장음표시 사용
31쪽
ad perfectam orationem pertineat , vi doceat , moueat , delectet , primum partim Grammaticae est, partim Dialecticae . nam . illa , ut intelligat Auditor: haec, ut fiat illi fides, efficit: Caetera Rhetoricae sunt, nam Haec & concutere affectibus audientem, & audiendi voluptate tenere suspensum docet.
Quid igitur est Rhetorica 8 Est benc dicendi
Scientia . vel, Est ars liberalis, quae viam,& rationem eleganter, & ornate dicendi tradit, euius officium videtur dicere apposite ad persitasioncm, ut inquit Cicero . Quid est Orator Vir bonus dicendi peritus. Quod est Oiscium Oratoris e Dicere apposite ad persuadendum , vel polse dicero, de his rebus , quae ad usum ciuilem, moribus , & legibus constitutae sunt cum assentione Auditoris , quoad eius fieri potest. Quid est Oratoris finis e Persuadere dictione , idest quadam dicendi forma ad rem , de qua agitur aptissima. Quae differentia est inter officium , & finem p. Oiscium dicitur id , quod debet fieri ab
32쪽
MONI MENTA. 's ro id,quod prouenit ab ipso ossicio. quod est persuadere . Exempli gratia ossicium
Medici est bene curarc , sinis vero sanare. sic officium Oratoris est benc dicere: finis vero persuadere bene dicendo . In quo differt orator ab Rhetore, & Declamatore Z In hoc , quod Orator dicitur , qui veras agit causas: tales fuerunt Cice-& Demosthenes . Rhetor Vero professor Rhetorices . Declamator,qui eXer-ciiij gratia agit causas fictas Quid est matcria e Est id, circa quod ars ali, qua ver satur, ex quo artifex conficit aliquod opus , ut ferrum dicitur materia artis fabrilis, quia faber ex eo conficit suum
Quid est materia Oratoris e Causa ciuilis
cum interpositione certarum personarum.
Quae est differentiae inter quaestionem,& Causam e Quintio , graece talatine scribi- tur thesis , idest j, situs, positio , constitutio , locus, ordo, adoptio , depositio, propositio, proposita quintio. Ciceroni pro-l posietum dicitur. Ab Hermogene infinita. , quaestio, id qu8-pontrouer-
33쪽
siam in dicendo positam fine certarum personarum interpositione . Est Propositio alicuius rei inqui redae citra victionem certarum personarum , ut si proponatur :Expetenda ne sit eloquentia e Si vero ad datur , Philosopho, vel Theologo , potest. dici metum aere, latine traducitur , siue scribitur,& profertur Semithesis, quasi dimidiata, & apud Oratores quaestio infinita ut supra , quia non versatur circa certas personas, sed circa qualitates personarum . Et huiusmodi quaestiones pertinent ad Declamatorem, qui versatur circa res,
Quid est causa , quae graece hypothefis dicitur e Est controuersia semper de certis personis; ut si quaeratur , an expetenda sit eloquentia Marco , vel Ciceroni e Habet enim haec praefixum terminum, ac definitam sedem. Quod ut exemplo pateat, ex Quintil.lib.s.cap. .Infinita est,an uxor ducendae finita, an Catoni ducenda . ideoque ege Suasoria potest. Haec causa ciuilis, quae ad oratorem pertimnet , in quot genera diuiditur e In triata,
34쪽
Demons latiuum , Deliberativum , & Iudiciali is
De Tribus Generibus Causiarum in
Quod alicuius certae persons Iaudem,uct vituperationem continet: ut si quis laudaret Ciceronem, contra vituperaret M. Antonium. Quot sunt partes huius Generis Duae,Laura
Quia est Laus e oratio amplificativa rerumi bonarum , quas certis personis inesse dicimus: ut in Cicerone, Pompeio, Catone-Quid cst Vituperatio e Oratio amplificatiua rerum malarum , quas certis inesse personis dicimus: ut in Uerre,Clodio, Catilina . Hoc Genus quod tempus respicies Presens Quis est finis huius Generise Sola Honestas,
35쪽
O VM est Genus Deliberativum 8 Quod
positu in in disceptatione alicuius rei, di in consultatione ciuili habet in se sententiae dictionem , aut in Senatu, aut ad Populum , aut ad Principes pro adiministratione Imperij. Quot sunt partes huius Generis Duae, Sua- .. sio, di Dissilasio.Quid est Suasio e Oratio deliberativa, quae primo in consultatione quid faciendum sit, ostendit, ut Cato suadebat, Carthaginem euertendam.esse . Quid est Dissuasio Oratio deliberativa, quae Auditoribus aliter , ac in Suasione osten- suin est,persuadere conaturivi Scipio Nasica suadebat Carthaginem incolumeno relinquendam esse . Genus hoc, quod tempus respicite Futurum semper.
