장음표시 사용
391쪽
etia LIBERI. C A P U T III. f. XXIII. XXIV.
s imperandi jus , si seudi jure teneatur , ' aut fumilia extincta, ' aut etiam ob certa crimina amitti possit. ' Sed interim summum esse non desinit : ' Aliud enim est res , ' ut saepe diximus , aliud rem habendi modus. Et tali jure multos video rcges a Romanis constitutos , ita scilicet, ut d ficiente regia familia imperium ad ipsos rediret ; ' quod de Paphlagonia, alii Lu L . que nonnullis Straboni notatum.
h XXIV. Distinguendum quoque non minus in imperio, quam in domi- Lib. VI. p. nio ' jus ab usu iuris , ' sive actus primus ab actu secundo. Nam ' sicut 3R rex infans jus habet. sed imperium exercere non potest: ' sic & furiosus,' & captivus , ' & qui in alieno territorio ita vivit, ut actiones circa imperium alibi situm liberae ei non permittantur ; ' omnibus enim his casibus curatores , sive V prodici dandi sunt. Itaque F Demetrius , cum in potestate Seleuci non satis libere viveret, vetuit aut sigillo , aut literis suis credi ; sed omnia quasi se mortuo administrari voluit.
G a o T I I. p Demεtrivs J Vide Pistareλ- Demetrio. Pag. yIA. D. U. Inreh. G R O N o v I r. 4s I relinia jur J Ut in fetuo. quod vocant retale . quo investiti summam, & quasi regiam potestatem habent in locis, quae ad Me selidum pertinent , ut sunt regna stipendiariorum reianum . Electomus , Ducatus , marchionatus , Comitatus , Baronatus. 6 Prodiei J Qui vice eius res administrent.& per hos suum ille ius tuetur. Προλκω La cedaemone xxe ἐξοχήν tutor regis , Plutare sLycurgo. Heschira :--νήγοεω. Πρω
BE L L r prima 3 is Altera partitio sequi- stuod auctore eo geritur, qui jurisdictione, tur infra S. 4. hahet J Improprie Auctor bellum publicum Aliud est privatum J is De quo l. s. agit: iurisdictioin tribuit: hae enim in solos subdi.
Vide Dig. Procem. IX. S. 4o. seq. tos, non in gentes sibi aequales competit ;Antia piscicum J ., Bellum publicum Au. hac intra fines territorii saltem exercetur, non ,, ctor iterum facit solenne . vel minus so- in extraneos ; hae cuilibet inferiori judici lenne. Vid. f. 4. se' seq. ros . Prooenr. competit, quos constat bellum gerere non ,, Ix S. 6 4. seq. posse. Igitur bellum publicum rectius defini- Aliud mixtum J ,, Bellum mixtum ex pri- tur, quod inter os geritur , qui βmnuimis Vato, & publico non dari . mox videbi- potesatem habent. Vid. inst. S. 4. π. I. id a. is mus. Gus tia. Dis. IX. S. 1 f. i. x68. Privatum, quod aluer J Quod scit. non g ritur
392쪽
ritur ab eis, qui iurisdiationem habent, sed a privatis; quoties nimirum judicis copia deficit. Nam naturale maxime est, ut si privatus aliquis jus suum aliter defendere nili vi possit, vim vi repellete liceat; & hoc bellum
privatum Auctor vocat, idque.non repugnare nominis origini, demonstravit L. I. c. r. S. 2. u. E. V 3.
MixtMm,quod una ex patrie es publicum, ex altera privasum J Imo non datur bellum mixtum; Equidem fieri potest ut princeps extraneus nothro subdito injuriam faciat, vel Contra: at neutro casu bello locus est. Priori enim casu subditus noster ab extraneo principe laesus, per suum principem , ac magistratum , qui pro subdito causam agit, reparationem injuriae a principe laedente poscit, eaque negata . hello publico injuria nunc principi facta vindicatur. L. 24. f. capi.' Psyil. Altero casu princeps a nostro subdito laesus requirit laedentis magili ratum , imploratque
ejus ossicium ; quod si neget, justa haec bul. li publici causa est
Addisio. B. Parens in Prodromo iuris gentium MF. zς 4. rem ita explicat. - Tieri potes iustiumus Princeps ia Iur is alterius Principis Dodito s vel eontra. Verum id huc non pertinet , sed ad iudiciorum ordinem. Cum euim
ille, qui laesisse dicitur . adi suntino Principi
subjutiust. eum ris itidacem habe.it, hi sus forum Princeps tasu, idemque acIor , natura
sequitur. 2uod si vero i ex iste ius negasse , mel rite non amnis' ais dicitur , tota qitasio hae iam es tuter duos hos smninos Privripti . qua uon uis belli here decidi potes. Es e contrario , s Prinopis subditur ab alio silmino Pνiucipe iasti Id is quidem Iudicem , quem
Princeps nullum in terris Musit, adire noupses ι at sui Principis essecimn implorabit ,rit ille ius sumia tumsur, Dom.Natura leue tur ι qui I Priscirpem lauerrtem reqtiis erit titsariis ius, nec impetraverit , it viam causa hie inter duor Principet tertitur, uec vis
Martis arbitrium superes. Porro , quod scαρου civitatis libera , mi summi Imperii pstyias liunctir es, ita ditas partesscisum , i tulissum armis sectim dimicet, naturale iuhellum non es: quia nextri parti iubaret si m-
mi imperii potesas , en tu ui itis helci; sed
toti corpori r Neurens erit heia 1 mybim , vellicitum s quale iure gentium mu est nisi areasti sugulari , eum limit seritin tuter sunmicuratri uepotesiates , qua iudicem esitim in te rix uou. habent, reipublica sua tuenda , ὀθ
essem inde m renui causa. Iv bella tero civici partes utri ue που Ihut nis privati, nec obtureiam reipublicae , t et populi, vel ob sua
germit, nec teuuti it ad esserendam ab hoseremptildicam e sed lacerandam inter se, aeturhantiam. Igitur tale bellum es molar turbais mutuas cades armata ; U Dis illa motis rixa, V magis tumiamatum, quam bellatum videtur ..tis loquitur Florus L. 4. Cap. ult. In te ergo utilli sinu est cytis helti juris gentium.
