장음표시 사용
141쪽
irus CONSILIORUM MEDICINALIUM,
roram diebus criticis indicantibus dices1- (m paene erat; corpus sudoribus frigidis , modo universo in corpore apparentibus, modo in cervice O c Diotitiae dissuebat. Ad nonum diem corpus puncticulis pulicum morsus referentibiis maculatum erat: Hires admodum es me. Tandem serosi multis evacuatis si
ne manifesta cris est judicata. COMMENTARIUS. Uum mentio injicitur morbi populariter. grassantis, tacite mos morbi & ingenium explicatur. Nec enim abs re Hippocrates in quo vas morbo vos (ni spectandum putat, ei vo fimbrici (o Illud vim acutiemque morborum significat ex peculiari corporum natura humorumque dominatu natorum et hoc vero insinuat illud quod ab eodem eta diibν )nuncupatur. Sed has dissicultates excutere nunc temporis spatium non est satis est hoc loco meminisse ejus quod dictum est in Prognost. Oportet impetum morborum lanaevμ-- Considerare et Laurentianus vertit , morbos exsuperantes; sed male, quum tetra Eb grassiari s vireque in vulgus signia ficet : Item temporis constitutionem tenere oportet. Nos pluribus explD caremus & morborum qui tunc temporis vagati sunt, & qualis fuerit temporis constitutio , nisi in lib. I. E demiorum nostrorum res tota pateret. Tantum de duobus monere oportet; hiems praecessierat rigidissima, quae partes internas labefactaverat, & revocato, potiusque conculcato imiro calore eas adusserat, ut fere uispiacist (q metus foret. Secutum versatis morbosum, avias ferventissima, & seri acerrimi bilisque infestissimae Senitrix : ut mirum non sit si tanta morborum fetura fuerit: Immo adeo partes internae , & praesertim nervosis, affetae fuerant caeli inclementia , ut quibus a lithotomis detractus e vesica incisione fuerit sanguis, eis suum diem obire necesse fuerit. Aphtharum & morbillorum magna fuit ilias An non tum vitio caeli, tum eximia quadam putredinis qualitate , quam natura frangere ac domare non potuit Z , Febris homicέ ,- r .n Prorrhetico ita Hippocrates et Fauces s parum exasperentur, fons doleat , contrectatique fatigentur, atque in stragulis es vestimentis doleant, quem ex his augentur di ilia ex uni: In Graeco legitur uom. (s , cum distinctione, non autem conjunctim, ut hono: ad G (ta referatur: mo A-, non eum significat qui palpatur de contrectatur, sed qui palpat contrectat, ut ex alio loco patet. Et non duceret Hippocrates ianr- c , sed Haemo: ire (u et nec enim Metros , sed
visu ( xj ad molestam inctionem sequitur , id est, si quis ne blandae
(i Lassitudo ad palpationem qE-
s u) Laboriosas, sed dolorosas, i a j Lassitudo sed dolor
142쪽
manus appulsum serat, quin doleat; quae affectio hinc sequitur laeoru proprie dicitur. Plura tu nosris Desinitionibus in voce diraepakeum cstitit h. Porro Epi kisu ei ruperis x oviωAωc ( non dicam : lassicit tantum dicere febres laboriosas , & a tenuibus ichoribus nasci, & a crassis humoribus. A Pari. 1.pei. . crassis, ut quum Hippocrates ait, urina crassa alba in quartanis laboriosis l. v. Dis. exit. In Com. Galenus laboriosas febres nominat, non quas multa antegressa motio peperit, sed omnes in quibus aliquis laboris Sc lassitudinis sensus exsistit. Et nunc de laboriosis excitatis ex multitudine crassorum humoris. De ichore autem febrem laboriosam pariente ; ita in lib. Actit. Causus si quum venulae arefacta ichores attrahunt, &c. Item, febris vehe- Pari. r. dimens halet , O corpus veluti a lassitudine ossaria ( Graece ota . (χ seu, laborat doletque. Et haec de lassitudine spontanea. Gorraeus & δύ-bk-, d M'. de alias ejusmodi lassitudines ab immodico labore repetit, sed male: quamquam & motio vehemens id facit: sed saepe de quies, & a quiete
suppressio excrementi id committit. Itaque dicemus febrem laboriosam esse in qua lassitudinis sensio est maxima sponte eXcitata', ut aeger ne mianimum manuum appulsum , dc motionem ferat: immo ne vestiment rum appositum , onus ferunt. Tali sebre laborabat nostra tegra.
