Gilberti ex abbate Glocestriae episcopi primum Herefordiensis deinde ...

131쪽

100 ai LBERTI FOLIO ABBATIS

sic omnia sanasti hos evasisti laqueos, sed alios sortassis incurres Tibi regis objectatur electio, ut te jure repellat ecclesia, cujus instituta despicis et Racramenta contemnis. Sed nunquid ad justitiam te

sacramenta perducenti Sacra suos operentur effectus Sanctificent nos potius quam a proposito sanctitatis avertant. os potius mundatos peccato justificent quam crimine irretitos, manibus ligatis et pedibus, in insem demergant. Me de sacramento praesumitur, si per ipsum non laxatur culpa, sed reatus augetur. Nostro quidem judicio nihil in his est quo te juste premat eccleata, si causam tamen hanc judex equilibris examinet Nisi si sorte rubore suffunditur, quod ei viam qua ire oporteat, quaa praevius ostendisti. Volo tamen attenda quid in parte hac audierim Vehementius jaculatum. Non diu est quod

audisti dominum papam Innocentium convocasse ecclesiam et Romae conventum celebrem habuisse.

Μagno illi conventi cum domino et patre nostro domino abbate Cluniacensi, interfui et ego Cluniacensium minimus. Ibi causa haec in medium deducta est, et aliquandiu ventilata. Stabat ab imperatrice dominus Andegavensis episcopus, qui quum causam ejus diligenti percurrisset oratione, contra ipsum quasi sub voce praeconia in communi audientia declamatum eat. Et quia dominus Andegavensis duo inducebat praecipue, jus scilicet haereditarium et factum imperatrici juramentum, contra haec duo in haec verba responsum est oportet in causis omnibus, quae multiplici jure nituntur, hoc considerare praecipue, quid sit jus principale in causa, quo causa ipsa principaliter innititur, quod vero secundarium sit et ab ipso principali dependens. Sublato enim jure principali, necessario tollitur et secundarium. In hac igitur causa principale est, quod dominus Ande-

132쪽

gavensis de hereditate inducit et ab hoc totum illud dependet, quod de juramento subjungitur. Imperatrici namque sicut heredi juramentum factum fuisse pronunciat. Totum igitur quod de juramento inducitur, exinaniri necesse est, si de ipso hereditario jure

non constiterit. Ipsum vero sic in ingitur. Imperatricem, de qua loquitur, non de legitimo matrim ni ortam denuntiamus. Deviavit a legitimo tramite Henricus rex, et quam non licebat, sibi unxit matrimonio, unde istius sunt natalitia propagata quare illam patri in heredem non debere succedere, et sacra denuntiant. Hoc in communi audientia multorum vociferatione declamatum est, et nihil omnino ab altera parte responsum. Rogo, mihi in parto ista respondeas. Interim dicam ipse quod sentio. a-jores natu, personas religiosas et sanctas, saepius de re ista conveni. Audio illius matrimonii copulam sancto Anselmo archiepiscopo ministrante celebratam. Ipsum enim non aliter quam sanctum audeam

pellare. Nam quum frater quidam dubitaret utrum sanctus appellari debuisset, ei divinitus haec sacta est revelatio. Dum oraret et ab oratione in mentis raperetur excessum, liber et in manibus datus est, cujus dum primas revolveret paginas, nihil scriptum nisi Sametus Anselmina invenit. Et quum caeter quaeque percurreret, nihil reperit nisi Sanetus Anaelmias. Unde certum est non placere divinitati ipsum aliter appellari quam sanctum. Certum est persectam huic non defuisse caritatem quae oras mittit amorem. irabile namque de ipso testimonium a sanctis audivimus. anus autem sibi praecidi permisisset, quam ea ad opus illicitum extendisset. Longe sit igitur ab intellectu bonorum, abradatur a cordibus omnium, ut a sapientissimo rege et summae sanctitatis episcopo, quicquam nisi legitime et sancte fuisse cred

