장음표시 사용
301쪽
ibid. g. XIX. Niccolum saccharatum a s f. XX. Arsenicum saccharatum ibid. XXI. Cobaltum saccharatum.
f. XXII. Lincum saccharatum ibid. XXIII. Antimonium saccharatum ibid. g. XXIV. Magnesium saccharatum a Ts. XXV. Acidi sacchari attractiones electivae ibid.
302쪽
Intrundum est in in erum naturam, et penitus. quid ea postulat, pervidendum.
g. I. Multiphae ah minis Psis s. Natura pellexiguam aluminis natiui praeparat
quantitatem, quod heterogeneis varie mixtum pulueris, pruinae vel plumarum instar, super mi-Hei assatisci lites: essio rescit, raro crysalliti una occurrit.
In Aegypto, Sardinia, Hispania, ' Bohemia, aliisque locis tale reperiri perhibetur 'D in sellisto aluminari Lapponiae et Uestrogothiae spontanea minerae de compositione aliquando ortum vidi. Aquis dein atinos pli acricis solutum non numquam in fontibus h) et thermis colligitur, sed perquam raro. Quo primum tempore arte confici coeperit mo X videbi-
Haee Dissertatio publice ventilata' fuit in Auditorio Carolino Maiori, diei Aprilis anni 1767, Respondente G. SVE DELIO, Vestinantio. In ger inanicam linguam translata prodiit, sed nondum vidi. a E. BERTRAND, Dict. Ory ff. h, MARGGRAF, Chym. Schrist. tona. II, pag. I9Ι. e) CARTHEV SER, Hydrol. pag. 86. i
303쪽
debimus, multifario liuius salis usu antea obiter perlustrato. In Pharmacopoliis varia alumen ingreditur me dicamina: liquores, collyria, gargarismata, em plastra, bolos, pillulas, pulueres, et quae iunt reliquaq). Leni acescentia lac coagulat, et praeterea
egregia adstringetidi virtute pollet.
In artibus quoque et oeconomia priuata si equens huius salis est usus. Sebo additur, ut candelae fiant duriores; puluilli typographici eo usto fricantur, ut adhaereat pigmentum nigrum , itemque ob similem caussam formae, telis figulas impressurae; ligna alumine, quantum fatis, imbuta, non ardent, quod citat' de charta valet: quae ideo puluerem pyrium optime seruat luunt ditatem aeris simul excludens. Papyro aluminatae inseruit; politii Uris; argento
dealbando; aeri pellicula argentea frigide tegendo; lacti butyrum dissiculter secernenti; opusculis variis conglutinandis; pyrophoro; coriis prae
parandis et sexcentis aliis. In chromaticis summae est necessitatis, et materias tingendas saepe praeparando leni corrosione super sciem purgans porosque dilatans; et molec J-lis colorantibus aptum praebendo fundamentum, 'Uibus plerumque deco inponitur alumen; et tineium
denique semel adquisitum figendo.
Pigmentorum, quae instar cretae sicca usurpantur, corpus constituit, ut loqui amant artis periti,
304쪽
nam plerumque tenerrima constant aluminis terra, pro lubitu tincta. In conficiendo caeruleo Beroli. nensii impedit, ne basis vitrioli martis, acidis solubilis, praecipitetur aikali supersitio, hoc est, mat via colorante non saturato, quippe quae acido vitriolico, firmius, quam argillacea, adhaeret, et immixta viriditatem sua flauedine essicit: pro dosi quo. que albissima terra aluminis nimis saturatum et fere nigrum colorem diluit, numerosas procreans intensitatis variationes.. Reliquis utilitatibus enumerandis stipersedeo,
q. II. Confectionis aluminis breuis hi soria.
Graecorum τυπτηρία et Romanorum Alumen, Nativa erat materia, et a sale, qui nostris diebus hoc nomen gerit, multum differebat. Quas Dios-CORIDEs memorat aluminis variationes, flata elitas reserunt, qui, si quidquam fouerint aluminis, hoc, saltim admodum fuit parcum et vitriolica materia ex omni parte involutumq). ΡLi Nil descriptiones dissicilius extricantur, quia Lia non ipse viderit, quae heic adumbrat, sed tantum ex aliorum excerpserit
Faelitium, quod nostris temporibus alumen audit, in oriente primum innotuit, sed quando, ubi et qno- modo, latet. Ob stypticam facultatem, usumque in 'arte chromatica et coriaria, similem, nouus sal
305쪽
veteris retinuit nomen, qui dein Misy, Sory, Chalcanthum vel atramentum sutorium vocatus fuit. Inter officinas, alumini conficiendo destinatas, vetus fissimas, illa iure numeratur, 'ae in oppido Symae Roccho, Edessa olim nuncupato, instituta fuit. Hinc alumen Rocliae, quae appellatio vulgo adeo male fuit intelle ita, ut idem ac rupeum significare multi etiamnum credant R). Constantinopolis plures habuit in vicinia ossicinas, itemque Phocaea noua, hodie Foya noua liaud procul a Smirna. Harum pluribus conductionis pacto utebantur Itali, qui circa medium saeculi decimi quinti artem. in patriam eo maiori Zelo transportarunt, quo crebrior salis huius fuerit usus, quoque maiores pro illo emendo ad infestissimum Christianorum hostem, sui carum gentem, quotannis exi uerint pecuniarum summae.
