장음표시 사용
61쪽
Et Claron, R Pataram, Tenedonque , & quicquid amoenum
Et toto flacrum Vatibus orbe fuit. Vile poetarum est, prostrato Principe, nomen, Et tuus Illustri funere marcet honos. Diva Themis, sileant leges, & rostra, seroxque Damnet, & attonitos negligat hora reos. Jam Minoe carent. justique interpres, & aequi Uult tibi, vult profugis legibus ire comes. Gallia , quae Gothicis misces tua tela sarissis Jam caussas, Gothico cum Iove, litis habes. Cur, Tethys malesana, suris p tibi nexa refringens Vincula, liberius per Mare stravit iter. Nunc jus omne tuum , Mavors , rescinde. surori - Do veniam. tanti destina juris obit. Optima Pax , terris nimium crudelibus exi. Ille tuus , licto Numine , doctor abit. Belgica, Hyperboreis irascere fluctibus. & tu Eole, flagranti crimine, conde caput. Barbarus es. docto claram Pharon eripis orbi. Sceptraque praecelsae mentis egere facis. Infelix Europa, tuo pars ista dolori Additur, & decori deficis ipsa tuo. Nec laudum jam vecta tuba per regna , per urbes , Gentibus hunc monstras, DELPA superba, virum. Doctrinaeque facem cunctis ostendis Athenis , Et nostro exortum grande sub axe jubar. Exequias comitatur Arabs, Chaldaeus, & Assur, Hebraeusque suum suspicit auctor opus. cunctorum vox hujus erat. tot scripserat annis, Et puer haec dixit , quae stupuere senes. Quod quondam latuit tenebroso carcere, fulgens Et celebris captae Palladis Aula fuit. Hic secura suas mens exspatiata pes artes , Tot veterum secum sola recoxit opes. Reddita libertas. angustis finibus, ingens Quem Famae spatium non capit , arca capit.
Tune Batavum spi1sis Solem latuisse tenebris Vidit, & obstupit Sol pater ista geri. Tunc Vahalis , Iunc Mosa ipsi jurat se salutem
Creditur, & ventos increpuisse trudes ; Et dixisse r vehis contractum capsula Μagnum, is Qui mox, in Sumnum dommoda, major erit. Et fuit, & tantae motus, ac pondera caussae,
Λ sera voluit posteritate legi. Posthuma nascemes ibunt in secula libri.
62쪽
Εt tua praelustris praelia, Belga, leges, Excussumque Τagi Dominum , partosque triumphos, Assertamque inter busta , necesque Fidem. Lux Prisci, lux ille Novi, se subtrahit A vo.
Scriptoremque necant tempora scripta suum. En, Moses sine nube patet, sine tegmine Christi. Pagina , & hoc totus discitur ore Deus. Non , GROTI , me teste, viges. te purpura duduin Extulit, & Regum crevit honore tuus. In te Borbonius nostrae miracula terrae, Et Patriae potuit fata notare tuae. Docta Caledoniae tetigilli sceptra coronae , Parrhasiumque tibi, Maxime, savit ebur. Quem venerata fuit totis Sapientia castris, Undique tot mundi Regibus horror eras Et sacrum caput Augustis. quo sospite sorsan Bella suum poterant dedidicisse nefas. Indoluit sors laeva tuisque asperrima rebus, Invidiam in partes traxit iniqua suas.
Subductumque suis , non iam subduxit Olympo. Unius spolium sed sinit esse Dei.
63쪽
Non immerito HEMMINCI Us asseruit , Icges naturae aeque,
ac Euclidis demonstrationes , certis , indubitatis, ac aeternis rationibus constare. Sane, cum una saltem natura cognita sit ratio, unaque ratiocinandi facultas, eaque omnibus hominibus communis; conclusiones quoque , quae ex illa facultate necessario inseruntur, communes sint necesse est: quae conclusiones, quoties de jure suo cuique
pribuendo agitur, Leges natura dicuntur.
