장음표시 사용
61쪽
I. i. INSTRUCTIO VISITATORUM. sa
E sollen aut hie finde solo regula grammatice audimendi a iij assen, diri je e rungen via ge trie ben
a Iernen in utraque Ed utroque loco pro teren Iehren), coni.
s mitti nanter monen. Ed. . in tred iis bi ei nanter monen.
62쪽
M PHIL MEL SCRIPTA DOL, MATICA ET SYMBOLICA. M
DissimaS. Illo temporo quo Prole tomen in librum Pisiliatorium silinum seribebam neutram Eclitionum huius i. bri supra p. 3 sq. recensi larum videram putabam autem linea tituli et elausulae huius libri qua in Siro holii Editione eius leguntur easdem esse ac archetypi quapropter lineas tituli set clausulae litionis l. illo loco hoclem nil divisi. At nune mihi contigit, ut hanc Ed in volumine Bibliothecae orphanotrophei Halonsis eum aliis scriptis colligatam invenirem, ex qua nunc eam accuratius sic describo:
EGERUNT PER VI Itiatores in rectione Sctaeonicte. initiem her Icte
Hiera intus cinctus est figuris ligno incisis, quarum superiores a sinistra angelum qui librum tenet. Symbolum Matthaei Evange istae a dextra leonem alatum eum libro Symb. Marci Evang. et inter utrumque ili ri-μlum terrae globum, cui enix impla Sila est sinistra tenentem depingunt. Infra angelum stat Maria punira su in- tanto infra quam est ut heri insigne rosa alba cum erue in medio eorde. Infra leonem stant tres viri inhailite, set inlibuit in tene enix Seniente aliene circumvoluta. Inseriores figurae a sinistra bovem latumenni libro Ny in b. Lucae Evang. . a sextra aquilam eum libro di, nil, Iohannis Evang. . et intor utrum sit Christum ruis fixum eum angelis, pingunt, ruiu erue loci nomen annique ninner is in titulo in duas partes seiunguntur. s In snse: mei mi ille nil, rque Perra Nicolitum Achii leniet. t uno i ieei terrore typo . Peto . e . . Arsam liti. - l. sign. soli non inini. quo riim ulti incli , rema viant. ' min. tax Al ineat; sol. et mi eo .seulos sie in criptorum: Artiori rq Corretras iter risi tutores e romi nuntii taeo. sol. A t 2 erant. librum I pq iam ii Rilatorium inseripiunt Artion Derti sie de Irimi ve Drunt ster Visitutores in Iroiii P. tax Ca eont. In suprPma parte Apri ab ictus De D. qui Posuit inter suom iritan et O tria Crii. iii me licti Drem Diesum Chr*sivin. . infra quae Clausula addita rest reliqua huius paginae Par tres
63쪽
Prologomon in hoc Melanthonis scriptum exordiamur a brevi de Conaitiis Augustanis historia, quae maxima ex parte ex Seekondoisii commentario de Lutheranismo lib. II. p. abs sqq. Ed et excerpta est. Cunt Imperator Carolus V. Per diplomala d. l. Ianuarii Iodo in GPrmaniam xpedita omnes imperii ordines rei comitia Augustae Vindelicorum . . Aprilis habenda convoeasset, Iollan ne Elector Saxoniae Prin- ei posque socii eius, Luther suadente ad hae eo nulla prolicisci onstitueratnt. Sed priusquain id fieret. Elector praecipuos doetore suos cum uilier congregavi ad articulos dei conseribendos quos tum ipsi Torga sexhiberent ). Quo laeto, Elector comitante Luthero, in viani se dedit sed veri ius ne Imperator. In praesentia viri, quem is edicto ori intiens nominatim proseripserat irritaret, reliquit eum Cο-hurei pollicitus, nihil ipso inconsulto in eo miliis aetum iri. Postea lector Saxoniae omnium primus . . Maii Augustam intravit, habens comites Iohannem Frideri cum silium Franeiseum Lunet, urgens enim ueeni. olean-gum, Principem Antini linum, Albertum. Comitem Maris seldensem, tolam Nobilitatem Saxoni eam et permuliοs equites Ceteri quoque Principes ecclesiastici et seculares reliquo mense Maio et sub initium Iunii Ingressi sunt. Duni hie Imporator sexspPriabatur, Melanthon qui te ni cuin aliis viris dociis aderat, ad Ponsessionem fidei, quae in comitiis exhiberi deheret, in bonam tarmani redigeridani delectus satis temporis habuit ut id saceret, nec se industria defuit utenti illis articulis orgensilis atque Suobarensibiarum, quo Lutherus Cum sociis Con- Cripsernt. an Com se nion eui, quae ob locum qu ab auctore Seripta nominibusque consesSorum in fine sui, scriptis confirmata et publice in comitiis praelecta ac Iniperatori tradita st Augusta ua appellatur Melanthon articulis viginti et octo absolvit quae .l inceps ab Electore ad Lutherum rara missa est, ut significaret, an aliquid tutandum Penseret. Respondit, si bibani exinii placere, nec quidquam in ea corrigere aut mutare POS se, neque convenire, ut a Se aliquid emendetur.
