장음표시 사용
71쪽
hebit autorum capita . sententiasque eorum quasi per saturam acquiret: suae meditationis advocabit obstetriciam manum , soler-iti. ingenii aciem intendet ; omnia diligenter. , versabit. qiuestionem si finita sit , ad infinitam avocabit, circumstantias perpendet: hine latibula argumentorum lustrabit , eruet quaecunque ad conciliationem , fidem , motum faciunt. Delectum habebit copiarum . levia
quae sunt & futilia rejiciet plane , eNautorabir, casiabitque , ut isti loquuntur : quae virtute valent & pondere . distinguet etiam ; ut.Velites expediantur , in acie stent Hastati . Principes collocentur medii , subsideant in postremis Triarii. Quas Omnes argumentor inmia,
exemplorum , similitudinum , sententiarum copias ubi explicuerit in una tabellae facie , ut
ibi in procinctu & statione appareant, evocandae prout fuerit opus et cogitandum erit non
tantum quo ordine, sed Ec quo apparatu,quam valido , quam splendido instructae procedant: ut oratio verborum stellis, sideribus phrasium, sententiarum luminibus distincta , niteat Et gantia, Compositione fluat, ornatu splendeat. Et tum denique ab indagationis industria &solertia commentationis se ad scribendum
conferet. Ad commodiorem autem meditaniadi curam scribendique laborem conducet plurimum, si in quietum aliquem locum, secretum atque arbitris liberum se recipiat, eumdemque obscurum. secessu quippe , silentio, tenebrisque alitur mens; sibi vacua , altiusque operi intenta, quoties intrinsecis avocamcntis distracta non impeditur. Hic tandem stringat calamum , acuat stylum I in exercitationis hujus incunabulis, tardum ; in progressia temporis facultatis. velociorem s semper diligentem, ita tamen diligentem, ut videat, ne quando penna ad ingenium suum redeat, praecipui acta festinatione. neque enim verendum est, ne manum
de tabula nesciat tollere. At ne quando a propo-
72쪽
ciendum erit subinde thema ; ne maceriae ex truantur Sc arena sine calce , repetenda saepius erunt proxime scripta : tum ad styli commi siti-
Iam i , quo melius connectantur praeceden
tibus sequentia : tum ad cogitationis cal rem , qui, si scribendi intercapedine resti Xerit, ex integro recipiet vires , & , quod in certamine saltus fieri solet, velut repetito spatio sumet impetum . Sequitur ut examinet praeisceptor & emendet quae ille scripserit, improba 8c ociosa expungat , proba dc gravia ponat, in locum fortuitorum sufficiat lecta , pro insuavibtis dulcia , pro confusis compolita suggerat, antiquitatis horrorem excolat, floridae novitatis ambitionem coerceat. Aliquantulum veniae tamen indulgebit ubertati Ec elcgantiae. quin imo alet potius indolem laetam , generosus conatus & vel plura iusto concipientem
spiritum fovebit, & satiari veluti quodam jucundioris disciplinae cibo lacteqne patietur .
