Analecta epigraphica et agonistica

111쪽

assuefecit, cum in8titueret, quod in monumento eius h0norisco inde a versu 16 usque ad versum 21 proditum e8t mem0riae. Etenim haec prima 0mnium, eum certamina et thymelica et Seenica instaurarentur, de suis ipsa opibus acroamata in Asiae praecellenti SSima arcessiverat, quo apparatu lud0rum eximio inc0lae urbium vicinarum ita attracti erant, ut Aphrodisiadem consestimc0ncurrerent et 80llemnia c0ncelebrarent.

Sic sere in lapide traditur. Quam in rem Si magis penetraverimu8, n0nnulla lucrabimur.

Theatrum Aphrodisiade suisse alio loco iam vidimus. Nunc primum audimus de diversis generibus certaminum mu8ic0rum )ibi actorum. Et secernuntur θυμευκοὶ et sκχηνικοὶ arωνες. Qua ratione inter se disserant, quaeritur. Discrimen cogn0Scimu80 verbis Vitruvii, qui V, 8 dicit: ἡ apud eos Graec0s) tragici etc0mici actores in scena peragunt; reliqui autem artifices suas per Orche8tram praestant acti0nes; itaque ex eo scenici et thymeli Graece separatim nominantur.' Ergo θυμεDκοὶ arωνες

ii habendi sunt, in quibus ἡ reliqui artifices' prodibant, veluti: κιθαρφύος, IIυλκὸς αυλλὶτης, κυκλιος αυλητλὶς alii ses. m. 8.nr. XXXVII); c0ntra 6 κρηνικοὶ arωνες ii sunt, tu quibus et

fices n0n ut certamina, quibus interfuerunt, in duaS cla88e8 8eparat08 e88e, Sed commune ii S nomen inditum e88e HaκρO Iaza , quippe quod quadret ad utrumque genus. Qu0d8i Scire cupimu8, unde haec mulier divitiis praepollens artifices necessarios adepta sit, etiamsi titulo prop0sito destituimur, ex aliis tamen testimoniis epigraphicis pr0babilem coniecturam capere p088um HS. Etenim inter omnes c0nstat iam ex aevo Alexandrino e0llegia musicorum artificum β) fuisse, quibus et poetae et histriones et musici pr0prie dicti et alii etiam ascripti esse solebant. Inter Synod 08 eius generis Saeculo de quo nune agitur duae poti8Simum excellentes fuerunt, die0 collegium Teium, ex l0ngo tempore atque Severi etiam aetate fl0rens, et univer8alem illam Societatem, quae ex Hadriani principatu si non omnes at tamen plurimas ceteraS

Sodalitates cum suo c0rp0re coniunxerat. His nomen erat To

112쪽

κοινὰν των περὶ TOν Αιονυ6ον τενιτῶν τουν εα ἰωνίας καὶ Ελλκὶσποντου C. I. Gr. nr. 306 T), illi appellabantur οἱ απο τλης οἰκουμενης περὶ τον utor 1 6Oν καὶ AUTO χρ cITOPa .... Se quuntur nomina) τεχνῖται. Et alterutrum collegium artificum adii 88e Tatam, credi licet, ac magno certe pretio stetit beneficium in patriam urbem conlatum. Hoc p0ti 88imum civibus inauditum erat, quod homo privatus Salaria et praemia artificum praebebat eoque aerarium publicum ab onere satis magno liberabat. Namque antea etiam artifices publice conductos esse, nemo non fatebitur. β) - Ε titulis Laginensibus exemplum similis liberalitatis mihi praesto est: Benn-d0rs, Reisen 1884) p. 156 nr. 134 srg. b, v8. 10 8q.: Ta EANdZὶ-μλὶ6αντα ακροάματα εμιώθωοίμεθα καὶ τους δεομενους ετι- μλ 6αμεν κ. T. λ. Ceterum non omnibus temporibus Cares tam pr0pen 808 ad Spectacula adornanda animos declara88e, sane Satis dignum est commemoratu, quamquam, quod afferre Volumus, in aetatem multo antiqui0rem recedit. Aristot. Oecon. II p. 1351: Ρtio ενος τις Ιακεύ ῶν ρίας Gaτραπευων δεηθεὶς χρλὶμί- τέων si Oνυ sta e fasκε μελλε ιν αγειν, κGὶ χ0ρηγους προεγραφετέων Καρουν TOυς ευπορωτάτους, κ&ὶ ΠρOGεταττεν αυτοῖς α εἶ Irasa 6κευαζειν. Oρων δ' ab τους δυσχερaia OνTaς, υπο- πεμπων τινας λὶρωτα Ti βουλονται δοντες daaλλαγ 1 Dat τ=ῆς λειτουργίας. οἱ δε πολλου πλεον η Osor 0εTO Gναλώσεινε fascia' do96ειν του μ=η όχλεἶσθaι κaὶ ano των ἰηίων ίπεῖ-a est. ὁ δε παρα τουτων λαβὼν o εδίδοσαν, ετερους κατε- γραφεν, εως ελGβε παρα τουτων a εβουλεTO. Et optim08 artifices ad certamen a Tata contraetos esse vel inde c0lligi licet, quod civitates sinitimae ad magnific0s sest0s Aphrodisiensium confluxerunt. Alterum id genus exemplum exhibent inscripti0 Des Aphrodisienses nr. XXXI - XXXV meae syl-l0ges. Cuius in h0norem hi coetus concelebrati sint quamquam diserto testimoni0 c0gnitum non habemus, tamen ex reliquo lapidis argumento recte Drta88e divinare p088umus. C0niectura iam assecuti eramus Tatum in sollemnibus principibus imperantibus editis rem gymnicam dono largissimo fovisse. Deincep8 accepimu8 eam pro bona Valetudine Augustorum inde a primordiis