Imperator tandem, cum Dalr Ferdinando Nege, Reginisque,ungariae et Lohemiae , itemque cum Car- diualibus, campegio. Legal Pontificis Maximi, Salisburgensi, Tridentino. attinara et cum riderico, Comite Palatino Iohanne Alborto, Marchione Brandotiburgico, Legatisque Regum Galliae Angliae et Lusitaniae, et multis iRpaniae proceribus, die 5. Iunii Augustam eum unima imagnificentia ingressus est. Tum die Luna d. 2 o. Iunii imporator primam sessionem comitiorum in magno curiae Augustanae praetorio rei Phravit in qua decretum est, ut a capite religionis initium fieret. Itaque die Iohanni Baptistae sacro, quo secunda Aessio habebatur primum audita est oratio Legati Pontificii, qua Protestantes ad roditum in Ecclesiam Pallioli eam adhortabatur e Legatorum Austi iacorum subsidia adversus Turcos petentium. Deinde lector moniae ex Sede Sua SurgenH. comitantibus eum Georgio Marchione Brandenburgico, Francisco se Ernost Ducibus Luneburgensibus et Brunsia ieensibus, Philippo Hassia Landgravio, et ol ango Principe Anhaltino e regione thrοn Imperialis constitit inde D. Georgius Pontanus, Electoris an collarius, Imperatorem, nomine Principum. SubmisSe rogaVit, ut lani Pssionem fidei publice coram omnibus ordinibus Imperii prasel et pormittoret qua errore su liberarentur, qui male in religione ipsorum instructi haereti eas et scandalosa opiniones, quas nunqliani lavissent, PSi S attribue-
arii licto enses atque XVI arueuli Susoticenses et XVarticuli famu enses quos Lutherus cum sociis iam a IS s. m. Octobri eo eripserat celeberrimae Confessionis Augustanae veluti materia et undamentum suerunt quapropter infra hos articulos exhibebimus.
64쪽
bs i. IL MEL SCRIPTA DOGMATNA ET SYMBOLICA. ibo
rent Volebat primo Imporator ut illa sibi in inarius traderetur, c oti uni examinanda, utque postmodum de ea eum Eleelori lius. Primit pilius se Consiliariis suis deliberare et Tandem vero, ut omnem conquorendi
musare praeeideron me, peidis decrevit ei diem Sequentem iii a Mimavrt, quo in menaculo palatii sui congregatis ordini hiis rediendo quae proserenda haberent me die niurni qui erat a iunii Elaesi, Saxoniae, cum Due Iohanne ridorico . silio suo, is liquiquin quo Priveis es mi irentes, Legasque imbergense et Nevit ingenses tertia post meridiem horn. oram Imporatore comparuerunt secura habentes Conses lanem Germanice ei Latine scriptam, in qua articulis XXVIII situ antur iure elae fidem et disciplinam crederent additis auem inalibus, quibus asserta sua confirmabant. Latini, Oxempla ponimus manu gerebat, Germani eum Christianus Baierus, ait se Electoris canesellarius tori obret. Imperam Lassum pra legi volebat se ab Electori vom Germanicum a Bai Pro tarda et alta voce praelectumuin veredibili mi ianitura Dudio, qui ho facio triumphum doctrinae suae egisses sibi persundi baui. Sed mox rei premi bos egregie so se Post nam enim a Dorioribus Callioneis examinata suissent omniad mala haeronea in uae Conses ione eo utenta, et CDnfutati H οmposita iussu Imperatoris . . Augusti, in Plotii u praelecta, it rogas sententii omilibu Catholicis, qui Protesiastes numero longe cuperabati rei probata serum sol conversus ad Eleclarem Saxοniae ei Princilie Soeios Imporator dixit oportere eos, quaeli l: si soni reprobare, simi lios, ei suffragiis Vomitialibu cedere. Illi vero exemplum se pii dari ibi posuerant, quod primum egre admissum, tandem tamen ea condisone concessum suit ut privatim perlerium, Imperatori redderent, neques cum reliis Communiearent. Indulium hoc tali conditionem