Metropolis ecclesiae Trevericae Quae metropolitanae ecclesiae originem, iura, decus, officia, tum subjectorum illi episcoptatuum, regionum, urbium, ecclesiarum, abbatiarum et monasteriorum ortus progressusque per archidioecesin Trevirensem complectit

311쪽

LIB. V. CAP. X.

ii domino Matthia Mnem Melaepiseopi in euria ecclesiastim

judico ut vocant officiali impetrata, levotioni catholicorum pristinae in templo nostro, inter plaudentium musicorum choros pomeridiana vesperarum est restituta. Et licet statuae ex vetustate squallentis, parva sit gratia, singulari tamen circum

affluentii in mortalium animos pietatis sensu, amorisque in Deum Deique matrem igniculis succendere emperia est, non sine praesentis aventisque istic precantibus numinis indicio, undostequentibus ejus ara luminibus pietatis studio a stipi'ieantibbus leoni appositis plerumque correscat Mensi septembri denique anni 1588 Augustino GleschInserioris Rheni bisulae religioso extincto redditus illi pro alim ni assignati collegio cessere Nata subinde lis est de tributo inter provinciales conscriptos anno Salutis 1590, eum meietatem hactenus immunem ad paria secum contributorum onera, clerus religiosique suam quoque antiquitus immunitatem, tendentes, pertrahere eonarentur, cui ita intercessit undator archiepiscopus, ut non solum immunia ad societatem triuiuata per se bona esse diceret, verum longe eam dispari ex juvet tutis institutione pro totius patriae inolumento Suscepta frui privilegio testaretur, quod nec caeSarea, nec gentium unquam jura ademptum disciplinarum talium magistris voluerunt. Nesas enim tributa ab iis exigere, quod hac in re publico bono, serviunt, ad quorum alimentum tributa cogi consueverunt,

rum unius hic societatis, sed omnium academianim privilegia oppugnari, quibus rationibus peritat, ut quainris inviti ed rent, literas deinde pro ollegi immunitatis perpetuae anno eodem Geuirens stylo 8. kbruarii milichii datas provincialibus transmisit, quibus acquievere. II is tamen steti patres ab oneribus acquisitorum deinde bonoriim eximii non fuere. Anno sub haec 159 sexta maj die archiepiscopus Scho

nenbergius primum in ala collegii, quae gymnasio objecta est, lapidem solenni ritu collocavit, ac post ociennium, valetudine iam inclinata mortem praesentiens, isque a collegii rectorodixinis ad extremum hunc asty rum sacramentis muniim magno pietatis sensu ex hac vita decetat, corde et laeeribus

312쪽

307 in templo societatis depositis, ut quibus istam jam vivens coni, Plexus fuisset Angustioribus hactenus templi monialium ' liis quam pro usu meietatis et divorum honore esset, patres stringebat tur, unde tam Lotharii Hectoris quam aliorum benescentia Militi novum a fundamentis moliri ceperunt, hipidi primo

collocando, cui nomen Iesu inscriptum Lotharius absens suas rectorem vices implere voluit, decem Subitule lilii, primorum totidem patrum soci tatis luminibus signati a patriae proceribus locati, saliritate Surgeriti dedere initium anno salutis

ist3, quae quadrimit post absoluta, ab Ottone Cyrinensi episcopo et suffraganeo Agrippinatum sub D. Joannis Baptistae patrocinio, erius non mobiles reliquias maxillae digitiquo possidebat, est consecrata. Domus collegii alta dextra versus Orientem in ruinam neminis, saevore et impensis moderat archiepiscopi Caroli Caspari de Petra surgere, dum haec saeri anno 166 eoepit.