regni eorum communis Sacra ritu seci 880, necn0n in eodem ver-b0rum c0 nexu hospitalitas eius erga populum uniVel Sum praej

113쪽

dicatur. Quae cum ita sint, non procul a vero aberrabimus, Si suspicabimur totum hunc apparatum epularum ludorumque mu- Sicorum nec Scio an gymnicorum etiam ag0num reserendum e88e

ad s0llemnia Caesaribus dicata. e) Accubitio epularis populi univer Si. Hanc rem nolo dilatare, quippe quae satis superque iam nota sit et titulis urbis, de qua agitur, et exemplis ab aliis locis petitis. Pluries igitur populus in c0nvivii8 a Tata ornati8 accubuit neque quisquam a cena exclusus erat. Reicio lectorem

Quid mirum, si senatus populusque et collegium Seniorum laudes ac decora in seminam, publici c0mmodi et iucunditatis cau8a a parsimonia omni qua8i abh0rrentem, cumulavit 3 honorum prim0rum, ut decebat, particeps fiebat atque vocabulo honorificentissimo matris i) civitatis appellabatur. Atque etiam cum filia eius Ammia, nata ex matrimonio ) cum Attalo, quae Adrasto

nupserat, praematura ut Videtur morte dece88i8Set, Senatu8 populus gerusia hon0res summos demortuae decreverant in consolationem matris et gener promptum sese praestiterat ad ornamenta decreta de suis curanda sit r. XVIII). Ad hunc ipsum con

vertamu8 hunc animOS.

2. Adrastus et οἱ νεοι. Atque optime exordior a collegio iuvenum, cuius conditio ac status qualis suerit decenniis illius saeculi ultimis, monumento prop08it0 8atis in propatulo est. Quo tempore Adrastus eas quas infra expositurus Sum rationes cum iuvenibus habuit, invenimus eos ad collegium congregat08, quod Similibus et paene genuinis institutis utitur atque gerii Sia et Senatu8. Etenim c0nveniebant ad concilium, penes quod Summa rerum communium administratio erat; si quis benevolum erga societatem animum ostenderat sv8. 10) aut munera, quibus cive S cunctos sibi devinxerat, c0llegio etiam iuvenum inprimi8 conducere existimabantur, sodales conveniebant deliberantes quo potissimum h0nore dignarentur virum de Ae bene meritum. Et duplici via grassatos e0s esse docent tituli. Nam aut gerusiam et Senatum populum-