Mirum autem videtur, disciplinam , cujus principia nobiscum nata, ac animis hominum inscripta sunt, conclusiones, inquam, rationis, tam difficiles esse demonstratu, ut non tantum in disciplinae primcipio , modisque probandi in varias partes eant doctores : sed & in ipsis praeceptis paucissimi conveniant. Negari enim nequit, talia saepius principia proponi, talesque modos demonstrandi suppeditari, quae justitiam naturalem omnem si non evertunt, suspectam saltem, atque dubiam reddunt. Hujus diversitatis rationes varias deprehendi. Quidam enim , in quorum numero est Auctor noster, intrinsecam bonitatem juri naturae inesse, statuunt : & principium juris naturae in socialitate , cremoto Deo , quaerunt; quo principio posito, non possunt non paucissima naturae praecepta inde inferri. Viae Dibsra. prooem. I. g. I 6. Alii, qui principium in voluntate divina constituunt , in modis cognoscendae illius voluntatis admodum differunt: talesque plerumque proponunt modos, ex quibus nulla agendi necessitas deduci potest; quod praecipue illis contingit, qui modum cognoscendi non nisi unum , Verum,& adaequatum constituere voluerunt. Viae obsera. proarm. XI. g. 26. Sed & plerique , qui in indagando juris naturae principio desudant, non in j itiae naturalis, quae homines inter se communi vinculo jungit, sed in philosophia moralis principia inquirunt; adeoque jus , quod soli Deo quaesitum est , cum jure, quod inter solos homines obtinet , confundunt, ac homines inter se quoque ex persectionum regulis
obligari volunt. Accedit, quod ingenium aliis refragetur, qui justa
64쪽
ratiocinandi facultate destituti, cavs s antecedentes, & subsequentes male nectunt, indeque non possunt non in conclusionibus errare. Caeterum, disciplina hac centum , & triginta abhinc annis vix nomine in Germania, vicinisque regnis, cognita fuit. Etsi enim NICO LAUS HEMM IN GI Us anno Is 26. lineamenta juris naturae divulgaverit ; alibi tamen notavimus, non immerito vocari linea memra , utpote quae paucissimis paginis continentur : sed & generalia nimis, atque concisa, immo obscura admodum esse, nec conclusiones, quas inde deducit, satis cohaerere, diximus. Viae L Us proarm. XI. S. I a.
Magis placet BENEDICTUs WINCΚLERUS , qui anno I s II. systema juris naturalis sub titulo principiorum juris libri V. publici juris fecit. Hic in opere doctissimo evistentiam juris naturae eleganter demonstravit: Deum ejus auctorem constituit: principium cognoscendi in amore Dei, ac hominis posuit; atque ex hoc principio singula naturae jura justo ordine deduxit. Viae. Dig. Prorem. XI. g. I 3. Hunc secutus est HUGO GROTI Us, vir omni elogio major. cujus tractatus de Iure Belli, er Paeis, primum prodiit anno I 613. Hic jus, quod inter plures populos, populorumque rectores inte cedit, universum, ac certo ordine tractavit: Principium omnis obiugationis socialitatem constituit : modos probandi tum a priori , tum a prosteriori proposuit: conclusiones juris naturalis, i. e. singula n turae jura operose admodum demonstravit: & quod maximum est, pleraque auctoritate septentum , 8c exemplis gentium corroboravit, ac illustravit. Vid. Diss prooem. I. inque ad Diis. X. Quod vero omnibus sere noviter inventis contingere solet, id ipsum quoque vir summus expertus est: multa, scilicet, eum ad per-hciendam illam disciplinam aliorum diligentiae reliquisse. Sane , hypotheses Auctoris i. de Bonitate Juris Naturae intrinseca , quae supponit .. Deum a jure naturae abesse posse; ι. de quatuor Juribus unia versalibus; 3. de Communione rerum primaeva; . de origine Dominiorum ς 1. de modis acquirendi; 6. de origine obligationum I 7.
de distinctione Bellorum in solemnia , seu publica jure gentium. &minus solemnia; atque infinita alia, suos nacta sunt adversarios. Praeterea cum 8. ipse 'Heram. 6. 3o. fateatur, se simul juri prudentiam privatae .diligentiae studio adjuvare volui sie ; Steti necesse est, nulla in re eum magis hallucinatum esse, tantumque abesse, ut
iurisprudentiam suo studio adjuverit, ut potius praecipua jura , qk
65쪽
J Cti ex jure gentium, seu naturae, orta dixere, ficto juri gentium
voluntario tribuat , eoque ipso naturalis aequitatis rationem legibus Romanis deneget: quod praecipue in Lilro II. O . I. usque ad cap. a I. demonstrabimus.