Variorum hoc loco Sociorum Jesu gloriosam cum vita mortem, tum quorundam etiam in amentiam lapsorum calamitatem praetereo, quod iis gratulari, bis nobis Ondolere sinciati Illud non omittendum, quod variae ex hoc loco per patriam Trevineam missiones ad propagandam tuendamque orthodoxam fidem tanquam ex muto quodam religionis praesidio, sint institutae, quas eum sere in decursu annalium attigerimus, quaedam etiam, sub primis Philippi Christophori auspiciis

coeptae feliciter, bellorum denique subnatorum injuria et pacis Monasteriensis legibus interciderint. Supervacaneum

duximus hoc loe in memoriam revocare, laboris ineassum sumpti, molesta magis quam utillis recordatio. De illa quae ad Hadamarienses suscepta missio sigillatim iuverit inmunisse.

Syllabus rectorum coliem S. I. Consuerilini. 1. Joannes Brenner, primus rector 1581 1595.

2. Glaberius Staevictavius, Ib9-I60l. 20.

313쪽

10. Henricus Codonaeus 1652-1654. 11. Andreas Cronenburg, 651 - 1659. 12 Matthias Merrhem 16b9-1663. 13. Winandus eidenseldi 1663-1666.14. Joannes iidenrath, 1666-I669.

29. enricus Iambloch, 1726-1731. 30. Adolphus Nirea, 731-17 34. 3I. Ferdinandus impens 17 34-1739. 32. Hubertus eymar, 1739-1743. 33. Ludovicus Doeusch, 1743-1750.

37. Jacobus Gergen 176 1769. 38. Petrus Friederitas, 1770-1772.

314쪽

Hadamaria in ester Micis ad Albulam amnem trans Rhenum Oganamque haud procul Lyniburgo septentrionem

versus sita, nobilissima principii NasSovicorum arce potius, quam urbe Spectabilis, circa anInun hiijus saeculi 30 societati locuni fecit, non tam scholis irincipio, quam nitSSionibus patium ad abolendos eterodoxorum errore patefacta. Occasionem

dedit Hadamariensis princeps hoc titulo primus Joannes Lud rieus assorius, ab hetemdinia calvinianorim ad orthodoxam

religionem, opera iesultarum conversus, unde quos agnitae veritatis auctores ipse habuit, suis idem subditis ad sanituasdes documenta revocandis studium impendere desiderabati

Si ad priscam ejus regionis fidem vertamus mentem, eam S. Lubentio assovicae lina ditionis apostolo, cujus etiamnum apud Diothirchianos quisescunt cineres, sub tempora Constantini Magni hausisse eandem, cum hodierna mira coni-

pertum ex vetustis annalibus tenemus, quam deinde Willibrordusae Bonifacius vigili cura aut promoverant aut stabilima Haec a quarto post Christum saeculo per mille et centum annos usque ad XV saeculum invictita stetit, ex quo tran Rhenicolae hi susque deque adimanam perpetua S. Lubentium memoria

venerati sunt, donec vertiginos illo superioris aevi tempore, ad luthuram primo redendi licentiam, ac subinde ad maj0reni etiam calvinisticam licentiam inflecti coepit ac postquam hanc turbulentam perpessa vertiginem Sset, denique velut icceptis ex morbo sensibus, ad pristinam fidei integritatem respirare. Diuitia ' Corale

315쪽

Primus pastorum loci, qui ex luthermiorem l iustaverat circa annuit iocis balistariique inde luem arserat in ecteros, Gerardus L in Hadamineum sui, semitis hunc alteria annes Sisin pari uos doctrinae lixivio perfudit, eui anno salutis 157 die 23. demeto, successit in par ita conradus