sed damnorum utrinque datortim reparandii
obligatis e qua uis aliter nisi transactione tolla potes: idqtie amnesia dicitur, nec iura pacis habet. Vid. disp. nostram de jure posti. & amnest. ,, pariter cum civitatis corpus integrum ,
- & quietum est , sed ei imminet vel potensis praedo, pirata , vel alius invasor opibus, & copiis validus , anne tum erit bellum, , mixtum Τ Bene respondet B. Parens, d. Lis i. M . J q. bellum jure gentium plane cum tali praedone non esse; sed potest utique, . qui,invaditur . vel laesus est , Princeps , is vel populus , vi se tueri ex gemina maxime is causa : 1. jure privatae defensionis recessa , , riae , ut quilibet privatus, qui aliter se tue-
, , ri non potest quod enim privato, seu si se gulis natura licitum est, id magis toti pori pulo : 2. jure imperii; non ejus quidem . , , quod ad caput belli, sed quod ad caput im- ,, perii specialis pertinet. - Idque planum Omnino est si praedonesis sint de territorio principis laesi . aut praed is nes extranei illud aggressi fuerint; quia
is tum res agitur, & vis exercetur incia sum
is mi imperii fines , adeoque tanquam in ,, subditos. A Quid vero si praedones extranei nec prin- , , cipem, aut ejus subditos laedunt. sed in , alios passim grassantur Τ Dico, nec hancis armis eos persequendi potestatem esse ex ,, eanfa helli , cum non sint utrinque partes, o nec duae se m me pote states. At cum nec iureis imperii coerceri possint, utpote nullius im-ς, perio subjecti; quaeritur, quonam modori tales piratae &c. cogi possint 8 B. Parenso statuit , toti humano generi , cui ab initiose imperium in singulos competiit, reserva. se tam ni isse hanc juriSdictionis speciem, is etiam diviso humano genere. Verba ejus inia res. II. Di m. fol. I 434. haec sunt. γα-dimns Hibi, originarie sun una imporum a natura conssmium sui se initiersale totius him
cmuta , quae ad salutem , paeem homi
393쪽
uum uulpersalem pertinent. Mud vero divi ione terrarum, ac gentium inue tilia detracti m transisse ad gulos populor libri os quoad iura disi a , seu cujusque remit propria , pro diriso ι ita ut unusquisque popnius liber,
seu Princeps serus intra sui territorii fimi sinamnium imperitim habeat, omnes in alieno priatiati Idit: quoad individua cera , feti quoia rem iditius humani gerreri; indivisim ectu itia, pro indiviso 3 ae ita ut cis e tibero popinio , seu summo Principi tu Iolidum pro natura init iduorum cohareat, atque adeo a
gulis extra terrarum quoque Darum fines exerceri, vel plures concurrere polias: quo casu usu gentium irectio penes praecipiatim
Imperatorem p vide disp. nostram de domin. Orb. cap. z. & 3.
Vi ergo hujus imperii miiversalis enilibet populo libero , etiam ultra territorii sui fines , ius es αrmis persequi . se subjugare praedoues , ac piratas , non iure belli, sed ture summii ira imperii trariversalis, quod divisi quoque terris eisque libero populo in solidum annextimes. Hine illa bella piratica Populi R. . te Semilio Uer, te delude Pompeio , alloersuspirarax, qui omina prope maria obsederam. Viae Flor. Lib. 3. cap. 6. cita pro lege Manil.
Caeterum . quia diximus , Nuumquemques iamnum Priucipem etiam Mitra Dres remit mii , jure imperii hujus riniversalis , armis vinis
uicare parena. Us salutem humani generis posse , ua huel igitur ἰ modo ne auerim summi Principis terras vi armata ingressus fuerit equia in iis , ns dictum , privruus es, Uqua intra earum es fum . ad imus 'iucia is curam , ac pote1 atem unice pertinem. Quod si tamen se P, inceps , vel populus P que D praedouiam , vel piratarum receptator ειυιι patronau, aut ipsemet praedo; iam μιι felli tanquam tu hos , qui alium judicem nou habet, valebit.., Ut ea , quae prolixe admodum ex scriptis B. parentis adduxi, in pauca contraham , se quaestio de bello mixto quinque casibus, . Occurrere videtur ; r. quando princeps cum extraneo su dilo: 2. quando sublitus, , cum extraneo principe : I. quando Prinis ceps cum propriis subditis lebessibus: 4. quando Princeps cum piratis. qui superim
rem non haberit, controvertit: s. quan-
,. do Senatus ipse in diversas abit partes , ., quod factum in bellis civilibus. His . minu. . hus casibus videtur bellum parum eliu pu. - blicum, quia alterutra pars summam potest is tem habet; partim PII vatum . quia alter. utra pars privata est. At in Dissert. Proaem. H IX. S. 66. demonstravi, nullo casu bellumis mixtum dici posse. Ex iis qua supra diximus 3 is Scit. Cap. z. ari f. r. Sane bellum privatum ex eadem ratiose ne sequitur, qua publicum : quando nimio rum aliter jus nostrum reparari nequit; is quod fit quoties Iudex non est , vel aditiis non potest.
Juri naturali non repugna, J Non sum. cit probasse , bella iuri naturali non repugnare ; sed probari debuit . bella jure naturaelicita esse, quin illa omitti aliquando sine injuria non posse : cons. dicta ad L. I.
