장음표시 사용
31쪽
Liber Primus. γ' eorum linguam ingentium, falsum est, nani E laesa citione cum tremula, resoluta est in gua qualitatibus ecundis mutatis cum vel dura, vel in Alis, vel aspera, e lenis, vel densa, vel rarae quare non solum ex aporibus lingua inhaerentibus , coloribus eam ingentibus signa nobis lingua suggerit, sed etiam ex actione laesa S qualitate mutata, prae ter sapores,ci colores. Sed esto, non aliunde nobis lingua signa suppeditet, quam ex saporibus, di colorabus, numquid tamen sequetur quod infertur ex alijs causis alterari. maci lari lingua nati causa proxima, immed
alae vitiatorum. saporum colorum nullae a
liae est epo Tunt, clam ipsimet succi sapidi, &colorati linguam in latentes, causae quidem mediataris remota aliae realiares e queunt: mare ex linguae huiusmodi signis de humoribus semper certo conijcere possumus quae in occultis latitant. ex quibus vitiari humores lapidi, Colorati csseruntur. licebit certo mi erre: lingua est aspera, nigra sicca ergo humores calidi sicci dominantur, ex quibus putredo, lardens sebos resultat. Q od i Hipp.& linguam siccam fieri voluerunt ex oris apertione, o scrinone id intellextrunt de ui liqua siccatione, non morbosa, qaddita ei qua a febre oritur, maior si in i ferre sola .na sexto Epid. Hippo.&Gal. co ri .
32쪽
continere linguam,&tacere affirmant esse reis
media sitis ergo os habere apertum, loqui, sitim aliquamis siccitatem inducunt nec addunt asperitatem; ab his estici, ut ipli somniant, nec verisimile est, nisi cooperante calore siccitate scbrili Quare consi inaus linguam siccam,&asperam insigni morbosa Dccitate, Masperitate necesse esse a febre putrida ia- Iida ex calidis Macribus succis pendere. Addunt deinde,quod maxime mihi risum mouere queat, similiter asperam reddi linguam a catarrho dum stillata capite, haeret linguae. An intelliguit catarrhiam stillantem a capite, & haerentem asperare linguam sine sebre, an cum febreῖsi absque febre; haec non est asperitas, quam neces arica inaequalitas partium cum siccitate duritie postulat, sed inaequalitas quaedam cum humiditate, mollitie, quaeresultat ex substantia linguae, et inhaerente catarrho si cum febre, a qua pituita stillata densatur,4 siccatur, iam non sola pituita asperitatem facit, sed sebris maxime. Quare concludimus asperitatem, quae sequitur servidos venarum Marteriarum succos, este substantiar. corporis iptius ling e, quae aiunt, in consumpto humore talis redditur. Q uod aiunt in
Hypochondriacis sine sebre se vidisse linguam asperam adeo diccam, id vim est ex classico-
33쪽
nim scriptorum auctoritate, quori in nullus, quod sciam, inter signa pathognomonica hu- ius morbi, retulit asperitatem si citatem linguae quod si aliquando vidisse contigit dicendum cum iis latentem febriculam tibilitisse. nam melachonicus humor valde pronus est ut excal escit, refrigeretur, ut en sit lex. in Probi quare excalefactiis vehemeter suliginosos sumososque halitus extollere potestansupcriora locat, cerebrum nempe, linguam; id tamen, ut dixi, non fit sine febre, ob vehementem illius humoris seruorenti Adlocum Atticen quo urget nigritiem linguae si quan doque a duritie plenis, sine febre, dico apud Europaeos, Graecos, Italos, Gallos, alios Occidentis populos, non frequenter, quin rarenter admodum, videri duritiem splenis sine ingua nigredin imori obii ruetiones, scyrrhos. Quod si in Arabia ubi sui indigena Avicenna, ubi scripsis, vixit, id pissime accidat, non repugno. nam loci illius calidis ima natura multum atri humoris, Arabum corporibus ingenerat id quod ostendit illorum corporum nigredo Quare, si quando copia eius adliciacm decumbit, seruidi nimirum, decalescentis aduentitia totius temperatura non est, verum tantum eleuatur halituum copia nigroru, quae dilingua, faciem nigresam re
34쪽