Quis est finis euisdem Generis e Honesta
36쪽
OVid est Genus Iudiciale Quod posi
tum in iudicio habet in se accusationem, & defensionem : aut petitionem , &recusationem et ut Cicero accusat C. VLr- rein , quem Hortentius contra defendit.
Quot sunt partes huius generis e Duae, Ac-- custitio, & Defensio.Quid est Accusatio e Oratio Iudicialis, qua aut in crimen, aut in debitum rapimus Adue sarium . NQuid Defensio e Oratio Iudicialis, qua aut crimen , aut debitum a nobis depellcro
Hoc Genus , quod tempus respicite Prae
Quis est finis eiusdem Ccneris Ipsa qquitas.
De Diuisione partium RhetoriceS.
OVot sunt partes Rhetorices,tati ossicia Oratoris e Quinque Inuentio, Dispo
37쪽
sitio , Elocutio, Memoria, Pronunciatio . Quid est Inuentio I Excogitatio rerum verarum,aut verisimilium, quae causam probabilem reddant. Quid est Dispositio e Rerum inuentarum-3 per ordinem distributio . Quid est Elocutio 8 Idoneorum verborum,& sententiarum ad Iuuentionem accolnodatio, hoc est, ut humilia subtiliter , magna grauiter, mediocria temperate dican
Quid est Memoria e Firma animi rerum , ECverborum, quibus ipsa oratio constat, perceptio.Quid est Pronunciatio e Rerum, ac verborum pro dignitate vocis, & corporis, regestus aptissima moderatio. Quot modis poterimus assequi haec omni . Quatuor, Natura, Rhetorice, Imitatione,
Quid est Natura Quaedam vis, hominunia
animis insita, qua in magna copia rerum , artium, disciplinarum , Scientiarum alij alijs surit aptiorCS.
Quid est Rhetorice e Huius initio duplex tradi-
38쪽
tradita est definitio , sed ut hic etiam locum habeat, sic definitur, Est ars, quae dat
praecepta bene , ornateque dicendi, quae ita coadiuuat naturam, ut agricultura terram fertilem.
Quid est Imitatio e Quaedam diligentia , &
obseruatio, qua impellimur,ut aliquorum in diuidendo similes esse valeamus: ut ii C, Latinis nostri Ciceronis: in Graecis vero Demosthenis.
Quid est Exercitatio e Assiduus usus dicendi,& scribendi,& in Scholis declamandi. De partibus Inventionii . i
Ovot sunt partes Orationis Rhetoricae
Sex , Exordium , Narratio, Diirisio 3 Confirmatio, Confutatio, Conclusio . Quidaxn non numerant inter has partes, Diuisionem , dc Confutationem, & sic suillis tantum quatuor. Alij tollentes domedio Partitionem, seu Diuisionem i, faciunt quinque. Quid est Exordium e Principium orationis, quo pmparatur animi Auditorum ad ali diendum di
39쪽
rdi RHETORICA diendum , quod fit tribus modis , scilice t ciendo eos Benevolos Dociles, & At-
Quot sunt genera causarum , ex quibus deducuntur Prooemia Quinquet. Honestum , Admirabile, siue T urpe, Humido , Anceps , Obscurum . Quid est genus Causio Honestum Z Cum statini alii iuus Auditoris , re audita, nobis fauet absque longa Praefatione: ut si quis defenderet vir uti bon uni eontra Parifici-
Quid est Admirabile , siue Turpe A quo animus Auditoris alienatuvvst , ut si quis apud Regem laudaret libertatem , & sta-
Quid est humile Quod ab Auditoribus co temnendum videturi, ut si quis ad Senatum de purgandis cloacis referret. Quid est Anceps , siue dubium e Quod in se habet partem Honestatis , & partem tur- pitudinis et viiii causa Iunii Bruti turp videtur patrem saeuire in filios sed honestum est ob patriae salutem . . , nil
Virgilius in Excusationem Turpitudinis,
40쪽
re narrata , sic subiunxit , v I. Aeneid. ---- utcunque ferent ea fata minores :Vincet amor Patriae ausimq.immensa cupido.Quid est obscurum Quod dissicultate iei , de qua agitur,ab Auditoribus vix sercipi potes . quod genus potissimum veriatur circa ambigue scripta et ut est in causa dovasis argenteiS- - NQuot sunt genera Exordiorum Duo, Pror
Quid est Prooemium Principium Orationis, quo protinus Orator facit Auditores benevolos, Dociles , Attentos. id est Insinuatio 3 Principium Orationis, quo perdissimilationem quandam,& verborum & sententiarum circuitionem Ora- tor latenter subit minios Audit'xuma ita v ommno faciat eos Bcnevolos , Docidiles , & AttentOS .