Uenckonbachius Marpurgensis, alvinisticae Sectae assecti , qui explosa augustanae confessionis doctrina, catholicorum etiam repudiata longius, primum se hoc loci orthodoxam veritatem insere professus est. Patrem secutus filius Godefridus

anno 16ὶ3 paria non erubuit profiteri, donee nostra o societato patres ad apostolicam intuorum viam, unius pene seculi periodo oberrantes remeavere. Primus horum Theodorus Lenne Moguntiae anno Ista evocatus, cum sino istic usque ad annum insequentem substitit

quasi ad velitationem quandam antegressi, donec una cum principe Joanne Ludovico duo Confluentia patres, ingelius et Prachius, stationem hoc loco fixere, qui quam egregio istic profectu versati sint, quos adjut ea Successoresque nacti

fuerint, in annalibus latius exposui lii principio anni 1630 exorsi e mesones, manumisso exsuperioris Hadamariae paroclii Godestio e rectata, ex iustilaris ecclesia Danni Piscatori calvineanae secta prata, cantibus sueeessere, primamque 3 februarii die orationem ad

populum ex cathedra et sede prisca atholicorum liabuere, quando liridie, inauditum jam pene a seculo, vesperi Salutationis angelicae signum canipano nere insonuerat, ad quod nolinem senum istic adhuc calliolicorum a puero rituum

memor, exultasse sertur, atque illud priscum Simeonis repetiisse eanticum: nunc dimitte servum tuum Domine. Nunc laetus moriar, quando consimione abylonica recens introducta ad majorem nostrorum fidem metatemque respii are patriam vid-Quia vero latior hic eampus pateret, quam cui duo operarii

sufficerent, bini alii patrum hortioven et Sanderus voeati, ac subinde in priua ex valetudine deficientis, . Holuiausenes substitutus, qui liartitis laboribus, ac postrem ullis etiam ecclesiasticis meti rem Myesii ex voto denique brevi te Diuilia ' Corale

316쪽

resistenti inis.

Bingebantur inter haec dolore, eum vicini tum remuti etiam sectariorum, qui has a calvinimi tenebris ad lucem

veritatis emergere regione aequo sustinere animo non poteranti Quare praedones e Batavorum cohortil)ui ad insidias adhibiti eum vias itinerantium obsiderent et D. Joanneni Vineae Mnonicum Bonnensem in hanc messem accersitum et P. ol,

hausis in captivitatem abductos indignis ad saevitiam enormem modis tractavere. Ipsi denique nou inulti omnes, ut in ann Abus docuimus. Sed hi calamitatum finis in suit, nam postquam altera primo converesonis anno 163 fluxisset, et jam alibi patres

societatis, alibi . hanciscant et parochi divina in paroeciis diversis administrarent, Suecie belli tempestas his regionibus turbine quodam violento incumbere coepit et Romanae ubique religionis Surgentia late tecta evertere, inter hanc tamen perbiennium eluetati catholici, nunc hos nunc illos pastores clam palamve album habuere, eumque multis limus resormationis ductoribus praeeipuae minas insidiaeque tenderentur, hos ali, quamdiu subducendos, ocellae tam princeps, quam societatis praepositi censuere, unde ab his deserta per quadriennium

missio repetita domum anno salutis 1637 per veteratrum stationis i us possessorem P. Prachium fuit, recepta etiam in montem IIadamariensium S. Egidii patrum Danciscanorum de observantia a principe colonia fuit, ut exemplo et labore suo hanc juxta vineam excolerenti Par hialis tamen ecclesias euram princeps penes societatem esse, laustra aliis prei santibus, voluit quam ab anno 163 constanter administraviuDenique residentiam ejusdem societatis perpetuam ibidem literis fundationis in hanc sententiam scriptis fixam cupiebati

Nonnulla ex multis prolixe statutis quae anno salutis 652 diem octobris cliartis commiSSa sunt, Xcerpam. Nos Dei gratia Joannes Ludovicus princeps de Nasga M.,Postquam divinae bonitati placuit nos ab ineunte aetate in intrinianis erroribus enutritos gratiae suae radiis illustrare, Diuitia ' Corale

317쪽

MB. V. AP. M.

