Claudii Galeni Pergameni De compositione pharmacorum localium libri decem, Iano Cornario medico interprete. Nunc ad fidem variorum exemplarium perspecti & eorum recentissima collatione ab innumeris mendis emendati

161쪽

caluam ambientis, quam ad duram cerebri membranam circa suturas habet, etia intra caluaria inflammatio ipsa distribuatur, non absq; periculo eiusmodi capiti dolor extistit. Contingit aute non palum saepem c supraesertim ex sublimi facto, ut quaedam

circa cerebrum aut membra nas eius,partes,

abrumpantur:quod ubi cotingit,etiam amplius capitis dolor inualescit, ipsaque assi 'ctio tota aegre curabilis redditur Spericulum ingens ac praeceps imminet. Optimum itaque fuerit in his, nisi aetas prohibeat,&ni si vitalis facultas debilis appareat, a Venae sectione curationis initium facere, & conuenientibus capitis irrigationibus subinde vii,ex lana nimirum oleo dulci imbuta, capiteque ex ea contecto. Quod si quippiam horum, siue aetas ,sive virium debilitas,aut i etiam ambo simul, sanguinis detractionem fieri praepediant*luum per clystere euacu bimus,lum ut superflua in ipso recrementa extrahamus, tum ut humores qui ad assectas partes inde ferri consueuerunt reueli musatque inde auxiliis ad inflammationes

commodis utemur.Si vero membrana cerebri fuerit vulnerata,egregie ipsam congi tinat,inquit Archigenes, calaminthae su cus inflassis, & farina milii arida inspersa. Deinde butyrum & rolaceum, ac adeps

suillus

162쪽

suillus isulsus vetus,tepefacta ac mixtim inflasa. Caeterhin hoc modo assectos a vino& cibis crassioribus abstinere oportet, maxime si sebri sint correpti. Atqui praediactam euacuat1onem consulit etiam Apollonius , qualem autem fieri oporteat non ostendit. At vero acetum rosaceo ammist

ri iubet, quemadmodum in phreniticis &letargicis in principio plurimi medici facete

consueuerunt, verum non recte mensuram

utriusque dicere reliquit, Empiricorum tamili transitione usus,no indicatione dosematicorum. Assectio enim ipsa nobis in dicat auxilia Quantitatem autem singulorum,& particularem materiarum disserentiam simul tum assecta particula, tum aegri temperamentum indicat. Et ad haec vitalis

facultas,deinde aetas, & ambientis nos aeris temperatura,iuxta regiones , annique tempora,& praedo minantem anni constitutionem euarians. In phreniticis quidem igitur, quum omnia quae' intra caluariam, circaq; Extra cutem & pelliculam caluariam ambientem legendum ab assectione ina munia sint veteres conue- est,isvennienter acceptu ammiscuertit ratioe perii codi. suasi, quam in comentariis de pharmacoru fieba- compositione per longii recensui: quando bet vetu. videlicet ad assectiones in prosindo cCr- cod. er reporis obortas, pharmaca diuersa ab his Ariquae

163쪽

quae ad affectiones in superficie haerentes Gestinata sunt , adhiberi oportere dixi . Exolvitur enim omnium ipsorum vis in

transitione per profundum, & ob id ad propria asseetioni auxilia, aliouando contrariae & nocentis facultatis pharmaca anam scemus. Quum nanque inflammatio dolorem inducat, maxime contrarium est ac tum reliquis auxiliis ammiscere , ut pote

quod neque mitigandi neque laxandi vim aliquam in se conaplectatur, Sed quum per sinciput, neque enim per aliam quampiam capitis partem transitus patet) pharmaci

ficultatem intra penetrare velimus, tunc sane ad ammixtionem alicuius eorum quae propria natura auxiliantur ac in prosundum ducunt , deuenimus: tenuium partium substantiam quandam inuenientes, qua loque quidem frigidam,velut acetum: quandoque vero ealidam, velut eupho bium affodione quae eurationi subiacet ess siderata ac perspecta , num calfacientibus opus habeat an refrigerantibus . Iuxta hanc igitur ratiocinationem , si quidem crassae cerebri membranae nudae rosaceum' offeratur , quemadmodum in his quibus capitis ossiculum aliquod excisum est fieri consueuit , soldin ipsum leniter .tepefa

