장음표시 사용
11쪽
prooemium congruens satis ostendere: scuti neque quicunciue arbitrantur hoc genus ser- imonis fuisse ab Hippocrate usurpatum ten- itandi gratia illos qui ad artem accedunt.Verum enim est, quod etiam a Platone dicitur, hac maxime via periculum fieri illorum animi , qui quamuis artem sunt percepturi , si
magnam atque difficilem esse eius perceptionem ostendamus. At hoc haudquaquam per librum,sed per mutuos sermones agitur. Neque mihi congruens videtur pirae lenti commentationi: siquidem prooemium oportet iis,quae sunt in libro scribe iida,consenta. meum esse.Nisi et equissentiat,omnium librorum primos esse legendos aphorismos, atque ideo in prooemio commentationis. communem fecisse de uniuersa arte sermo-Dem e per hunc volentem Ostendere , non posse unumquenque pro suo arbitrio artem
discere Medicinalem, quae longa sit,sed illos
tantum quibus suppetat tempus ad discendum, & sint natura ad hoc aptiores. Quod si omnino probabile appareat, hanc totius artis communem esse praefationem: neque illi sun veprehendendi, qui aiunt Hippodr.causam assignatia , ob quam commentationes scribere oporteat .Fecit autem & in libro qui inscribitur, omnium lectrionum
12쪽
commune prooemiuna, queibadinodum in eiusdem libri expositione fuit a nobis ostensum. Quicunqtie igitur vel doctrinae modi, vel omnino commentationum necessitatis volunt causam in prooemio assignari, mihi videtur eorum sententia praeferenda. Nam serina doctrinae apta oristica , quae omnes rei proprietates quam breuissimis verbis circun-seribit , est illis utilissima . qui volunt breui
tempore artem docere longam. Atque hoc omnino , videlicet scribere commentationes , ob id quod vita sit breuis , si ad artis
magnitudinem conferatur, summam habet prae omnibus aliis rationem. Nemo enim nostrium sufficiat ad artem simul & constituendam, & absoluendam : sed satis videri debet,si quae multorum annorum spatio priores inuenerint, posteri accipientes, atque his addentes aliquid, illam aliquando compleant atque perficiant. Vel enim propter istorum alterum,uel propter utrumque,mihi videtur tali esse usus prooemio,ac si ita scripsisset, Ouoniam artis magnitudo vitam eX- cedit hominis,adeo ut ab homine quantumuis diligenti, ac labo ilota non possit & in-ehoari,& ad finem usque perduci: propterea perae precium est, quae quisque cognouit,ea mandare literis. & tradere posteritati commenta
13쪽
mentationes, quae rerum docendarum2 natu
ram omnem diligenter ac cito , & sermone dilucido interpretentur. Quod vero ars longa sit, verba haec quae subsequuntur, ostendunt : Occasio pr/ceps , experimentum Uero
pertesuosum . iudieitim autem dinficite. inasi ita dixerit,Vita breuis,ars vero longa : quoniam & occasio praeceps , & experimentum lpericulosum , & iudicium dimelle. Propter lia hoc enim & ars longa , quoniam occasio agendorum in ipsa est admodum praeceps, l hoc est angustissima, & ' fere momentanea. Et praeterea quum sint duo instrumenta per quae remedia inueniuntur , ratio scilicet, Mi. breuise experientia: haec quidem est periculosa ratio simi tὲ- vero dissicilis , hoc est, non facilior altera loris. cognitu. Vera autem esse quae dicuntur, non est diffieile paucis ostendere. Occasio eri impraeceps est propter materiae t fluxum : dico
της εἱ- autem corpus, quod continue fluit, & mo- νηι υ- mento temporis transmutatur. Experimen-λίω prο- tum autem & ipsum periculosiain , materiae pter aria ratione. Neque enim lateres,lutum,ligna, la-rω ma. pides, tegulae, & coria,ita artis Medicinalis, u=iam. hcuti aliarum materia sunt: in quibus multis modis impune licet experiri, & circa mate-xiam exercitari , & in omni theorematum
meditatione versari: quod in lignis fabri li
14쪽
