장음표시 사용
311쪽
terrae aluminis quantitas, haea necessario fuit tantummodo immixta; nam si menstruorum ope sub operatione generaretur, sine dubio varia et sibi dissi milis, pro horum diuersitate, prodiret, sed hoc ex perimentis, qua decet adcuratione institutis, omni no repugnat, quippe quae, et qua copiam, et qua indolem, eamdem praebent terram solutam, eam denique residuam . . Ceterum syntia esis plenam parit conuictionem nam terra aluminis et debitae subtilitatis puluis silicetis, si iusta commiscentur proportione, argillam vulgarem regenerantinaeritur iam, quo iure basia aluminis argillae purae nomine insignire liceat' Respondeo. Quin terra, quae vulgo argilla audit, eo in primis digno scatur, quod humectata fiat tenax et plastica, quod sub exsiccatione rimas agat et denique igne idoneos liceam adquirat duritiem, et hae specificae proprietates minime fundamentum habeant in particulis siliceis, quippe quae nec emolliri, nec indurari possunt, sed unice in terra aluminis, luce meridianaelarius hinc patet, siliceum esse heterogeneum, quod abest e pollit, salua indole argillacea, ideoque reliquum genuinum illud essse, quod naturam eius constituit. Nihil impedit, quod rarissime argilla pura
in terrae gremio occurrat omni priuata siliceo, etenim contenti peregrini varia dosis satis indicat eius. dem fortuitam praesentiam. Est namque haec terra tenerrima, quae facillime laeterogeneis adhaeret et immiscetur, uti illam examinanti luculentissime patet, n) MARGGRAF, Me m. de Berlin, IT ' Bergm. inroc. Vol. I. S
312쪽
tet, sed simul qua intensistatem facultatum mirum
in modum diues et notabilis. Scilicet argilla vulgaris non raro dimidium, immo tres quartas et vltra silicet continet, . sed nihilo minus haec exigua, quae inest, portio argillae purae ita toti massae suu :n im primit charaeterem, suas communicat qualitates, ut nullus dubitet de eiusdem argillacea indole. Vna nimi consensu saepe argilla vocatur terra, quae mechanica lotione ultra septuaginta e centenario demit tit libras silicet, quamuis nullum adhibeatur acidum. Interea per se patet, hoc peregrinum non posse non pro sua copia argillae purae facultates temperare. Argillaceum exsiccatione et igne valde contrahitur,
immo 'in dimidium volumen, unde huius in tigillo deposita massa necessario a parietibus retrahitur, si idoneus illam torquet ignis gradus, nec illis adcrescere potest, nisi incepta fusione, quae in puro argillaceo ne quidem speculo caustico obtinetur. Additum silice una hanc totius massae contractionem ita inhibet, ut iusta quantitate volumen maneat fere idem, quod laterarios non latet, hoc artificio laterum sub coelio ne praecauentes rimas. Qui terram aluminis rite depuratam, immixtione argillae vulgaris a pyrae e. g. Coloniensis, fusibilem fieri contendit, vel argillas cum spuriis, ne miculam argil- . lae continentibus, confundit, vel manum huic experimento numquam ipse admouit. Certe, si hoc accideret, terra aluminis tigillo adcresceret. Idem valet de aliis qualitatibus fictis: alumen intumescit,
non argilla pura: tc rra aluminis, omni et acido, etsi halino, sub praecipitatione adhaerente, spoliata, cum calcarea non colliquescit, nisi addito siliceo Vti
313쪽
docuit Celebris MACQVER '). Cauendtura tameni simul est, vi calcarea nihil foueat silicet, quod in- terdum accidit et experimentum turbat, minimaeenim huius portiuncula quamdam susibilitatem binis
D) Aluminis crystallini centenarius in calorei medio I ia libras aquae desillatae requirit, vi sol-',atur, sub ebullitione autem non nisi Ts. Itaque aquae cantharus in calore medio 2902 aluminis grana susci- pit, ebullitionis autem sub seruore 36333. Sapore gaudet subdulci, adstringente. i Grauitas specifica aluminis, ex augmento voluiminis respectu aquae destillatae, cui immittitur, erutta, prodit a,OTI, si remouentur bullulae aereae, quae sub solutione enatant; si vero connumerantur, 1 73 '). Hoc aureum sub antlia pneumatica nonoaufertur, ast sub solutione in aqua, itemque 'igno
tortum, illud emittit, quod exploratum nihil tere liud, quam acidum aereum esse reperitur. . IV.
