Works; from the text of Heyne and Wagner

471쪽

π IDOS LIB. X.

Quum pedes incedit medii per maxima strei

Stagna viam scindens, humero supereminet undas Aut summi reseren annosam montibus Ornum,

Ingrediturque solo et caput inter nubila condit: Talis se vastis inseri Megentius armis. Huic contra neas, speculatus in agmine longo, Obvius ire parat. Manet imperterritus ille,

Hostsem magnanimum opperiens, et mole sua stat; Atque oculis spatium emensus, quantum satis hastae textra mihi deus, et telum, quod missile libro, Nunc adsint voveo praedonis corpore raptis Indutum spoliis ipsum te, Lause, tropaeum Eneae. Dixit stridentemque eminus hastam Injicit illa volans clipeo est XeHSSa, Proeulque Egregium Antoren latus inter ovilia figit: Herculis Antoren comitem, qui missus ab Argis Haeserat Evandro, atque Itala consederat urbe. Sternitur infelix alieno vulnere coelumque Aspicit, et dulces moriens reminiscitur Argos. Tum pius AEnseas hastam acit illa per orbem 2Ere cavum triplici, per linea terga, tribusque Transut in textum tam is opus, imaque sedit Inguineo sed vires haud pertulit. Ocius ensem AEneas, viso Tyrrheni sanguine laetus. Eripit a semine, of tropidanti servidus instat. Ingemuit cari graviter genitoris amore, Ut vidit, Lausus lacrimaeque per Ora Volutae.

472쪽

316 P. VIRGILII MARONIA Hic mortis dum casum tuaque optima saeta, Si qua fido tanto est operi latur Uetu Stas, Non equidem, nee te, juvenis memorande, silebo. Ille pedem reserens, et inutilis, inque ligatus Cedebat, clipeoque inimicum hastile trahebat. Prorupit juvenis, seseque immiscuit armis Jamque assurgentis dextra plagamque serentis AEnes subiit mucronem, ipsumque morando Sustinuidi socii magno clamore SequUntur, Dum genitor nati parma protectus abiret; Telaque conjiciunt, proturbantque eminus hostem Missilibus. Furit Eneas, tectusque tenet se. Ac vehit, effusa si quando grandine nimbi Praecipitant, omnis campis diffugit arator, Omnis et agricola, et tuta hue arce viator Aut amnis ripis aut alti ornice saxi, Dum pluit in terrisu ut possint, Sole redueto, Exereere diem: si obrutus undique telis AEneas nubem belli, dum detonet, omnem Sustinet, et Lausum increpitas, Lausoque minatur: Quo moriture ruis, majoraque viribus audes

Fallit te incautum pietas tua. Nec minus ille

Exsultat demens saevae jamque altius irae Dardanio surgunt ductori, extremaque Lauso Parca fila legunt validum namque exigit en Sem Per medium neas juvenem, totumque recondit: Transiit et parmam uero levia arma minaeiS, Et tunicam, molli mater quam neverat auro; Implevitque sinum Sangui tum ita per auras Concessit maesta ad manes, Orpusque reliquit.

At vero ut vultum vidit morientis et ora, Ora modis Anchisiades pallentia miris, Ingemuit miserans graviter, dextramque tetendit; Et mentem patriae strinxit pietatis imago. Quid tibi nune miserande puer pro huidibus istis,

Quid pius aeneas tanta dabit indole dignum 3

Arma, quibus laetatus, habe tua teque parentum Manibus et cineri, si qua est ea cura, remitto. Hoc tamen in selix miseram solabere mortem : Eneae magni dextra cadis. Increpat ultro Cunctantes socios, et terra sublevat ipsum, Sanguine turpantem conatos de more capillos.

Interea genitor Tiberini ad fluminis undam Vithaera testabat lymphis, corpusque levabat Arboris acclinis trunco Proeul aerea ramis Dependet galea, et prato gravia arma quieSeunt,

473쪽

AEI EIDOS LIB. X. 317

Stant loeti circum juvenes : ipse aeger anhelans, Colla fovet, susus propexam in pectore barbam Multa super Lauso rogitat, multumque remittit, Qui revocent, maestique erant mandata parentis. At Lausum socii exanimem super arma serebant Flentes, ingentem, atque ingenti vultiere vietum. Agnovit longe gemitum praesaga mali mens. Canitiem multo deformat pulvere, et ambas Ad celum tendis palmas et Orpore inhaeret. Iantano me tenuit vivendi, nate, VoluptaS, II pro me hostili paterer succedere dextrae, Quem genuit Tuane hae genitor per Vulnera SerVOr, Morte tua vivens pineu, nune misero mihi demum Exsilium infelix nunc alte visius adactum

Idem ego, nate, tuum maeulaVi erimine nomen, Pulsus ob invidiam soli sceptrisque paternis. Debueram patriae poenas odiisque meorum Omne per morte animam sontem ipse dedisssem

