Josephi Mariani Parthenii Electricorum Libri 6

251쪽

AIis obis fiamenta .

veteria Postarum .

2sa Praeterii numero in tanto, indictumque reliqui pQuicum aliquot quondam hic, Autumni tempore, laetos Exegi se dies memini; cui debeo tantum , Quantum non possim verbis aequare ; etiamsi Ipse tuum velles, consuesti ut caetera, mecum Partiri elequium; quod summum larga perenni Natura indulsit tibi vena ; hoc scilicet omnis Italia, in primis mirata est maxima Roma, Et miratur adhuc, pendetque docentis ab Ore. Usque adeo mentes hominum sapientia , & aures , Culta tenet blandae praestans facundia linguae . Sic libet e tumulo aut sectos spectare Vagantes, Aut densas inter sylvas , laurosque frequentes Errabunda iuvat passim vestigia ferre ,

Et terere extractum concessia per Otia tempus . His alia ex aliis succedunt gaudia , seque Perpetuo excipiunt nexu , seu vivere tecum , Seu magis arridet dilectos inter amicos Fallere iucundis vacuas sermonibus horas. Hanc veteres opm vitam instituere Poetae .

de a mu'tis annis in primario societatis Iesu romano templo sacram Scripturam interpretatus est,&etiam num interpretatur, singularis doctrinae fama , & ingenti confluentium auditorum concurtu . Labores Maipsum suos, sinusque sane uberes , qui ex iis ad Maiorem Dei gloriam , ae salutem animarum percipi P t runt, eorundem speramus impressi ne Perpetum effecturum.

252쪽

Sic Maro a , sic crevit numerosus Horatius; ille Parthenopes laetas semper vernantis ad oras Abditus, hic udas dilem ad Tiburis arces .

secessu horum duorum latinae Pomsis Antistitum multa erudite adnotari possent ἔ quo in genere Praetermittenda omnino non est, piacherrima atque eruditissima D Jertatio, se enim inseribitur, fure Vula maratii Flaui auctore Dominico de Sanctis, & Romae impressia au. 176 L. Haec autem dissertatio digna plane est, quae ab omnibus, tum praesertim ab Horatii studiosis legatur. In ea enim, quod ostendendum suscipitur, plana

quadam maximeque perspicua rati ne demonstratur. Praeterquam quod clarissimus ac praestantissimus Αuctor multis Horatii obscurioribus locis lumen affert , multa quoque ex romana antiquitate delibat, ac praeeipue multarum veteris Latii urbium ac regionum situm designat, Iimi-tesaue desinit, quippe qui, quae RDfirmat, non ab aliis, uti plerunque

fit, didicerit , sed praesens ipse cognorit.

ἐν Hune locum sie intellige; non

ut Virgilius semper ad oras Partheis nostes abditus latitarit , sed ut Ma- politanam oram ob regionis semper

vernantis amoenitatem praecipue adamaverit . Quare nemini mirum

videri debet, si amoenissima regio

summis clarissimisque Poetis nunquam non floruerit . Noti sunt di doctorum scriptis celebrati, Iovianus Pontanus, Angelus Constantius, Be nardinus Rota, Squi instar omnium est, Actius socerus Sannazarius . Atque hi quidem externi; ex dome sticis vero non sine laude commemorandi sunt Constantius Pulchares-lus, Parthenius Gianneltasius & E latius Savastanus. Hucusque Parthenii opus adnota tionibus nostris prosequuti sumus pquo quidem in opere non diffitetur auctor , ut ipse ait, multa, ut ego

sentio, nonnulla Occurrere, quae mastigatius & pressius ad philosophandi

rationem ac veritatem dici, elegam lius atque felicius ad alocutionis nitorem ac venustatem efferri potuissent. sed aliquid, opinor , difficultati operis concedendum, aliquid defatigationi auctoris indulgendum, aluquid demum humanae imbecillitati esse condonandum; quae quidem nec semper, quod vult, assequitur, nec sibi constare diutius potest , quin insula ipsa conatibus nonnunquam a gra succidat atque deficiat . Placet illud Horatii in Arte poetica , quod spectandam maxime arbitror in rendo , praesertim de Poetarum op ribuas

253쪽

ς ELECTRICORUM LIBER VI.

xibus, iudicio, & quo non intem- dem etiam ipsae sint, quas ego qum pestive a me nunc allato , meis his que minus accuratas esse non dissi. adnotationibus , qualescunque tan- teor, finem impono. ne desina tamen, quibus ignovisse velimus ;Nam neque eborda sonum reddit, quem vult manus oe ment; Poscentique gravem persaepe remittit aestum; Nec semper folet, quodcunque minabitur , arcus. Verum tibi Nura nitent in carmine, non ego paucis Offendar maeulis, quas aut Meuria fudit, Aut humana parum cavit natura .

