장음표시 사용
1쪽
Felix, quι Potuit rerum cognoscere castuas. Virg. Georg. lib. 1I. Rulla in re ad Deos homines P Pius accedunt quam salutem hominibus Hundo. Cieem Distrigod by Corale
2쪽
Serosula derivatur a latino verbo scrofa qua significat Suom itale porca et rationem nominis in eo ponunt nonnulli, quod suibus similes iuniores valde sint familiares: alii dicunt a tumoribus scrosulosis colla hominum ita quandoque incrassari ut collis suillis similes evadant. Mira adest consusio quoad nomina, praecipue inter veteres, ita ut non tantum sub diversia appellationibus idem morbus occurrat, sed etiam vocabula ad hoc vitium pertinentia, ad morbos Prorsus discrepantes designandos trahantur. Apud Graecos veteres Hippocratem, Galloniam aliosque Vocantur veteres Latini Celsus, Plinius et alii, strumas, tubercula colli, Excre Ment ias glandularum colli et sic porro. Medici quoque inter se nequaquam consentiunt quoad naturam: aliqui conspexere sorosulas ut morbum localem, alii universalem. quidam posuerunt in humoribus, admittendo lymphae noxias,
9ut acredinem aut obstructionem vasorum
i mphaticorum, alii cum collocant in solidis, et Praesertim in ustumato irruphalleo. Ilippocratus
3쪽
scropitulas considerat ut morsum specialem glari dularum humore algido pituitoso generatum. Hu seland acrimoniam lymphae peculiarem judicat esse: Bordeu, statum aciditatis fluidorum: Gamet, depravationem fluidi nervet: Broussa is atque Girtanner, irritationem systematis lymphatici ;nlii ut stoli, Selle , Portat, degenerationem virus syphi litici. Si consideramus morbum serosulosum in statu simplicitatis, nil aliud est quam dispositio pecu liaris omnium solidorum organicorum, cujus es sectus est prava elaboratio atque animalisatio thyli et in sarcius textuum praecipue lymphatico rum, in quibus sere semper principalia sympto
mata mani stanturi Scrosulae a veteribus , se- eundum tumorum habitum atque circumstantias
Externas distinctae suere 3 hinc in benignas et malignas; in indolentes et inflammatorias; apud tilios in mobiles et fixas; profundas vel supersi diales; Sau vage eas dividit in occultas et aporistas ; quae quidem divisiones nullius momenti in Praxi sunt. Utile potius erit distingu pre serophiilas udrasa salsis , idyopaticas a symptomaticis, quia
observantur plures morbos systematis lymphatici comites habere hujusmodi obstructiones ut V. gisyphilis aut aliae adsectiones quae sunt Extra nese huic system uti , ut phlegmasiae cutaneae indolita igiti eta. hujtis modi obstructiones sunt Pr go sim pininaticae, aut sunt essectus alius ad se
4쪽
etionis, nam evanescunt, imminuuntur, adparent eum ipsa adsectione: scrOphulae verae e contra
sedem habent in systemate lymphatico et pendent exclusius ab assectione istius systematis; et lantum agendo in hoc systema Et curando istiusmodi a nationem, curare POSSumus scrOphulas legitimas, duin e contra cura sorophulae salsae,
respondet morbo qui scrophulam ipsam peperit. Distingui praeterea debet morbus acrophulosus
a scrophulis, nam primus est vitium totius organismi, seoundas vero effectus sunt hujus vitii. Quemadmodum morbus Scrophulosus sedem
habeat in systemate lymphatico, ita in glandulia
lymphaticis tumescentiae ut plurimum primo saostendunt i isti tu moras ex peculiari incitationsorti, initio sunt molles, elastici et progressu temporia Sensim sensi inqui fiunt duriores: isti
aliquando sunt parvuli, et quandoque insigno volumen aquirunti figura gaudent gibberosa , irregulari , inaequali durities et mollities glandularum in variis locis saepe diversa est, cuiuin uno loco callospm qu si duritiem, in ullo
langosam materiem et alio collectum humorem tactu percipere videtur: initio sunt mobiles abs que dolore atqua cutis decoloratione , et tales Per plures annos parmanent usquedum pro cau- ais excitantibus inllammentur, secus temporis huccessu immobiles fiunt, vininisque et subjacentibus partibus sirmitar accrescunt. Iutor Or
sana saςilius hoc morbo porrepta, Primum leuet
5쪽
locum mesenterium, quini glandularum lymphaticarum serie constat: pueris Scropitula laboran.