Caeterum difficile intellectu hoc opus esse, alibi observavi, causasque difficultatis exposui. Viae praefat. ad Dibs proarm. g. a. Unde tot commentatores nactus est Iiber, qui varias ingressi sunt vias, ut divinum hoc opus illustrarent. Alii methodo magis perspicua princia pia Grotiana exposuerunt ό quo nomine maxime commendandi sunt PUFENDOR FI Us , & van der MUELEN : prior in tractatu de jure natura, ac gentium : alter vero in notis, quas ad dictum Grotii librum publici juris fecit. GRO NOVI Us verba saltem , & phrases Auctoris, difficiliores maxime , nec non terminos novos, ac inusitatos, quibus totum abundat opus, explicavit. Alii loca parallela exauctoribus classicis , & historicis, sepius absque judicio , & selectu, collegerunt : ut T EsMARUS. Alii observationibus quibusdam , iisdemque paucissimis, quaestiones , quae ad disciplinam moralem , maxime vero ad theologiam, & controversias sacras pertinent , illustraverunt: ut OsIANDER, ZIEGLER Us, JAEGER Us. Alii sparsim notas quasdam operi adjecerunt : ut OB RECHTUS, HENNIGEs, & SIMON. Doctissimus BEC MANNUs variorum notas congessit; omissis tamen plerumque iis, quae quam maxime ad interpretationem Grotii pertinere videbantur. VITRIARIVS egregio a se systema Grotii in quaestiones redegit. ΚULPIsIUS compendio, quod Colletium Graiianum vocat , principia Grotii proposuit. Nemo autem notis perpetuis integrum illustravit opus: nemo principia Grotii rite examinavit, aut eorum indagavit defectus : nemo , denique , rationes naturae, quibus jus Romanum, quod praecipuam ejus Partem attinet, nititur, explicavit.
B. Parens in lectionibus Grotianis defectus illos exposuit, principia Grotii consutavit, nova principia , novosque demonstrandi m dos proposuit, & in quo omnibus palmam praeripuit jus Romanum ex principiis juris naturae illustravit: atque hac ratione gravis. smas difficultates , & antinomias , quae hactenus inextricabiles visae sunt, solvit, ac plurimas leges ab injustitiae labe, quam eis asperge-gere nonnulli voluerunt, vindicavit. Has lectiones Grotianas, succinctas admodum, & tanto tempore Diuitiaco by Corale
66쪽
re desideratas, tibi, B. L. , offero , in quibus nullam invenies quaestionem , quae pondus suum non habeat. & naturae rationibus non
Cum vero B. Parens in id saltem intentus fuerit , ut ad ductum Grotii quaestiones generales, singulis paragraphis propositas, formaret, ac dijudicaret; parum sollicitus suit in explicando textu , & in examinandis iis, quae in ipso textu monenda fuerunt: quod ex ipso
Has igitur lacunas supplevi, & singula fere verba , quae interpretatione indigere videbantur , examinavi, ac Grotium ex ipso Grotio exp icavi. Sed & principia B. Parentis ex illius dissertationibus illustravi: praeterea meas quoque animadversiones passim adjeci, casque a notis B. Parentis hisce asteriscis M distinxi. Maxime autem curae mihi suis , ut jus Romanum ex naturae sontibus deducerem , ac rationes naturae cum rationibus juris Romani componerem : simulque supposita Grotii, quem in nulla disciplinae naturalis parte magis, quam in hac , a vero aberrasse constat, corrigerem. Quae vero sparsim in hoc commentario notavi , justo , & naturali ordine exposui in Dissertatione prooemiali XII; ubi id egi, ut universum jus Romanum ad artem redigerem, & rationibus demon si rarem, quam bella principia juris Romani , & naturae . conve