254쪽

LECTORI BENEVOLO .

DM mibi, ut iam inde ab initio dixi, edendorum Parthenii earminum cura demandata fuerit, car miris ejusdem aliquot de S. ALoYsIO GONZAGA , qui quo annis , recurrente ejus festo anniversario die , a Collegii Romani Metore laudari solet, huic editioni, quo locupletior evaderet, attexere opportunum existimavi. V on d eam , quod rudia esse atque impolita judicaret, quantum repugnarit Partbenius ; ego .ero novo usus artificio , quod volebam , ab eodem extorsi. Proposito enim exemplo sanct4simi ac disertissimi Viri Paulini Nolani Antistitis , quem S. Felicem ejusdem Ecclesiae Presbterum versibus suis , qui quidem exstant, celebrasse, eumque no οquodam vocabulo , O minus certe latino, sed ad exprimendam clientis erga Patronum suum observantiam atque amorem accommodatissimo , Dominaedium appellare consuesse tegimus , proposito inquam tam illustri ac pio exemplo , pervici, ne diutius repugnaret , O carmina Parth nius sua , ut erant f neque enim ea poliendi tempus, tν grapho ad exitum festinante, neque vero facultas, auctore defatigato, suppetebantJ mihi non invitus trade ei; ne Sanctissimo atque Angelico Iuveni, quem Collegii Romani lumni pari jure Dominaedium appellare Opossunt σdebent s

255쪽

debent, qualecumque decus , quod vel ex rudibus O im, politis earminibus in eundem re adaturum sperari posset, invidere quodammodo videretur . Cum vero Ioannis Mariae , Parthenii fratris , carmen quoddam , quod ei admodum adolescenti exciderat, Opis jam impressum in-vienerim , illud recudendum curavi, non quidem ut ex eo, qualis evasurus fuisset Poeta , ut adnotavimus pag. IO9.

eo iei possit; sed tantum ut aliquod ejusdem hoc ipso in fratris opere ingenii oe facultatis specimen aut monumentum exstaret. Postremo carmen aliud adjeci a yoanne Pompeia

jo Manetoebio conscriptum , quo clarismus oe doctissimus Vir Parthenium , carissimae sibi genitricis optimae foem

nae obitu moerentem costatur; quod quidem carmen mulisto sane , quam reliqua , di milius ex ejus manibus extorquendum , cum primum in manus meas pervenisset, meo Issus jure , nulla a Parthenio impetrata venia , huic operi tanquam coronidem apponendum censui. Reliquum est, ut te , benevole Lector, rogem, ut meam in locupletanda bac

256쪽

DIVINI AMORI s

. DE S. ALOYSIO GON ZAGA

TRIUMPHUS.

IO Ductus, placido lenis qua Mincius amne Defluit, & tenera convestit arundine ripas, Insignis facie Puer & forentibus annis , In magnam laudis spem succrescebat avitae . Olli clarus erat, Regumque ab origine sanguis, i magna populos late ditione tenebant, Uberibus dives quos pascit Mantua campis. Non acre ingenium, non & vis vivida mentis Non virtus deerat, non aptae ad grandia vireS. Iamque illum Ambitio sibi votis omnibus unum Legerat, a primis Sc iam desponderat annis, Quem belli egregias habilem formaret ad artes. Ergo animo occultum famae inspirabat amorem, Et furtim dulces laudis sub pectore sensus ;Et titulos, & opes , S clarae insignia gentis , Nec non & partos generosa morte triumphos Subiiciens, facilem in sua vota inflectere mentem Improba curabat. Nec vero plurima frustra Movit agens; gaudere Puer fulgentibus armis, Et tractans tenera ferrata hastilia dextra ,

257쪽

Insignis galea, & multo conspectus in aere Instruere armatas simulata in praelia turmas . Bellica quin ausus tormenta incendere; saevi Ne quid inexpertum dum in certamine Martis Linqueret, & magnis iam tum proluderet ausis. Senserat elatum , nimiaque cupidine laudis Abreptum , & vanas agitantem pectore curas , Iamdudum Divinus Amor; tacitoque dolorem Corde premens, shidiis haud passus inanibus illum Longius abduci, quem caelo noverat alto Deberi, & fatis longe melioribus ortum ἔQuam sibi ut hic fragiles palmas laurosque caducas aereret, & vanos consectaretur honores . Hunc fore, qui sacro quondam consumptus ab igni oppeteret pulcram potiori vulnere mortem . Has illum lauros, haec immortalia serta,

Serta atque aeternos hos axe manere triumphos.