actatio ci μιτον ( a).Jactatio Graece Auc H ahurhoc dicitur, de quarum vocum significatio- Ad pari. ene paucis dicam, quoniam de iis copiosius in nomis Desinitionibus Mod, Prorrh. eis. Apud Galenum duplex est remet, sive ἀ-us,oc (b , unus preset d c, alter Aiario: (e . Ita enim scribit, bifariam agri sunt XO M. (d), uno
modo quum Cirtus a corpore gravatur, nullamque figuram retinent aegri; alio modo quum os ventriculi a pra is mordetur humoribus. Priores pernitasse a ciuntur , pocleriores sunt nauseabundi. Et plenius in Pro . mpi em etaenisu Ad pari. Ime, Ab.c e) : hsus, aegri, id est jacirant sese es priorem corporis figuram non lib.
retinent, sed subinde immutant, aut ob ventriculi κάκωσir, affectionem malam significat, aut ob virium debilitatem, Ut corpus ipsum aegro & naturae sistoneri. Quod est intelligendum, nis aeger mollior es delicatior fit, ut qui minima re ossendatur, es doloris insolens jactetur. Ideo in fine dixit, videan aeger sit numerandus inter homines leves, qui facile remittunt ac comcedunt , & vinci se patiuntur etiam re levi. Leonicenus male illum locum interpretatus est. Ad duas illas causas, aut signa (F , nempe oris ventriculi ab acri humore demorsi, & et p(g malignam qualitatem accensebis. Immo, virium infirmitas istius cibo: (h) non via detur causa, quum saepe post magnas evacuationes multos videas valde imbecillos, qui quiescant, nec subinde mutentur. Itaque aliqua latens causa, ut venenata qualitas esse videtur, quae homines jactari, & confliactari ( quod Graece 'spum dicitur faciat, & proinde infirmitatem affe-S et rat , De lassitudine & febre laboriosa.
143쪽
rat, unde major occasio inquietudinis. Sed astignare jactationis causam infirmitatem virium ( pace Hippocratis dicam non est aequum. In pestilentibus febribus, ta in grumo sanguinis re et visu (ij videmus, a ma-hna qualitate vires labefaciente, & spiritus dissipante. Sed de his alias.
Mos de ingenium febrium id temporis vagantium erat admirabile M
stupendum : nam quum febris exacerbationes in noctem inciderent, ne non vacuitas somni adesset, sub auroram, praesertim diebus contemplabilibus acto ei ( I), & veluti pulsus intercalaris , & qualis morientium eges olet , observabatur et quod ego verum esse assero. Adeo ichor aut humor qui febrem faciebat erat efferus &: Arrero: (m), , quem natura fere aggredi non audebat. Talis seri dominatum videtur expressisse insitio lib. a. Epid. Et historiam morborum eo tempore vagantium aperte in
nostris Diae explicuimus (a . Ad nonum diem eo us veluti puncticulis pulicum morsus referentibusebi maculatiam.