114쪽

que adibant, ut e0mmune omnium urbis corp0rum decretum per

quod rarius evenisse Videtur Separati solique gratiam reserebant pro beneficio. Sicut a gerusiastis et publica civitatis auct0ritate hon0res et appellationes, diversis m0dis gradibusque partita, tribui s0lebant, ita iuvenes quoque hunc U8um Suum secerunt. Veluti: ετειμνηώαν ταῖς κaλλέ6τως κaὶ μεγίύταις κGὶ πρωτως τε ιμaἐς v8. 1), nee multo minus 0ptabile habebatur vocabulum hon0ris') υἱOς T60ν νεων quam υἱος Tλὶς γερου-0ίας Sive υἱος τλὶς πολεως. Nec de officialibus e0llegii desunt brevia in lapide indicia. Et scriba quidem, γραμματευς τ υννεων, curare debebat, ut c0llegii c0nsulta et decreta perscriberentur atque ad V0luntatem Sodalium expedirentur. Tunc scribae ossicio fungebatur Hermogenes quidam, filius Hermae, adoptatu Sab Hypsicle. Nec non praesectum suum Operum habebant, ερρογεπέ6Tc την 'q), qui custodiebat, ne quid in operibus exstruendi8, veluti statuis erigendis, simulacris p 0nendis, fortasse etiam in reficiendo gymna8i0 neglegeretur. Huic rei Pamphilus tum prae-p08itus erat, filius Artemonis, nepos Crocionis. Cum p 0rro iuVene8 aerarium privatum sv8. 12) p088 edi 88e videamu8, necesse e8t quaeStorem etiam, ταμίαν, inter magistratus collegii fuisse. Nimirum impen8ae hon0rum ex communi hac arca collectis Sociorum doni8que amicorum Sustentata perSolvebantur. - Primum

autem exemplum viri a iuvenibus 80lis h0norati praebet Adrastus, ortus de familia, cuius res et secundae et adversae stir. XVIII)non iam ign0tae sunt. Qui qu0 pacto illis sese in8inuaverit, nune disputandum mihi erit. Eximiis igitur praemiis nee esse est antegressa esse Singularia merita, quorum du0 genera p088unt di 8tingui: alia quidem quae

iuvenibus praecipue em0lument0 erant, alia quae communem omnium civium salutem amplectebantur. Ac primo logo ea munera breviter enumerabo, quae ad rem gymnicam et ag0nisticam Spectant, quam florere quantopere iuvenum interfuerit, nemo ne Scit.

a) Gymnasi archia et unctio. Prorsu8 idem, quod antea Tata praestiterat, imitatus est

Adrastus. Exaratum videmus in marmore: HIυμναοια 'χζωντα

115쪽

esse nequit, quin is bis pr0 viderit, ut oleum abunde flueret neve unguenta certantes deficerent. Certantes dico; quo quidem iure id saciam, statim apparebit. Quaerat enim quispiam, utrum liceat It μναοιαρχειν merum synonymum verbi usitati0ris αλ δε- φειν Sumere an hoc l0c0 de vera gymnasi archia bis ab Adrasto gesta cogitandum sit an tertia explicatio credibilis sit in medi0 utriusque Sita. Et cum pro certo habendum sit curam olei ad praecipua munera rectori S gymnasii pertinui 88e, non ita ab8urdum videtur totum pr0 parte positum e88e γυμνα6ιαρχεῖν pr0α ἐφειν), dic0, ad enuntiandam eam actionem, quae gymnRSi- archi pr0pria inprimis fuerit, id vocabulum uSurpatum DSSe, qu0d illud munus una cum ceteris suis partibus omnibu8 Significat. Attamen alia explicandi ratio mihi magis arridet. Namque opinor γυμνα6ιαρχεῖν h0c l000 Sen8um generalem retinui8Setia, ut iu8ta praesectura gymnasii bis ad Adrastum delata statuenda sit. Illud vero Sane mem0rabile, quod verbum γυμνα0ιαρχεῖν tam arcte coniungitur cum vocibu8 ad unctione8 Spectantibus, ut n0tioni verbi αλείφειν pr0xime accedat, Sic intellectumV0lo: talis coniuncti0 sententiarum certa lege tenebatur; neque enim unquam, si quid vide0, verbum γυμνα6ιαρχειν cum notionibus veluti ελαίοις similibus e0pulari s0lebat nisi ubi de 0leo ad usum certantium in gymnasio vel festis diebus praebit0 agitur; sin autem oleum ad alias quoque res atque agoniStica8 distribuebatur, semper verbum αλείφειν comparet, cui omneS notionis varietates insunt. Quae cum ita sint, affirmaverim virum illum liberalitate iusignem bis onera gymna 8iarchiae SVScepi88e,n0n oleum tantummodo bis largitum esse.

