장음표시 사용
281쪽
lore interno, febri, Quam ignem dixit Galenus in medium est protelatum . In sanguine vero ignis disseminata esse corpuscula nemo animi anceps esse deberet, quod clare ab effectu percipitur, calor enim adurens sub sensu cadit, ac in saltur Vario genere igneae,particula causticorum vim in corporibus ipsis exercent, id quamplurima aegritudines, quibus cutis corroditur, ac eorum , quibus a prunis pustulae,& crustae insunt, patefaciunt; sic de internae inflammationes, e cxternae,in quibus ignis persicus ab athali lixiviali ortum ducens
ignis particularum copiam continens Sc alia , quae suis corrosionibus, exiccationibus, unionibusque
ignem palam ostendunt. Nec pabulum deest interno igni sulphur enim in finguine perenniter
extat, quo deflagrato, harc facto exaugetur, O tuque arteriarum frequenter circulans sanguis
ignea corpuscula expandit unde ardentes Sc inflammatoriet febres, quarum ignis corporis arescentia, de lingua carboni non absimili, aquae multiplicatis lotionibus haud a siccitate recedente patescit, sulphuris item copiam non solum interne, sed per os, ter alvum ignece vaporationes expulsa manifestant, aliquando enim. flammas ab ore , alvo eructasse, aliquibus videre fuit ad- mi iluim, ut primo libro notavimus Ni-
282쪽
Nitrum, uariarum, ultra quod ex alimentis, ejus generis ac sulphur in corporibus abunde circumfluit,ad respirationem, motumque sanguinis necessario non deficit, ut eo per aerem inspirato, ignis vitae, vel cordis flaminita foveatur cimo agneis,ac volatilibus particulis in sanguine resolutis,uita eclypsim perpetitur, ut in malignis, venenatisq; morbis detegitur, in quibus veneno vitalibus igniculis profligatis , ater color, frigorisq;
sensus in corporibus adigitur, guae colores, caloreque orbata frigescunt, secus autem in vivetibus, quorum sanguineus color sulphuris redundantia praefert, quamobrem lucidam in corde, S sanguine flammam Carte sitis,i Bartholinus observase
fatenturi, dum vivo animanti arteriam pertunderent, egredientem anguinem ignescere sunt admirati, egomet ipse in proprii phlebotomiis,
ardentem fere ab accesse carbone in vena calorem persentit, descenties idem ab aegris audivi, imo fumantem sanguinem passim, ac urinam, quotidiana experientia demonstrat. Quare liquet cur dum calor in corpore perseverat,in flammula vivida extat, perlucent oculi, faciesque roseo ornatur colores, seminibus igneis pergentibus splendenti corpora; in syncope ve- iocosa cptis livescunt oculi, specitus obruitur,
283쪽
omnique nativo privantur calore. luce, unde Statius. f)Dulcia, qui linquit labentis lumina titae Nullus in exanimi corpore fanguis erat. Nec abs re Hel montius omnium nostri corporis operationum opificem suum Archeu calidum &lucidum facit, . illis brutorum operationes vitales a flamma in sanguine flagrante, ani-naales ab eadem in nervis lucente haberi maluit, hinc Ovidius Ceneum ex vulnere sangui fluo fabulatur. g Saucius birsutis lucidum de crinibus ignem
Quam opinione in olim docuit Democritus, dulumen ab igneis particulis prodire innuit, kPlato vitam in flammae speciem locavit, ac cure ccnsitis parum interest lucida sine calore persistere animaliumque calorem sine luce observari, facile enim extricatur, ea attenta ratione ad ignis semina, quorum aliqua sunt crassiora, alia tenuvia,Nnon ex aequo tactum, ii sum feriunt: sed ut sensibus Mancipati satisfiat, viventium calor, quem ignem probavimus, non solum ardore, torporum ustione, ut in variolis passim observatur, non
solum sulphureis, nitrosisque eructationibus ,
284쪽
sumo per universum corpus vagante, sed, Iucidis scintillis, fiammis patefit, ut data observationes in primo libro declarant cimo extrinsecus
tot animalium excrementa ignem continent, &conservata clucescunt, ut humana; in brutis vero equinus mus , columbinus , S alia , qua flam
mas edunt,non aliunde nisi ex corporibus , a quibus semina traxerunt ignea; animalia cnim nativo igne, sevisibili sustulta aliquando is culis non patulo, sed vero igne circumfunduntur. Inter Aristoteleos Patrem Arri agam h legimus haud speciem diversam inter coelestem , elementarem, animalium calorem naturalem in- tercedere asserentem . Dicimus cum commu-