gna ij faciunt,in coriis coriarij.Ligna enim dc corium si male tractando destriaxeris, nullum exinde periculum. In corpore auter, humano illa experiri quae non' lunt experientia comprobata non est citra periculum, fcum mala exportentia ad totius animalis interitum terminetur. Quinetiam iudicium,
est autem ratio ipsa iudicium,quoniam per ea, quae sunt facienda , iudicantur j difficile icst: verum inquam iudicium , seu vera ratio
non facilὰ inuenitur: quod multitudo sectarum & opinionum in arte ostendit Medicinali. Neque enim si veritas esset inuentu facilis, tot ac tanti viri qui illam perquisierunt, unquam fuissent in tam contrarias sectas diu Partiti .Empiricis vero non videtur ratio duci iudieium , sed illorum quae per experientiam inuenta fuεre, auxiliorum diiudicatio. Nam,ut verum fateamur,& haec dissicilis est, S prope inexplorata,quando multa remedia adhibita sumunt aegrotanti, & aliquod illorum in causa fuisse dicatur , ut aeger vel melius se habeat, vel deterius : quem si sorte . contigerit primo bene dormisse, deinde unctum nisse,& postea emplastrum adhibuiise, deinde clysterem , vel ψontaneam habuisse ventris deiectionem, & deindecomedisse, Mrales assumpsisse cibos , & post haec Q Π
15쪽
seu sisse iuvamen vel detrimentum: non facile dictu est, quidnam eorum,quae circa ipsum saeta sunt,aut iuuerit, aut nocuerit. His igitur ex causis omnibus iudicium perdifficii re est. Iam igitur sermonem totum uno capi te
colligamus Ars quidem longa fit , si eam
unius hominis vita metiamur.' Expedit aurem relinquere posteris commentationes, praesertim compendiosas atque aphoristicas.
Nam talis doctrinae modus , & ad primam disciplinam, & aiuilla quae didicerimus memoria retinenda; vel si tot te obliuio intercia derit , ad memoriam. reuocanda utilissi nus est: Consonant autem his & verbasquentia Nam ut quidem prooemium secerit ad commentationem, & ad ea quae in ipsa scribenda erant,convenienter subinferens haec protulit verba , solism oportet proflare seipsum op portuna facientem,sed is agrum, assidentes, exteris .Si quis,inquit,aliquando diiudicaturus est,quae in hoe libro scributur,qua tum habeant veritatis , non solum se ipsum praestare debet opportuna facientem, & nia hil, quod aegro possit conducere,praetermittentem : sed & ipse aeger parere Medico debet,& in nullo propriae indulgere voluptati eministri etiam donei assideant,oportet,& ut exteriora omnia adsint apparata. Nam pro-
16쪽
Pter illa plerunque vel praecognitionem, vel Curationem, vel utraque interrumpi conti gyr. Exteriora autem sunt habitationes idoneae, vel turbarum plenae,uel omni turba vacantes;& pr terea quae nunciantur aut aguntur, quae iram, tristitiam, aut aliquem alium. .
a Techum infligunt aegrotanti, sicuti & illa quae soporem nocturnum abrumpunt aliquando : quae prope infinita possunt contingere. Si igitur,inquit,haec omnia bene & rc- se habuerint, nihil eorum quae in hoc li-bto scribuntur,salsum esse inueniatur.
ει perturbationib- veniris vomhἰbus stoniinis , si talia purgentur, qualia purgar. oportat, conferg, , Duiter frumi: sin minus, contra. Sic o vasorum inanitiis si talis fiat, qualis fieri debet, constνt 9 bene tolerante smminus , contra. Inoicere itaque aportet en re
17쪽
Non de quantitate eorum Quae euacua
tur, sermo ipsi est,ut nonnulli uini arbitrati, sed de qualitate tantum, ut manisestant duo verba , scilicet, & qualis. Nam in iis mae sponte fiunt evacuationibus ita dixit, Si qualia oportet surgari pur ιntur , confert, iter ferumt. In aliis vero quae a Medico, Si qualis f/ri debet, ita fat. Atqui potuisset di-' cere. Si quantum purgari opostet,purgetur;& rursus, Si tanta fiat, quanta debet fieri Hoc idem ostenditur & ex verbo purgari.