Volo. inquit orator . se efferat in adolescen- Cie r. de te foecunditas. Nam facilius sicut in vitibus UVRx0 ς revocantur ea quae sese nimium profuderunt, quam si , nihil valente materiar, nova sarmenta cultura excitentur : ita volo esse in adolescente unde aliquid amputem . LuXuriem
quippe depascet increscens cum aetate stylus, multum inde anni decoquent , multum ratio limabit, aliquid ipso usu deteretur. Non autem potest in eo esse succus diuturnus. quod nimis celeriter est maturitatem assecutum . Nec placet mustum quod in Iacu statim est austerum i : id fiat annis. Sic & annos feret, sc cum aetate proficiet. Denique ne pereat gratia Μusicae occultae , ne virtuti celatae inuratur nota sepultae inertiae ; superest , ut materiae ita formatae habitus producatur in actum : ut arte studioque decurata & domi elaborata oratio in solem Zc pulverem pro-
deat, in castra dc aciem procedat, cui rei a
73쪽
moria maximum est subsidiunxia. Quam ut fixam, firmam, fidamque habeas, devorandum est taedium illud scripta aliena & tua ad veti aron. bum ediscendi, quae penitus cognita atque imM.ta. t.' tellecta , Iite atque eκ artis methodo disposi.' ta diligenter leges , advertesque res primo, deinde verba : eaque per intervalla &. certas
artes divisa, edisces ex iisdem tabellis quibus cripseris, tenacius quippe Μemoria squae non est quid ob intellectu , nisi latione distinctum in apprehendit eorum vestigia , quae sibi familiaria non incuriosi tradiderunt oculi. Quae it que imprimenda animo curaveris apud te tacite sub somni tempus, quo plus firmitatis adferat noctis interpositae quies,& silentium 3 reposces exigesque a memoria postero mane, defaecato a cibi decoctione & curarum aestu, animo. Deinceps probe meditata dc comprehensa in solitario aliquo loco recitabis , Voce clara, distincta, non stridula aut intenta in Exordio minimeo non unius toni , sed modulata
PIo varia materiae, argumentorum, sententiarum, aflectuum ra ione , cui Vultus consentiat, subserviatque Gellus, rebus quae aguntur congruus 3 non vastus , neque histrionicus tamen, sed decorus Sc temperatus. Quae omnia
ut cum gratia , venusat e dc judicio praestare valeas , opera pretium , imo necessarium erit, ut ipse audias alios, te alii, iique artifices , qui exemplo feliciter praeeant , consilio fideliter moneant, quae sequariS , quae fugias; atque id certe disertius quam vel eburnea Gracchi fistu-Ia , vel De mola henis speculum tibi vocem in dulentur gestum figulent. Tum demum bona cum tui hducia prodire in publicum licebit.
Actio autem usu repetita relegabit me tu , solicitudinem, iram, rusticum pridorem , caete
rosque amectus qui memoriae ac liberiori gestui praejudicant Zc ossiciunt. Artis praecepta levidensi quodam filo & so loci pertexui,quae compendii studio omiserim,
74쪽
INDEX RHETORICUS. Ieκ iis ipsis quos indicavi sontibus facile licebit
Petere. Praeceptis his si felicis ingenii vestri Opt. Iuvenes) facultatem excolere si habitum disertam dicendi facilitatem usu acquire ei non pigebit ; ibunt indolis vestrae flores squos Naturae produxit tellus, Artis firmat sol, Exercitationis educat imber ) in Eloquentiae dc prudentiae fructus . . Summus ille Naturae parens fructus hoste , quorum ipse sparsit semina , ita benigno foveat numine: ita radiis suis illustret animetque aeternus Justitiae & Sapientiae Soli
ita gratiae suae aura mulceat, imbre riget Sacrofanmis Favonius : ut canescentes illi in dies ad maturitatem in animis vestris,uos ipsos ad consummatissimae Virtutis arcem evehant, ad fastigatissimi Honoris apicem promoveant: in Rei p. emolumentum. Divini nominis glorian stram salutem aeternam.
Et quia illorum mentio facta est supra pag. 6s.
adiicienda curavimus concenturiata Communium Locorum capita ue in eorum gratiam quibus cura erit studiumque conficiendi memoralia volumina. ABytinentia. Ab M. Academia. AcZio. Accusatio.
Bellum. Renincentia. Bona natura , fortunae , animhi Bani. Bonitas. Eonum. Brevisao. cadera
75쪽
Caedes. calumnia. Castitaι' Cause. Ceremonia. csι Ου s. Ovilium rerum Uuδ. Clementia. Caelibatus. Coelua Comitas. Communio rerum. Concordia. Confessio. Consgium. Conjugatu βdes. Conscientia bona. Conscientia mal Consilium. Consolatio. Constantia. Consuetudo. Content,anrmus. Contractus. Con Persatιo. Convivium. Corpus. correctio. Corruptio. credulitaε. Crudelitari Curae. Grair sera. Curiosi M.
