considerare istar Fhaciatq; tu memoriam tenere oportet,sed non perpetuo inpleuri- et, acui.ticis uti debemus, ad memoriam i euocantes aphorismum illa, ubi 'm ii dicit. G In acutis morbis rarejici in principiis medicinis purga. Glibus ueti, νbi igitur non solum morbus acutus fuerit, cuiusmodi est pleuritis , verum , cum febre vehementissima, multo magis vitanda estpurgantis medicamenti adminictratio, atq; per vena sectionem euacuandum magis, etiam si ad hippochondria dolor

finiatur. En Galenti in des cedenti pleuriti de urgentiae

minime fauentem, quamuis enim exigat vehementissimam febrem, pro euitanda expurgatione, in pleuritide descendenti. Attamen, vel contradictionis arguendus est, vel fateri cogetur, expurgationem rejecienda, quia idem mei auctor est,febrem, non qualecumq;, pleuritidem comitari exquisitam per thaec verba sit iba. ii Ars vehemas quoq; febris sermo de ascendenti,&descendenti pleuritide erat huiusmodi inflammationem perpe)uo sequitur, quia sedes affecta parum distat a corde, in ecpanniculo ipsam involvente, si eati etiam eam septo transnerso eognationem habet. Hactenus Galenus. Et vi advenae

sectionem redeamus, omissis reliquis classicis sinunquam enim in animia induximus nostru plures, sed me iliores auctores amplecti) qui melius Galeni mentem Li. s. .ssest assecutus Paulus, sic etia decidere videtur. I Itaq; dolor, si ad iugula Us pervellerit remedia est sanguinis dimissio;

is sita

25쪽

26 situ aute N ad praecordia desceni sit, purgatio, recentiores autem omitibus vellam incidunt, veriti turbationem, quam purgatio fo-lee accersire. Haec Paulus qui duo auctores principes sunt,&cu recentioribus, atq; quotidiana, assiduaq;evperietati a comprobante, nec Ioannes Paulus Mere-da initio pleuritidis pestiletis auderet expurgare, nisiic signa coctionis adessent, quemadmodum nuper T ancre is nobis scriptum est, quoniam autem, in exercitatione viggessima tertia, conclusione prima (quibus in locis Galenus reuulsionis gratia, expurgatione sit usus sermo est habitus hic no plura, quam vergentia in pleurit idibus descede tibias exigebat, a nobis adducta sunt,

ad propulsandam purgationem a principio febris pestilentis accedamus. s. cyert. F E B RI maligna, vel pestilenti aliarum putridarum methodis,quoad euacuationes regulandae nisi cocta res turgente materia pestilenti, non est purgatio molienda, atque mimisquam in reliquis humoralibus.

ODO super est acies comunior opUgnanda, medicorum sentientium, initio morborum malignorum, vel pestilentium purgationem adhibendam, aut sexto sin minus, neutiquam vero septimum absq; purgatione attingendum, caeterum experientiis, longoq; usu os endentibus praua esse praxin, multi vii i sic pii, ut docti,&in melius resipiunt,&palli nodiam recatat, id ipsum de c aetero, omnes viros vigilantes, at telo Sq; lfactu res credimus .Febris enim pecilens, putrida cum

sit de qua est sermo methodis humoralis est cura da, obseruatis interim maxima acutie, citissimoq; virium i lapsu,quod vero sit putrida eleganter profecto,grauit a 's, ter I suadere conatur Io ubertus sic. L Fernelius venenas..c. s. tam qualitatem huius febris desinit, caius yis, in pernities Usupra L

26쪽

denotans. At cum nihil irat putredine deterius, ct vita adrersarium magis, tum animantium generi, tum plantarum, O omnium mixtorum nathrae nihil hie es latentis conditionis supponendum, sed summa putredo, quae huius mali estentiam aperte continet.

Haec ille, quam eandem sentetiam multis doctissimis viris arrisisse scimus, cui subscripsimus, multiq; testimoniis,& rationibus solam ex cecellentem putredine cum Galeno probauimus, ubi M argumentis Fernelii pro virili satisfactum, nostrisq; plurimis opinio Fernelii impugnata est, ubi legi potest, atq; haec erit causa, ob quam breuitas amplectenda, atq; ad eam remittendus lector, cumq; putrida sit humor alis pestilens, fit ut quotquot argum eta,praeceptaq; in urgentiam facta sint, haec eadem non expurgandum in principio pestilentium suadeat. Quia videlicet, ob vi gentiam ipsam in pestilentibus Manardus, & seqiaaces initio illa ru,