Ceteris omnibus omissis, quod explicatio ex nubis Epidemitis eruenda sit, in explicatione istarum puncticularum operam impendemus. Video
enim eruptionem istam saepe Medicos terrere , ut nil audeant tentare , siepe audacius aliquid facere , unde periculum aegris creatur. Itaque quantum eae veterum & recentiorum scriptis venari poterimus, in hune
In febribus totum corpus aliquando maculatur Se inficitur, aliquando tantum Pars una. Item quae in cutim erumpunt aliquando ut abscessus sunt, aliquando ut morbi et quod valde notandum est. In parte: corporis erumpunt pustulae quaedam ut epinychides , therminthi, dcc. id genus: Aliquando & in parte corporis maculas morbillos referentes effloresceret vidimus, prout una pars magis laborat, quam alia ; in totum corpus emergunt pustulae , aut papulae (nunc enim nomina coniundamus donec
distinctionis locus erit sive eranthemata, item ecthymata, puncticulae, morbilli, variolae, rubiolae, & id genus cetera, de quibus hoc loco diecturi sumus. Nam eatenus de papulis & eXanthematis dicendum nobis, quatenus praesertim in febribus apparent, vel ante febres ut fit alia . quando & quaecumque febres adsunt, sere negotium dant Medicis; item quatenus hae germinationes & eruptiones aliquid mali portendunt, sive caelitus id eveniat, sive a constitutione corporum , sive a loci quem incolimus gravitate ( ita enim gravem locum vocat Celsus passim insalubrem ) de infamia : nam numquam fere variolarum & exanthematon ili est , quin aut jam cacoethes febres. vagentur, aut proxime futurae sint. Ut non tam ( pace Arabum dicam , nec enim Veteris doctrinae auctoritatem fra gere conssilium est impuritas aestusque sanguinis menstrui non defaecati i Iud inferat , quam postilens quaedam caelitus expressa exhalatio. Nunc eo piicem sti) Inquietudinem. I ) Pulsius carentia,( siue pulsu. (m Incoctilis.
144쪽
plicemus quod voluerimus ante dicentes ex iis quae in cutem erumpunt,
alia morbi rationem habere , alia abscessus. In abscessuum numerum Veniunt ea quae vi morbi, aut naturae emergunt & cutim contaminant, Ut vitium solum culaneum dicatur, quum corpus internum purum dicatUr.
Sic Simoni latae pustulae de pruriginosae apparuerunt , quum cetera sanus esset, ut Hippocrati & Galeno videtur: Et tuberculis apparentibus Hip- g. Epid. parcpocrates tutum esse ait alere, si1 dejectiones fanorum similes sunt : quasi 3 o. seu. velit virus morbi foras pelli, ta viscera minime esse impura. Est etiam Dubi id erus criti us appareat, quum solum in vitium illud externum in--h .cumbere. debeat Medicus, relicto corpore interno. Et Hippocrates cla- R A mrius de his : Impetigines es leprae , quibus pueris aut juvenibus quippiam horum fuerit, se paullatim conspectum in multo tempore augescit, tale
id est, eruptio es es rescentia abscessus non es, sed morbus et Si Dero quid
horum fiat multum es derepente, tunc a Vesus nominetur. Quae sententia quoniam maxime ad id quod hoc loco quaerimus pertinet, eam volumus interpretari, ut hiQ demonstrationes petantur: Lepra, impetigo & vitiligo quae morbus est totius substantiae, & in qua alienatio est substantiae
partium solidarum Galeno ) tribus modis apparent, vel sunt tamquam Ad parti. ire morbi, vel tamquam abscessus V morbi aut naturae facti, vel inter utrum- ἰ a. Prorrh.que ambigunt. Ut Socrates quum puer cutim puram nitidamque haberet, sensim illa mutari coepit, deflorescere, conspurcari , immo malum augescit in dies, tunc non abscessus dicetur , ac si morbosam interni corriporis assectionem sequatur , sed morbus dicetur, ut pote contracto malo per vitium totius substantiae, & per corruptionem proprii alimenti. Et obieci foris applicanda sunt remedia, non sunt interna valde fatiganda: nam