Adduis., Ratio cur bella naturali ratione Iieita sint, , , in aprico est: cum enim Deus cuique ho- is minum iura quaedam concesserit, eique is propria esse voluerit; necellatio sequitur, is media quoque cuique concessa esse jura illa is defendendi contra eos i qui jura illa vi ,, lant: tum quia alias frustra Deus jura illa ,, concessisset , quod cum perfectione divinari pugnat: tum quia injuria agit is , qui vo se luntatem creatoris invertit. i. e. iura ais creatore aliis concessa aufert, quam inju- seriam reparare tenetur. Vid. Dp. c. s. l. .Pos consit ut a judicia publica non licere dNam constitutis judiciis superior est , qui
solus malos coercere Sc potest, & debet. siuamquam enim pussica iudicia non a umtiora, Iea a facto sint humano, in. J Auctor in perpetuo illo errore versatur , judicia non esse a natura , sed facto humano introducta, cui instituto Iaudabili obsequendum esse, ipsa dictet aequitas, & ratio naturalis. I id. Dissert. Prom,t. S. I . At alibi demonstrabimus, judicia ab ipsa natura origiis nem duxisse, & privatam ultionem natura licitam non esse: vid. DF. Pro em. XII. S. Io7. Cous L. I. c. a. S. s. u. 3 cit L. a. c. a . per tot. Forma autem judiciorum facto hominum introducta est : Eodem modo uti ius dominii a natura est, licet formae negotiorum ex dispositione hominum oriantur.
Nimium sine amauites Di 3 - Quod Auctoris plenius explicat L. a. e. 2 . F. 8. u. 4.,, U9. π 4..f. ΦΟ. π I. L I. c. 3. S. I.
u 2. V c. a. f . s. v. s. Tam lastilabiti in tuto obsequendum, ipsa dictat aquilas, rasio naturalis 3 , , Cumis ergo thesis illa , cuique homirim nam M lacere
394쪽
o Ecere tum suam , tum alteris injuriam , vinuitare, admitti non possit: sed patriri bus familias facultas jus suum, & familiae is suae iura vindicandi concessa sit ; nec hoc , , admitti potest . facto hominum de muniri judicia introducta esse. Si vero plures fari miliae in unum coetum coeunt, id demum is ex consensu est: adeoque eivitater iacto ,, hominum introductas esse , velum est.
Non es sirgulis come nitim , quia per magisratum publice messis feri J - Inde colimis si non poteit , judicia facto demum hu-ri mano e Ila constituta. Nam uti ante con- stitutos magistratus membra familia: sibi se jus dicere non potuerunt, ita nec institu- ,, tis civitatibus singulis id licet: Jam enim , , & natura , ct consensus obitant. L. 6. AM Uiui. vi. L. I . S. 3. F. deus r. i. 17 . ,, de Reg. Wr. Legum reperta es sa ra reverentia , ni uia hil manti Ue. J o Adeoque reverentia haecis legum non a natura, sed demum reperta is elle videtur. Resp. Legibus naturae prohibo betur , ne membra familiae manu agant. ,, At constitutis civitatibus, inter omnes civesis Vis privata per leges civiles prohibetur. Et vim vocant leges in. J is L. T. C. umis is vi. L I3. si quod met. Musa. Unde non ,, tantum gravis poena in eos. qui jus suum
,, ted & vi privata agens . praeter poenas in ,. violentiam statutas , jure suo privatur. ,. nia. leg. 7. Neque ex hoc argumento elici- ,, tur, judicia facto hominum constituta esse ἔ- sed id saltem inde inserti potest , positis, , civitatibus ex consensu demum statutum is esse, ne singulis civibus vi agere liceret.
uu i N refricti mnitumst ea , qua amte judicia suerat. licensis J Auctor s. praeced. dixit, ante judicia constituta unicuique licuit se jus suum privata auctoritate vindicare, sed illam potestatem restrictam suisse per judicia : hic est , primaevo illi juri aliquando locum esse etiam post constituta iudicia . ubi nimirum cessat judicium. At sepius jam diximus, judicia cum ipso genere humano originem cepisse , adeoque nullum tempus concipi posse, ubi privata ultio licita fuerit, ni si in solo casu, ubi judiciorum copia non est V tasneu tibi meum mine quoque haheat Jri Scilicet peimaeva illa licentia vi privatari agendi.
is enim unicum medium defendendi jura a,s natura nobis concessa , est bellum pri
Nans lex vetam, sine iudicio suum consequitae. J A Imo non lex id demum vetat, sed, i ipsa natura , quae patribus familias imp ,, rium in familiam concessit Intelligi debet, tibi evia es iudieii 3 - Ηaeu, quoque exceptio non ex lege est , sed ais natura; quia semper est necessaria desenis sio, si vel pater familiam, vel civitas curi vem defendere non potest. Momeuninee cessat, Mi expectari iudex nou potes Me eerio periculo , ani damno dis Adeoque ubi judex quidem est . at qui eo
se momento , quo alter vim infert, auet se ritatem interponere nequit : tum enim, is quia alitet jus meum integrum servare non
, possum , citra judicium jus defendereri licet. ContinNe vero J A I. e. per aliquod tempus. Atque haec quoque est doctrina dCtotum
is Romanorum : nam illi quoque ad necessari riam defensionem requirunt , ut inconti-- nenti fiat, L 6.9. Dem V viam. I. I 6. , , ad yc. mced. cf. s. M. Quint vi aras elam. Vis enim, quae ex intervallo insertur,ri non ad defensionem, sed ad vindictam, , spectat. d. i. I. S. I .F. quod met. causis locis nem occupatis J uae scilicet nemori in ditionem suam vindicavit: ibi enim la , , dens, & lassiis superiorem non habent, i ri deque jus belli privati , i. e. ius necessa-- tiae defensionis, incipit. vid. Mi . L. z. c. T.