Damnum. Decorum. Debitum. Meformitas. De ne ratio. Delicia. Desseratio. Detraritores. Deuε. Diti. Discipuliιε. Disciplina. Discordia. Disiimulatio. Diaver. Divitia. Pimnatio. Doctrina. Dolor. Glud. To
- E. Ebrietas. Gueatis. Elementa. Eloquentia. Error. Eden tin. Exemplum. Exercitatio. Exilium. Experientia. Facilitas. Fama. Fames. Familia. Fatum. GDor . Felicitas. Fides. Finu. Forma. Fortitudo. Fortuna. Forum. Fra. tres. Fraus. Frugalita . Fruges. Fuga. Furor. Furtum.
Iactantia. Ignavia. Ignorantia. Imitatio. Imperiam. paeras. mpudentia. Indoles. Industria. Infamia. D. fantia. Inferi. Infirmitaε. Ingenium. IngratiIudo. Inh manita4. Inimicitia. Ιnjuria. Injustitia. Innocentia. D. stitutio. Insania. Interitus. Inventa. Invrdiu. Ipse. Ira. Irrisio. Iudicium. Iuruscientia. IM. Ddjurandum. Iuctitia. Labor. Lachoma. Latitia. Leges, iura, eonsuetudines gentium. Legatus. Levitas. Liberatiras. Liberi. Libertas Liιida. Luentia. Licita. Lingua. Lu. Locu . Lucrum LudM. LMAM.
76쪽
Ma4stratias. Magni centia. Maiestas. Mala. Maledirentia. Mali. Malitia. Medicina. Mediocritas. Medita-τio. Memoria. Menda rium. Meni inercatura. Meretrix. Metalla. Meteora. inelus. Militia. Mirachia. Miseria. Misericordia. Modestia. inora. Morbi. Mores. Morum gravit M. inores gentium varii. Mors ct sepultura. inulier. Mundus. Munera. Mutariones. Muιuum.
Natura. Naturales res. Navigatio. Necesiitas. Nobis tas. sce teipsum. Noverca. NOUitas. Nox. Numerus. Num na. Nuptiae ct rit sis.
Obedientia. Obsequium. Obsidiis. Occano. Otium. Ocurus Odium. Ucium. Omina. Opinio. Opus. Oracula. Orario. virdo. Ornatu3.
- Parentes. Parricidium. Passio. Patientia. Patνia. Paupertas. Pax. Peccatum. Peregrinatio. Persidia. Per juria. Perse υerantia. Peritio . Pestu. Philosophia. Pietas. Picta-ra. Paena. Poenitentia. Poeta 9 Poess. Potitia. Potentia molentioribus non adversandum. Princeptores. Praesentibus fruendum. Principes. Principium. Prodigalitas. Prodigia. Proditio. Promissa. Prospera res. ProUidentia. Prudentia. Principii, Obsta. Pudor. Pudicitia. Pueritia. Pulchritudo.
LMaestiones curiosae. Auerelae.
Rapina. Tatio. Recreatis. Regnum. Religio. Reprehensio. e regnantia. Dpusa. R sublica. Rhetores. Risu . Rebur. Rae.
Sacerdotes. Sacrincium. Sacrilegium. Sapientia. Scelsu. Scientia. Scriptum. Securitas. Seditio. Sectae. Ssensus. Se nectus. Servus Servitus. Seberitas. Silentium. . Similirudo. Simultas. Simulatio. Simalachra. Sitis. Sobrietas. Societas humana. Societad honesta. Societas prava. Solitudo. Solertia. Somnu . Somnia. Species recti. Spectrum.
Spes. Studium. Stultitia. Subiti. Sublimia vita conditio. Superbia. Superstitio. Sossicio. Tace.
77쪽
T. Taciturnitas. Taedium. Temeritas. Tempe antia. Templa.' Temporum res gesta. Tempus. Terrα regionesque. Te stis. T stamenta. Timor. Tormenta. Tranquillitas parta. Turpitκ . Tyrannis.