Minerae, e quibus arte conficitur alumen, ge-rneratim duplicis sunt indolis, 'el enim hunc conti-tnent salem dudum formatum, vel tantum principia, quae sub ustione coeunt. Hae seorsim consideren-S a tur
314쪽
tur oportet, et primo quidem posteriorem vulga. stissimamque examinabimus. . r' A) Sthii ιr nisi uinaris nihil aliud est, quam
sellistus argillaceus, peti oleo exsiccato ad nigredunem usque imbutus. Oleum destillatione haud dis ficulter elicitur. Si, mediantibus menstruis, compagem penitus resoluimus, plures in conspectum veniunt materiae ingredientes. Nimirum argillaceum martiale, non raro tres quartas emciens; sit ceum, sexta totius pars vel ultra; terrae calcareae, et plerumque etiam magnesiae, exigua portio; reliquum pyritaceum est. Sub ustione bituminos in abigitur, et pyri taceum decomponitur, ita ut pars acidi adhaerescat serro et reliqua argillae purae. Hinc et vitriolum viride et alumen prodeunt, itemque, si magnesia et calx ad- fiunt, hae vitriolantur. θ
E schisto, vel optime puluerato. salini quidquam aqua extrahi nequit ante ustionem, nec sapor vlla detegit vestigia, adeo ut hinc etiam pateat, illud sub ipsa operatione generari, et omnino nihil illa quoque adquiri, ni si insit pyrites, qui non nulla- quam visibiles nucleos praebet uariae magnitudinis, plerumque tamen instar minutissimarum molecularum, per totam massain sparsus reperitur. Pyritae itaque idonea copia et distributione minerae huius bonitas est demetienda. Qui pyriten continet ladeo copiosum, ut oculis queat discerni, reiicitur, quum nimio contaminetur martiali. Interea densissimus grauissimosque schistu
315쪽
maximi aestinatur, quippe qui pondere prodit deli- tescens pyri taceum, sine quo nihil obtinetur alumi-inis. Generatim heic magna occurrit differentia, sine dubio ob' inaequalem pyritae distributionem. Hinc istratunx, optimo contiguum, saepe nihil vel parum
valet. Minera, quae e centenario minus, quami quatuor aluminis libras, exhibet, apud nos elixa-ltionis et coctionis impensas non fert. Interdum quidem haec minera sales exhibet, i quamuis nullus antea adhibeatur ignis, sed, quodlprobe obseruandum est, tum semper fatiscentia plusina inus correpta, numquam sana.