Haec agitans secum, di tristi sub pectore volvens , Forte cito alarum delatus remige cursum Illae deflexit, celsas qua tollit ad astra Castilio turres, sedes antiqua paterni Imperii; demissa humeris pharetra aurea pendet , Aureus in manibus micat arcus, δέ aurea teli Cuspis erat, caelo cum contemplatus ab alto, Audentemque animis Puerum, & nil tale putantem

Conjecto petiit jaculo ; fugit acta sagitta

258쪽

LIBELLUS.

Ventorum rapidis & fulminis ocyor alis , Ina ignem plagamque serens, pectusque sub altum Illabens , flammas imo sub corde reliquit. Extemplo mutati animi, mutata repente , Et studia in melius vitae conversa prioris. Iam serdent, modo quae placuere; illustrior illum Cura domat, penitusque imis suscepta medullis Aestuat, & tota absumit praecordia flamma .

Unum amat, unum ardet numen, defixus in uno Numine languet amans, di tantos non capit aestus .

Aspicit haec laetis oculis, pennisque coruscans Divus Amor, praedaque diu laetatus opima In caelum paribus victor se sustulit alis.

LEVIs SIMA CRIMINA ASSIDUIS LACRYMIS DEFLET.

Itratus patria surtim subductus ab arce Pulvis , & incauto quae sorte loquentis ab ore Turpia , sed non intellecta vocabula, quondam Exciderant, tanto Pueri corda aegra dolore Perpulerunt, tantisque onerarunt pectora curis, Ut nullus lacrymis esset modus; omnia tristi Multa gemens questu luctuque implebat amaro.

259쪽

26o CARMINUM

Nequidquam Aequales tantum lenire dolorem , Et tantas dictis ne quidquam demere curas Aggressi; depressum alto sub pectore vulnus Tractari renuens hiat, aegrescitque medendo is Flet noctem, accendit cum serus lumina vesper; Flet lucem , humentes cum Phosphorus exigit umbras.. Una quies , maeitoque unum solamen amori est, Et longum gemere, di singultibus intermixtis Moerenti tristes iactare has ore querelas. Quae nunc prima querar, quae nunc postrema reservem Crimina de tantis, me queis obstringere demens

Sustinui P quo fletu admissa indigna , quibusque

Lamentis aequare putem me pose 3 perennes Ite oculi in lacrymas, luctu modus ullus amaro Non sit; quandoquidem non parva , nec una dolori Causa subest, gemitusque ciet. Nam quis malus error Impulit abiecto , miserum me t foeda pudore Verba loqui & turpes non aversata refugit Lingua sonos 3 mediis nec vox mihi faucibus haesitIntercepta λ prius nec me mea vita reliquit,

Quam te, sincte Pudor , violarem , labraque dictis Polluerem immundis saltem ah l suscepta fuissent ,

Quae malus impuro miles iactaverat ore ;Non ego nunc animo tantum perferre dolorem Cogerer, & tantos effundere pectore questus.

Ille quid ἰ ignaro surreptus milite pulvi

Anne

260쪽

LIBELLUS. Q 6 IAnne levis culpa est , facilique piabilis unda pAnne parum linguae crimen manus aggerat ρ Eheu Me miserum i S potui, & feci; nec dextra repente Aruit ad vetitos cum sese extenderet ausius. Quam merui, ut subitos bombarda exarsit in ignes , Involvitque atra piceum caligine caelum, Elidique rotis discepto corpore, flammisque Absumi. mihi surreptus tunc ille fuisset, Ille ipse exitio pulvis, crimenque luisissem , Et iustas merito selvissem funere poenas . Indutus, memini, galea, cristisque decorus

Incedebam amens; gaudebam ante ora parentis Aeratas ante ire acies, atque ordine certo

Instructas belli in speciem ductare phalangas . Nec me quo Martis malesana licentia agebat Praecipitem, usque adeo mihi erat mens laeva, videbam . Heu i male suscepta, Sc vitae illaudata prioris Nunc ego detestor studia . O utinam mihi nunquari Culta forent, tanti fuerunt quae causa doloris . Ite oculi in lacrumas ; iugi tabescite fletu . Dum vivam, certum eit S fendo condere soles , Et vigiles inter iuspiria ducere noctes. Quanquam quid solis iuvat indulgere querelis , Et tristes vacuas gemitus iactare sub auras 3 Corripe flagra manu , repetito verbere sanguis , Sanguis eat toto de corpore ; sanguine numen