Ut mari J - Atqui in navi solet esse conis,. cilium aliquod : Resi' verum hoc est in nais is vibus, quae jure. Ne nomine Principis per
,, maria ambulant, vel ubi consensu talu, , Concilium constituitur. Sed si tale concuri lium non est, vel ipsi regentes inter se con. , , trovertunt , tunc semper jus necessariae
is defensionis locum habeti Eis qua alia sunt mea. in aritas nulla eseivitas J - Cum enim iudex nic nullus sit, is incipit necessaria defensio. Si stibiliti mieem Don aridiam J Η v
se rum est si potentiores sunt, quam ut cogi a ,, judice possint, contra tales subditos inc, ,, pit ius necessariae defensionis: nam si con- ,, stringi contumaces a judice possunt, judiis cium non cessati Aut index aperte regnitiovem rastreris dis Vel quia non vult auctoritatem interpone
395쪽
2Is Henrici de Cocceii commentarius
is re . secus ergo si decidit, etsi iniuria γ nam tunc itidem jus necelsariae desensionisse obtinet, quia copia iudicis non est : vel, , quia non potest , ob nimiam forte poten-- tiam dissidentium. Multo magis autem id obtinet, si Plin-
, , Ceps subditos suus contra extraneos tueriri non possit; tunc enim illi non tantum iureri necessariae defensionis extraneos repellereri possunt, sed & tota civitas libertatem sibi se vindicare, eamque armis tueri poterit ;,, quo pertinent die fre Minotateve Pher. is itque ex hac ratione Besgae . Helveti , ct se Borulsi , Imperio Romano sese exemerunt. A Vid. E. Parent. ira, pist. Cap. U. f. ii. S. 38, C. XIX. h. zo. α Etiam ex lege Drais data intelligi potest 3 Ex hac lege, quae habetur Mint eta. v. z. constat, jus necessariae defensionis, etiam post introducta judicia, illicitum non esse. Distinguitur enim dicta lege inter furem nocturnum . & diurnum; & statuitur, illum occidi tuto posse, non hunci Ratio haec est, quia in nocturno semper est necessaria d
sensio tum vitae, tum rerum nostrarum ἰ n que enim furis persona noctu cognosci, neque testes adhiberi. neque judicis officium implorari potest. Nescitur. an furandi saltem . an & occidendi causa veniat, &c. quae ratio in diurno cessat. Atque haec distinctio in lege Attica quoque invenitur. GHI unci. Att. II. I 8- Cicero pro Milone Ex qua in ledes XII. Τabb. translata est , L. 4. f. . ad Leg. Att.- ct hodieque usum habet. Carpa, crim. p. s. et ira. 37- Additis. o Plenius has leges, earumque rati em explicabimus infra L. a. c. I S. 12. v Iiniam impuni sem Muticere 3 o Multa enim legibus permitti solent, maioris is mali evitandi causa, quae tamen per se luis cita non sunt: adeoque quae verum jus non ,, dant, sed solum apud homines poenae nonis subjacent: Vid. Auci. l. 3. c. 4. f. 22.is L. I. c. I. f. II. N Ga , . . u. 8.., indeque sensu improprio licere dicuntur. L. 2 c. q. S. 28. l. 3. c II. S. I. vid. M- direm voce Impunitas. Recte Auctor ait, se ad hanc impunitatem non pertinere licenis tiam occidendi furem nocturnum, sedis verum ius agendi ex illa lege oriri, Ouf
Sed ius etiam ualurale explicare I se Imo est se ipsum ius naturale, quod facultatem se d
M sendendi concedit quoties judicis copia nonis eae
Neque findari in peculiari aliquo manciaso dirino J se Adeoque lex illa non pertinet ad se jus Forense. Seu in communi aequitate 3 si In desensione,, Q. naturali, cujus instinctum natura totiri humano generi indidit, & ratione data se firmavit. Si vox sertum faxit , 1Inr alignis occisi. jure e hs Vis J is Examen horum verborumis vide in notis Tiraquelli au Alex. ab Alex.is Gem dier. 6. io. cons infra l. 2. c. 1. , ra. Nox vero a veteribus vocatur tempus
is illud , quod post occasum solis currit.,, Vid. Grou. BSic insons omnium pomi mn legibus iudicatur sedit. J ,, Jus necessariae defensionisse etiam a d Utis Romanis e3 eo Iure deduci-
tur, quod ratio naturalis inter omnes h ,, mines constituit: adeoque quod apud om-- nes gentes peraeque observatur. L. I. s. 4.
Nihil in m ese, quod naturali juri ad res iurJ - Adeo id juri naturali non adversatur , is ut potius omitti necessaria defensio aliqua , , do sine delicto , ct iniuria , non possit,
i, Vid. Bor. L. z. c. I. per tot.
D g jure ditii is inluntario persectiori 3 1M Auctor enim jus divinum universale , quod is a sola voluntate divina dependere , ait, is triplex secit, Adamiticum , Noachicum, ,, ct jus Evangelii. Uid. Dissert. Procaem. III. o per tot. Hoc posterius autem perfectius esse, M ait, tum quia multa prohibet, quae legeis Mosis permissa erant: tum quia eas virtutes , quas lex Mosis commendat, majori ,, gradu praecipit. Vid. Dus. Prooem. III. - Nos ius divinum voluntarium universa- is te non agnoscimus, Dici. αθ' III. Soseq. & Servatorem jus non stituere, nedumis persectius, late demonstravimus d. Dissera.
, tas subest ; nam Servator non loquitur deis eo , qui vitam defendit, nec id improbat; ,, sed loquitur de defensione rerum cum inter is necione alterius conjuncta : hanc enimo negligere persectius esse, ait. Cui prus iuris es in ollam nον- u 3 ,, Deoo jus absolutum in vitam, & res hominum is competere , alibi demonstravimus: ade que
396쪽
se que vi potestatis illius absolutae Deus potesto iura hominibus quaesita pro lubitu auferre. stuam nobis ibis3 ,, Nobis nullum jus in
vitam nostram competere, nisi quoad ejus is conservationem, alibi probavimus. Potnerit a uobis patientiam eo usque exigere, est etiam sella. Occidi deberemur potius, quam occidere t Deus omnino potuisset prohibere defensionem sui, ob ius absolutum . quod Deo in creaturas competit, quas proinde ea, qua voluit, lege creare potuit. Sane experientia docet, homines divina voluntate Promiscue rapi per morbos, per strages cte. Cur non etiam per legem de non resistendo eam patientiam exigere potuisset 'Au antem voluerit uos eous u obfringero JAdeo Deus non voluit, ut potius injunxerit hominibus sui defensionem; quod evidentillime ex motu unaversali omnibus homini-hus indito. & ex armis, quae nEtura suppe ditat , apparet: Cons. L. I. Ir. L. Aquil. idque ulterius probabimus infra L. 2 c. r.
Νe resistite ivjuria is facienti J. . Dictum estis tu ollego, ἔ S. plane non prohiberi necessa- , , riam dcsensionem, sed quod nemo pronus, esse debeat ad vindictam an juriae sibi illatae: ,, pugnat id enim cum persectione divina ;,, aliud autem est ulcisci injuriam, aliud eam, , repellere.