Frustulum flammae in carbone, mediante tuboiserruminatorio, expositum, non raro decrepitat, s semel autem bene calefactum sumat odore bitumi-inoso et haud dissiculter funditur. Cum athali mi-i11erali strenue esseruescit et diuiditur, sed non totum s soluitur: a sale microcosmico suscipitur, quamuis taride: cum borace citius deuoratur. E compositionet haec phaenomena facile explicantur. Non numquam haec minera per naturam diuisa reperitur et sub sorma frustulorum vel crassioris pul- veris coaceruata in pluribus locis, sed qua indolemi praecedenti variationi congruens. R Astera minerae species, quae aluminis non tantum principia proxima continet, sed eadem quoique dudum unita, non nisi in regionibus vulcaneis occurrit. Huc illa pertinet, quae ad Tollam propoCentum cellas effringitur, pro excoquendo alumine, quod vulgo Romanum audit. Ad fidem pronum
316쪽
est, hanc olim igne subterraneo fuisse induratam, si- inaulque vapore acidi vitii olici plilogisticati penetra i tam et dealbatam ). Masta lapidea venis quar7osis instructa repetitur, quae magnam interdum ad- serunt duritiem. Sapore cruda rarissime a uni en il prodit eli Xatione extrahendum. Non nUnaqua ira particulas seu et calcareas, sed Liraro. Habeo plura frusta, quae saltim selibram eL Dficiunt simul sumta, nulla vero in illis comparent calcarei vestigia. Uctione ne minimam quidem cum calce monstrat similitudinem, etenim aqua post- lea nec incalescit, nec in puluerem resolui tuta sed irimas tantum agit, quibus efflorescentia et elixatio l
per se non funditur: cum ali ali minerali initio mo- mentaneam monstrat effervescentiam, sed non diui- lditur, multo mirius soluitur: cum borace et sale imi crocosmico offeruescit et tandem tota suscipitur, somnino ut alumen usium. Haec phaenomena sa- ltis indicant alumen dudum inesse formatum, sed copioso argillaceo inuolutum. Haec ideo minera, in subtilem redacffa pullierem, et more consueto CUmscido vitrioli ira ala, fere tota in alumen mutatur quod nemo certe cum lapide calcareo praesare va- li let: exiguam portionem, quae remanet, saepius lfliceam, quam gypseam, inueni. l
q) De pro duetis ignis Ribterranei.
317쪽
Ad Solsataram Neapolitanam mediante acido vi. trioli phlogis icato etiamnum dealbatur vetusta laua, argillaceum sit aluminosum, malia fatiscit et in ter
ram albam resoluitur, eX qua salinum aqua .e trahitur. Centenarium terrae albae e Xploraui, et in
illo reperi 8 libras aluminis perfecti, o praeterea ar sillae viduae et reliquum siliceum. Sed haec proportio minime constans putetur, quum pluuia salem enixum soluat et auferat, unde silicet propo tio continue increscit et forsan alicubi alumine penitus spoliatur. C) Reperiuntur etiam aliae variationes minerarum aluminarium. In Hallia et Bohemia hie sal obtinetur e lignis bitumine. imbutis; in Scania ad Helsingborg turn occurrit, e radicibus vegetabilium
conteXta, cum nucibus auellanis, culmo et soliis, tenui saepe cuticula pyri tacea circumdatis, quae elixata alumen praebet immo pyrites sulphureus plerumque argillaceo contaminatus est quod perinenstrua separari potest, unde etiam ad Dylta in Nericia, ubi sulphur e pyrite destillando primum
adquiritur, et dein e residuo, aeri ad cflorescentiam usque exposito, vitriolum martis elixatur, olime lixivio magistrati alumen obtineri potuit. Deposito nempe per crystallisationem vitriolo, rectat alumen cum vitriolo adeo dephlogisticato, ut concrescere nequeat Huius itaque basis cinerum lixivio fuit deturbata, quo facto solutio rite evaporata alu
318쪽
g. V. Confectio alaminis plures inuolitit operationes.' Uisee praelibatis singula facilius considerare li
cet momenta, quibus confectio absoluitur. Mechanica, quae huc non pertinent, sicco, ut aiunt, pede praetereunda existimo. ' Prima heic occurrens chentita speratis est inter principales, ipsa nempe praeparatio, qua minera vel sit aluminosa, vel salatem idonea elixationi. Dein in eo cardo rei venitur vi alumen aqua extrahatur, tum ut crystallisetur et tand/m depuretur. Nisi hi singuli labores, qua decet sollertia et adcuratione peragantur, alumen tandem adquisitum vel copia, vel qualitate peccat. Memoratas igitur quatuor operationes seorsim examinabimus, intrabimus, quantum vires permittUnt,
in harum rerum naturam, et quid res ipsa postulet, perspiciemus.
