Physiologia medicinalis

81쪽

ΗISTORIA PHYSIOLOGIAE. tur, formatur autem primo cor, poSte R Vsnae umbilicales. Rejecit denique A. ejus aevi opinionem qua crede bretur, mas Culos dextrum, et femellas' sinistrum occuPare latus, et ostendit, embryonem ante nativitatem sui respirare haud Posse. Eminuit intor Peripateticos ejus aevi philosoPhos et medicos THEOPHRASTUs Eressus.Ρ

tonis et Aristote Iis discipulus cs a. 290. a

Un r. n. , eadem ferme tenens eum isto Principia, ut Iibri eius de odoribUS Pt de Sudore testantur.

celebratur.

6 Μagna jam nunc pro constabilienda naturae scio nita posita Videbantur fundamenta, et aaXIt expectationem optimam celebris it Ια AI0xandrina Schola, Ptolomae orum ambitiosa P Iane liberalit rete α. 32O. R. Chr. n. ere tacunctisque praesidiis munifice instructa. A sophistarum et hominum indo Ctorum in γens co-Pia, quae IUCri causa eo confluxit, libro qui domauxit in numerum ferme infinitum ; ipsa vero sciontia detrimentum inde accepit maximum siquidem doctrInam Veterem Sui S corrum Doren commentis et So Phism retibus, Observata ne Nigorent, IPSamque anato mirem humanam , ad' hqriium iam grαdum e XCult rem, Oblivioni ferme inq

1l dis 1plina salutaris , quam Em Piri schola ca. 25ο - 28O. a. Chri n. iiserum origoronabatur,Η 1 Ppocrat Is prosequens doctrinam. emPIoam tamen Sectrebatur nimium, et tri his rationi multo minus ac divus olim praeconi o errav1t autem eo Vel maXime, quod anatomicas penitus reiecerit cobnitione. . Erat apholae om-

82쪽

1NGRESSUS.piricas fundator PLINIUS Cous, Hero Ph111 d1scipulus, atque SERAPION Alexandrinus. Hos se quebantur: APOLLONIUS; GLAUcIAS, HERAcLIDES

Tarentinus etc.

8) Cum Graeci per Romanos missoni devicti,

philosophorum , medicorum , rhetorum et Poetarum Caterva eX Omni Hellade , ex Asia et AEgypto , auri saerre fame provocata, Romam confugit , perque Italiam dispergebatur. Exortatum est Μ ethodicorum schola a. 1Oo. a. Chr. n. , quae Epicuream Plurimum sectati a

tur philosophiam. AscLEPIADES Bithynus inter primos celebra tur methodicos. Rejecta dogmaticorun et empiricorum f. h. n. 4. 7. doctrina , noVum Iscondidit systema, ab ipsa etiam Epicurea theorire quadam ratione alienum; Sequebretur Plurimum corpusculorum theoriam, Viribus occultis et daemonibus explosis. Fortuitus et ementorum concurSus rebuS omnibus dedit originem , et conjunctio eorum ad certam formaem certa efficit corpora; nulla datur Vis PrimItLVR, Solaquemistio et forma elementorum OmnI' Ponit Πα-turae Phreenomena. Animae est tiret tuS Seu Pneuma , quod Per respirretionem Producitur ; non habet organon certum , verum eX,St1t ubique, ubi subtilissima adsunt elementa Corporea. Α- tomi illae Per cibos digestos, Perque reerem Inspiratum in corpus deferuntur; CIbi dIgeruntur Per Sol am resolutionem in Subtiles SubstantIas, nec possidet ventriculus vim , quae eOS conco-quret; nutritii humoreS α VasiS attrrebuntur Vα- cui S. Primus erat ASCLEPI AS, qui SecretIoneS mechanica exposuit ratione, docens , Orgrena SeCrΘ-toria totidem esse colatoria, subtLIeS P tarticulas

3eParsintia ; simili modo od reliquas exposuit

83쪽

HISTORIA PHYSIOLOGIAE. 65 functiones , nullo habito respectu ad vitalem vim. Νervorum functiones ignoraVit penitus, set neglexit anatomiae studium. Colobrata fuit methodicorum S Chola per secula aliquot, habuitque sectatores Plurimos, qui Asclepiadis theoriam explanarunt et novis auxerunt adsertis. Inter ho1 eminuerunt: TΗΕΜΙSON1US ; EUDEMUS a. 63. a. Chr. n. ; Ant. ΜUSA; A. Corn. CFLSUS a. 3. post Christ. n. ; THESSALUS Tralles ius a. 6o. P. Chr. n.). Ipsa quidem physiologia ab istis nulla accepit augmenta ; Pa- thologiam vero ad simplicia reduxerunt principia strictum, laxum et mi Atumo , unde Salutaris ars ad rudes moX transivit homines. Floruserunt inter methodicos : SORANUS Ephesius cc. a. ΙΟO. P. Clir: n. , qui Partes genitales muli ob res sedule descripsit; MOSCHION, qui internam Uthri tunicam musculosam declaraVit; demum CAE LIUS Aurelianus c. a. 16ο. P. Chr. n. , cujus Ο- sera ad nostra temPora servata fuerunt.