.atque ab ami hujus seculi 29 in aula caesarea negotiorum,causa constitutus, ad avitam catholicam fidem, et sanetae .matris ecclesiae gremium opera societatis Jesu redueere, mox,subdit ini nostrorum, tum ad hoc ab annis 80 in iisdem .erroribus haerentium, salus unice cordi osso coepit, et quia

.nobis non tantum publico alioritin principuli testinionio. Sed metiam experientia propria constabat, quantum laudatiSSimae Sostietatis doctrina, virtus et ardens propaganda filio cath

-licae gelus in instituendis et ad vera fidei lumen reducendis,animis valeret, continuo domum reversi aliquot societatis operarios Maesivimus, et impetravimus quorum indefesso labore effectum est, ut iusta breve tempus subditos nostros prope omnes, qua conesonando, qua eathechizando fides oro .domo rudimentis imbuerint et sectas contrarias e ditimo

nostra universa et in inaverint.. Qua de causa ut pro tanto in nos et subditos nostros beneficio a societate nationso grati animi monumentum ali

quod Statueremus, et porro fidem orthodoxam in animis su .ditorum recenter plantatam per institutionem continuam .lavere, et contra praedictas sectas adhuc circumquaque in -vicinis comitatibus grassantes, praemunire, nec non agnatis nostris. liisque propinquis comitibus octationem intelligendae veritatis praestar possemus, ad collegii societatis Iesu sum

dationem animum serio adjecimus, ut quos fidei primos in- .structores Dei beneficio aeti eramus, eosdeIn conservatores. Propct Iature perpetuos habere liceret et ut ollegii fructus .mpiosior in universam provinciam nostram redundaret, semi--narium addendum putarimus ex quo ore tun tempore

.pastores idones dominis grogis educerentur. Quem in finem suppeditabuntur bona quaedam me .siastica a laudatisfiniis Moribus nostris pie olim findat , partim in nostro, partim in agnatorum nostrum adhue Math

-licorum territorio sita quae post praevium consensum in- - victissimi caeSaris ordinandi V anno 1630, 26 augustiis diplomat caeSareo Satis it uni. S. D. . Ili banus papa VIII. .diu vi Mimae supplicatim mstrae aduens, Gegi societati Diuitia ' Corale

318쪽

-Jesu et seminario in ditione nostra undando incorporanda et perpetuo unienda elementissime comestit, ulla desuperi data anno Isai 12. aprilis quae deinde anno 1641, 29 mis,contra aliorum religiosorum impugnationes in curia Romana

.evicta et societati confirmata fuerant. Bona vero haec sunt, in ecclesia ollegiata in Diea, monasteria iusselicti, isti Stein, Gnadenthat, cum dimidio Throni Deipatae siti in dynastia. Werheim, archiepiscopo Trevirensi et NaSSovicis communi.

. Quae simul juncta ad amplam collegii et seminarii land αtionem susseere poterant Verum quia potissima eorum parsi in agnatorem Matholicorum territoriis sita erant, nunquam .illis seu licuit nihilominus omnia sic unita societati in pra .dictum tam anno 1637, 12 februarii obtulimus in laturum

possidenda, ac re ipsa quidem ea quae in ditione ac pes instate nostra eo tempore deprehelidebantur etc. Quia ergo, media illa locupletiora pro collegio fundando per tractatus

pacis Germanicae nobis erepta . . . conditione perpetuae reSL,dentiae freti offerimus, eum in finem denuo praedicta bona, bis ab agnatis Matholicis integre legitimeque ad nostrum,arbitrium cessa, atque ante hac praevi e sensu s. e. --Vestatis et a sede apost illa una eum aliis bonis em .siasticis nunc per tractatus pacis ad agnatos Matholicos

Mevolutis societati concessa et incorporata, ac contra impugna--tore in citria Romana evicta ut supra memoratum luit in Specie vero primo monasterium Besselic cum omnibus juri bus et pertinenciis, prout haec et alia in apposita designa time, sub dato 3 octobris an l652 Specificantur . . . umia vero,illorum bona temporalia mobilia et immobilia, libera et exempta .esse volumus et decerisimus ab omnibus oneribus civili h ab omnibus vectigalibus, exactionibus, servitiis et in simus. similibusque gravaminibus, quibus praedicta bona, eum ab aliis tenerentur subjecta, et obnoxia suerunt ete. in quorum

fidem et confirmationem has donationis, cessioniS,4SSecurationis,literas sigillo et manu propria communivinius stim incarnati