f. VI. Minerae fatiscentia et usso. l
Minera bituminosa in statu sano continet quidem et acidum vitrioli. et argillaceum, sed nondum connubio iunci a. Vt pyri taceum huic scopo suum impendat acidum, necessario destruendum est, quod duplici fieri potest via: lenta et spontanea fatiscentia, vel ustione, quae minus requirit
A) Destinctio pyritae eo redidit, ut illius sul- phur suo pii logisto pi uetur, hoc enim fugato, a j-
319쪽
dum liberatum partim serrum, partim argillam obviam adgreditur. Aetate quoque vitri Olicum genitum eo usque phlogisto pauperatur, ut argilla martimenstruum euellere possit 9. X, B) Pyrites vero talem non patitur mutationem, quamdiu siccus manet et ab accessu aeris liberi segregatus. Hinc igitur conditiones fatiscentiae necessariae haud dissiculter perspiciuntUr.
1 Nimirum laxior minerae compages, vitam ab talium iditate, quam ab aere queat penetrari, hac igitur via Suecicae ob firmitatem vix tractari possunt, nisi antea pulueratae, quod nimiam pareret molestiam. Terreae vero huic non tantum aptae sunt, sed etiamvstioni minus idoneae, quum ignem suffocent. et) Determinatus humidi aerisque accessiis, nocet enim dosis et iusta maior, et iusta minor. Ni-
, mia aqua inundat et aerem excludit, parca non sussicit et lentius agit. Hinc etiam aceruorum Optima moles pendet. Modicus aeris accessias maxime proficuus est, nam liberrimus magis, qUam con Uenit . exsiccat. Experimenta rite variata in quovis casu optimum cito monstrant.
3) Fundus, in quo accumulatur minera satis cenda, argillaceus esse debet, vel saltim adeo compactus, Vt aqua aegre penetrari queat. Praeterea canali vel fossa circumdatus sit tali, quae aquam caelestem copiosiorem ex aceruis ad puteum deducit, quorum parietes et fundus salino, forte elixato, transitum denegent. . Si tecto subest minera, ultimae cautelae superuacaneae sunt. Quum et minerarum in-
320쪽
doles, et momenta localia multum discrepent, rei gulae generales non ubique valent, sed in quovis casu sunt eruendae, et haud dissiculter eruuntur ab illo, qui naturam materierum et operationis nouit.
Bm breuiori tempore idem praestat, quae ideo in Suedia adhibetur, et sequenti fere modo peragitur. Super virgularum seriem accensam schisti nigri frustula sternunt ir, suecice: Iopes Dari ma-ihi ia) ad dimidii pedis crastitiem, quae, virgulis
combussis tegitur frustis antea ustis et quater elixa. tis si od materiis , ad aequalem fere crassitiem. Tm. lia successive ponuntur strata alterna eius crassiti ei eisque temporis interuallis, ut ignis sustentari queat, totaque massa bene incalescat, fumetque, non vero in fiammas erumpat. Strata rubra superne crassitie
augeri possunt interdum ad duplam, quum ignis dudum inualuerit. Octo circiter stratis postis, iuxta pii mam seriem alia parallela et contigua similiter callocatur, et, hac completa, tertia et ita porro, usque dum magnitudinem iusiam obtinuerit cumulus su edice Fyrdi cstus), rarius latitudine ultra decem comprehendens series. Semel 'ustulata minera tantum adhuc continet materiae inflammabilis, ut aqua' parum valeat, his vero vel ter igni exposita, liberalius desiderata praebet principia, immo cum lucro, iteratur ustio, usque dum tota in puluerem fuerit redacta. Bitumisio sum ignem alit . et hanc ob caussam alterna ponuntur strata e schisto crudo , nondum usto, quae ob eamdem rationem tempore pluvioso maiorem requirunt crassitiem. Cumulus, qui ad