possit id tamen non est uniuersale ad omnem Coeli Terrarii regione quapropter concili dedo assi mo hac esse propositione per se, de omni.&quatenus priam;Lingua csti icca, aspera morbose,crgo ades ebris pii trida, exsuccis calidis,&acribus. Nonnihil etia hanc de s-gniscationibus linguae doctrina infringere videtur cv dubitari potest; an cum morbus constet ex duob. varij coloris humoribus; vestertia nanotha ex pituita alba &biles aua,an, inqua, duo linguam inficiant colores, albus. si auus Insiciunt ambo, ut experientia docet, sed hoc
lao videtur uniuersaliter verum . nam duo interdum ab uno succo colores nascuntur,quorum
unus linguam, alter aliam partem tenet . Aui-cenna enim lib. I. Fen.secunda doc L ait;&sota sicci crina in una aegritudine duoru colorudiuersitas in duobus cotingit membris, sicut culingua albescit, nigrescit acies in una aegritudine, quemadmodum in icteritia quae propter veheme te acutiem cholerae rubro accidit Rc spondeo no esse absurdum aliquando ab uno morbo unius humoris unicoloris, plures exciotari colore in diuersis inebris, chim nempe hu mor aliquis,e quo solo morbus et tam valido calore prcstat,ut quiescentem in alio merrabro humorca concitare possit; ' in Ieteritia a bile
rubra multi acuminis intritiq; caloris, quaepi- uitam
35쪽
tuitam quiescentem in crebro liquare potestis qua lingua albescit, in facie excitare nigritie quanda rubescente qualem necesse est ab ea rubra bile fieri,que est in via perinatione ad atrii humorem,quaeque in rubro nigrescit idq; prae sertim in vultibus Arabum de quibus potissimum antellexisse Aviceni .credibile est. Modsi quaeras cur, colore ex rubro nigrescent , etialingua non tangatur dico, superinductam a pituita alba albecturem, occultare rubrum qui tunc in lingua necessario adest, colore qua de tersa, acile rubescens color apparet. Denique pro coronide dicimus, doctrinam de linguae signis, in acutis morbis, ut docet nos Galenus sex Epidiorum. . esse ex abundanti, nam succos in corpore redundantes satis extrina cognoscimus, ex lingus vero coloribus,ex superabundanti sicut enim in anatomia Vledico fatis est noscere partium substantiam, situum figuram, viciniam, ad sanationem morbo
rum qui ex arte curantur, usum vero lactionem ex abundanti cognoscimus ita ex linguae coloribus morbos indicari ex superabundanti esse dicendum est. Quam qua incidunt saepe tempora,&casus ut linguae signa necessaria sint no secus ac urina,cum nempe ob alique morbis, urina gerno reddit. Omitto alinguae actionibus lariis hauriri multa signa quaecuabirina Praestari
36쪽
pristari non possint no ex assuenti,sec valde
necessaria diccita sunt,quod Arist .ct.3 l .pria. confirmat,cum alta inguam est plurium rerum indicem febris ardentioris, grandinum morbosarum. Sed negocium facessit grauius Hipp. a. de Morb. qui uens de morbo regio nigro, ait Color niger circafaciem,
maxime circa partes velut umbra occultatas, oculi cum virorepallida, iamque lingua inferne,
venasub lingua rata, oe nigra, ct est homo sine
bre licce inferna pars linguae penes suas venas est nigra nulla in ellante hominem se-bre ergo nigrities non est cellum acutae febris argumentum Respondeo,tripliciter posse linguam reddi nigram aut quia ecauitate pectoris, vel ventriculi balant uligines, quae supremam partem linguae insiciunt i aut quia a venis eiusdem portio humoris serosi,stulari in cana resudat aut denique quia venae linguae magnae, multum nigri sanguinis continentes, in sernam faciem appingetes linguam nigriorem reddunt . Cum dicimus nigritiem lingua indicare febrem acutam, intelligendumeti ex mente Galeni, de prima, secunda nigritie, non de tertia, de qua, citra controuersiam, loquitur Hipp. z. de Morb v lcgentino oscitanter liquet. Caeterum dum dicimus, ex
variis coloribus linguam ingentibus, colligi
37쪽