9J Theoriam antiquam restituere alii itorum

conabuntur. Qui rejectum a methodicis pneu ma resuscitarunt, P neumatici tum dicti sunt; alii Vero , qui dogmaticorum , empiricorum et methodicorum systemata Simul scrutabantur, et nulli sectae adhaerentes ea Servarunt, Ructe Optima censebant, Eclectici seu Episynthe tici nominabantur. Pneumaticorum scholam

ATHENAEUS Cilix a. 68. p. Chr. n. fundavit;

oclecticis adnumerantUr AGATHINUS Spartanus , Anc HIGENES Apameensis, et ARETAEUS CAppa

dox, optimUS certo antiqui aevi post H i Ρ Ρ Ο -

1ob Inter maximas medicorum diversae se chae contentiones , dumque salutaris disciplina

84쪽

INGRESSUS.por sophistas et Plebem indoctam, quae Romae

curare aegro S tum 'udebat, jamjam oppressa ponitus 1 uerat ingenio Si S simus et maxime eruditus vir Statorem Se effecit Scientiae medicae. Claudius GALENUS PergamuS nat. a. P.

Chr. n.) pro Prium quidem non condidit systema, verum Platonis Philosophiam cum doctrina physica Aristotelis et Hippocratis conjunxit praeceptis c . h. n. 2. 3. 5.); DPiniones differenteS artificiose coagmentavit, et Oxstruxit aedificium , Sui S Certo erroribus refertum, quod Per multa tamen secula, tanquam

sacer medicorum C Oderi, Caeca Veneratione colebatur.

Negl cla ferme anatomia ac physio Iogia per

GALENUM pristino restitutae erant flori et novis auctae inventionibus. Quia vero lege et religione vetitum apud Romanos Git, humana scindere Cadavera, ea tantum , quae Alexandrini veteres invenerunt, de anni ome repetiit huma. na, additis observationibus, e brutorum sectione petitis. Utebatur autem hunc in finem sim iis plurimum, quas humano corpori simillimas putavit. Osteologia G. Plurimis scatet errori hus ; musculos invenit multos, antea haud descriptos ; angiologiam mutuo accepit a Horo philo; Venus e hepate, et arteri RS e corde

oriri docuit; arteriarum anastomo Sin Cum venis advertit, Sanguinis tamen cireuitum haud noverat; ΠΟVit Vero Canalem arterio sum in em

Bryone, ejusque usum; foramen ovam in septo atriorum cordis descripsit , et indicavit ojus a partu mutationem ac dignitatem. De cerebro et nervis multa docUit G. vera et utilia: est cerebrum, ut probabile videtur, animae rationalis sedes, dum in corde animo Sitas et ira,

85쪽

HISTORIA PHYSIOLOGIAE. 67 atque amor in hepate resident non tomperat

cerebrUm, Ut ARISTOTELES docuit, cordis calorem; Viget Vero inspiratio et e Xspiratio P neumatis, quod in cerebri caVis generatur ἔ agnOscitur autem hoc alterno encephali motu , et suscitat ea cerebri respiratio animae functiones; glandula pinealis pneuma e medio cerebri cavo ad cerobelli defori cavo am; generatur in caVisen cephali et mucosus humor , qui per os cribro sum ad nares et ad palatum defertur. Describit G. corpus quadrigeminum, septum pellucidum et corpus callosum. Nervi sensationi inservientes cuncti e Cerebro nascuntur; qui motui inserviunt, duriores sunt, et oriuntur e medulla spinali; fiunt tamen aliqui nervi sensiferi

in sUo decursu simul moVentes ; partes , quae nervis destituuntur, cor, arteriae et Venae, Sen-Su Carent. Descripsit G. et nervos singillativos cerebri, quod cognitiones anatomicas ejus Porro testatur , licet errorihus non careant hae de scriptioneS.