Valetudo. Varietas. Venatio. Venia. Veneficia. Ver. Her sum. Verecundia. Veritas. Vestitus. Tetitum. Vicini. Vis ia udo rerum. Victoria. Vigilantia. Vindicta. Vinum. Virrin. Vire initas. Cis. Vita. Vara privata. Vitia. Vitiorum fuga. Ultio. Ultio di Dina. Unitas. Volunta3. Voluptas. Vota. Urer. υsura. Usus. Utilitas. Vulgus. Uultu3. Uxor.
FOrmulae aliquot oratoriae a me olim, quasi parectato . rudi quadam farragine congeae, non ita prdem sub alienis auspiciis vexillisque in aciem erocesserant. Has , quia le- mel, ipsius , qui ediderat, rogatu , publici imris feci, nec dum mihi latis apparuit Causa. Cur prolem illam, quae vel adeo implumis ad fidem solis educta nisi infidus sit amicorum Portus , affectu quam judicio fallacior explo-Tatores ignes irretorto contueri lumine sustinuit, unguibus saevis laniatam nido pra i pitem darem : agnitam Sc vindicatam fovere hic lubet, suscipere , 8c proferre : si pauca prius de consilio in iis meo, ipsarumque usu dixero. Atque in his quia Imitatio utramque paginam facit,utrumque munus, Et staminis Ze subtegminis subit 3 non pigebit ab ilIius exemplo telam ordiri. in Inter
78쪽
- De Formularum Usu ct Lmisatiane. 7 7s Inter Georgica Hesiodi praecepta decantatin Ab ARsta.
Ε, Θυμα - 1 , ο δ' ἀυτ άχηi ἀνήρ. Quo respiciens T. Livius , ' oratione, quam Deead. . Minutio , cujirs, temeritatem fortuna depre l. 7.
henderat, maleque mulctarat, nisi nubes ea, qttie in montium jugis sedebat, solicitata imbrem dedisset, h. e. nisi legionibus Minutianis in extremo jam discrimine laborantibus Fabiana se acies repente , velut e coelo demissa ad auxilium, ostendisset : orationi, inquam, illi, quam Μinutio assingit T. Livius milites suos hortaturo, supplices se, gratosque Fabio praestarent, hoc praefigit exordium ; Saepe ego audivi, Milites, eum primum esse virum , qui sbi ipso consulat, quid in rem suam si e secundum , eum, qui bene monenti obediat qui nee ipse sibi consulere , nec alteri parere scit, eum extremi ingenii
esse , ct c. Quod idem ante oculos habuit dubio procul Seneca in emo , inquit , per se sa- ' Epist. etis valet, ut emergat e oportet manum aliqvu porrigat , aliquu educat. Suosdam ait Epicurus ad veritatem sine ullius adjutorio contendere 3 hos maxime laudat, quibus ex se impetus fuit, qui seipsos protulerunx o Suosdam indigere ope aliena, non ituros , si nemo praecesserit, sed bene secuturos . egregium hoc quoque , sed secundae sortu ingenium. Hos ex illa prima nota non sumus, bene nobiscumagitur , si in hanc secundam recipimur. 2 eque Bunc quidem contempseris , qui aliens benonis satavus esse poteA . ct hoc multum e F, vesie salυari. Praeter haec adhuc invenie 1 aliud genus hominum. , ne ipsum quidem fastidiendum , eorum , qui cogi ad rectum compellique possunt , quιbus non duce tantum opuη sit, se adjutore, ct , ut ita dicam, coactore. hic tertius color e l. Itaque alteri maguD a gratui
79쪽
