De febre nervosa : dissertatio medica, inauguralis ...

21쪽

DE FEBRE NERVOS A. Is

quamdam liquidi arteriosi conditionem, fe-hrium causam proximam, quidam posuerunt auctores ; errasse autem Viros egregio8, retentiorum monstravit industria simul et sagacitas. Crustam etenim illam imminutae fanguinis cohaesioni deberi, nec aliud quam solutam glutinis partem esse ostendit. Nonnulli materiae cuidam in corpus receptae, ibi mutandae, indeque iterum ejiciendae, febres tribuerunt, et evina pio variolae hanc sententiam sustinere contenderunt. Sed nihil tali probatur argumento ; cum in Variola febris saepe ante eruptionem completam solvatur. Adhuc alia investiganda ma-Met opinio; eorum nempe qui febrium causam bilem vocant, qUam tamen sympto-ma tantummodo appellaverim. In stadio frigido ac debili corpore, sanguis, cum ad artus et cutem debito rivo propelli nequeat, interiora versi 8, praecipue in Venam Portarum, accUmulatur ; inde, emulsis vomitu

ductibus biliaribus, inusitata copia educitur bilis, cujus secretionem auget, ubi adest tempestas aut regio calida. Ut febris igi

22쪽

eo DE FEBRE NERVOSA.

tur causam proXimam inveniamus, ad alia confugiendum. Ad ea quae febris initio

accidunt, attentum VertamUS animum. Frequens rigor aegrum Occupat, perspiratio supprimitur, et cutis speciem prae se fert anserinam. EX his omnibus, sanguinem ad artus minus libero cursu transire, et Vassecula in cute spasmo constringi, patet. Quum vero simili se adjungant multa debilitatis . signa, qualia, an OreXia, naUsea, Vertigo, aliaque similia, spasmum istum eX atonia pendere pronum est credere. Facultas quae renixum suscitat, Vis Naturae Medicatrix audit ; nempe, voce ista designatur oeconomiae animalis lex quaedam, quae corpo mis injuriis obviam ire creditur.

RATIO SYMPTO MATUM.

Singula quae in historia narrantur symp- tomata fusiu8 evolvere, propter angustos dissertationis limites, minime licet. Hoc

autem

23쪽

DE FEBRE NERVOSA.

autem cujusvis ingenui assensu concedetur: Nempe, ex debilitate in solidis et proclivitate ad putredinem in fluidis, signa, a quibus Praecipue periculum est, pendere; scilicet,

resolutae sanguinis texturae maculas, Vibice8, di arrhoeam, et sudores foetidos, Vis nerVΟ-sae imminutioni stuporem sensusque imbecillitatem facile referimus. Ad pulsus velocitatem duo concurrunt, nempe, natUra ad causam laedentem superandam suscitatur ;simul cor, dum, propter fibrarum debilitatem, contentUm sanguinem, Unaquaque systole expellere nequit, ad frequentiorem eXcitatur contraditonem.

Ab unico quovis symptomate ViX certa prognosis deduci potest; imo plura simul collecta in errorem saepe forsitan ducunt. Quae sequuntur tamen plerumque prospe xum eventum pollicentur : Delirium mite

24쪽

αl DE FEBRE NERVOSA.

aut nullum, vires parum imminutae, lingua humida, cutis mollis, sudor lenis, vino pulsus firmior factus, stupor ac tremor imminutus, et symptomata, in UniVersum, nervosa mitiora reddita. Sub morbi finem, urina turbida plerumque sanitatis redeuntis signum erit; sed aliquando, sanitate redeunte, cruda est ; multi enim convaluerunt quibus nullum erat in urina sedimentum. Ex duplici symptomatum genere periculum Cernitur: Magnam nempe debilitatem et praecipitem humorum in putredinem proclivitatem ostendentium. Prioris generis sunt, vox mutata et debilis, simulque morosa et celeris, visus hebes Vel caligans, delirium,

vigiliae pertinaces, sensus imbecillitas, pulsus debilis, artus frigidi vel torpidi, ad animi deliquium, in situ erecto, propensita8, respiratio debilis, ventriculi debilitas, qualis peranoreXiam, nauseam, et Vomitum ostenditur. Excretiones invitae a sphincterum

paralysi ; deglutitio dissicilis, a musculorum

faucium paralysi. Tremulus linguae motus. Secundo generi referuntur victus animalis

25쪽

DE FEBRE NERVOSA: et I

malis fastidium, nausea, satis ardens, acidorum desiderium, sangui8, eX Vena eductu8, non Pro more coactus ; sanguinis, sine impetus aucti indiciis, partibus eX Variis, effusio ; seri flavi sub cuticulam effusio, ab enfusione sub cutem maculae pelechiales, quo magis rubent, eo meliori8 omini8, quo magis livent aut nigrescunt, eo prioris, pessimi, si, pro maculis, Vibices eruperint. His ubi accedunt dejectiones frequentes, laxiorra, et foetidae, sudores olidi, et corporis totius Odor cadaVerosus, mortem in Propinquo estane dubitaveriS.

METHODUS MEDENDI

Ex perspectis febris nervosae causis, harumque essectibus, tria medendi consilia oriuntur, scilicet: I. Solvendus vasorum cutis spasmu8.

ΙΙ. Removenda debilitas, vel huic obviam

eundum.