tamen adiectani satis sero ei terr ieeeruni it Land a uis, non ei ita venia, Augusta diseessit. et Prinei pes Catholici, speranteS relliae eos posse. Si in ongressu partieulari curia iis ageretur, ab Im Derator obtinuerunt, ut aliquo deleris amice euin iis conserrent. Cum Melanthon, nil nisi coneordiam se finein contririersiarum cupiens, in Colloquiis quae die T. Augusti et se lustratibus diebus instituebantur iam multa plerisque sex sui non larentia concessiSSet vetitus est, ne ultra rederet; atque ita colloquium circa finem Augusti mensis sexitum ahuit. nihilque conclusum est. V rii in imperator, eum neque pree neque promissa, neque quae ait movendos illos serio. se praρ- sente per mens in septembri In Prolio Si in sui Seut quicquam ad edurendos eos ad idem Celesino Nomanae proso eis se videres, communi liorum Prineipum eοnsensu decretum fecit, et die 22 eius in ensis Electori Saxonia ob Prothstantibus sociis eorumque delegatis recitari iussit hoc sensu: Imperatorem tempus illis usquo dd ab Aprilis ita l. concedere intra quod prosit Prentur num in omnibus id se eatholicae rapitibus onsentire vellenti uni P in pthus rellisque membris Imperii qui eoru in Consessionem Post diligens examen lectamque resutationean inmuniter rete is erit et an renuntiaturi essent articulis in quibus adhuc dis reparsent sicut ab aliis in colloquio ea de musa libito de iis, i Vesari reuiem, ne in ira tempus hoc indulium quicquam innovarent, necisti, audari priminoreui, de Eeetesiae Cniboueae et Romanae eonirarium. Neque permi in illis, ut quom-quein adnacidum huc usque secissent, ad Sectam Suam pellicereni, neque Catholicos . lico sibi subditos, libito utiquae religioni, ,ereiso in ditionibus suis arcerent aut Sacerdotes et Monachos in celebratione Mis.
sae set admini trandi Puni lihora ni state aeramentis impedirent denique ut eum et eris Prineipibu commu- bu , tribu Anahaptista Di noramentarios se Imperio sextorini narent. Ceterum quia longissinio tempore li-hDrii in et univc rsalo Concilium non suisset .ihilum, ni ulti lanion hiasus in statu peclesiastico D ponse reperirentur umi necessorio eorrigendi esset,i, imperatorem, qui eum Pontiue de negoti ho iamiam inhiasset, eranio Eleeiorum, Principum se ordinum Impera de revisse apud Ponii si eo in Rege Pt nos principes Christianorum operam ni perii Pro ut illud intra ex menses a line Comitiorum horum inportalium loro e immodo indicereii ir intra nurum pos i convocationem umbendum.
Principes profestantes h meni lini decreto minime exspectato territi ille sequenti Apologiam Consessionis suae t uolanssone et iij sitam Limi miseri rei porrexerami sed eum Ora ii et huidem veno miserari ruberes, si non contonii es enu hoc decreto, in quo nihil mutaturus e sei, vehe
s arilusis, Milia tamen cura Venerino imperatoris dixerunt, reone, se eum in sentensa illum et iere niuin
matri ei loriri l. in hoc negotio an rabis tinnabi impliu rex hibere. Red invident in in ili inno et en rommittor Sic per Exepperant qui lam. tum Contutatim in Ilieni Osric ron imi praelegebatur. praeeipua contenta. ad ilia vel arithon. tutationem ipse non audivi ei, mini nimiis uis pologiae praelatiun prostetur eum ius Theol si it idque caesari oblatum, recusatum fuit autem bt lo itum iii a s poloeta utensiae ripta tali nimiem velanthon inquenit imo Sal. I mem si, lavit ut idem in illa praelauione re imul iiii initieii l. tantulationem p am a Cro te a vigam unani lieit adeo in idiose et ra-lum i tatiere manu e tris in quibu talam locis possit.