Ultimam igitur divino huic operi limam me adhibuisse , tuto asserere ausim : atque diligentiae meae studio.& opera , id perfecisse exustimo, ut nihil, quod ad intellectum libri hujus , & instructionem jurisprudentiae naturalis pertineat, superesse videatur. Maxime autem doleo , editionem celeberrimi BARBE YRACII non ad manus suisse, cum praelo subjicerem hoc opus; quae caussa est, cur Libro demum II cap. 8. ejus vestigia sim secutus. Sane, hanc edutionem omnium absolutissimam esse , negari nequit: nec commemdari satis potest opera viri rerum divinarum, atque humanarum peritissimi, in recensendo hoc opere adhibita. Non tantum enim plurima immutavit, ac supplevit loca, quae in omnibus editionibus mendose allegata suerunt, quod pluribus exemplis in praefatione operis probat ; sed , quod maximum est , singulos Auctores , quos Grinxius in textu , in margine , & in notis allegat , ipse evolvit , loco congruo collocavit: capita . & paginas addidit, eoque lectori evolutionem Diuitigoo by GOoste
67쪽
tionem eorum locorum reddidit facillimam. Ipsa verba viri celeberrimi hic afferre liceat. Praeterea , ait, rem prope immensi laboris adtrest
sum, ad quam nustus horum librorum interpres , ne quidem erudιιν simus Io. FRID. GRONOUIUS, uvaam data opera animum imem derant : sed tantum prout memoria sugeerebat , aut aliud agendo dabatur occasio ; ut nimirum omnia loca Scriptorum, veterum praesertim , qua ab Auetire noWro adferuntur . aut indicantur , in i is fontibus, quantum fri posset, quaererem, se plerumque adcurate expenderem. Hoc autem, ut utilismum , aliquando etiam valde necessariam erat ad mentem Auctoruimelligendam: Da ad infinitos errores animadverrendos , tum in numeris librorum, capitum , versum . tum in designatione Scriptorum laudatorum. tum in verbis eorum referendis , tum in rebus i is , plurimum mihi profuit . o lectoribus, sero , commodum erit. Et mox : Saepissime Aisor, unde aliquid petitur , simpliciter nomine suo indicabatur, nusta mentione facta operis , libri , nedum capitis, aut versus : adeo uι s quis locum qu
rere volueris, quem nunquam legerar, aut cujus non meminerar , omisia
opera laudati Scriptoris ei pervolvenda fuerint sec. Caeterum , hoc maxime caveri velim , ne quis opinetur B. P rentem , vel me quoque, resutando Grotium gloriae ejus aliquid detrahere voluis. : absit haec jactantia. Nunquam non satis laudari potest conatus illustris Viri, cujus judicium , lolidam eruditionem , multifariam lectionem, & styli elegantiam mirari satis non possum. Sane, facile est inventis aliquid addere.
68쪽
OS FRANCISCUS. Divina lavente C
ruentia, electus Romanorum Imperator, semper Augustus, ac Germaniae, & Hierosolimarum Rex, Dux Lotharingiae, & Barri, Magnus Hetruriae Dux , Princeps Carolopolis, Marchio Nomenes, Comes Falckensteinei &c.