Nunc vivo i neque adhuc homines lucemque relinquo Sed linquam. Simul hoc dicens attollit in aegrum

Seriemurn et, quamquam vis alto vulnere tardat,

Haud dejectus equum duci jubet. Hoc decus illi,

Hoe solamen erat bellis hoc victor abibat Omnibus. Alloquitur maerentem, et talibus infit: Rhoebe, diu res si qua diu mortalibus ulla est-Viximus Aut hodie victor spolia illa cruenta

Et caput Eneae reseres, Lausique dolorum Ultor eris mecum aut aperit si nulla viam Vis, Oecumbes pariter Neque enim sortissime, credo, Jussa aliena pati et domitio dignabere Teucros. Dixit, et exceptus tergo consueta locavit Membra manusque ambas aculis Oneravit acutis,AEre caput fulgens, cristaque hirsutus equina.

Si cursum in medios rapidus dedit stuat ingens Uno in Orde pudor, mixtoque insania luctu, Et Furiis agitatus amor, et conscia Virtus;

Atque hic Enean magna ter Uoee Oeavit. AEneas-agnovi enim laetusque preeatur :

'Si pater ille dei a saetas, sic altus Apollo

Incipias conserre manum.

Tantum ossatus, et insessa subit obvius hasta. Ille autem: Quid me erepto, SaeviSSime, nato Terre 3 hae via sola suis, qua perdere poSSeS. Nec mortem horremus, ne divum pareimus ulli. Desine : jam venio moriturus, et haec tibi porto

Dona prius. Dixit telumque intorsit in hostem

474쪽

P. VIRGILII MARONIS.

Inde aliud sup0 atque aliud figitque volatque

Ingenti gyro: Sed sustinet aureus umbo. Ter circum adstantem laevos equitavit in orbes, Tela manu a tenso ter secum Troius heros Immanem aerato circumfert tegmine silvam.

Inde ubi tot traxisse moras, tot spicula taedet Vellere, et iugetur pugna congressus iniqua: Multa movens animo, jam tandem erumpit, et inter Bellatoris qui cava tempora conjicit hastam. Tollit se arrectum quadrupes, et calcibu auras Verberat, effusumque equitem super ipS See HS Implicat, ejectoque ineumbis cernuus armo. Clamor incendunt coelum Troesque Latinique. Advolat aeneas, vaginaque eripit enSem, Et super haec: ibi nunc Megentius acer, et illa Effera vis animi Contra Tyrrhenus, ut nur Suspiciens hausis coelum, mentemque recepit: 'Hostis amare, quid increpitas, mortemque minaris 3 Nullum in caede nefas nec sic ad proelia Veni Ne tecum meus hae pepigit mihi foedera Lausus. Unum hoc, per si qua est vietis venia hostibus, oro: Corpus humo patiare tegi. Seio acerba meorum

Circumstare odia: hune, oro, defende furorem, Et me consortem nati concede sepulero.

Hre loquitur, juguloque haud inscius accipit ensem, Undantiquo animam diffundit in arma cruore.

475쪽

LIBER UNDECIMUS.

477쪽

ΟcΕΑΙ ΓΜ interea sim gens Aurora reliquit. AEneaS, quamquam et sociis dare tempus humandis Praecipitant in se, vi bataque maere mens St, Vota doum primo victor Solvebat Eoo. Ingentem quercum decisis missique ramis

Constituit tumulo fulgentiaque induit arma,

Mogonti ducis exuvias tibi, magne, tropaeum, Bellipotens' aptat rorantes Sanguine erisfRS, Telaque trunca viri, et bis sex thoraca petitum Perfossumque loeis : clipeumque ex aere sinistrae Subligat, atque ensem collo suspendit eburnum. Tum Socios, namque omnis eum stipata tegebat Turba ducum, sic incipiens hortatur Vantes : maxima res effecta, viri timor omni ubeSto, Quod superest hae sunt spolia, et de rege Superbo Primitiae manibusque meis Megentius hie est. Nunc iter ad regem nobis virosque LatinOS. Arma parate animis, et Spe praesumite bellum, Ne qua mora ignaros, ubi primum vellere signa Annuerint superi pubemque educere caStriS,

478쪽

P. VIRGILII MARONIS

Impediat, segnisve metu sententia tardet. Interea socios inhumataque orpora terrae Mandemus: qui solus honos Acheronte sub imo est. Ite, ' ait; egregias animas, quae sanguine nobis Hane patriam peperere Suo decorate Supremis Muneribus maestamque Evandri primus ad urbem Mittatur Pallas, quem non virtutis egentem Abstulit atra dies, et funere mersit aeerbo. Sic ait illacrimans, recipitque ad limina gressum:

Corpus ubi exanimi positum Pallantis Acoetes Servabat senior, qui Parrhasio Evandro Armiger ante fuit; sed non felicibus equo Tum comes auspiciis caro datus ibat alumno. Circum omnis famulumque manus Trojanaque turba Et maestum Iliados crinem de more Solutae. Ut vero Eneas soribus sese intulit altis, Ingentem gemitum misi ad sidera tollunt Pectoribus, maestoque inaniugis regia luctu. Ipse caput nivei sultum Pallantis et ora Ut vidit, levique patens in peetore ullius Cuspidis Ausoniae, hierimis ita satur obortis : aeno,' inquit, Miserande puer, quum laeta Veniret, Invidit fortuna mihi, ne regna Videres Nostra, neque ad Sedes victor veherere paternas 3 Non haec Evandro de te promissa parenti

479쪽

AENEIDOS LIB. XI.

Discedens dederam : quum me OmpleXus emtem Mitteret in magnum imperium, metuenSque moneret Acres esse viroS, eum dura proelia gente.

Et nunc id quidem spe multum captus inani Fors et vota sucis, cumulatque altaria donis Nos juvenem exanimum, et nil am coelostibus ullis

Debentem, an maesti comitamur honore.

Infelix, nati funus crudele Hobis Hi nostri reditus, exspectatique triumphi pHae mea magna fides 3 At non, Evandre, pudendis

Vulneribus pulsum aspicies ne Sospite dirum Optabis nato funus pater Hei mihi, quantum Praesidium Ausonia, et quantum tu perdis, Iulei Haec ubi deflevit, tolli miserabile corpus Imperat, et toto lectos ex agmine mittit Mille Deos, qui supremum comitentur honorem, Intersintque patris lacrimis' solatia luctus Exigua ingentis, miser sed debita patri. Haud segnes alii crates et molle seretrum Arbuteis texunt virgis et vimine querno, Exstructosque foro obtentu frondis inumbrant. Hic juvenem agresti sublimem tramine ponimi; Qualem virgineo demessum pollice florem Seu mollis violae, seu languentis hyacinthi, Cui neque fulgor adhuc, ne dimi sua sorma recessit; Non jam mater alit tellus, viresque ministrat.

Tunc geminas veStes avi'oque Stroque rigentes

Extulit AEnsias, quas illi laeta laborum ΙpSa suis quondam manibus Sidonia Dido

480쪽

354 P. VIRGILII MARONIS Fecerat, et tenui telas discreverat auro. Harun unam juveni supremum maestus honorem Induit, arsurasque comas obnubit amiotu; Multaque praeterea Laurentis praemia pugnae

Aggerat, et longo praedam jubet ordine duci. Addit equos et tela, quibus spoliaverat hostem. Vinxerat, post terga manus, quos mitteret umbris

Inseri , caeso Sparsuros Sanguine flammam;

Indutosque jubet truncos hostilibus armis Ipsos sere duces, inimicaque nomina figi.

Ducitur infelix aevo consectu Aeoetes, Pectora nunc cedans pugniS, nune Unguibus Ora Stemitur, et toto projeetus orpore terrae. Ducunt et Rutulo perfusos Sanguine UrrUS.

Post bellator equus, positis insignibus aethon

It lacrimans guttisque humectat grandibus ora. Hastam alii galeamque serunt; nam cetera vi nus Victora set Tum maesta phalanx Teucrique equuntur, Tyrrhenique duees, et versis Areades armis. Postquam Omnis longe comitum processerat ordo,

Substitit A neas, gemituqu0 haec addidit alto Nos alias hinc ad lacrimas eadem horrida belli

Fata vocant Salve aeternum mihi, maxime Palla, aeternumque vale. Nec plura ossatus ad altos Tendebat muros gressumque in astra serebat. Jamque oratores aderant ex urbe Latina, Volati ramis oleae, Veniamque rogante :Corpora, per campo serro quae fusa jacebant, Redderet, ac tumulo sineret Sueeedere terrae; Nullum eum vietis certamen et aethere cassis; Parceret hospitibus quondam Oeerisque Oeatis. Quos bonus Eneas haud aSpernanda prestantes,

Prosequitur venia, et verbis haec insuper addit: 'Quaenam vos tanto fortuna indigna, Latini,

Implicuit bello, qui nos fugiatis amicos 3baeem me exanimis et Mariis sorte peremtis oratis 3 equidem et vivis concedere Vellem. Nec veni, nisi sata locum sedemque dedissent: Ne bellauit eum gente gero rex nostra reliquit

Hospitia et Turni potius se credidit armis. Equius huic Turnum uerat se opponere morti. Si bellum inire maim, si pellere Teucros Apparat, his mecum decuit concurrere telis Vixet, cui vitam deus aut sua dextra dedisset. Nunc te, et miseris supponite civibus ignem. Discerat Eneas Olli Obstupuere Silentes