Adrastus certaminibus in urbe peracti8 ter praesuit. Quia plus in lapide n0n notatur, coniectura8 mi 8SaS facio. e) Epula, corollaria, Varia. Cetera huius hominis erga Aphrodisienses merita satis habeo breviter laudasse. Epulas igitur opipare ediderat ac magnifica dilargitus erat cor0llaria; summum sacerdotium principum Marci Aurelii et L. Veri obtinuerat, bis Atephane phorus, quater aedilis, uti antiquitus eius maiores, tune ipse urbis condit0r suerat,

116쪽

identidem ii) legationes pro patria susceperat, ecdicu8 denique cau8a 8 publica8 egerat. IIae erant virtutes, quibus Adrastus collegio iuvenum commendabatur, quorum de iudicio consentiente vir fuit magnus, patriae civiumque studi08us, beneficu S ac Semper beneVolu8, exemplar denique omnis virtutis. Adnot. 1) CL Gulit et Κ0nersi 1882) p. 198 fig. 204. Bull. de

coire. heli. XI 188 ) p. 91 nr. 10, ed. Foucari: Λαρειοκωμλὶτων κατο -κia, dextra ripa Hermi fluminis, Vs. 5 8q.: τον θυρίω να. βουμον καὶ ro xj ἐν δεξιοις του ναο υ λουτῆρα κ. T. λ. 2) Seriptores citat L. Friedlander: Sittenge se hielite IIJ p. 275. Marquardi, Siaais ver Waltvng 474, 7.3) Quatenus gymnicis contraria sunt; l0quor in universum de musicis certaminibu8.4) Probe scio vocabulum θυμελικός nonnumquam eadem Significatione adhibitum esse, qua σκχὶνικος, cf. A. Mulier, Bilhnen alteri. 1886) p. 402 adnot. S. In marmore autem proposito diserte distinguitur: εν Z ε τοῖς θ. καὶ Gκ. ἀγ.5) Foueari, de collegiis Scenicorum artificum apud Graecos, Paris 18 3. Accessit inscriptio gravissimi momenti: Bull. de corr. heli. IX 1885) p. 131 sq. nr. 1, ed. E. Miller; p. 340 Br. 2 ed. idem. - Porro re

8) CL nr. XVII vs. 5 6: γυναῖκα γενομενην καὶ μείνασαν κ. T. λ. Eximio id laudi tribuitur Tatae; patet repudium inter uxorem et virum non ita raro interceSSiSSe. 9) Collign0n, les colleges de Neoi' cet. p. l42 perperam de hac appellatione iudicavit: - Adrastos aurait e te to ut detine, adopte parte college de νεοι qui aurait fuit les 1 rais de son education; quand il est arrive a des hautes dignitus, ta corporation tui decerne des honne urs. μPatet virum doctissimum secutum e88e sententiam Waddingtonii, quam cum multis titulis pugnare Supra docuimu8.10) Etiam publicorum operum curatorem habebant Aphrodisienses. Cf. titulos: Le Bas-Waddington nr. 1585 Annal. Inst. arche0l. 18479. 110, C. I. Gr. Dr. 2747), nr. l 586 C. I. Gr. nr. 2755), nr. 1605 b C. I. Gr. Dr. 2779). - EX exemplis aliorum Oppidorum satis habeo asserre: Le Bas-Waddington nr. 42l C. I. Gr. nr. 2695): Mylasae. Bunn dors, Reisen in Lycien und Carten 1884) p. 123 nr. 96 vs. 13li4:Xanthi: ἐργεπιστατ ισαντα του εν πολει γυμνασιου καὶ βυ μου χαλκεον των Πατρ09ων θεων. - Bullet in de corr. heli. XI 1887) p. 100 Dr. 23 ed. Foucari, Thyatirae, V8. 12 sq.: ἔργεπιστα τη, ν Ερωτων τουν

117쪽

Complures intern0sci possunt classes certaminum, Si quis ea percenset, re8piciens et modos certandi et praemia et instaurationes et auctoritatem. Atque constat inter omnes in universum distincta esse certamina gymnica et musica; nonnumquam arci νες ιππικοί seorsum dicti sunt i); suas autem quodque genus habebat species, veluti ad lud0s gymnicos inseriore aetate et αθλητων et γνOμaχων certamina pertinebant, musici autem agones aut scenici aut thymelici esse poterant. Alioquin cum aetate imperatorum discrimen inter arma aς σκνηνικους et θυμελικους non iam servari coeptum sit et duae hae notiones promiscue habitae sint, disiunguntur tantummodo arῶνες γυμνι