morbi ucis Hi in partibus externis labefactis exsistit. Nisi forte quis objiciat Elephantias in morbum esse, & tamen quum essiorescit in cute vi lium , jam mali labem in partibus internis confirmatam esse: quod Aetius ex Archigene confirmat. Nunc a priora redeamus. Ergo si aliquid Cap.rio. in cute appareat & efforescat ( quod Graecis dicitur i, idque com moni H Per festim, Graece eme 6 ἀ alac, non morbus cutis , sed abscessus dicetur : tr*ti ut quum die critico , vel non critico aurigine dc id ero cutis defoedatur: item quum vitio aliquo interno derepente abdomen intumescit, abscessus est. Sin sensim intumeat , ut in cute re partibus proximis seminarium
fomentumque morbi appareat, morbus abdominis clicetur: quamquam so te interna culpa non vacent. Et dum quis concumbit eum impetiginoso , & impetigo exarat & cutim exasperat, morbus est cuiaceus. Sed si derepente ab interno vitio latente emanet, id abscessus erit, non morbus, quamquam aliquando morbi, rationem obtinet. Quaedam vetula assidebat
aegro pestistro : & dum forte jusculum haustum revomeret, guttulis ali quot aspersa est cutis. Et ( quod mirum pro guttarum numero carbui Eulorum numerus efforuit. Numquid id morbus fuit Eliaque multa in cute apparent quae an in morborum, an in ab e S iuuarith Substantia, essentim
145쪽
suum censu numeranda sint, saepe dubitamus. Ut quum austrina constia tutione & suffocante, ecthymata, aut morbilli emergunt, sive in febre , siue ante febrem. Nam saepe in febre synocho pestilente vi morbi, quarto aut quinto die , dc praesertim in statu, erumpunt, febre nihilo remis siore aut fractiore , nisi foeda alvi illuvies sequatur , aliquando ante febrem ut nos vidimus & tunc melius est cum aegris. Et dicendum , ne quis miretur, an talibus papulis corpus sine febre inficiatur. Anno multas ta mulieres , & pueros vidimus, quibus corpus vel uti rubiola derepente insectum est, quum nulla adesset febris , nulla jactatio , nullum malum symptoma. Sed quum hoc negligerent, non impune tulerunt : nam non ita longe post febre correptae sunt mali moris. Si no- , Epid. fides derogatur , Hippocrates advocandus est et hic enim meminit cujusdam pueri cui sine febre exanthemata paruerunt: sed aliquo post tempore convulsiones secutae sunt , & inde mors. Quod fieri videtur vi naturae expellentis, quae irritata virulentae materiei qualitate, antequam febris excitetur, quovis modo sese liberans in cutim aliquid eructat. Et tamen abscessus id dicetur, licet non sequatur ad febrem et quoniam quod pertinet ad virulentas & malignas eruptiones; non solet observari crisis, nec dies, nec tempus , nec signa : quia quocumque modo id potest is tura , id facit: adeo ingens est vis venenatae materiae. Declarant magnae perturbationes , & horrenda symptomata quae & praecedunt ecthymaton eruptiones, ta sequuntur. Jam concludamus aliquid , quod ad sententiam Hippocratis supra adductam pertineat. Ut culaneum vitium dic tur & morbus, tria quaeruntur : primum ut jam a longo tempore primitiae aliquae illius affectionis apparuerint: deinde ut ejus increscentis notae in conspectum se dent: denique ut progressu temporis suam absolutionem acquirat. Contra ut abscessus id dicatur, tria omnino opposita quaeruntur , ut nil olim paruerit, ut repente oriatur, ut multum fiat. Sed si in
Phthoe, aut hyposarcidios , aut vitiligo appareat, dubium est an id sit abscessus morbus. Sed quaestio dignae ponatur impetigo , aut papula(vulgo daria reiso etu die Mν (o si morbus est cuiaceus , ut cujus vitium tantum sit in cute , unde ob malam dispositionem partis impetiginosae in loco illo certo & circumscripto corrumpatur alimentum , licet illud quod affluit bonum sit de laudabile ; quis metus est si topica curatione omnino tollatur Z Si qui affuit humor fovens darten laudabilis erat , sed partistabo infectus, quid inde incommodi sequetur, an quia dispositio impetiginosa de parte in partem migrabit An quia impetigine externa exstincta dabitur occasio impetigini internae quae multo deterior futura est 3 Et
tamen Medici methodici cautione magna exstinguunt illa vitia culanea. Hippoen L Unde Hippocrates narrat de quodam Atheniensi quem infestabat pruri d, go species quaedam leprae et usu aquarum storc*υέων (p liberatus est
istis, sed non longe post factus est hydropicus oc interiit. Credo quoniam Ab erodendo. o sponte nascentum.