65쪽
missione impetrata in ditiones suas redierunt, reliciis sex consiliariis suis qui usque ad linem comitiorum Augustae manerent. Durarunt ea sex adhuc Septiman , o lustrie inpore de aliis relliis . niaxime de Suppetiis, quae adversus Tureos poscebantur. iractatum fuit. At Electores Principes se Logati Catholici cum Imperator convenerunt dedolandonda religione Catholica, et tuendis si qui ad eam deserendam eo gerentur. Tandem Imperator. Cum videret Protestantos nil se usandum, quod Condide iat de re tum animum obstinasse, eo mitia liniens, secundum fecit d. IT. Novembr. quo iubebat, solam religionem Callioli eant in imperio exereeri, et cuncta quae Prolixe numerabat, in pristinum talum restitui, omnibus Cuius unque conditioni hominibus sub poena amissionis vitae et bou omni praecipiens, ne quidquam in doctrina ritibus et ceremoniis Ecclesiae innovarent, donec in Concilio aliter esset delinitum. Lectores. qui ampliorem horum Comitiorum historiam legere cupiunt delegamus ad hosce libros:
. T. Lineae si Prisco signata rubro Colore impressa sunt. - In sine: Sedruet sume post sint lacob unis uti uim l . D. LXAVI. Prima desoli non num. Seqq. tali num ., nil sol. quod in antie saei Corrigenda set Clausulam continos nunt pro caret. O . In hae prima d. sol IIb I 2 Papis larvin Constitatio Augustanae Confessionis nondum integre exhibotur )Ηaee d. quae, ehut Ziora st l. l. p. 3 3. lico iani a. hi si perfecta esset, Sequenti demum anno Ibi 6. Piusque initio prodiit in publicum re elisa est grane fur ana stamn ed ruat duri Seor illa Ibi 6. do '' Eodem anno iam auetor ditionem alteram Correetam auctamque curavit, quam si in Scripsit: - Idom Indo ac d Nos loch. I. Pure Doridem Chylecterm l erit Iim utamen eor et, Hirti l tirlidi erme bret. Id ni Insigne typogr. Tolt ostri Bum and eri mal e Prudi turm Mobum leucium Ann M. D. LXXVI. Lineae sterisco signatae rubro colore imprerum Rae Sunt. - In sine:)Setruci si isto ito a duri da, s obum diicium Elebeii burger i Antio M. D. LXXVI. Prima sol l .
' Pontanus hune Iibrum scripsit ut re utaret istum a Papista quodam in comitiis Augusti scriptum editumque Sub hocce titulo Pro Belis pione Christianas res pestae in Comiti s votist Ibin e cor nobilis anno vni II. D. XXX. Cum
Privilestio Oesareo Rie titulus fguris ligno incisis cinctus est. v. plagg. it t. - pl. . so soli Don uni . . q. min. ii liber apisii eus qui in mea Bibliotheca est recensetur a Foer stem anno l. l. p. VIII sq. Ilane Ed ex Biblioth. orphanotrophei alens et Mariana alensi in manibus habeo. - Reeengetur in nit. Frid. Sehut Zii de vita avidis hytrae commentariorum libro II. I amburgi 222. v p. a sq. . in euertini Biblioth symbol. d. Riedere P. I. p. 2 q. r. 382. a Balthasare in relidae alti feta Sosthenae Etat tern a. IT ad tubi p. 22 sqq. Iures Editi huius libri retens et p. I S. et ab otione rabbe in . Die unis eriliat Nostod in XV. u. XV l. ahrbunt eri si est octu Achiverin Saa. ' p. 62 sq. in anno l. v Ilae Ed ex Cata l. Biblioth. Selia deloo ex vol. V. p. t 6. momoratur in Veesen meyer Atimer unctiore cec 'trialis Geschiclite Uer a foti ischen confessisen in . euer uer formes cloemetae literiar aneteiser Tom. XI. c., tirNoe ISOS a' No. XX. p. 368. h. l. p. 3o5-dos plures diti ab eo recensentur).i Ilae Ed F euertino ignota in meis libris est Memoratur arie es enmeyero I. l. p. 368. iri, an Ed F euertinus l. l. p. 23. r. 383. recenset in descriptione ampliore eam nominat Sectinciam d. additque eam constare soliis se et a Dat sine dubio eundem numerum soliorum numeratorum et non numeratorum continet ac Ed altera modo recensita quae illum fugit. Recensetur etiam in Eorigef. Eam nil ven ili. u. Neve Theel. Eaten a lido P. ba Sq. et a Balthasar l. l. p. T. qq. v
66쪽
ius In L. MEL SCRIPTA DOGMATICA ET SYMBOLICA. Ioi
tali nunt. . ult sol non num Clausulam eoni Hae Ed sol. 55h i56 in te errem Confutationem exhibens repe enitorem d. iorumto Phinnam Piluitur. l )Ilii liber paulo auctior et ordine quandoque mutato denuo Is Phiae prodiit si inscriptus: Iudiu brliter Periclit voli Per sit libur istheu Comessi ou ror et Iichen telen abren duri . D. Videm Chut meum;us ammen geor dii et Periiri bret. ii iiiiii endlic rei ederum dure te hen. Si plebeiis Isis s. Ultimum
solium, in quo est Insigne Bibliopolae vel Typographi, etiani habet a Gos s. si pam. imi Idem Indox diglebeii abs s. In sine: di id rudi suo id Itben duras Cartholom fornig f, a Ros. Deniqu sub priori titulo recusus est transfuri agoo. 'd 3Ille ther i monimis est translatio, maxima ex parte ab ipso Chytrae saeia. vori latini, quem hiel Am ira ara ibro conscripserat se ex aciis do umeniisque id dignissimis ab iis scriptis, qui ipsi rebus in
Comitii et tis inieri uomui Ili liber utilius, postquam ab auri ore iterunt iterum qu retextus auctu Sque Pral. anno demitu IS 3 prodiit si inscriptus:
Virgo tua. hue ei nam lenens, quaru in altera in inlini circunt scriptis Det in Derelaum mi Dis 'i an Ed a Veesen meyer l. l. p. 5 sq. imi iam, qui eam ipse aedit ex Biblioth. Mariana latens in manibiis
liae M. eti lino in eo ita in ut libris est. hae Et qua di itiani a Feu Pr lino . . . Ta. r. rex reo retur. Pe pnnie er . . . . , Sos receimilia disserit.