6 De Formularum Osugratulatur', alterum magis suspicit. suam ad eandem sinem uterque yervenerit , tame/jor ι IF Lius idem effecisse in difficiliore macte. Mox. Suaedam ingenia facilia , ct eo. ra quadam manu, quod a junt, facienda sunt . in fundamentis suis occupanda. Itaque ego ilia feliciorem dixerim , qui nihil negotiiseeum habu Bhunc quidem de se melius meruisse , q- maligrat em natura sua vicit, ct ad sapientiam so perduxit. sed extraxit. Ηοe durum laborio; ingenium nobis datum, scias licet , imus perstantia. Itaque pugnemus , aliquorum inυocemus auxilium. Luem, inquit, invocabo, hunc , aut itilum s Tu Dero etiam ad priores revertere , qMi Da rant. adjuvare nos possunt , non tantum qui sunt;
sed G q. fuerunt , ct c. Nec veritas tantum , Oae hilosophe , in Democriti puteo latet, indiget que Delio urinatore , sed 3c doctrinae Μoly,
flore nitens lacteo nigra Rallet radice, λεπονθ τορυπιε ν άνδρsem γε Θοητοι M : sed Zc aureum Rientiae ramum tegit omnis Lucus, ct obscuris elaudunt eon Daltibus umbi . Quem, quia pauci,
quos aquas amavit Iupiter . aut ardens eisxit ad
athera υιrtus , Diis geniti potuere ingenii sui Marte eruere ; liceat modo Alercurii indiciis oblatum capere, aut Veneris auspiciis alte te- pertum carpere. ' Α θ ου κτημιεθα M αηmtη D mra ret σωυ,ρευετ . In magnis illis animi ad artes di virtutes formandi Georgicis , A- δαίμονάς illos Sc Θεοφίλουe pronunciat Plutarchus , quibus divinitus contigere ad consummatam persectionem tria illa absolute necessaria , i ingenii solum fertile , 2 institutionum bona semina , 3 diligens institutoris cultura &exercitatio. Natura quippe ab arte promovetur , utraque ab exercitatione firmatur at e perficitur. Quis itaque Eloquentiae, quo non praestantitis aliud minus homini a Deo datum est, fructum quis, non dico, Suata: medululam, sed vel illibatum orationis florem a pueris
80쪽
9 Im latione. 7 expetat, aut etiam expectet quibus nondum per aetatem aut studium datur sapore , quibus inventionis facilitas, ingenii felicitas, ipsius rationis vixdum illuxit lumen SIrritus humi
palmes viduas desiderat ulmos. Pedamenta itaque admoveantur ab Arte 8c Imitatione , unquae ex se non habent, mutuo aliunde sumant; atque ita sumant, ut lecte, libere, prudenter instituta imitatione, ex suo ipsius cerebro prognata haec Pallas parentis referat imaginem 3 non aperte , serviliter , inepte suscepta , Opus Musivum aut cento eruditis bilem concitet, aut furtivis nudata coloribus cornicula tisummoveat. Imitandi rationem, methodum , modo3 , κρυ ψιν , gradus supra attigimus Indicis Rhetorici pag. 6 I. 8c seq. hic D e Xercitationemque cur referre pigeat, cum summi ingenii viros in hac arena desudasse non puduerit 3 Quot loca ex Platone Sc Aristotele , Dialogis suis de Rhetoricis inseruit Eloquentiae Romanae. parenS Cicero, hac vertendo , illa explicandu . alia imitandor ad Demoahenis vitii ubique affectat viam, non semper assequitur. Phi-
Iippicae certe Ciceronis in totum olent Demos thenis lucernam. Nec- non o ipse Demosthenes a Phitare quatuor annos impendit orationibus Isaei imi My tandis. Ut caeteros Poetas taceam, quos b Gala-b AElian ton pinxit catillantes quae vomuerat Homerus hi quid Virgilius 3 annon Homeri, Hesiodi, Theo δῖ' ' -- ς criti, Pindari etiam, Apollonii, atque aliorum
presse dc quasi religiose insistit vestigiis Ilinius e vero honori sibi duxit Ciceronem aemu -e r l. Iari, nec fateri erubuit; GF -U, inquit, cum δε- ςpio