expurgant. qt praterquam quod mi praedicto loco probauimus, uicenas stimimam curationis in pestilentibus constitnit in rifriger do ex- Menoe: remediis indicatis a putredine putridas constituente, et non modo curationem, sed praecautionem earundem in frigidis, sic eisq, administrandis tota gentilitas constituit.νidelicet boloarmena , terra Iemlita, corrigentibusq; putredinem,theriaca, confectionibus, ignibus odoriferis, odorib/ιsq;. Deinde aduertendum est aliud secundum documentum, N recentiorum doctissimorum, existimantium in pestilenti febre. Scopum maximum constituendum in auocatione moxiorumhimorum ad ea teriora. Quae doctrinae valent, & marmorea corda mouere, eoq; maxime, quia purgatione initio adhibita, nihil aliud fiat, quam humori sponte currenti ad viscera, calcaria fortiter adigere. Argu . sic, in quibus febribus summa curationis est, D et humo- M

27쪽

28 humores motos ab interioribus,principibusq; ad exteriores, ignobilesq; Diocare, in principio expurgatio(ntu materia turgeati na conuenit, sed in pestiletibus sic oportet ad exteriora humores attrahere , igitur in principio pestilentium non conuenit expurgatio, maior constat ex primo fundameto, atq; similiter minor, igitur in principio febrium pestilentiu expurgatio noconuenit. Tunc sic ,sed venae sectio reuocat humores ad exteriora, igitur tunc temporis iubenda .con. est bona ex fundamento, ans est artis principium, igitur intetum omni ex parte sequitur. a. Sic, in quibus febribus sunt inflammationes sanguineae,procul dubio sanguinem de mere oportet, sed in febribus pestilentibus sunt inflammationes sanguinea bigitur in illis detrahere oportet, atq; in principio, maior,tum ex definitione medicinae costat asserente. Elye o detractionem superantium, tum obib,quod fluxioni omnium humorum aequali reuulsiva venae sectio debetur, minor constat ex eo, quod eas comitatur carbunculus, de quo Galenus. P Qui a calido manifesse sanguine, sed propter vinonem magis melccbolico generationem habet.

Iam vero bubones, praesertimq; inguinarii , jecinoris sese in inguina exonerantis, signa sunt manifesta, ac proinde massae sanguineae soboles, cui tale auxiliu instituendum, igitur in harum principio, cum scopis sanguinem mittere oportet t. 3. Si aliquod accidens obstaret venae sectioni initio pestilentium, id es et alui profluuium, sed hoc non, igitur nullum, maior ex supradictis constat. Minorem oddus de od dis insinuat, dices . si Neq; obstant rationes,

Galentis decreta, quae huic contradicere videntur. Nam veme attrahunt a loco assecto, inllammatoq; , ex qua qui die tractio ue diuersio fietiate; eamcuatio ex parte humorii peceantis, vo quidem illius

28쪽

illius, qui per secessiim euacuatursed eius, qui Megmonem, O eis par, ct coe occupat, occupare yepositi. Si igi rur sanguinem mittere oportet,initio faciendum est.

. Praeterea, in quibus febribus sunt alui pro fluuia, iis expurgantia propinare non oportet, sed in febribus pestilentibus sunt alui pro fluuia, igitur in febribus pestilentibus in principiisq; purgationem propinare non Oportet, maior ex supra probatis constat, minor satis superq; postea patebit, igitur intentum, atq; his conteti, ne fastidio lectores afficiantur, sed ex uno multa possint repperire, objectionibus quibusdam, dimisso ad finem Manardo, satisfaciamus. Imprimisq; Ferdinandus Mena usque adeo opinioni Manardi circa urgentiam in haesit, ut it Iud testimonium libri de expurgantibus medicamentis cuius instium. Quicumq: a febribus fortibus corripiuntur,cte. Ipse cutota expurgantium cohorte, nec suis usibus adaptare, nec supplantare, nec de glutire potuit. Sed tam e nolens veritatem fassiis est, scribensq;. Aut dicendum arbitrarer, alterius me auctoris disciplinam, quae minim) cum Hippocratis jogmatibus conueniat (addidit bon' vir dictis quaen Neuandum me Velit, cocta materia, secundum istud cocta medicari oportet, O movere non cruda. Haec doctissimus alias vir, incidens in foveam, non advertens germani Lsimam esse utramq; sententiam, sed neq; dormitasse, credendum est, sed scienter pro Manardo fidem Hippocrati, ac Galeno abnegasse. Nam si quod dictat animuS,ratioq; imo verissimam, acceptissimamq; doctrinam licet scribere, oraculum illud. Concocta medicari, atq; movere non cruda, ex praedicta sententia, videlicet. Huic que a febribus fortibus eorripiantur, his medicamenta purgatoria dare uon oportet , donee remiserit febris; sin minus saltim nou intra quatuordecim dies. Originem habuit, neq;