Instituit vir ingeniosus experimenta plur;

ma, quibus partium animalis corporis usum iIIustrarct Conabatur : rescissis et deligalis nervis Ostendit, muscularem motum a nervorUm de pendere influxu ; arcebat animalium Vocem ,

vincto recurrente nervo , resectis costarum musculis et destructa spinali medulla; voluit aliis ostendere Periculis, aerem existere inter plou eam et pulmones etc. Peripateticorum in physiologia plurimum se quedatur systema: statuit tres cardinales Vires : V i t a 1 e s , animales et naturales. - Vitales resident in corde, ponunt ejus motum , qui medio P neumatis artoriis communicatur ; defertur aliquid aeris subtilissimae formae, cum e Xigua potias quantitate mi-StUm, Per Venam arteriosam in Sinistrum cor ,

86쪽

INGRESSUS.

obi sanguini miscetur, ejusque suscitat motum;

respiratione Sanguis refrigeratur , simulque re purgatur a nocivis et fuliginosis particulis , et inhalatur aer vitaliS Peragitur autem respirationis actus diaphragmate, CooperantibUs musculis inter costalibus. - Vires animales resident in Cerebro et operantur medio Pneumatis , quod Cum Sanguine eo defertur , eque Vitali spiritu paratur : inde igitur est, quod anima Cum Corsore mutetur, ejusque officia a CorsorIs depen-doant conditionibus. Sensus operantur Per P neuma et Vires , quae animae Sunt Suhjectae. Vires naturales sedem habent in hepate , et pera gunt suas functiones medio sneumatis , quod

Per omneS Circumit Venas. Functionibus naturalibus adnumerat G ALENUS generationem, nutritionem et incrementum. Generatio peragitur

communi actione et Pari energia utriusque seXUA ; pos Sidet femina omnes genitales viri

Partes, quae Solum Ob Calorem minorem in imo Teconduntur Corsore; OVaria Veri sunt testes, genuinum SPerma fundentes , quod cum virili Aem1ne mi Stum , embryonem generat. Uterum

ot funiculum umbilicalem in bestiis solum Per- Vestigasse Videtur G. , Cum adserat , totidem adesse uteri CRVeas , quot adsunt in feminis mammae, et quatuor describat umbilic alia vasa unumque Urachum. Rejicit evolutionis thooxiam , et statuit Veram epigenesin, ad quam

SEXUS uterque Concurrere necessario debet; defendit opinionem Veterum, qua credebatur, in teste dextro masculos , in sinistro autem femel Ias generari. Embryo attrahit sanguinem oplacenta , vitali spiritu impraegnatum: e sanguine exolVuntUr Carnes et viscera: e Sanguine cum spiritu misto vasa formantur: ipsum denique cerebrum e Solo evolVitur semine.

87쪽

H STORIA PHYSIOLOGIAE. 69 Exposuit GALENUs naturales vis erum sunctiones per Vires occultas cattrahentem, re tinentem, alternant om et expultri me e m). Docuit quippe, omne Viscus eam POSSidere Proprietatem, qua id, quod sibi proficuum

est, et nutritioni idoneum, attrahat, eo uSqu retineat, donec illo saturetur, atque ita mutet, ut corpori adsimiletur; id vero, quod noci Vum BSt Corpori, pro sui aptot eliminatione. His igitur principiis nutritionis , excretionis et reliquarum functionum animalis Corporis superstruitur theoria. Μotus musculares naturalibus quoque adnumerantur functionibuS, et e X ponuntur eorum leges ex antagoni Smo ς officia autem musculorum e Contractione', relaxatione, loco motione et tonica tensione explicantur.

Cum principia dynamica explicandis functionibus sufficere GALENO non videbantur, A r istotelis exemplo inductus, elementarem adiecit theoriam: ab elementis corporum primae

pendent quaIitates, quae in sensus haud incidunt ; mistio autem elementorum tem p e-rios) secundarias constituit qualitates,

quae sensu perceptibiles sunt. Maxima est at tractio materiae illiUs, cujus qualitates elementares organi attrahentis qualitatibus plurimum respondent. Quatuor cardinales Corporis humores istis quoque respondent qualitatibus; sanguis primis tantum constituitur qualitatibus, siquidem elementa in eo contenta mista haudita sunt, ut unum prae ceteris dominetur; praevalent autem aqua in muco, ignis in bili flava, si torra in bili atra; hinc igitur est, quod hu- moros isti sint est crementitii, quodque ad tem-

Peramenta Concurrant.

88쪽

Iisdem principiis superstruxit GALENUS Palliolonum , Puarmacologiam et therapiam , et condidit systema, quod per aetatem barbaram et inertem, Pluribus seculiS durantem, domi

II istoria aevi medii. Non multo post Galeni aetatem Romanα

gens effeminato luxu fracta et dira Imperato rum tyrannide oppressa , atque barbarorum ΡΟ-vulorum incursionibus adsidue vexata, in har-haram fere recidit ruditatem, quo artium bonarum et omnium literarum cUltus penitus e X-shinguebatur. Disciplina tunc medica cum reliquis scientiis perdita penitus fuisset, nec modo vestigium amplius Superesset antiquae gloriae, ni Arades , ardore singulari inflammati, interpretibus Praecipue Nestorianis sec. V.