libus , mesenterii glandulae in sarcius magis o noxiae videntur quam aliao ad systema lymisphaticum pertinentes: Quotquot verui, inquit
Halterus, eorum merentenium se re magis Stria
mosum in ni. Hact glandulae variae magnitudinis sunt, quaedam ut pisi, aliquando vero insignis voluminis, sic apud Tulpium exemplum habomus lumoris glandulosi in mesenterio i8 Iibras pondentis. Ast non solum in mesenterio tumores scropbulosi reperiuntur, sed etiam per intum sero corpus , nempe in collo, inguinibus,
ad pericardium , sternum , di aphragma , suPrunsperam arteriam , ad jugulum , ad axillas , in hepate, liene, periton , omento, ut ipsis vasis lymphaticis; sic de Huen de viro narrat, cujus
universum sere eorpus praeter alia vitia tumores tu in cystici, tum glandularum conglobatarum alterisque etiam internis , uti cadaveris sectio docebat, non exceptis, deturpabant. Primo adspectu qui laborat morbo scrophuloso, facile dignoscitur a preponderantia VSte mutis lymphatici prae aliis systematibus. Sanguis vena eductus soro abbundat, minus servens et rubens est, quam in homine sano; ex chemicaanalysi compertum habΘmus albuminam atqnage latina in majori in copia adesse quam fibrinam; musculi ex fibrina sero ex Insive nutritiori mrepetu Hi; ergo hisce notionibus explicari potest,
6쪽
oue in istis hominibus, molles debilesque musculi
Ex phisiologia innotescit, quod quotiescumquo
inter varia Systemata organorum, aequilibrium Perturbatur , eo magis ustema uervosum vim a quirit, qua est major desectus ; hinc scrOptiuiniosi elata sensibilitate gaudent, quam Perturbastiones physicae etiam parvuli ores ac morales magis magis lus extollere possunt. Scrophulosi aut sunt quam maximo tristes, aut dulcem characterem usque a prima Betate manifestant: aeris mutationes facillima insensibilem eorum tin hant transpirationem, Et ideo frequentioribus rheumatismis obnoxii sunt. Qui agnoscit physicos influxus in vim moralem et peouliaria phaen mena elatae sensibilitatis , gracilitatem aa irritabilitatem corporis explicabit qua causa insanias scrophulosi, Praecoci ingenio, praematuraqua intelligentia conspiciuntur. Soquenti modo uallerus hoc phasnomenon explicate Chyias liquor blandus, qui ρaries fouet nutrienus ,
Selatinosas Finimosis subtilioribus exacte mixtas, nutrit sina stimulo, in scromulosis pero ob in fretus glandularum moententi, totiusque Syst malis j hatici, subtiliones tantum alimentorum Pa tes a gelatina, nou Satis temeratae Sanguinem intrant, atque nemoιum S Sima incitant , at Amulant illiusque organa subziliora quasi reddunt Scrophulae certo plerumque periodo vitae potissimum manifestantur, sic pueri sulit masia
7쪽
huic morbo praedispositi et rarius adulti conssiactantur, dum observatum fuit a clarissimo Selle, de sexaginta aegris, quinque lantum vel sex adultos esse. Praecipue scrophulae infestae sunt pueris inter dentitionis et pubertatis tempus adulti hoe morbo cum sint conflictati, per nae
pa tabe mesenterica aut phthisi pereunt. Θ tomata. Scrophula in scenam prodit sub totis sormis, ita ut dissicile sit eam noscere; itaque ut dia- gnosis magis perspicua fiat in tres dividitur periodos : in primo latens est, sed dispositio existi t, in altera periodo, symptomata propria Prae aeseri; et in tertio periodo morbus ad disorganisationem pergit. Primus gradus a pueri pulchri plerumque sunt,
plena colorata iacie, genis roseis, Oculis magnis,
claris, vividia cum nempe abest ophthalmia iut plurimum caeruleis, pulcrisque capillis gaudent: labium superius tumidum , tempora Pr Sa. amplae maxillae, nasus nonnihil crassus, et exin coriatio quandoque a st in naribus , Ob mu- cum ex iisdem acrem esiluentem; Iaxus quidemst imbecillis totius corporis habitus, plenum P
lius et succulentum Est corpus, cutis glaberrima , exilis; parum compacta et magis transparens, venarum sucilem visionem permittens; a, domen est magis evolulum statu naturali, quum-
8쪽
vis non valde durum sit, ut observatur progrediente morbo. Vitium scrophulosum exercet inevolutions corporis essectus inter se discrepantes, interdum fit tarda , quandoque vero nimia et
rapida est vegetatio. Aliberi historiam tradidit hominis scrophulosi 3a annorum nati, qui debilis erat a nativitate et gracilis ad pubertatem usque suit, sed hac aetate adeo corpus it Crevit, ut sere pervenerit de repente ad sex pedes et quatuor pollices, brachia, manus, superaba ut duplicem statum consuetum , lingua summopere
Quaedam incommoda possunt conjungi diath si scrophulosa, uti epistaxis, corrhi Za frequens ,
tussis pituitosa, exulcerationes et crustae Plerum que in capite, quae omnia pauci aut nullius momenti videntur.