Nota vos defendenter chariss mi 3 , , Nec hic
,, Servator loquitur de necessaria desensione, M Verum de εα ι τι , i. e. vindicta, & ultio-M ne , quae diversa est a defensione necessaria. ,, Cons. h. g. u. 6.
Nam quicimque gladium accipiunt, glaHopossunt 3 Loquitur Christus de abusu, non de legitimo ulla ; Petrum increpabat, , merito, quia privatus gladio defendere se comtra superiorem jure non potuit. Did. h. f. u. T. Addtine his Mnutilli Christi exemplum, qui pro inimicis sit mortuus J Equidem regula recta , & immota manet, quod nemo se mortieXponere, vitamque negligere pollit; Omne enim vivendi jus i quod homo habet, a Deo est, qui in sui laudem creaturam rationalem creavit: creatura igitur opus sui Creatoris det ruere nulla ratione potest. Vid. L. 2. c. I. f. 9. At exceptionem patitur haec regula , si majus bonum inde oriturum est , uti si plures aliae creaturae, & V. g. populus , totaque civitas unius interitu contervari possent;
quo pertinet exemplum codri apud Jtis. L. 2. c. f. in f Deciorum . Curtii, aliorumque. Ita militantes licite se pro patria o cidi patiuntur, & ideo per gloriam in perpe.
tuum vivere dicuntur. pr. IV. de Excustimor. Atque ad hanc exceptionem quoque referendum est Servatoris exemplum , qui progenere humano mortem oppetiit, ac morte sua illud redemit : de quo plenius L. a. e. r. S. 9 ANeque desunt inter Christianos 3 Auctor ahic affert auctoritates veterum Chriltianorum . qui bella quidem permittebant. sed neutiquam necessariam defensionem. At omnes vel de virtute, & perfectione loquuntur , vel Servatoris dogmata erronee pro logibus praeceptivis sumunt, vel ex superstiti sa interpretatione literam , non sensum p
cepti sequebantur: uti exemplo origenis , aliorumque probavimus supra C. 2. S 6. u. a. A vitatis eruditio 3 Ut scit. doceat, quid jultum sit. Uemitatis I , , Ut doceat, quid persectum, , sit. Resii ire uon potes, ne dum saltem de eu-dit , pietatem contaminet J Quia scilicetis putat, vitam mihi potius deserendam ,
, , quam occidendo invasorem, eum perpetuae is damnationis reum facere. Vid. v. seq.2uo modo istos , qui tuterficiunt , defendam. unu invenio J o At lex ipsa interficit ejus. modi invasores , dum facultatem repellen- , , di vim injustam cuique privato concedit:
is metus autem ne occisi a poenitentia exinis cludantur, invasori nullum jus in vitam is meam tribuit. viii. v. seq.D Hibi I se Vid caras. 23. q. q. c. 8. Miles 3 - ui causam patriae defendit. Accepta legitima pot6 ate J ,. Tunc enim se jure ejus occidit, qui jus interficiendi ha- ,, bet. Talem quoque accepit potestatem is , ,, qui vini vi repellit s naturae enim haec , , lex est. Sed oppositasententia 3 Quae defensionem 3
privatam permittit, si necessaria est. t talis patieutia πονι si in obligatiove JScis. ut debeamus occidi magis, quam Oc-- cidere. Sed & sententiae plerorumque pa- , , trum , & Theologorum , nullam in ad-- struendo jure naturae auctoritatem habent.
Nou prae uisis styli J A Charitas enim beneis ordinata a nobis ipsis incipit. Inset forte aliquis 3 Multos, ct plerosque Theologos haec ratio dubios reddidit, quod occidens invasorem sacto hoc efficiat, ut occisus in peccato moriatur, & inde damnetur. At respondeo , aliud esse quaerere quid juris sit , aliud, quid pietatis, & generositatis.
397쪽
ure naturae semper ius meum defendere Pollum. etiam cum periculo salutis ejus . qui vivadit : ct hactenus verum est quod Auctor in s. h. u. 4. ait , morali judicio non videri aestimandum illud periculum, in quod ipsum se quis conjiciat, & unde se potest eximere. z. Cum duo hic sint actus , alius invasionis, alius de sensionis; causa. & vitium damnationis non est in actione defendentis , sed invadentis, illa enim jus es , haec injuria ; Ergo damnatur suo Licto, quo invasit, non facto adversarii, quo is se defendit. 3. Bene observat Auctor , forte eum , qui impetitur, itidem tempore ad poenitentiam opus habere :& 4. ipsi quoque aggressori forte spatium ad poenitentiam ante mortem superesse posse. Sed & s. dubium adhuc est, an ejusmodi invasor unquam poenitentiam acturus sit, quin posset pejor fieri, & in alios quoque saevire , cuius delicti causa in eum redundaret, qui ejusmodi homini peperciti Sane 6. hac ratione Magistratus delinque tem , nec poenitentem , ob parilem metum damnationis morti tradere non posset. Denique R . si quis pia hac intentione , & propriae innocentiae fiducia inductus , mallet arcere invasori ne damnetur, laudanda quiem est haec intentio , & majus bonum inde resultat; si tamen invasias negligat hunc per. sectionis gradum , & jure suo naturae utatur, nihil eli de quo queratur alter , patitur enim praedo quo dignus est. Saepe tiam eum J Haec est ratio modo al-M legata tertia.
Et iasi quoque aggressori J ,, Haec est ratiose ante uilegata quarta.