Neque enim simpliciter dixit , Si qualia
oportet euacuari: sed, Si qualia oportet purrari. /Est autem purgatio , humorum qui sua qualitate molestant,euacuatio.In his itaque multi delinquunt expositores , qui neque verba neque hominis mentem reiste percipiunt. Adhuc autem magis peccant,cum Uasorum inanitionem alij pro inedia accipiunt,alij pro venaesectione. Hippocrates siquidem Oini em euacuationem solet ab eue- tu nominare vasorum inanitionem : quoniam in omnibus euacuationibus contingis vasa inaniri. Sermo igitur muic ipsi est de qualitate eorum quae euacuantur. Sicuti autem semper adhortatur, ut quae recth a nat ra fiunt, etiam in artis operibus Medicus iuutetur : sic & nunc idem agit, a spontinis
18쪽
euacuationibus suam exorsus orationem: in
quibus si qualia oportet purgari purgentur, ' hoc est,ea quae corpus infestant)confert. & leuiter ferunt. Qu0d si aliorum fiat evacua,.
io, & non eorum quae corpora nosti a molestant,contrarium euenit: neque enim co
fert , & grauiter ferunt aegrotantes. Eodem L 'pariter modo, si Medicus moliatur aliquam
facere euacuationem, eorum esto quae cor-- .pora nostra molestant, quemadmodum Min aliis locis humorem noxium praecipit euacuari, neque alterum illi in euacuatione praeferri. Si igitur pituita superabundet,hanc' omnino oportet euacuare: flaua autem bile vel atra infestante , abstinendum est a pituita, & bilem infestantem euacuandum. Sic & si humor sanguineus in corpore modum excesserit, sanguinem euacuari oportet, sicuti & serosam eius partem , si haee fuerie si perabundans. Humorem autem superabundantem ex colore debemus coniectare, nisi aliqui sorte in profundum recesserint. xolor . enim similis es' rescit humoribis,msi in1νore- fluv-rint. In iis ergo praecipue qui rotrocesserunt, & non sunt aequa portione per to-.πημι tum corpus diffusi, oportet inspicere regio-mem , & anni tempus, & aetatent,& morbos, ,
19쪽
bus conueniat aut non,Aios,vel talis humo- ris facere euacuationem. Habet enim Avivisquisque humor in corpore supereXce-Aens indicia propria: de quibus deinceps plenius dicemus. Persectae tamen gratia co- lgnitionis, inspicere oportet tempus anni l. quod praesens est, & regionem in qua degunt aegrotantes , & eorum aetatem , & ipeciem aegritudinis. Sint enim,si ita contigerit, flavae bilis in corpore abundantis indicia, isimul cum ipsis inspiciendum erit, si tempus est aestiuum , si locus est calidus, si aeger ita aetatis vigore consistit. Eodem modo &in pituita considerandum,si adsit hyems, si regio frigida, si homo senex. Et praeter haec. omnia ipsam morbi speciem inspicere oportet,veluti quod tertiana si ita contigerit)fita flava bile modum excedente, quartana ab atra,quotidiana a pituita,cancer ab atra bis te,erysipelas a flaua,atque eodem modo singulas aliorum morborum species. Si enim
haec omnia distinxerimus, firmius atque sta- lbilius ad noxij humoris euacuationem Per- lueniemus. Illi autem expositores prae aliis liveluti absurda dicentes repudiandi,qui pi tant ipsum de sola inedia quae adhibetur in febribus,sermonem habere , cum tamen series non nominauerit, &sermo fiat de om-
20쪽
hibuslia uniuersum quae sunt praeter naturam , quorum nos docet ' intentiones ; ad ' Seves quas respicientes nos oportet inuenire non stu -- . quantitatem, sed . qualitatem euacuationi S. steditu Nana de quantitate,sequens disserit aphori Lmus. Quo autem morbi tempore aggredi oporteat euacuationem , & quo modo ipsa sit facienda , in aliis deinceps dicet aphoris. mis: quale neque nunc mihi de his dicere est necessarium. Sic enim nostra doctrina non ret sapientior, & nostrae commentationes ad immodicam & minime necessariari pro- lixitatem peruenirent.