Secundus gradus: glandulae lymphaticae totius corporis tumere incipiunt, sensim scusim lite eorum Volumen et consist utia augetiar, et tandem morbo progrediente durae immobilesque fiunt, cutis quae eas tegit fit rubra, profundusque dolor apparet, surda inflammatio , ct dein suppuratio Observatur 3 sacies Pallida est ac Oe- dei natosa, oculi nitore orbati, languidi lachryniosi et utplurimuin rebelli ophthalmia laborantes: haec plerumque complicatur cum ulcusculis, quiessundunt humorem vis sum , RPPellatum RScarpa fluxum palpobrarum; hic humor suoruirritans est ita ut rodat atque initammet Proximas
9쪽
partes: aurium fluxus adparent, impetigines variae, gingivae facillime dant sanguinem, bronchia et viae digestionis copiosam muci secreti nem praebent, hinc tussis pertinax, morbi ventriculi pituitosi, prava digestio, et in puellis bienorrhagia partium genitalium, halitus oris foetens, pyrosis, saeces alvinae ab acido in primis viis hospitante et bilis inertia, albidae sunt et insolitum foetorem exhalant, venter valde tumet, Et respiratio sit brevis, molesta , si pulmones copiosa obsideantur pituita, et si hydrothorace praecipue complicatur aut si glandula thymidea
valde tumeat. Periodus tertia : obstructis valde glandulis mesentericia, elaboratio principiorum nutrientiumst prava et in lymphatica vasa translata eos irritat atque inflammat. Tubes mesenterica est exitus stinestus et magis frequens morbi scrophulosi riunc sacies sit pallida, nigricans, flacida atque
marcescens; habitus totius Corporis extenuatur ac contabescit, venter valde tumidus est, inaequaliter durus et nodosus; sensu ponderis in imo ventre torminibusque frequenter conqueruntur 3 conjungitur alvi fluxus mucosus, in progressu mali diar rhoea saetidissi uia adparet et alio tempore alvus strictior est; tristes morosi sunt, in iracundiam proclives, iudignabundi, neque raro os cruciat anxietas et cordis palpitatio, quae ex circuitu sanguinis in abdomine impedito ob vi acerum in Arctus derivanda est, Sanguis mugis
10쪽
ad superiora ascendit, hinc stacida cutis, totumque corpus infirmum , pulsus sunt parvuli sed admodum tensi, celeres, inaequales, dolores a tium vagi quandoque excruciant, ingruit tandem phthisis, sudores profusi, di arrhoea coliquativa et in ultimo morbi stadio Oedema pedum, manuum mortem Prenuntiat.
Tumores albi articulationum dependent saepenumero a diathesi scrophulosa et plerum quo
complicati sunt cum rachitide aut chronica Ossium inflammatione. Luxatro spontanea sere Scin- per naturae Scrophulosae est: expulsio capitisse moris a sua cavitate pendet a tumore morboso cartilaginum aliorumque lex tuum alborum ex insammatione; hydrops atque hydrocephalus sive acutus sive chronicus ex ScroPhulis Peridere possunt , propter inflammationem vasorum absor bentium, ex qua serus non absortus accumulari
Potest, in aliqua corporis parte; hoc accidit saepe post Suppurationes glandularum, post tineae repercussionem et Sic porro.
Aetiologia. Suppeditata jam scrophularum historia, ad
causarum morbi nostri considerationem, veraeque ejus indolis atque naturae scrutinium devolvamur, et Primo quidem loco, de causa proxima locuturi sumus, subjungendo dein prae lisimi entes atque Procotarticas causas varias.