Desude morali iudicis 3 ,, Haec est ratio ante, , alle lata prim i : quid vero sit morale judiis cium , explicat Grain is uot. h. Nosse aliud judicium morale non agnoscimus , ,, quam legem naturae, juxta quam judicium ,, serri debeti
4 ridentur iter serisse armari gladio J Ex
,, sacra historia de eo non constat ; conjectu. ratur id Auctor, quia Petrus ajebat, in se suo comitatu duos esse gladios , de quo
Iudaea commissi. ita loquitur Jusephus , is tu heli. iud L .. e. s. Primo autem Mi-M genarum Fuginti praedari coeperum: desuae
,, ex composito consertit cuneis per traTitorium ,, latroci Matur , ni quia ad crucielitatem,
se ex viris, ta transgressis, ac ninito sint se riseris, qrior intus iuvenere, sociati, uuia o lum atrox facinus intermittebant. De Gallia ,, laeis per dies sestos Hierosolymam petentiis bus, S: a latronibus aggressis via. Iosephi M.
tiq. L. 2 . c. s. ubi addit: Atque ex mis tempore Niversa D Ma repleta es latronum is receptaculis.
, , c. 4. Miι: Hluc es, quod cum peregrimureuis Dor, propter Latrocinia tantum armantur , Vwrte praeterea quicquam ferunt. Deo innocentia morum hujus Sectae videatur.
Statim Aposoli responderint . in suo comitatu duos es. glauios 3 ,, Apparet ex responso, , ne Servatoris satis es, eum non impro. basse usum gladiorum: Vid. c. XXI, 68. , , Sane, discipulos duos hos gladios secumri portasse, vel ex sequentibus apparet: quia ,, Diuentes hi, qui circa ipsum eram, quouis futurum erat, dixerunt ei, Domine , I, , po cutimus tu gladio 3 V percusis nutis ex ,, illis servivis Principis sacerdotivn , ῆς am- ,, putavit auriculam em; dexteram , vid. Luc. is c. XXII. D. 49. id so.
γοα dixit Christis 3 ,. Mil. gladii comis parandi causa vel vestem vendendam ella. Praecepitim revera non cominet 3 l. e.
,, non Praecipit ut gladio quis se defendat: ,, nam praecepto illo opus non fuit, quia sa- ,, tis ipsa natura id homines docuit; neque o Christi ossicium in praecipiendo consistebat. Provectium 3 se Rectius locutio figurata. o Grou. h. p scio primi temporis, quod intum, ac pro perum fuerat J,, ita enim de ptimis illi is temporibus, quibus scit. Apostolos ad Evan- , , gelium praedicandum vocavit, loquitur: ,, uuando inis vos vesacculo, ed pera, N, , calceamentis , numquid aliquia asit bis 'A At illi dixerunt, nihil. Dixit ergo eis , sedis ni uc sitii habet sacculum fi c. O sumtum oppareas ex eo , od fieri s lebat 3 o Si enim uti non licuisset gladio astri sui defensionem , Servator id prohibuisset, i, nec permisisseti tales in suo comitatu haber LM re lite iniuriam facienti J - De hoc c, effato Servatoris late actum est supra c. 2.,, s. g. u. 3 Loquitur Servator de persecti ne, adeoque de patientia, quatenus vir-- tus e t : qualis esse desinit, si quis pro--riam vitam negligat , cous ipse nec Au-- cior
398쪽
ctor est. nec dominus , nisi majoris honi,, gratia id faciat Nou magis universale es 3 - Imo est uni. , , versale , respectu habito ad Ethicam , seu is virtutum disciplinam, & intra fines peris lectionis.. Date omnia petenti J is Hoc itidem uni, , versaliter verum esse, intra fines nimirum, , pei sectionis , vidimus d. F. 8. u. 4. s. U O.
Dum ne uimium uox pragravemur I ., lnis genere dicendum , dum ne fines perfectio. ,, nis excedamus. Via. dict. f. 8.
o bis pracepto de Luscio nihil adjicitur , quia vim habeat restringe utem, seu ex solo sensu a icitii a liringitur J Mens Aucho-
, , ris haec cil : Praeceptum de danuo omniari peremi generale non esse, quia ex aequitari tis ratione adit ringitur ad casum , ne oneri se fit danti ; praeceptum autem de non resi- ,, stendo ideo generale non esse, quia expres. , , se restringitur ad leviores tantum injurias.
Guf. d. c. a. f. 8. u. 3. Verum non Opus,, est tot ambagibus : dictum saepius est , Servatorem loqui de majori perfectione ;ri persectius sane est negligere injurias ,
si Deoque vindictam committere. Atque haec ,, ipsa perlaetio sua non destituitur mercede, rimodo intra fines persectionis exerceatur; ,, excedit autem illos fines , qui vitae a Deo,, ipsi commita, adeoque rei alienae, & cu- , , rae ipsius traditae . defensionem negligit.
Ut intelligatur, tum demum pracse uos obligare, cum ea impetimur iniuria , φω aut
alapa fit, arat alapa py. J Adeoque si in. se juria sit levior. At nec tunc obligamur ex is praecepto christi, sed ex eo iure naturae . , , quod intuitu Dei obtinet, & carentiam, praemii insert. Via supra c. a. g. 8. n. Nam altrini rechus fuerat dicere 3 I. e. M Servator non allegaturus fuisset exemplum
,, levioris injuriae , sed in genere prohibitu- in rus fuisset omnem injuriae vindictam.
, , ba haec allegavit Auctor supra u. I. eaque se nihil aliud significant, quam regulam de , , non vindicanda injuria; quae regula perso, , elionis est , & adeo non excludit necessari riam defensionem vitae suae, ut potius im- ,, persecte ageret qui illam omittit. Hac autem es nitimis , non dGen is d scriptis J is Non ergoServator improbat defen-ri lionem necessariam vitae , id enim impera,, sectionem potius inferret; sed improbat, , studium vindiciar , ultionem injuriae nobis
,, illatae , tamquam virtuti, & persectioni, , oppositam, adeoque sectatori Christi in se dignam.'Eμοi εκδ ira σα 3 ,, Mibi vindicta : ego roν, prudam. Dent. 32. v. s. vel ut in vulgatari exstat, Mea es ultio , id ego retribuam. Tum ipsa loci sententia , qua defensorema intelligi non patitur J A Quetitur enim Deus , de stultitia . pertinacia, & impietate lΩ
raelitarum d. c. z. o. et s. seq. R ideo mi- ,, natur, se poenam suo tempore ab iis sum- , , turum . & cum saepius id repetiisset s.
is I9. 2 . 23. 22. 23. 24. 2s. 26. tandem
is quoque addit v. 3 s. Mea es ultio , t egoti retribuam eis in tempore, ur labatur pesis eortim : irmcla es dies peruitionis, eg ades Ie risisi aut tempora. Sed non in deserisionis causa J , Diximus, , initio h. f. , Servatorem loqui de abusuia gladii, quia Potrus tamquam privatus juso gladii non habebat, inprimis contra puόlibo cos justitiae ministros. Jam mina dixerat Christis i is Sed & petra
, vis non inserebatur, sed soli Servatori, & quidem a magistratu. Neque Chriν - , vana defendi' nntibat Iis Quia opus se non habere humano gladio,
, , eadem occasione profitebatur. Matti . 26.