ctum adhibemus. Quum vero citra de Duda

164쪽

lsrcv NnvM eo , GR. Ir. nudationem per capitis iuxta sinciput par tem sana & integra existente caluaria, rosa ceum ad cerebri membranam peruenire velim acetum ei ut eo perducat anim sic mus, Cuius item rurses vehemens facultas tum per viarum transitionem, tum per rOsacei mixturam exolvitur . Quapropter Apollonius meo quodacetum rolaceo indefinite aministere iussit, peccauit. Cutis enim capitis aut quae post eam est membranae caluariam ambientis inflammationes , citra quidem vehementem dolorem obortae, per modici saneaceti ad rosa uinam mixtionem iuuari possunt aedentur autem ubi magnas ierint doloremque vehementem induxerint. Deliquit amplius Apollonius,quod neque tempus usus singulorum ab eo descriptorum auxiliorum appO , Quaedam enim incipientibus & nascentibus adhue inflammationibus a sentur,

Quaedam etiam in vigore eonsi stentibustaut decrescentibus,aut etia induratis opem ferunt. Rosaceum itaque cum aceto incipientibus . In vigore verλ consistentibus,

rosae in solam adhibemus, Quemadmodum etiam in induratis absinthiumq: ac

pulegium ei ammisceinus . At verC quae cμtra indurationein decrescunt instammatio-

nes pharmacis laxautibus appellatis totum

165쪽

opus habet.Relata est autem tum materia tum compositio ipsorum in prioribus hu- iustent odi tractationis commentariis quos .

edidimus antequa hoc opus sumus aggres 'sic emen si: quibus etiam ostendimus quod lasse iiDμi μεί loci multant indicationem faciunt simul cubune laesi ipse assectionibus ad inuentionem rem . ex vet. ω diorum . Quum igitur affectiones ab dic Appollonio descriptae quatuor sint,quae calpitis dolorem faciunt, ob manisestas causis obortae:deinde vero ex ordine transierit ad eas quae ex obscuris causis producuntur:merito sane quis ipsum reprehenderit et

non solium quod a dogmatica desciverit doctrina , sed quod neque Empirica sievius. Distingunt enim etiam hi affectiq-

nes per symptomatum concursus syndromas ab ipsis appellatos, qui sane accessionum ad morbos ipsos congregationes sunt, quae omnibus euidenter apparent: in quibus concursibus etiam externas & Ia- sentes causas ipsi eomprehendunt, tanquam partes totius concursus existant. V rdui nullam talem congregationem neque

symptomatum siue accessionum,neque sita ignorum Apollonius scripsit , quemadmodum discemus ubi & ad sequentem viri doctrinam no minus quam ad priorem animuadhibebimus.

166쪽

Condependens expraecedensi Apollonῆ doctrina,

ad temporum ac toti in capitu dolores,citra manifestas causa3 obortos.

Ngento Mendesio caput illine. Aliud. Adipem anserinum Mendesio vngento dilutum illine. Aliud, Myrrham vino quam optimo tritam,&ad succi ptisanae crassitudinem redactam it Iine. Rliud, Myrrham ungento pretiosissimo tritam similiter adhibe. In pueris autem sinciput doIentibus, myrrha cum oleo trita utitor. Aliud, Viticis semen tritum M aqua dilutum imponito, aut linteolo tum similiter imponito. Aliud, Lollifarinam cum adipe anserino contritam pro cataplasmate imponito, adipe prius liquefacto. Aliud, Portulacam per se & cum Ini semine tritam imponito. Aliud, oleae folia tenerrima OIeo ac vino nigro assum terito ac imponito. Aliud, Cinerem quencunque habes aceto aut aqua diluito,eoque caput rigato. Aliud, So Ianum S terram figulinam trita ac levigara imponito. Aliud, Halicacabi fruotium cum adipe anserino,aut ungento Fa- Ianino tritum adhibeto. Aliud, Lentisci folia trita ex aqua imponito. Aliud. Blitum tritum ac oleo dilutum adsib to. Aliud, Ricini semen aqua tritum i

167쪽

imponito. Aliud, Coriandri semen d anethi trita ac melle mixta imponito. Aliud, Melanthium tritum ac oleo dilutum imponito. Aliud, Cuminum Maia adipem anserinum trita imponito. δε-liud, Succum papaueris fabae aegyptia cae quanti tale,& salis partes duas, & pulegii partem Vnam, cum aceto & vngento optimo trita illinito. Conuenit item cibum subtrahere,& aluum euacuare, caputque contegere, amplius vero & quiere agere, omnemque motum vitare. Quod igitur Apollonius quemadmodum dixi, indefiniate tradendo,haec remedia ad capitis dolores, dupliciter peccari t. neque Vi dogmaticus vir assem ones explicans,neque ut si iam piricus earum concursus, idipsum ex illius

ipsius dictione didicimus, Quod vero &pharmaeorum facultates inter se non parum differant,ex tota virium ipsorum perpensione discere licet. Etenim primum ab

eo descriptum simplicis est potentiae laxantis. Talis enim est Mendesii ungenti facul

tas, Secundum vero eandem vim intense possidet in quo ad Mendesium ungentum anserinus adeps ammiscetur. Tertium autem propter myrrham quidem resiccato rium est, unaque calfacit, propter vinum