B. Chr. n.9 , Vetera accesisSent et Conservassent monumenta, Haud tamen prospero Satis SuC- cessu scientia antiqua transire ad Arabes poterat , cum in linguas traducta fuerit cara Dicam

et syram , alienas ProrsuS a materno litera-Yum sermone , et interpretes ipsi Graecorum

Praecepta haud bene intellexerint. His accedit, quod disciplina medica monachorum et an a Cho aestarum vilibus tradita fuerit superstitionibus , quodque anatomia, historia naturalis et observandi ars neglecta penitus fuerint.

89쪽

ΗISTORIA FHYSIOLOGIAE.

71 IJ Floruerunt quidem insignes in HispRnia,

Arabibus subdita scholae , ad quas Christiani monachi per aliquot adcurrerunt secula, ut haustam ibi scientiam in patrias reportarent terras; et renatae fuerunt literae in Italia, restituta aliqua ex parte humani generis libertate; at Servilis animus et nimia erga vetere S SCri Ptore S reverentia , scientiae impediverunt Progressum. Etenim philosophi ultra Aristotelem aut Platonem, an atomici ultra GaIenum, et medici ultra Hippocratem sapere non audebant , unde Physiologiae ea Periodo accedere nec quidquam potuit. A soculo XIII. scientiae variae et ipsa etiam

modica disciplina in aulis regum Angliae, GaIliae , Romani imperatoris et pontificis coli plu-

Timum coeperunt; erectae etiam fuerunt academiae ot publicae institutionis seminaria. Factum hinc est, ut initio seculi XVI. plures iam Gorint in Italia et Gallia medicinae professores , qui naturam ipsi scrutati, Hippocratis et Galen i praecepta critico subjicere ausi sunt examini. Pertinent huc Jo. ARGENTIER Pedo- montanus ; Laur. JOUBERT; Guil. RONDELET ; ot Hier. CAPI VAccI pro f. Patav.9. Reiecit horum Primus spiritus multiplices , quos schola Gale-nica Pro Variis corporis constituit officiis ; docuit animae vires singillativis cerebri partibus alligatas haud esse, adeo, ut dici non Possit, vis moriam huic aut illi en cephali parti inhao-rere ; negavit Venarum e hepate Originem, et multas enunciavit contra scholam Veterem veri

In Germania complures erant sordati viri, qui operam contulerunt ad illustrandam mentem humanam, ad restituendam intelIectus ac

90쪽

INGRESSUS. et .

rationis libertatem et tollendam superstitio

nom. Plurimum etiam Contulisse videtur cele-

Dor illo DUDITH ab Ilo RENOVIT ZA HungarUS BU- densis nat. 1533:). Imperatoris FERDINANDII. Prius a consiliis intimus , episcopus dein Tiniensis et Quinque- ecclesiensis , cleri H Ungarici ad concilium Tridentinum celebratissimus Iegatias , ac posts a legationis in Polonia secretari Us , plurimas protulit de re medica Veritates , adeo , ut maxime eruditum ejus aevi medicum fuisse pu-3ares. Monuit autem, praeiudicia maXime esse cavenda in disciplina medica ; Gaioni theoriam critice e Xaminandam , eaque tantum retinenda es Se, quae Optima Videntur et vera : explosit denique caecam et superstitiosam in nUmerum

ternarium , in amUIeta et similia fiduciam. Non obstante lamen mentis hac libertate , nullum unquam fuerat temPUS , quo humanum genias, Germanica cum primis nutio, tantum ac modo prodidisset furorem fanaticum, inque mysticismUm et 5 Uperstitionem Omnis generis Pro-psensionem. Grassaban Ur igitur ea aetate agyrtae , alchem istae et Praestigiatores , qui ple- hem indoctam, sub larva saepe religionis , fal-1ebant. et) Sub hoc rerum situ vir acri ingenio et ardonte imaginatione Praeditus , omni tamen

respectu rudis , Scholae Ch emi Co- mysticae,

quae sp agi rica dicebatur, a. 1525. fundamenta jecit , cui illiterati non solum, sed plurimi etiam medicinae ProfeSSO res per Germanium et Galliam adhaeserunt.

Philippus Aureolus Thoophrastus PABΑcELs Us Bombastus ab Holientio im Helvet. t 1541. J is orat, qui doctrinam GA LENI Tu dissima superstitione, the Osophisticis ac my-