Sponte intellegitur non necessarie neque in omnibus testimoniis aut lapidum aut scriptorum bipartitionem, quam pOStremo com 'memoraVimus, adhibitam esse; nonnumquam enim vel posteriore tempore, veluti aevo Ant0nino, rebus gymnicis opp08itae sunt

et scenicae et thymelicae; cs. g 20, 1 b. Ε ratione praemiorum generaliter duo agones diversi iudicandi sunt: alii coronarii, in quibus de corona certatur, alii pecuniarii, quibu8 pecunia praemii loco proposita est. Et prioris quidem generis certamina appellabantur sive Gτεφανῖτaι ) sive φυλλίνat 3 vel φυλλῖται. Magni ludi Graeci communes, Basilia Lebadeae post Leuctricam pugnam instituta ), Soteria Delphis acta δ), Sacri qui vocantur agones antiquioris et inserioris aetatisq)pauca certamina minorum oppidorum, alia ad coronaria reserenda Sunt. In altero genere usurpata sunt nomina: αρrυριται Τ)

118쪽

victoribus dabatur, discedunt in agones qui vocantur Taλαν Tlatos aut λὶμιταλαντιαῖοι. Cf. Papers of the ameri ean sch00l

S. V. TaiaντιGῖος C. I. A. III, 128. - ' 'T.: C. I. Gr. nr. 28 10 et 1ir. 3676. Intervalla singul0rum certaminum diversa fuerunt. Audimus de sestis anniversariis sive amphietericis: Bulletin de corr. heli.

eontinens decretum s0dalium Diony8ia eorum, tertio a. Chr. n.

ar Gota 'coofς κ. T. λ. - Alii ludi tantummodo tertio, quarto Seu quint0 qu0 lite anno acti Sunt; periodici igitur fuerunt ii qui duobus annis exactis redibant, appellabantur τριετνηρικοί, ἡ trieterici', qui quattuor annis consectis instaurabantur, vulgo πενταετζρικοί. , quinquennale8μ, aut - id quod valde respiciendum est in titulis inserioris temporis - τετραετηρικοί, tetraeteriei', de Signabantur; cs. Indices ad C. I. Gr. s. V. πενταετηρικοί, p. 158. Celeberrimi agones ii habebantur, in quibus Victor corona ornabatur vide supra), inter qu08 εἰοελαστικοί, , i Sela8tici , praecipuum l0eum obtinenti ) Viet0re8 cum magna pompa, cor0nati, quadrigis, diruta murorum parte inducebantur εἰσελαυνειν, in

'Εφεώθα ιερα ἰσελaoTέκα. C. I. Gr. nr. 2932: Pythia Tralliana ad eandem classem pertinent. Neenon si ad eos h0mines ex toto qui tune habitabilis existimabatur orbe terrarum confluebant, . Icυνες οἰκουμενικοί nominabantur. Etiam arῶνες ἱεροί i ), certamina sacra, dicuntur; cf. Momm seni hist. Rom. Vol. V p. 265. Thematici vero et talantiasti agones minore celebritate et auctoritate usi sunt; cs. quae explicuit Waddingtonius, porro Wood, inscriptions iso in the great theatre p. 54 nr. 8.

119쪽

Uti a uetoritatem diver80rum agonum eXemplo explanem, Aphrodisiensis athleta aut artifex summum putavit esse, si laetus

I. Gr. nr. 4359). Gradu, exiguo Sane, minor e8t δεκτέονεικηa, Καπετωλιονείκνης, insequitur proxime Ac lo νείκης λβ), sic descensus continuatur inde a certaminibus Asiae communibus i) Ephesi, Laodiceae, Cygiei, aliis in urbibus actis usque ad speciales agones urbis Aphrodisiadis aut iussu p0puli q) aut ab hominibus privatis institutos praemiisque pecuniariis in Struct08. Denique πολιτικοὶ arωνες inde n0men traxerunt, quod solum cives filiive eorum ad certamen admittebantur, peregrinia petiti0ne praemiorum pr0hibebantur; cs. nr. XXXVII meae syllo-geS, C. I. Gr. iar. 5805, Dr. 1586 Vs. 29. Adnot. 1) Bull. de corr. hell. V sl 8Si) p. 300 8 1. 23 Pollux HI, 153.

Cf. l. 66 c. 9. 14 Cf. Cicero pro Flacco XIII, 31: Quid, si etiam occisus est a piratis Adramytenus homo nobilis, cuius est fere nobis omnibus nomen auditum, Atyanas pugil Olympionices γ hoe est apud Graecos, quoniam de eorum gravitate dicimus, prope maius et glorio 8ius quam

120쪽

NP. XX.