26쪽

a DE FEBRE NERVOSA.

III. Praecavendum a putredine, vel haec corrigenda. Spasmo solvendo conveniunt, Emetica. Diluentia. Sales neutri . Fotus tepidUS. Emetica. -Ad evacuandas ventriculi se

des, emeticum, morbi initio, exhiberi debet. Sic n elius quoque promovebitur sanguinis circuitus. Mirus inter ventriculum et cutem consensus intercedit. Quicquid illius fibras excitat, ad hanc humores elicit, vasisque cutis tonum restituit. Minus tamen hujus loci erit plena vomendi actio, quam parva emetici dosis, subinde ad nauseam ministrata. Caeteris omnibus palmam facile praeripiunt praeparata ex antimonio ; dum etenim effectum suum cutipotentius impertiuntur, alvum leniter subducunt. Duo praecipue anteponenda, Π Cm-Pe, calx antimonii nitrata, et tartarum emeticum. Hujus in aqua solutio, partitis vici bus, apto interposito temporis intervallo, datur, donec effectum edat ; illius pulvis ad

grana

27쪽

DE FEBRE NERVOSA. ets

grana tria, quinque, Vel septem exhibetur, tertia vel quarta quaque hora, donec vel nauseam, vel sudorem, Vel alvum mOVeat. Ministratio circa meridiem vel Vesperem incipiat; tunc etenim exacerbatio, etsi non semper manifesta, evenit. Diluentia.--Potus aquei recepti in vasa sanguifera, horum contractum lumen ampliant, secretiones adjuvant, et sic spasmi solutionem expediunt. Quo libentius bibat aeger, haud parvi momenti erit liquorum elegantia. Optimi sunt serum lactis, aqua pura, deco num hordei, et lac aqua di

lutum.

Sales neutri.-Stadio frigido, si hujus initio ministrentur, finem imponunt, et calorem accelerant, sales neutri. Multum itaque ad sudorem lenem eliciendum, adeoque spasmum tollendum, valeant necesse est. Acidum cum sale alhalino fixo opportune conjungitur, Vitriolicum, propter majorem copiam, in castris usurparunt medici, sed nativum vegetabile gratius erit. Sal tar-

D tari,

28쪽

-6 DE FEBRE NERVOSA.

tari, quippe ex alkalinis purissimus, anteis

PonendUS. Folus apud antiquos, usus multum invaluit; et a recentioribus nuper renovatus est. Calor modicus vasa extrema leniter stimulat, et humiditatis aecedentis ope relaxat, hinc spasmo solvendo aptus. Panno laneo aqua tepida madefacto, saltem per horam unam, perfricentur manUS,Crura, Pedest Ue; totum corpus made facere molestum erit, forsitan etiam periculo non carebis, ne universa aquae calidae

applicatio vim debilitantem exerat. Si aeger fotum facile ferat, si inde sublevetur delirium, sommusque superveniat, utilis recte pronunciabitur. Alia antispasmodica, qua lia camphora, moschu8, et gummi asae' foetidae, a medicis aliquando usurpata sunt;

omittenda tamen videntur, ingrata namque medicamentorum farrago aegrum fatigat, et ne utiliora fumat, impedit. Ut removeatur debilitas, vel huic occurgatur, utilia sunt: Tonica, Stimulantia.

29쪽

DE FEBRE NERVOSA. 27

Stimulantia. Irritationum absentia. Tonica.-Sub hoc capite, me quidem ju dice, recte collocantur Cortex PeruVianUS. Aer fixUS. FrigUS. Cortex Peruvianus. - Nondum conVenit, Utrum cortex Ρeruvianus in fluida, an insolida, prius agat; qui litem dirimere volu erit, corticis effectum attento secum animo reputet. Febris intermittentis, nulla obtinente putredine, paroxysmo redituro OC- currit. In Ventriculo, postquam ibi dies octo mansisset, teste celeberrimo Aliton, inventus esto; et diebus aliquot post: ministrationem, uti Cullenus memorat, rejectUS. Ex his omnibus, conciliando nervis Ventriculi tonum, qui inde in totum genUS nervosum diffunditur, cortex agere VidCtUr.

Sed parum valet, nisi detur pulvere, et lar ga dosi, nempe, in adultis, saltem ad se mundiam indies. Ubi inauseam mOVet,

30쪽

DE FEBRE NERVOSA.

ex lacte ebutyrato, feliciter saepe adhibe

tura

Aer Ixus. - An vinculum sit aer fixus, quo rerum partes inter se nectuntur, assirmare non ausim ; certe in morbis a debilitate pendentibus multum commodi affert.

In typho et angina maligna saepe prodest ;et in dyspepsia, quod quidem minime ambiguum exemplum est, feliciter ustirpatur. Scorbulo nullum potentius remedium quam victus vegetabilis ; hujus autem, in isto morbo, utilitas aeri fixo, quem plurimum res vegetabilis continet, tribuitur. Aeriquoque fiXo, aquae mineraleS, et caeteras inter, celebres illi spadanorum fontes, uti lucidis probavit experimentis clarus Broch- lesbius virtutem debent; tales autem liquores, summo cum fructu, bibunt quicumque morbis aut intemperantia debilitati sunt; idem de foeminis, fibras delicatas a natura vel frequente abortu adeptis, dicendum. Duplex erit aeris fixi ministrandi

ratio ;