Agnoscimus, & notum facimus, tenore psa sentium, universis, quod cum Nobis Marcus Michael Bouiquet ejusque socri humillime eX- poni curarint, quem in modum HugonuGroiit de Iure Belli ac Pacis Idros ires cum annotatu auctoris . nec non I. F. Gronovit noIis , o I. Barboracii animadversiondus; Commentariis insuper locupletissimis H nr. L. B. De Cocceii sub titulo Grotii illustraIι an ea editis . nunc ad caisem cujusve Capitis adjectis ; insertis quoque Sam: L. B. de Cocceis Hemici sibi observias ιonibus ore. σ ibias olii Dissertatione de mari tibero ac Liselgo da aquisara Orc. orc. in quin que voluminibus in quarto praelo comittere resolverint, vereantur autemne, aemulorum invidia hanc editionem imitantium . impendii & laboris sui fructu frustrentur; ideoque Nobis demise supplicarint, quatenus eorum indemnitati, Privilegio Noltro Caesareo succurrere clementissime dignaremur; Nos submissae pariter ac aequae eorum petitioni annuendum ce suerimus: Ac proinde Authoritate Nostra Caesarea , omnibus & singulis
Bibliopolis , Bibliopegis, Typographis & aliis quibuscunque rem Librariam seu negociationem exercentibus, firmiter inhibemus, vetamus & i terdicimus, ne quis supra nominatum opus, sub hoc aliove titulo, aut hac aliave sormae seu, ut aiunt, formato, per quinque annorum spatium, ab hodierno dio computandum, intra sacri Romani Imperii Fines, recudere, vel aliis recudendum dare, aliorsumve impressum apportare , Vend re & distrahere , citra praefatorum impetrantium eorumdemque haereduinac successorum voluntatem & assensum , in scriptis obtentum . ausit vel praesumat. Si quis vero secus faciendo Privilegium hoc Nostrum seu I terdictum violare . comtemnereque praesumpserit, eum, non solum ejus. modi exemplaribus, ubicunque locorum repertis , perperam rectas sis
apportatis, quae dictus Marcus Michael Bousquet ejusque socii, sive pr propria authoritate, sive Magiltratus illius loci auxilio, sibi vindicare po-
69쪽
erunt, de sacto privandum, sed & decem marcarum auri puri poena aerario seu Fisto Nostro Caesareo & Parti laesae ex aequo pendenda , omni spe veniae sublata, mulctandum decernimuς, dummodo tenor hujus Nostri Privilegii in fronte libri impressus reperiatur & consueta quinque exemplaria Consilio nostro Imperiali Aulico exhibeantur. Mandamus itaque Omnibus & singulis Nostris sacri Romani Imperii subditis & fidelibus dilectis tam Ecclesiasticis, quam Secularibus, cujuscunque status. gradus, dignutatis aut ordinis fuerint, praesertim vero iis, qui in Magistratu existente . vel suo vel superiorum suorum loco aut nomine Jus Iustitiamque administrant, ne quemquam Privilegium hoc Nostrum Caesareum violare , spernere aut transgredi patiantur: sed sit quos contumaces compererint, constituta a Nobis mulcta eos puniri, & quibuscunque modis idoneis coe ceri curent . quatenus & ipsi gravissimam Nostram Indignationem praedia clanaque poenam evitare voluerint. Harum testimonio Literarum, Manu Nostra subscriptarum , & Sigilli Nostri Caesarei appressione munitarum , quae dabantur , Viennae die undecima Augusti, Anno millesimo septingentesimo quinquagesiuno Regni Nostri quinto.
Ad Mandatum sacra Caesarea Majestatis proprium
70쪽
SUGONIs GROTIi Opus immortale de Iure festi, ac Pacis vix amplius reperiri venale in plerarumque Europae partium Bibliopoliis, ut frustra omnino abs Studiosiis , &Negociatoribus Librariis requireretur, dudum
animadvertebamus. EO etiam rem devent ram constituere profecto oportebat, ut ne-
cellario brevi carendum penitus esset insigni hoc Libro plurimis eum desiderantibus, nisi nova quadam editione parabilior fieret. Hinc de juvandis hoc officio studiis cogitavimus. At cum illustrato Adnotationibus, vel Commentariis Crotio uti huc usque consueverint Juvenes, MLitterati; unde forma quoque alia atque alia typis emissus suit; quo habitu , quibusve luminibus auctum eum nunc exhibere maXimε conduceiaret , deliberandum erat, nec sine peritorum sententia statuendum. illi autem Velut ex condicto responderunt, gratissimam nos rem facturos Omnibus , atque perutilem Juris cultoribus, dummodo non solum quae ad intelligendum Grotium ipsum adnotata inserviunt, subministraremus Omnia, sed & ea quoque, queis Commentatores ejus praestantiores Principiis. Regulis, & Definitionibus summi illius Viri, lucem faenerarunt, pondul- ve novis argumentis addiderunt aliquod . vel auctoritatein exemplis;