319쪽

Liberiori igitur proposito optimi principis, quam ea mufacultate, societas Hadamariae recepta est, qua tamen lineaetate consistit, et humaniora studia non in tribus solum grammatices assibus, sed eum poes et rhetorie etiam, quamvis in par lanaiam hete Oxoram Dequentia, ad solutionem perducit, melioribus, ut speramus, temporibus aut locis reserIanda. Residentia societati Jesu Marensis ad Rhenum. 8. Maris ecclesia et canonicato collegium olim a riseruiensibus abbatibus excitari coepta sunt, postquam carolus M. Ollam S. Maris a. 780 Assuero praesuli addixisse Hane eum urbe superiori secula heterodorarim libertas, catholicis a

StracviIn sacris, novitiae lutheranorum aut calvinistarum di eiplinae addidiit, qui hodiedum divisis studiis in eadem ecclesia colliduntur, ut appareat, quo author hoc certamen religioniseeptum sit, atque ad hanc aetatem continuetur. Advertit huc mentem serenissimus e domo Casellana princeps magnanimus perspiraque mestus, cum Eteonora lectissima e juge, orthm doxamque tuorum suorum fidem anno 165 coloniae amplexus, duratis calvini moribus ad catholicoram rursus partes Medis Vulgo hominum metu casellanae domus, supremum

ibidem religionis jus occupantis, etiamnum reStitante. Patres igitur societatis Colonia in spem futurae messis huc advocati, magnis iucdum frustratam successibus apud

eoaeis operam locant, oppido etiam exclusi et excitata olima Romanae fides ultoribus ecclesia, Mellum oris S. Maris ad paucorum ex arce et vicinia catholicorum solistium incolunt, meliora annuente Gelo, tempora ad opportunam sementem operturi ae Gnixum est libertas illa religionis et eo scientiarum, a novis hisce evangelistis praedicata, quam omnibus fieri hominibus ambitiose postulant, praeterquam SutS, quando ad catholicam apostolicamque majorum fidem redituso peritur. Diuitiae by

320쪽

Sacra hujus ordinis asceteria, quamvis magni nominis, in rara vitae a teritate ac sanctitate famam detrectantia, praeterire tamen nobis, in religione mira metropolis eumnenda, sta non est, praesertim, eum honor de in I christiana merentibus tanto debeatur illustrior, quant magis in tersigitur, et publico servianuis bono, in quo bonorum virtus

ad exemplum propoSita, maloruin Saepe ita igit aberrationem, et tepetitium in via salutis ignaviam ex itat. Nolo sancti hujus ordinis ara Brunone, eriliano, inter Agnippinate nato homine,

originem ducente, exordia legesque expendere, aliis hoc labore historicis jam abunde perfunctis, illud jam dudum a Francisco Petrarcta exaratum testimonium recola: ordo earthusiensis est, quem nemo deceptus nemo invitus intrat, in qu nullus pedi severare fictus potest,- et cassa ei in ea Do glorio mund . lo carthusitatium est venerabilis religio, quae ad praesentem

uSilue diem servat vigoreni Ruarunt observantiarum per annos

circite 400 nomen traxit a montibus in Delphinatu Galliae hoe titulo S. Isrunoni attributis ubi solitariae hujus vitae exordia Hug0ne ratio politano archiepiscopo suffragante posuit, et hodiedum arthusia ii inor primaevo in Ore reperitur, ab amis, ut ei, munius seriur 108 incohata .

Carthusia Treverim S. Albani marinis.

Nomen carthusiae mi ara Albano martyre veteri nuncupatione loci adhaerescit, quod vetus in suburbano hoc agro post contractum urbis pomicerium S. illius martyris oratorium rellatum sit Matthiam jam olim abbati, una cum vicima Diuitia ' Corale