146쪽
niam illius prurigo & lepra erat velut abscessus vi naturae tentatus, Ut virus internum suppressum deteriorem multo affectum intulerit. Nunc autem serio ad illud accedamus quod nobis propositum est , nimirum ut de eruptione in totum corpus, ta praesertim in febribus vel a te febres inquiramus. Primum nomina persequemur, differentias, essentiam, & vires , tum quid portendant, explanabimus. Nil est tam vulgare quam nomen,( q , morbillus , variola , papula, exanthema , purpura eXcretio , aut potius eruptio , pustula re puncticula, quae aliquando confunduntur ; ta revera de his promiscue dc indistincte nunc alia alios pronuntiasse passim video. Et affectibus summa corporis obsidentibus quidam in cute prominent, quidam excavant, alii commaculant et Prominent tumor, tuberculum, pustula. Tumor est major tuberculo: postula autem & tumore & tuberculo minor est. Tumor , ut phlegmone, phygethion, &c. Tuberculum ut carbunculus, furunculus, terminthus,
dcc. Pustulae , psydracia, epinyctis , ecthymata , herpetes , scabies, prurigo , &c. Haec ita desinit Celsus , praesertim quod ad pustulas attinet. Celsus e. 18e
di am exanthemata pustulas interpretatur , verba sunt ejus et Pusularum plu- I. s. ra genera sunt. Nam modo circa totum corpus partemve alpredo quaedam si, similis iis pusulis quae ex urtica, vel ex sudore nascuntur ; serericii reme (ri
Graeci vocant, eaeque modo rubent, modo colorem cutis non excedunt. Sic
pustulas vocat Celsus limper statimeat, quamquam quidam legi voluntva, id est, pustulae ardentes Sc fervidae dolorem cientes citra famem , quod ingens fervor omnem materiam absumat; alio nomine apud Graecos lx icitiasteta ( s ) nominantur. Conjectura autem ita existimantium est quoniam paullo infra de papulis agit Celsus, quae iκθηλατιι , dc mors avra (t melius dicentur. Posterior conjectura est quoniam facit mentionem de pustulis exasperantibus cutim , , fervidis , iis similibus quae ab urtica aut sudore excitantur, & revera melius et ( u , id est a
fervendo, quam cetro vu- ξανθ aeris (x dicentur. Quamquam contra opinionem ita credentium facit quod Celsus in capite de papulis tractet tantum de iis affectibus qui vulgo dariae dicuntur. Duplicem enim facit papulam, unam leviorem, quae benignior daria vocabisur , alteram deteriorem , quam papulam coepia' vocat , id est feram , vulgo la male darire , ou seu fatimne , dicitur. At neuter affectus proprie dicetur. Sic per papulaem non vertes nomen Quamquam affectum vulgo dictum rubiolam , papulam rubentem , a Plinio dictam Boan, vocant. Fernelius quum agit de papula , eam herpetis nomine emprimit , re duplicem facit ut Celtas. Sed revera aliud caput instituit Ceb Cap. . infisus de herpete (quem sacrum ignem vocat) , aliud de papulis, ut in iis magna Rominum sit confusio. Gorraeus de , de aurispa, de neών- Eruptio.
147쪽
potius dici debeat, ut ante ex Celsi interpretiam opinione docuimus. Sie
video u σιμα ( a nomen ta papulae re pustulae tribui his affectioni
bus , ut minus hic haerendum videatur. Nunc primum quod attinet ad imo ava Ear aret (b , horum nouminum exiguum aut nullum discrimen est. Et amorivματα; papulas vertit
Gorraeus re or mu lκθυυν (c dicta, id est, xe pMA, impetu foras prodire. His nominibus insigniuntur illae pustulae, quae in febribus synochis, iisedemque pestilentibus erumpunt variolae vulgo dictae, & morbilli. Quod autem tum toto corpore, tum in partibus quibusdam papulae modo unius coloris, modo diversit, modo liVidae, modo nigrae, aut purpureae, aut albescentes appareant, illud humoriam dominatum sequitur. Et quum non in febribus intermittentibus ( nisi raro , nam & in tertianis quasdam eruptiones & pustulas toto corpore vidimus, sed erant ab incendio & fervore sanguinis potius sed in