Ulciscendi ergo animo J A Imo non ideo , , improbabat Servator factum Petri, nam is animo defendendi magistrum gladium strin. gebat : sed quia defensio contra ministro is justitiae illicita est . etiam naturae jure. Dii proverbium edi J ,, Imo est regula ju-
, ris tum naturalis , tum Mosaici. quam, , allegabat Servator, nequis occidat alium , , , inprimis ministrum Justitiae. Reete ergo i si de infert, quod omnes, qui gladium acco,, perint , scit. intentione laedendi alios, is quos laedendi jus non est , adeoque qui in-i, juria gladium acceperint) gladio quoque is perire, i. e. a magistratu talionis jure puri niri debeant. Sanguiue sanguinem elici J - I. e. sangui-- nem alterius non effundi sine periculo nostriis quoque sanguinis.
Idemque armorum tisma periculo nu uam
vacare 3 6 Quia inter vi agentes par utrinque is est periculum. Non ese qtiod uos Deo praripiamus ulti veru J,, imo nec hoc sensu Servator regulamis illam allegavit: quia improbat factum petri, is non id eo quod Deo praeripuerit vindi- E e a M
399쪽
zeto Hemici ae Cocceii commenta ius
, ctam; sed ideo quod is . privatus , iusis gladii. in prinus in minii tros justitiae , nonis habueriti Plane qno Iersa ire Apocal si dicitur IImo plane alio sensu dicto illo utitur Johan-
nes loquitur enim de prima illa bestia , &M de his, qui primam bestiam adorarunt , , , quibus datum est, hellum facere cum san- ,, itis, & vincere eos. Apoc. I I. v. 7, Β' 8. , , De his victoribus injustis vaticinatur, quod ,, illi, qui gladio occiderint sanctos, etiam is gladio perituri sint; non iudicio magistra. ri tus , nec ex lege nolis. nam superiori rem in terris non habet bestia illa sed ex se judicio Dei , qui sibi contra usurpatores , ,, ct tyrannos judicium reservavit. I mortem, resuscitatur Ui J Sed ferinois ipsi est de iis . quia Magit ratu propter
,, Evangelium ad supplicium rapiuntur, a is que his Deum pollicetur resuscitatorem. Πmulque his Oerbis vaticiuium ιidetur imese depcems J o imo nulla ratione hoc ella- ,, tum ad vaticinia trahi potest : loquebaturis de facto praesenti, de gladio , quo Petruso iniurici utebatur; hunc actum improbat, is nullo respectu habito ad sutura. 8 Ad Chrisi exemplum Ue. res itueri ρο- ὸs J Dixi supra in nor ad n. I. in . Pro
aliis mortem subire regulariter non tantum
iuri sed & persectioni repugnare , nisi pro consequendo majori bono id fiat, uti pro obtinenda salute humani generis, pro patria , pro familia &c. ripi facta omnia quidem esse Dirturis
plena J Servator divina natura praeditus , adeoque ipse perfectionum regula , non potest non perseete agere. Imitari lamiahile es J - Omnis enim ra- ,, tio virtutis in eo consistit, Deum imitati.
se Viae Di f. Pro m. II 6 ar. Eu suo praemio nou cariturum I is Quiri imitatur attributa divina, i. e. qui actus, , virtutum Peragit, & per lactionum regulasis sequitur, praemium ideo consequitur; quiri vero eas negligit, privatur illis praemiis . A quae singulis virtutum actibus delimatari sunt. dici. dus , et t.
Non tamen omula eiusmodi esse J ., Dictumia saepius eli, Christum juris praecepta nulla
D statuere, adeoque non existere ullam Chriri sti legem, sive verbis, sive laeti declara. tam . quae juris vim habeat: sed illum , se Prophetarum more, ea, quae juri, sunt, eX- ponere , & Observantiam legum auditori-M hus inculcare, ac poenas , & praemia ipsis is ob oculos ponere.
Ut aris ex lege veniani J . Iasi pr aediis is Servator laeta illa peragere debuisset.
, , mines iacta illa imitari teneantur.
Sed exspeciali quasi pacto , foedere inito tuni patre 3 Oblatio Servatoris spontanea, , ad mortem ex duplici capite licita , quinis & laudabilis fuit: r. quia approbante Deo, , id fecit, qui tanquam Auctor, S arbitet
,, vitae. ac necis, id injungere Servatori quari homini potuiti a. Et si tale mandatum , e , , expressa approbatio non praecessisset, tamenis laudabilis fuisset haec oblatio intuitu Ser-s, vatoris, quia ea ad servandum totum hu- is manum genus necessaria erat, & sic majori ris utilitatis causa fiebati . Promist Gaia LIII. ro. J Verba haec
ri sunt : Lia Domitu voluit conterere eum
Messiam in iusirmitate. Si posuerit pro
se peccato animam Iham , videbit scincia lovga- , , umir , eg volumas Domini tu manu ejus
is dirigetur. ει cui vix quit quam repe itur finise Iis Equidem allegavimus supra , u. I., FR- ,, bios , Curtios . Codros &c., qui se pro se salute civitatis , e t unius populi devove- , , runt; at benignissimus Servator pro toto,, humano genere mortem subiiti Hoc sum. ,, mete persectionis exemplum est, quod imiri tati, & ob majorem utilitatem mortem prori aliis oppetere , laudabile omnino est. Mu pro quibusvis 3 ,, Imo pro quibusvis , ,, si major inde resultat utilitas : sic enim ,, christiam quoque milites pro salute, de , , securitate gentilium vitam osserebanti Sed pro ejusdem is ipsi rae consortitus Io Imo ne pro his quidem, nisi in ligne aliis quod inde proveniat commodum : adeoque , , raso generalis est.
utiae vero ex inri miis scriptoribus allatae Vsuui sententiae 3 is Nimirum supra rn 2. , ubiis jam notavimus . erroneas quoque sepius is esse eorum opiniones ἔ tum quia Servatori tis dogmata aliquando pro praeceptis juris ri naturae sumserunt; tum quia fines perse , , ctionis , quot Servator semper stipponit, se non rite distinxerunt. Vide omnino L. I., e. z. g. 9.Pargian Didentur eousitum magis, sim Nimis propositi commendatiouem se . J A uod is Auctor serpius jam notavit in proles. f. so.