ni eos calores csse ejusdem speciei quod pro- se batur facile, quia calor animalis fovetur calori re ignis, S Soli siquid in verisimilius yiten D cum dem calorem producit Sol, quem ignis in se ipso animali modo ad veritatem accedit pra se terea eodem modo calefiunt verbi gratia li- gna, Japides a calore Solis', aut ignis aliquasi tutum distantis, quo a calore intenso manus - Nonne ignis per Arist. aliud non est, qua tortari calor intensius , seu caloris excessust nec quisse potest tangens lapidem calidum,aliquantulum
285쪽
Drologia Topographica Lib. III 11
se dignoscere, an a Sole, aut igne an a manu cata, te factus sit, nec ullam differentiam sensiet ii utroque casu. Secundo probatur, quia ova se gallinarum, aut aliorum animantium, non mi iari nus foventur calore stercoris, aut ignis si superis clibanum ponantur , ut docent Conimbricen- D ses, quam calore materno;ergo calores illi suntis ejusdem speciei. Item radii in crystallo per reis flexionem, aut refractionem producunt ignem,
si ergo ille calor est eiusdem specie cum calore ignis. Haec Arriaga , qui si Aristotelico vinculo adstrictus non esset, sui ingenii acie hanc cabulam utique solveret. Nostratis ignis calor , quem accidens volunt Scholae,ignem ipsum sectatur,sin cujus substentaculo esse nequit: sed quaeso cui igni calor naturalis,& caelestis innititur in herere quippe respondebunt Aristotelici substanti Solis& camis hic colluctatio mihi non erit, sed ingenuum lectorem postulo mancipatum tot diverticulosum meandris haud errabundum, sic enim adistinctione substantiae,non eumdem specie calore confirmabit.At Plato in Thimaeo intimum nostri corporis ignem hujus ignis germanu Syncertique
per oculos emanare notat in quibus lenis, congestusq; ubique ignis,& caloris, tenuitate angulorucolligit, uti,& nos a Varia os guratione globulo-
286쪽
Ignem subterraneum ultra Κirheri observationes, sinostras hic adductas,conjecturis,l experimentis innixa probat Cartesius; imo ex illo ter- remotus oriri infert , quatenus extricatis scintillis,& in telluris cavitatibus,foveisque exhaltatis
citoque rarefactis magna vi carceris parietes ignes
concutiunt, subterraneus ipse dum per terreporos an spirat suo satiatur pabulo, absque eo quod ad deflagrationem se accingat, cum vero telluris spiramina occluduntur, ut deferveat necessisu est, sic sulphura accensa, nitro,aliisque immixta salibus,elastica vi pollentibus, igne impellunt,quiae stro percitus, majus expetens spatium terrae co- meatus impetuosis exhalationibus replet, illamq; quatit, ac in lentem motum cxprimit cujus rei conceptum dilucidat tonitrum , quod aera terrificum quatit, tellus ipso tremescit, imo si fortiori fit in corpore , magis id violentris eveniete Idem in bellicis cuniculis demonstratur, ubi pyrij pulviris grana accenso sulphure rarefiunt, sua spatiari nequeunt fragorem, violentiam, majora quaerendo spatia concitant, ad ipsam ergo ter- remotus explanandam naturam, nil melius ipsis cuniculis exponendum, pauca enim pulviris copia fortibus etiam de stabilibus rupibus inclusa
accensaque terram undique concutit,ac quo ma-
287쪽
gis solidam, eo vehementius elimina & majoris resistetite castris impetuosior motus impellitur, ut terremotibus integrae instria extremam ruinanti expertae sint, usque ad fundamenta proceri moles demolitionem sint passi, quod utique ex solo
aere:aut vento, telluris ventre incluso non fieret ut bene notat Du Hamel: thab ignibus vero subterraneis ob negatum spiramen propius causari plures sunt arbitrati Argumento sit ignovomoru apud Vulcanicas insulas, Vesuvium, AElnam observatio,non enim flantibus austris,nec fluctuLtibus undis,sed per totu quieta serenitate suborta, mugire deflagarique compertum est, quo tempore, terremotus urgere . Quidquid neget Hel- motius as igneum, ejusque exhalationem telluris esse motricem,sed non negaret utique si in vacuo pyrium pulverem montes, fodinas, Murbes evertere protulisse recordaretur: oblitus est quidem aeris locum per flammam non imminui, sed necessario augeri, imo bombardas, igneosque cuniculos illa nostri saeculi portenta Operari,& expanso pulvere, unico quasi momento accenso, sui millecuplum decies saltem flammae edeae Quibus nostra firmatur opinio absque aere igne haud persistere posse, eo enim exhausto perit , eoque