continuis, non omnibus tamen, sed si quid aut cacoethes sit, aut insor (d), ideo suspectas habent febres quas comitantur tales pustulae. Si in intermittentibus, aut in continuis non malignis apparent, illud ardorem aestumque sequitur potius , aut praetermissam phlebotomiam, praesertim in sanguineis: Ut de muliere quadam annotavimus in lib. I. Epid. meorum. De nominibus hactenus. Quod ad disserentias tum communes, tum proprias attinet, albicant quaedam exanthemata, Ut quae a pituita, alia rubent magis, Ut quae a copia sunt, & sanguinis ob dominatum fiunt: morbilli ejus fere sunt generis et alia biliosa ut variolae, quae & mixtionem bilis & pituitae sequuntur; quaedam livent, alia nigricant, ut quae ab incendio ortum ducunt, aut externa aliqua, eaque insigni putredine, & cacochymiae accepta feruntur. Quaedam ante febrem, ut ante monuimus, apparent, quaedam in febre, eaque auL die critico, aut octavo, aliquando sub finem morbi, dc post mortem, vulgus purpuram Vocat, quod & exstinctionis caloris nativi, exae emae corruptionis talis eruptio soboles exsistat. Omnino autem suspecta sunt in febribus continuis, quum caelum malignum est , aut processit diaeta vitiosa, & quum eorum ilias est, tunc enim morbus est popularis,& is suspectus. Praeterea signa adsunt pathognomonica, & assidentia , quae haud bonis re eruditis Medicis imponunt. Quamquam omnium fere morborum principia fere ob similitudinem experientissimos Medicos fugiant. Ac primum historiae aliquae ex Hippocrate affersndae veniunt ut quid de his sentiat audiamus. Hippocrates in Hi loria de Sileno ita loquitur : Hibi. t.'α3. Oct o , ait, papulae cum sudore rubentes, rotundae, parvae, varis similes id, ( Graece .li, ονθοι) permanebant, abscessum non sciebant, Graece ce amo 16, Mirum cur dicat, abscessum non faciebant. Sed Galenus ita inter
exanthema. ( h ) Eruptiones & exanthemata ( et ) Postulae ardentes, & eruptiones s e Ab erumpendo. modum ballae erumpentes. c d Divinum, mali moris, mortiferum
148쪽
pretatur. ouum aeger robore suo septimum diem superasset ( nam vi morbi
erat ei eo die occumbendum octa o papulas, Graece bsμerare, habuit, rotundas, par aS i natura ejus morbo repugnante O praυorum humorum superfluitatem ad cutim pellente; idque causae fuit cur non nono, sed undecimo obierit et iram fi nil tale die of aυo accidisset, nono interiisset: Papulae enim illar erant judicatoriae , non judicantes. Et tertio Epid. qUUm narrat coin Hei, ocissitutionem anni qui totus austrinus fuerat , pluVius & lenis , innumero' s. l. s. EF d. morbos recenset, immo & pestilentes, & innumeras in pudendis, & aliis partibus putredines ., tandem ait, Carbunculi ae late multi, O alia quae putredo Uocatur, nam ut in Comm. Galenus annotat, Etesiae non perflabant, ideo erat velut constitutio rumoed N e) : Et addit , Papulae item magna,
Graece lae γάλιχ εχ ματα. Et GalenUs ait, Illa pia ictaeetae constant saperfuishumoribus ; atque qualitatem etiam non injuria subsequuntur, quum tenues h mores exulcerationem potiu1 quam umores creent. Sed inter cetera locus est commemorabilis apud Galenum de eruptione eXanthematon: Uis per c Cadi. d. dolidam siccamque intemperiem sunt morbi, atrum crasumque sanguinem s res atra bile. dunt. Simile iis effecit longiore assate longa pestilentia orta, nec paucis eorum i semati sunt nigrorum excretio per ventrem coutingit, maxime nono, undecimo , O septimo die. Et dejectorum plures fuerunt disserentiae et quaedam ad atram bilem accedebant, alia mordacia non erant, alia foedum odorem non labebant, quaedam media configentia erant. Et quibus haec excretio per ventrem non fiebat, his totum corpus nigris exanthematis scatebat :Galiis Colat Fquamae decidebant. sui exactam atram bilem dejecerunt, Omnes perierunt.