29쪽

Joaliunde. Nam, ut concors est omnium doctiorum cuB, An ronio Musa, sententia. Aphorismorum volamen composi 'Si tum est dum ex om bibus sus libris, bonus senex sententias insigniores selectas decerpebat, a te sic id quoddam breuius compesdium memoriae gratia redegit. Sicqs, qui pertinent a phorismi ad victus rationem, illos ex libris de dicta deprosit, qui devicerum medella, ex libris huius argum Eli, de utero gerentibus, ex libris de muliebribus morbis: a vero, quoe de expurgatione scripsit, unde nam, nisi ex libro de eae purgantibus medicamentis assumpsit

Sed vere has duas sententias unicum conceptum tenere, exprimereqs citra affectionem, re inspecta, mediocris medicus videret. Na cocta medicari,movere non cruda , huic aequi ualet doctrinae, quicumq: in febribus, oec.

Sin minus non intra queituorde enis dies. Si Galenus aliorsum s agens expositor legatur, scribensq;. S Quod vero ad acat. reliquum s nationis attinet, forbitiones per quam exiguas minici 'rare praeibit, et iousq; decimum quartum per transierit diem. Qua oratione morbum ante decimum qurtum diem conco i non posse, significatur. Hactenus verus Hippocratis commetator, & ut ad nostrum Mena reuertamur, que magnopere mirari subiret nisi iam peiorem neu iam , in ipsius r facie T animadvertissemus, qui maxim si, in audituq; Exerc.as nephas comissit, quum conatus est, Hippocrate corrigere debuisies scribere, dicit. Nisi urgeant, non ut fecit Hippocrates, Nisi turgeant. Apud quem idem fuit sui est in prouerbio) rescindere, ac soluere, adeo passio homine alias bonum Hippocratis , ac Galeni discipulum, obcaecauit, affectusq; ad Manardum. Sed si sic Hippocrati respondetur. Quilibet omnibus argumens iis poterit respondere, dato igitur, quod homines sumus,& nos in iis , de quibus est sermo, forsitan multo minores, ad alios conuertatur stylus.

30쪽

Aduersus nos, urgentiae fautores unicum D. .clutestimonium objiciunt,unum quatum nobis licuit legere, atq; ex re cetiorum scriptis elicere, ex quo permissain a Galeno expurgatione, in morborum principiis volunt, ait sic Pergamenus. V Multa in sis per alia, partim

Hippo erat es,partim alii omnes medici veteres memoria prodiderunt,quibus non primae accessionis impetum, sed longum magiam tempus, principi uri nobis esse persuadent. Nempile quo sanguine detrahere , O es sterio vii possumus, interim si res Meteat, eae-

purgare.

Cui satis faciendum iam curauimus, atq; ex cuiusda aedoctissimi viri X doctrina, modo vero ex nostro mar- Exerc.a te dicimus,recte potuisse Galenu, sub nomine urgeat, turgeat intellexisse. Nam urgentia,& turgentia se habent, ut superius,& inferius, ita ut bene valeat, turget humor, igitur urget, non e conuerso, Vrget, igitur, tur-ger, nam potest vi getre ad venam secandam sad cucurbitulas scarificandas, antequam steterit fluxio, secundum illorum sententiam ad cibationem in morbi statu,& ad alia multa, quod cum veritati consonet, nihil mirum, Galenum pro turget, urgeat scripsisse, speciem sub genere comprehendentem, sicuti minus proprie, hominem animal appellamus. Sed hujusce veritatis est argumentum concludens, in nulla aliare ita fuisse constantem Galenum cum Hippocrate, atq; neutiqua purgasse, nisi cocta, vel turgente materia. sed urg cre vergentiam amicus vult, ex Galeni doctrina in libris sanitati tuendae dicatis. Vbi plurimum re

cesserint haruores a natura sanguinis nullo modo sanguinem de

trahendum.

Iam diximus id praeceptu praecipue spectare ad lassitudines, atq; ad huc intra latitudinem sanitatis colenta corpora, libri illius in specto scopo. Nec proinde