I tumores, qui sunt morborum causae,ut ex albo pituitam, ex satio bilem, rubro sanguianem, ex nigro atrum humorem;videmur sup ponere aliquid non verum , nempe colorum varietatem sequi species humorunt haec enim consequitur potius variam coctionem, alterationemque a calore, ut docet Aiaci talis, coloribus Aristi attributi,&a Simone Portiori apolitano latinitate donati. Commentarijs illustrati Quippe fructiis ubi cocti, maturati sunt, colores varios induunt, mutato herbaceo. Respondeo, idem est dicere, aut fere nihil diuersum , inutationem colorum sequi coctionem , de variam rerum alterationem: affirmare illam sequi variam speciem humorum nullis enim specie humorum sorma inducitur, nisi per praecedentem aliquam alterationem .ctionemque. Iterum aliud videtur labefactare hanc notarum alingua sumendarum significationem; nam pituitae albus color, dum in statu secundum naturam consistit,aut aliquot me naturam, in ipsius putre dine accensione, Madustione, mutatur in fus cum, nigrum . Ergo albus ipsius color non erit necessarium signum pituita: febrem putridam pituitosam excitantis nam humida,
ubi calore perpessa sunt solent nigritiem 6- bibere Respondeo; quae putres unx, vestigia
38쪽
- tingua quaedam accidcntium antecedentium, aut penitus mit aliquo modo seruant. Idcirco pi- quem ab adustione concepit, retinet etiam candoris si
dum viscidum muccorem ad lucernam viti l mus nunquam enim albedinem exuit ex cuius reliquiis iudicari potest illam esse pituitam. Quarc concludimus, artem cognoscendi morbos, per signa quae in lingua insunt, ran' necessariam esses quam si quispiam omnes omiserint, idcirco ante alios hanc doctrinam Occupabo. Neminem Antiquorum, aut Recentium
tractationem scisse de Lingua, tyigno morborum.
Ptimos Aledicinae parente, Hipp. Ga pleraq; de lingua ut signo acutorii morbo rudocuisse,6. 3:ο Vulgo Io Lli de victus ratione in morbisa sitis, o tertio com ct alibi,
39쪽
qui libros illos uoluit. eorum commenta- rios, non ignorat nemo tamen aut prisco mina, aut iuniorum, quantum mihi liquet, in
tegram ordiri e disertam tractationem secit. Nam hi praestantissimi viri sparsim Mobiter de lingua disieruerunt, quanti in conue- aiens iudicabant ad persuadendum lectoribus super aliqua affectione: quantum quispiam
existimaret cognitionem tignorum linguae adiuuare Medicum, ad curanda humana o
pora per cetam vero, ordine distributam disciplinam neglexisse videntur. Post hos, qui ha c proiiinciam susceperint nemunem , licet diligenter conquisiverim, nouueuolui enim pluries totam Gosneri bibliothe- cani, in qua non solum libri Medici,qui hactenus typis excusi sunt, sed etiam ij qui ince-lcherrimis bibliothecis Vaticana, Medicea, Fci ri Disi Marci, Regis Galliae manuscripti latent, optime recensentur in quibus huius argumenti liber extat nullus, forte, silicet causam rimari, quamobrem hanc artis partem nemo sit aggressus cana ideo prarier- miserunt quod lingua urinae consignificare videatur. Nam si, ut dicebat Hippoc lingua concolor est urinae quod eius color denotat, idem notare eundem linguae colorem dicendum
40쪽
dum est na verbi gratia saut irino color bilis copiam significat, quam etiam linguae sauities notat quamquam haec ita esse videantur, non tamen linguae signorum notitia superuacua iudicanda est praeterquam quod multa linguae signa Hjppoc. Gai non inutiliter pro posuerunt, dum notantur a lingua ea, quae ab urina significari non possunt vitia alatinae rationalis a lingia prolatione notantur, quae
ab vrina non bene significantur. Itaque ego primus absit verbo inuidia facere conor ea quae ali pictermiserunt, redigens in artem, quae Hippoc. at tamquam fundamenta praeiecere , Lartificiosa methodo in silicias, solidam doctrinam, sus omnium largitori Deo. Quamobrem si haec nostra lucubratio ad dignitatem persectae disputationis,&artis ac-ccli erit, gratiae Deo agenda sunt, qui cunctorum nobis notitiam suggerit. Quod si in si asteterit, quam artis prestantia possit, quassi nullia eius partes milii exciderint, humanae imbecillitati, hoc est me adscribendum
credentes veniam dabitis supplentes a quae desunt, remouentes, que minus commode dicta