Sed es alia quoque pluribus non febrientibus per cutim crassescentem es fi
Oscentem oriri vidimus, utique natura melancholici humoris redundantiam ex
trudente , cujus generis mi es elephas. Ubi autem smul cum Febre quicquam tale fit, carbonem appellatum gignit melancholicus humor in cutim incumbens. Otiod si citra febrem abscedat, quum sanguini admi ius es, elephantem parit;
quum solus impermixtu que , principio n rum rumorem efficit, dein de caumerum definit : Plura addit Galenus eo loco hic de industria omissa Sed quoniam locus hic Galeni multa continet quorum explicatio plurimum lucis afferet iis quae hoc loco a nobis proposita sunt, epitome quadam nonnulla explicabimus. Primiam est de excretione nigrorum humorum per ventrem, & de eruptione exarathematon qUae pro excretione per alvum succedanea fuerunt: id est, quibus venter non fluxit, iis paruerunt exanthemata: horum & demonstratio petenda ex Aphorismis quum ait Hippocrates : Dejectiones sponte venientes, qualis funguis niger, se cum Aphonii ebre, Me sne febre, muum. In Comm. Galenus VidetUr adducere exem- lib. q. plum illius pestiferae constitutionis, cujus lib. de atra bile meminit: Ait enim et ni rimas tales dejecinones vidimus in hoc morbo peWilenti O longo , non in iis solum qui exitio erant proximi, quam in salaandis et non tamen vel in principio , vel in augmento apparebant : tunc enim erant rufa Dicta coli,quamenta. suae posterius apparebant , nigra erant, Te re sanguinis faex, jBallonii oper. Tom. III. T ve( G velivi Mocativa, aestum pleniorem de velati se cantem inducens.
149쪽
Oe ipso super ito generationem habuissem, 'e extraneam corruptionem acce-pssent, iis quae ira ventriculo sunt cruditatibuS proportionabiliter , quum ad vitiosos humores corruptio terminarat. Uriam iuitio numquam tales dejectiones bonum sunt, magnam visceris laesonem indicantes; ad morbos vero confisen tes sequuntur faepius, natura supersultates expurgante. Et paullo post: Spomte venientes tales dejectiones multaram ct malarum in corpore dispositionum
Ana sunt. Propterea quum meminit hoc in loco dejectionum nigrarum, ait eas apparuisse, nono , septimove die , ut vis naturae crisin molientis apparuerit non perennis generatio. Quod declarat participium illuditari: (F), ut in nostris Definition. Medicis aperuimus. Ergo quum tempus valde siccum & squalens fuerit, non mirum si assati fuerint humores cli denigrari. Quamquam talem nigritiem bifariam accidere tu Com. q. lib. Aphori . per quamdam nimirum assationem , & per corruptionem propriae substantita et quod notandum. Atque mirum esse debet quomodo etiam febricitantes in pestilenti statu , nigra dejectio , , exanthemata, nigra supplentia dejectionem multos a morte Vindicaverint, quum
alio: in loco scribat eos maxime in pestilenti constitutione interiisse quibus Pisi , ψ alvus Hiida fuerit: Alaui bilissa, pinguis, tenuis, aquosa; morbus multis. O D. lib. s. eo erupit O cum febre, O sne febre; Lormina cum doloribus; multorum quae
,.sere f. in eo ore supprimebantur , exitus ; qui exibant dolores non, solaebant , mulitae eo oris partes erant assectae. Oblata aegre admittebant: purgationes mi L. sis ossendebant; quorum qui fio habebant, cito multi peribant; multis malum producebatur. Deinde subjicit, imoque verbo; qui longis morbis Dei acutis tenebantur, ventris victi oraomnes praecipue mortui sunt Cunctos namque Oenter sustulit. Et Galenus idem ait: Et pestis haec quae nostra aetate longissima fuit, eg his quae per alvum vacuabantur, omnes paene peremit. Hinc vides excretionem per alvum in pestilentibus venenatisque febribus auxilio fuisse , alias letalem fuisse. At dices, quum in illo statu alvi laxitas: omnes paene peremit, erat ob colliquationem , quae omnis pernieiosa et Verum quidem illud, sed in citata ex s. Aphori sententia in iis qui etiam