cator Genuensis, qui saepe Rochae fuerat, primus fluminis detexit mineram in insula Ischia circa annum 14s9, et ibidem confestionern instituit. Eodem tempore IOHANNES DE CAsa Ilo, qui Constantinopolitanas visitauerat ossicinas , mineram ad Tolsam agnouit ex Ilice Aqui solio, quam similiter in collibus, Turcicis adiacentibus, crescere obseruaue
g) Cousat aluminis coquendi artem vix trecentis abhinc annis, a Rocca Syriae tu Europam redii sse, unde aluminis Roccae , non intelle a vulgo appellatio), atque in Italia primum exercitam, ferias in Germaniam penetras e. LEIBNIT G Protog. Pa Κ, 47.
306쪽
rat et liaec conie stura sapore lapidum firmabatur. R d Uiterbium tentamina a Genuensibus instituta egre- gium habebant successum, similiterque ad Volaterram. Consedito igitur. Italica breui tempore mirum in modum increuit, laboremque non paruum excitauit, quod Papa PIvs II. usum aluminis orientalis prohiberet reditusque ex Italico ad Turcos debellandos destinaret. Sed ars non intra Italiae limites permansit. Saeculo decimo sexto ad Alcmaron Hispaniae, in vicinia Carthagenae, fuit exstructa ossicina, quae etiamnum persistit. In Germania plures reperiebantur ad annum Is 4 , quarum illa ad Schwenas et Misniae adhuc uia pol. Tempore dudum AGRICOLAE alumen coquebatur ad Commotau in Bohemia.
Prima Angliae ossicina, imperii habenas tenente Regina EL Is ΑΗΕTH, siandata est ad Gisborough, a THOMA CAALOMER '). In Sueciam sero admodum penetrauit ars altamen conficiendi, quamuis enim hodie septem habeamus ossicinas. nulla tamen harum fuit instituta ante sae-ctulum decimum septimum. Antiquissimae, in Scania ad Ausarunt anno 16 aedificatae, viginti duobus alieni; simplicibus, vel quod eodem recidit, undecim duplicibus, salem nostrum
h) pleraque hactenus allata momenta mutuatus sum a Gel. I. BECRMAN, qui historiam confectionis aluminis egregie enodauit in Commentatione coram R. Soe. Goettingens lecta, cuius scia graphia in nouellis Goetting. occurrit.
307쪽
l nostrum coquendi ius coinpetit. Quid sit alienunil simplex et duplex , mox explicabitur. Schisti alti minaris stratum heic insigni gaudet profundo, 36o saltim pedes excedente. Non omnia usurpantur quouis anno aliena. Anno 1 6s tonnae aluminis 273s adquisitae fuerunt; I 66 autem 3o99; IT6T, 2423 et iT68, I4ΔT. Tonna aluminis 344 libris ponderis vel ligatis aequi ualet.
Iuxta Calmariam in Smolandia ad Lofver coiis rudia est alia ossicina anno 172I. Praeter via tam purificationibus desii naturii, quatuor haec tantum adhibet aliena dupla, quampis priuilegium quinque concedat. Minera ex Oelan dia apportanda, et ligni penuria, molestiaria parit haud spernendant. Anno I 763 confectae sunt tonnae IoaO; I766, 926 et sT67, 8SO , medium per decem annos fuit io oo
In Vestrogothia quatuor sitae sunt. Prima anno I ad prope oppidum Schoelae, in praedio Mid turp. instituta est, quae vel a loco Muli torpensis vel et- iam a conditore Caroli ossicina audit. Haec duo tantum ahena simplicia habet, et mineram in vicinia. Anno 176s heic comparatae sunt tonnae 9S, et 1 66 non nisi Ti. Ab liue dimidium milliare distat alia ad Ostor , in paroecia D mbo, anno i 26 priuilegio trium alaenorum simplicium munita. Vocatur plerumque ossicina Iohannis Chri clinae ab Institutore loli anne Men-zer, eiusque uxore Christiana bs ken berg, interdum Tida holmensis a praedio principali iam iliau Men Zerianae. Minera schisiosa in confinio effringitia T.