L. I. c. I. c. 9. L. a. c. a. f. 6. M.
D L. I. c. a. f. 9. n. 4. Vid. omnino Dius 'rip aem. f. r. v. Partisu privata ipsorum, Non totim nes
400쪽
Ad me. otii Lib. I. Cap. III. I. IV.
FaJ ,, Hinc ineptum est i ex quorundam
is Doctorum opinione de consessione totius, , Ecclesiae judicare. Vid. l. I. c. a. s. 9.
stui Apostoliri dicuntur Jis Sed male. Vid.
stui in rixa pruno ictu adurrsarium occide rit J Recte Auctor observat, id statutum se saltem fuisse , si ex calore iracuudia aggresse larem interfecerit, adeoque non ex propo. risito; at ob conjunctam culpam , ct imperin ectionem, disciplinae ecclesiasticae subjici-M tur, i. e. a communione excluditur.
x Pua Licu M bellum J o Haetenus enimis Auctor de privato egit, quod scilicet interis duos, ct singulos geritur. L. I. c. I. f. 2., , & quod antiquius est publico : Otii. E. supra f. I. Hoc S. explicat quid sit hellam, , pristi m. Dissert autem hellum ptiblicum ais privato, quod illrid a summis uti inque po. si testiatibus geratur, hoc vel a summa poteri state in privatos non subditos , quod ,, enim in subditos armis fit, non bellum est, A sed e tactus imperii vel a privatis in sumis mam potestatem extraneam nam in suum, , principem nulla vis licita est) vel a privari tis inici se geritur; si v. g. vel judex non ,, est . vel ejus copia haberi non potest. Alitia es solemu ex iure geratium , aliud minus solemte J ,, Grotius primus est, qui ,, bellum puhlicum in sole re ex jure emtium , , ,-minus solemte diltinxit; cujus rei cauri iam nemo commentatorum observavit, ne-
, , dum hitem a rius, subtile satis , intelle
nem licite bellum gerere posse, nisi jultam ,, causam habeat : a. Unumquemque posseri bellum inchoare absque denunciatione :- 3. Hostem laedi tantum posse ad quantita- tem debiti, vel ad modum poenae: 4. Eum, se qui contra has iuris naturae regulas bellum se gerit. a reliquis gentibus tanquam furem ,
o ct homicidam puniri posse. Vid. Disseri. is proam. IV. f. 14. te olf IX. S. οὐ M,
, Cum vero observaverit , novam haneri sententiam omnium gentium praxi contra. Q riari, atque I. inter duas gentes semper, , utrinque bellum pro susto haberi , quia ,, aliae gentes de iustitia cause judicium ferre,, nequeunt, z. clarigationem , seu denun- , , ciationem belli , inter omnes, vel saltem is moratiores gentes observari, & 3. qu se tidianam testati experientiam, holtem in infinitum capi, & occidi, ac res ejus . , vastari posse Sc. ; Ideo, ut difficultatem is hanc evitaret, omnia haec capita , ct plu- is rima alia inde sequentia, retulit ad jus alu, , quod huma/rum voluntarium , quod jur
is putat nimirum , gentes ob communesis magnae illius universitatis utilitates, & ne,, cessitates, jura quaedam inter se statuisse, ,,eaque praecipue quoad belli processum; Atque hinc voluisse 2. ut bellum semper ,, pro justo habeatur, quod a summis pate, , statibus geritur . sive causa justa sit, siveo non : cujus essectum insignem hunc libi,, excogitavit, ut is, qui etiam sine jullari causa hostem occidit , capit. Sc. jure M gentium c secus ac jure natura:) ab aliisse gentibus pro praedone, sure &c haberi,
, , aut ideo puniri non possit. Rationem hanc ,, addit, quia periculosum crediderunt gen- , , tes, inter duas summas potestates judicium, , suum cXponere. 2. Easdem quoque gentes ri constituisse , fingit, ut clarigatio , seu is de nunciatio praecedat. non tantum ubio rem meam ab holle vindico, quod naturi rati quoque ratione obtinete . statuit sed ,, ct ubi bellum est punitivum, i. c. vhi i ,, juria vindicatur: imo in hello quoque deis sensivo. Denique & 3. gentes quoque interis se convenisse , ut in infinitum, S ultrari quantitatem debiti, aut injuriae, Occideri re, capere personas hostiles, & res eorum M vallare liceat; ad eum esse flum , ut bel-ri tum gerentes dominium externum aliquod ri acquirant in illas personas, & res, quod is inter gentes omnes effectus dominii hisb
, , Iet, adeo ut nec res talis apud medios deri prehensa a pristino domino vindicari, aut , , noVus posscssor tanquam praedo , vel suri, ibi conveniri possit. Quae omnia latius ex-
, , posuimus ira D f. prooem. IV. , , ctri prolixius tu Dis proai; i. VIII. 63 . II.,, Atque hoc sensu hellum quatenus est iuri re gentium solenne ) utrinque justum diciis posse, ait., , At totum hoc si stema hoc solo comi tri argumento , quod probatum nondum sitis gentes unquam inter se convenisse , & jusse aliquod commune statuisse ; Fabulam enim ,, de jure gentium secundario supra Iam ex- plosimus. L. L. c. I. f. 14.'proleg. f. 7-o An vero bellum utrinque justum dici possit. Ee ι is late