salvabantur primis diebus rufa & flava ab alvo colliquamenta fluebanti . Solutio hujus dubitationis duplex est. Prior est, omniam . morborum poestilentium non in eadem idea , non eadem forma , non idem solutionis modus. Sic a nostris est, observatum alias phlebotomiam profuisse, alias
omnes periisse quibus secta suerit vena et quod & de alvi fluxilitate dicti potest ; quum, alias auxilio sit, alias perniciei. Vel dicemus in peste
eruptionem exanthematon nigras dejectiones profuisse tum lib. de atra: bile, tum quarta Aphar. quod vi naturae fierent, & die critico , de nomiam esset generatio perennis, quam quaedam suppressio , sine insigni vitio partium principum & naturalium praesertim et aderat tantum squalor & aessas multus qui extorret , & assat , sed aliquando non accersit putrindinem insignem. Sed in tertio Diae putredinum insignium multi insigne effectas narrantur: item excretione& erant potius symptomaticae: praeterea
partes,(f Exeuntiae, erumpentistis
150쪽
partes naturales valde affectae erant, ta sic perennitas generationis erat. Propterea addit Hippocrates: quod valde notandum, nam in hoc dissicultas vertitur:
Multaeque erant corporis partes assectae. Secundum illud quod in contextu lib. de atra bile notandum erat, est, quod exanthemata nigra dicat erupisse iis quibus alvus non fluxerit: quod hercle mirum est. Natura enim quovis sepe modo liberat iis quae ei molesta sunt. Sed quum varias disserentias dejectionum statuat , cur non exanthematon tot facit Sane credibile est adustionem omnibus eumdem aerem calidum & squalidum spirantibus contigisse; at quum peculiaris putredo non est, sed pro corporum natura variat, alias longe ratio est. Et non omittam quod scribit Galenus : suum aliis, in pesilenti eo satu alius Comm. ad abundaret succus , a satu noris hunc auxit, tandrem putredine excipiente , pari, M. fere putrefactio pro humorum collectorum disserentia variabat. Quo ex loco patet 3 aeris statum augere humorem : quod non tam credibile , quam si dicamus aeris impuri statum proprietatem potius putredinis & qualitatem inducere,
quam augere (T . Quod si auctio & cumulus humoris major siet , id ab
aere fit secundario tantum , nempe quia per contagionem quidam humor infectus & alteratus alium affinem & contiguum assicit. Quamquam ut tempestas aliqua dicitur procreatriX , ita & conservatrix esse solet.Tertium notandum is textu lib. de atra bile. Non febricitantibus multis, ait, talia exanthemata apparebant, eX pErgantis naturae vi: Id est, caeli inclementia succreverat talis humor, cujus natura quum non esset potens ad evincendum , ad excludendum valuit : itaque in cutim refudit. Atque ex hoc loco unam distinctionem exanthematon eliciemus : alia
cum febre apparent, alia sine febre ; si cum febre, si die critico , bonum , si modo abscessus sit par morbo et alia sine febre, illaque aut sequuntur peculiare temperamentum hominis , aut conditionem temporis e temperamentum aut totius corporis, aut partis et totius corporis , ut si totum corpus sit atrabitarium ; dum enim defaecantur humores , terminthi,
aut consimiles papulae apparere possunt; aut partis, ut si quis sit splenicus. Quod pluribus demonstraremus nisii jam ante hoc in libro docuissemus qui fiat ut in quibusdam eruptiones fiant in cutim aliae atque aliae pro
natura aut partis alicujus in iis, aut totius corporis et temperamentiam eo
Ilicavimus. Restat de natura temporis. Ergo si tempestas aliqua sit a DVatrix alicujus humoris, mox febres ab eo humore deteriore facto & putrefacto , mox sine febribus eruptiones exsistunt. Sic quum talis eruptio apparet, non statim de malignitate vereri oportet, nisi adsit febris & comitentur symptomata redo diae (g . Tertia est quamam ratio ejusmodi eruptionis 3 Vidimus enim quasdam mulieres quibus flatis temporibus papulae veluti nigricantes apparent, mox in toto corpore , mox in parte ueliqua. Et in nostra vicinia cui corpus squalido & sicco videtur esse temperamento , quae olim ab equo decussa pro mortua relicta est , & per os , rares, & similes partes sanguinem rejectavit, huic eae papulae cum pru-