308쪽
gitur. Reditus anni i763 fu ei unt Is7 tonnae et ar 66, 3OO. Tertia ad Kafvelas anno I748 ius duorum alienorum simplicium obtinuit, quod i 6s duobus auctum fuit. Quarta miliaris parte abest minera. Anno 176s haec porrexit tonnas 3Ia et I 66, 293. tarta ad Hirensaeter in I innet ulle ius adquisiuit duorum alienorum simplicium, anno I 766.
Maxima ad Gorphyttan in Nericia anno I766 decem alienorum simplicium immunitate instructa fuit, qui numerus almo i 69 ad triginta augebatur. Ne id coctura i pl9 schisto accenso feliciter peragitur, mediante peculiari furnorum structura, et praeterea haec officina siue laborum magnitudinem, siue utensilium apparatum, siue denique bonitatem specta natis aluminis, quod etiam tale praestari potest, ut Romano antecellat, reliquis palmam eripit et vix Parem habet.
Praedium Dung in Ostrogothia priuilegio quidem aluminis coquendi a pluribus retro annis gaudet, sed nondum operi manus est admota. Trigesima quae uis tonna prouentus fisco regni est persoluenda.
Alienum simple, latitudine gaudet θ; pedum,
longitudine Ii, et profundo antice 3, postice 2 :1663 cantharos cum 6 quadrantibus capit. Cum hoc conuenit duplex prosundo et longitudine, sed latitudo io pedes attingit: contentum cubicum 3Oas cantharos emcit.
309쪽
f. III. Aluminis puri principia proxima.
A Alumen est sal medius imperia flus, com- positus acido vitriolico et argilla pura, 'qui crystal-llisatione insignem aquae quantitatem suscipit, et, si mullum adest obstaculum, completa praebet Oetaedra, pellucida, instar aquae coloris expertis. Γ Acidum leuiter ab udat, adeo ut solutio tinusturam lieliotropii, itemque papyrum ea ti iustam, truset. Hic excessus essentialis est, nam co sublato,
is mul perit sere omnis sapor, solubilitas, totaques pristina indoles.
Sequenti modo proportio printi tortim eruitur. Aqua expellitur leni igne: massa opacitatem induit i in lata spumat, tandem immobilis persistit, spongio-lsa et fragilis. Baseos terrestris quantitas aikali latit fixo, quam volatili praecipitante, determinari poti est. Hisce mediis centenarius aluminis crystallini exhibet acidi vitrio lici 38, argillae I 8 et aquae q4. Notetur tamen oportet, quod praecipitatum terres re vix omni spolietur acido instillata enim solutione allia lina, primum acidi abundantia domatur, et hoc facto magna pars pauperata, non penitus spoliata , decidit. Hinc praecipitatum , ope ignis, varios qua partem de componit sales, et diutina requiritur in lixivio athalino digestio, ut omne aute
C) De in se et v ro nomine te rae nitiminis disceptarunt Chemici. Ex argilla vulgari illam primi
310쪽
extraxerunt Domini GL OFFROI et HELI ΟΤ' , dein idem praestitit D. Boiae, qui tamen lianc basin potius ut productam, quam eductam respicere vide tur ). Celebri, tandem MARGGRAF luculentissimis docuit experimentis, argillam quamlibet, in tellu-i i, superficie obuiam, duo numquam non exhibere princ pia mecha uice commiXta, quorum alterum genuinam constituit aluminis basia, a terra calcarea, gypsea, i metallica ) et magnelia diuersissimam m). Num a calcarea, alia ae derivari queat, ignoro: diversa i umerosaque experimenta hactenus instituta vi succedat, ne quidem coniecturae ansam praebent. Similitudines quarumdam proprietatum vagae non1 isti ei unt veritatem serio quaerenti, nullisque hypothesium sas iis obuelato. Quum itaque terra aluminis diuersus constantesque possideat facultates, ab aliis distinguatur oportet; et ponamus hanc a calcarea, aliaue nota re vera ortam , hoc sine dubio aliquam requirit principii cuiusdam additionem vel se- palationem nam mi da particularum, qua magnitudinem vel figuram mutatio vix ac ne vix quidem, tantas prouocabit disierentias. Primitivum et derivativum semper sunt distincta et nullo i ure confundenda. fraeterea, quum a proposita argilla vulgari, mediantibus diuertis acidis, extrahi queat aequalis