288쪽
aro Dominici 27Ottonicompresso suffocatur, terrestriumque elastitavi coercita patefiunt ignium formidabiles impulsus
Observatione dignum censeo, non ubique terrε- motus assiduos esse, nisi ijs locis, ubi subterranei ignes, ubi therrum euis ineralium fodinae obversantur , quod in utraque Sicilia nostris sub oculis extant, satisque ex globo terra demonstrat in sua pyrographia P. Κirheta Tellus vero , quae halini- tris scatet nimis terremotibus est obnoxia hinc secus maritimas oras salsedo terra meatus subit, ibique nitrum coacervat , explicat, argillota autem,&saxosa terra haud falsedine imbibitur, atque ad nitri productionem inepta est; unde omnium Regionum ab eo Κ tutissima est AEgyptus, ibi enim quicquid ex Nili lutulenta aqua concrescit, compacta est argilla,quae penitus aquam excludit ut in fluminibus, 4n Pado ob servatur, hinc AEgyptus tota ex tali terra constructa haud salsam in visceribus admittit aquam, ut inde alnitrum resultet hinc pro choronide
istituti, topographica descriptione , propriis,
aliorum laboribus decerpta conjecturam fundare conabor, terremotum ab igne subterraneo cieri
eumque sequi, ac ignem aquis, d salibus terae vesci, ut ex ignium positu patefiet.
289쪽
Drologia Topograpbica Lib. III. 4 11
Universum dissecat orbem immensus Oceanus in tres praTipue partes , quas magnas insula suo circumfluo ambitu Europa , Asia i Africa constituunt has prisca aetas perlustravit, sed nobis superio ibus feculis ignotam, aliam studiosa mortalium sagacitas reperi jt, ex Africa enim a Nigri ostijs Occidentem , Brumalem VerSti nova fuit comprehensa Terra priori cotinenti non absimilis, quae Christophori Columbi industria alijs adjuncta regionibus, America nostris temporibus nuncupatur, usque quatuor Mundi partibus Petrus Bertius alias duas adhibet, Articam nimiru, de Antarticam quapropter, ut recta via procedamus ab Europa, quam nos incolimus initium capiemus. ut a primo ejus sinu, a Calpe Hispania
pergimus, eaque Terraconensis Pyrinaris affixa , qui Alpes, de Pyrinari montes ob igne nomen duxerunt,Hiberiam a Gallia distingunt,& prope Pagum accopios ignes violentissima , ac visibili flamma ex latebris educti sunt , imo, Diodoro Siculo jenteit per Celtiberiam protensi ex motibus argenti vivi rivuli flammarum vi effluxere, ut incolis in maxit nas fuerint opes ad ipsas Pyri iaceas radices ubique balnea visuntur,ac Caeparia aut Antheiana Plinii,Baeticae sunt thermae. Nec
290쪽
Dominici Tottonidesunt Hispanis 3 Celtis balnea, tiarmae 5,minerae sulphuris,aluminis, mercurij,aliorumque , subterraneos ignes tellurem illam tegere satis indicantia , idque ex terremotibus, de Hispaniae & Galliae temporum vicissitudine clarum fit; ijs
vero non Dequentes,nec montium ignivomorum
series, sicut nec in Britannia; inibi tamen passi sulphure quidam crateres, de lacunae fumantes Idque plane aperit mirus Lusitaniae lacus , suteus ille in Ermini montis vertice situs , ut est Antonio Vasconcello SocJesuina aquas habens, quae aestuante Oceano fervent, hic juxta monasterium S. Hieronymi cum cellis i habitaculis ii rupe excisum in Monte Sintra ad aestum Maris ebulliendo intumescit. Quod ad ipsius Maris cuMontibus per arcanos ductus communicationem specimen est. Mons quoque extat a Conimbrica sex leucis distans secus Cutanhedium a Cadimam, cujus scrventes aquae sunt turbid , dc arenos e non plus quam pede a terra dissitae, Vulgo feret encas, a perenni,quo pollent fervore, quicquid injectum absorbent, ut integram arborem cum ramis, destri co absumant, ejus nec si ustulo in conspectum relicto, quodque mirabilius videtur, labentis u