im ae fit rumi crosi iis impris a cui ederer ad Ed imodo recensuam in reuertio ira et i L adscripta rat: D ae Fit in die altar a Balthagare r. l. p. ii r lino l. l. p. a. et ceu sten. in iro in l. i. rauca ter arol.
67쪽
II. D. LXXVIII. Prima I solita non num. seqq. res Pagg. num. Subseqq. 2 soli. Index nonnum . . ult fol. In antica acie Clausulam continet, postica vaeat, a mai. 3Iterum sequenti anno prodiit: uislsri a disiuncteri Confessionis, s conlinens Septem rurim Drram celli Urialis urni et octorem in
Iluius libri historiam eam ob cauNam necuratius exposui, quod in Sequentibus sappiu asserendia est prοpter monumenta literaria gravissima quae in eo Continentur.3 Georgii Coelestini:
collectu, et in usttuor Tomos Huistributu, Per meo tum Coelestinum, . Aeolet sol l Avmel icte Coloniensis in Morchi Uriae Situm. Imago exhibitionis Confessionis in Comitiis August. lium ratio et riuilectio ImPC Urunc Ordicte eis Victiarum imprimet,utra Ohonnes Nohorti, D. LXXVII. Fol. Tom. I. cui hic titulus generalis rapfixurum est, continet Id soli.
' Ilaee d. quae a Feuertino l. I. T . r. 38T. reeenSetur, in meis libris est. - uoinodo hic latinus liber prae germanie se commendet, Schut Zius . l. p. das demonstrat. Ilae Ed lat altera a nemine, quantum Seio, memorata ex Biblioth. orphanotr. Ralens mihi ad manus est.' ' Si haec versio recensetur a tegm. Iae Laumgar tento in . la diten voti mersaeurh. Euteri s. II. p. dol. brevius memoratur a euertino l. l. p. Id. r. 388. et V eesen me Sero . l. p. 366.
68쪽
ue, uti qum Orosium si P. Fol. Lineae asteri se signata rubro colore expressae sunt quatuor omorum, qui in o opero eotii inentur talia non num ne num eum Prima Ed Congruunt.
imminibus vero titulis Tomorum IV. interpositis eque ac imagine inius illuli generalis hilla diserepani Titulus ni in Tomi II eontino imaginem exhibitionis Consessioni, A mirum t. alitii iti diversam situla, tomi II exhibet imagines' S. Christophori liris luna in humeris per monum, sereniis, anni immero hi Trani, positam; fusus Tomi V. ,hei minorem imaginem ius d Chri
i an Lil prior et ex Biblioth. ead Halens in manihil habeo era ex Ilili linth orphanotrophei ualensis ait mas manus est Ili lim Cri . quonto omnes in mea Bibliotheea sun
69쪽
70쪽
iii I Ill L. MEL SCRiPTA DOGMATICA ET SYMBOLICA. ii I
I x illa ire vi Comitior vin Augustanorum sistoria elue et ad Consessionis Augustanae origineis prsum Pie lene seniora stra niluni, non uantum lane 'onsessi onem ipsam impetreiori in illis Comitiis a. ira tuam, eiusque pologiam, qualis a Melanthone re. 53i edito est, i. i. esse remendas, et eum uino
quam dologia uelanthonis speciai; quapropter haec eo quinque seripia hie ueinceps Propone inu .