168쪽

bus redundantem humiditatem simul re pellere ac discutere proposuimus. Scimus porro myrrhae odorem plurimis etiam se nis dolore capitis inducere, quare sane eos ipsos qui iam caput dolent non parti offendet. Eiusdem autem facultatis est & quod sequitur quartu. Quintia vero non prope ad horum vim accedit, ubi sci licet cataplasima ex aqua & viticis semine coponit, quod non solum ab utraque facultate tum cal faciendi, tum re siccandi, quibus ea praestat, quae ex mJrrha composita sunt, multum

deficit, sed& contrarium facere potest in his qui caput obfrigiditatem dolet. Quod vero deinde sequitur ex lolii farina & anserino adipe compositum, in quibus re siccare intendimus utile est, neque in capite solum, sed & in aliis partibus rationabiliter adhibetur, id ipsum vero ob anserinum adipem

citra molestiam re siccante contingit. Ahun:

δὲ enim pharmacum hoc & mitigat & sedit

dolorem. Verum quod deinceps diequitur, de quo haec verba scripsit: Portulacam per se & cum lini semine tritam imponito e frigeratorium est pharmacum, praeclare fa- 'ciens ad affectiones calidas. Quod vero post hoc scriptum est hoc modo: Oleae folia tenerrima oleo ac vino nigro assui itarito & imponito,dolorem quidem non mi-

169쪽

tigat, verum humiditates succorum eua

cuat. At ver 5 quod deinceps scriptum est forti facultate praestat,in quo videlicet iubet cinerem aceto aut aqua dilui,eoque caput rigari. Si quidem enim ex aceto praeparetur inueteratas assectiones &in scirrhumi induratas sanare potest, non tamen doloris mitigatiuum existit. Si vero cum aqua cinis diluatur ac percoletur, fortitudine

quidem plurimum ab eo deficiet quod ex

aceto constat,neque tamen sic doloris mitigatiuum erit. Quemadmodum neque id quod postea descriptum est, ex terra figu- lina & solano compositum. Superflaam a tem copositionem. Apollonius in eo quod ex halicacabi fructu constat; ostentat; v ipote quod neque praedictis, neque postea dicendis quicquam amplius Iaabeat,Quem admodum sane ea quae deinceps sequuntur singula alia facultate praedita sunt. Non rith autem fecit haec omnia indefinite tradendo, Quid enim simile habet cataplasma ex blito cum oleo trito, ad illud quod ex

ricini semine,aut coriandri, aut Melanthii componitur.. Calefaciunt enim haec & re

secant, Blitum verA debiliter humectat&frigefacit. Porro quod in fine sermonis ipsius stuptum est,primum neque ab ullo ire usum assumi experiundi gratia cons

170쪽

luerim, nedum saepe. Raro eni in cogimur pharmacis ex opto uti, quum videlicet prae doloris vehementia homo de vita periclitatur, quanquam & tunc solidae partes ex eius vi offendantur, adeo ut post haec correctione opus habeant. Sic & ex opio collyria multis detrimento fuerunt, ad edui debilem oculum reddiderint,& visus hebetudinem, Amblyopian Graecis appellatam induxerint: velut etiam auditus grauitatem inducunt, quaecunque ad vehementem aurium dolorem ex papaueris sectaeo composita sunt. At vero ob capitis do lorem vehementem nemo unquain animi deliquio comprehensus mortuus est, neque seipsum occidit, quemadmodum quidam coli dolore vexati fecerunt. Vtcunque Gnim doleant, longe minor ipsorum dolor est, quam eorum qui coli,aut auris,aut oculti aut dentis dolore vexantur. Mitigantur illi ipsi perfusionibus & cataplasmatum impositione & illitionibus.

Quae Archigenes ad capitis gulorem remo idia conscripsit. E lato igitur iam Apollonio, ad Ar- luchigenem transeamus, qui in priore libro de pharmacis secundum genus ei in scripto, hoc modo scripsit. Archigenis