133쪽

amplius tale ludibrium, quod omnium bonorum attea-tatione constat esse mendosum. Verum de ipsa matre imperatricia sanctorum quorundam relatu commvimus, ipsam a cunabulis ipsi in indignitatem regiam, ostenso diviniter oraculo praesignatam. Nam

dum ipsam regina Milais, Regi Willielmi spona

de sacro fonte levaret, puella ipa injecta manu velamentum quod capiti reginae supererat, apprehendit, auumque caput involuit. Quod quidam quorum nunc etiam Vita superates eat, altius attendentea, aignum quod praeostensum est exponentea, dignit tem regiam, inquam postmodum sublimata est, mani- seste sunt praelocuti. In longum ae extendit epistola, eo quod materiam magnam attigimus, etsi non plane explicuimus. Et tu per Verba quae per militem tuum mandasti mihi, excitasti me, et quum currere coepissem, augebat mihi stimulos ipsa tui memoria, ut ab Opusculo quod mihi tui praesentabat memoriam vix avelli potuerim, sed me sere in tedium lectoria extenderim. Unde in fine teneas, ut memor sis finis, et in Ecelesiam Dei et pauperes dua caritatem benevolae mentia exercena. emor esto matris tuae quae diripitur, et conculcatur ab omnibus, et quos in diebus angustiae ausa deberet filios experiri carissimos hostes reperit

infestissimos. Nec adversus eam tuus inde gelua nocendatur, si in causa praeaenti non ea qua oportuit libertate vocis usa est, quum eam praeiadentis auctoritas non olum impedierit, sed quasi ligatam vinculis in hoc ipso velut immobilem fecerit. Sed jam nunc Deo propitio, et favente parti huic domino papa Celestino, vincula solventur, quae muta fuere loquentur.

Vale. Et biduo saltem ore pro me, quia biduo mihi est intermissa oratio ut literas dictarem ad te.

134쪽

ne abui domi fratrique ariarimo N. Eliensi Dei graitia episcopo, frater G. Herefordiensis ecclesiae

minister, sic eurrere ut comprehendant. VIRTua et scientia quanto rarior, eo pretiosi eat quanto quoque scientiae et virtuti paucos admodum operam dare cernimus, eo studiosos earundem

ampliori reverentia dignos estimare debemus. Inde est quod magistrum Robertum de lare, cujus et honesta vitae et scientiae aritas jamdiu nobis innotuit, benevolentis vestrae commendamus attentius; si quid possumus apud Vos rogantes, ut ecclesiam, quam sub tuitione vestra possidet, sibi illaesa -- perturbatamque patrocinio conservetis. am, si placet, elidetis e facili totum quod objiciunt qui de possessione eadem jam diu cum illo transegerunt. Nam sient ei judicatae sic et transactioni standum me certissimum est. Apud judicem non praesumo docentis ossicium, verum ex primo postulantis affectum; pro amico postulo, sed si apud amicum, fatear si

obtinere meruero.

EPISTOLA LXXXI.-AD ADULTUM DECANUM

Pater Venerabilia Gubertus --μ, Episcosus -- Molam hane domino Radulfh Decano Herefo d. transmisit. et longe positi tuas non de longe contumelias experimur, ipso doloris tranaverherat gladio quo te

135쪽

104 GILBERTI EPIsCOPI scimus vulneratum. Directa est manus peraequentia

in te sed unum omnibus infiint vulnus quibus te non fictae diligentia caritatis astrinxarat. Exul et profugus ab ecclesia tua et civitate expelleria et tanquam sacra laeseris omnia, gladios in te male juratus miles exacuit, nil tamen habena quod objiciat nisi quod ejus audacis in sanctitate et justicia rostitisti. Restitisti quidem et gaudemus expulsus es, et dolemus. Dolemus, inquam, magis irruentium in te ignominiam, quam tuae laudis honorem et gloriam Scimus enim quod venali illi turbae et in omnem in quam condicitur impietatem promtissimae, de coelis ira revelatur, sed humilitati tuae et patientiae gloria in perpetuum reservatur. Gaude, dilecte mi, gaude et attende. Attende inquam quam pio voto te bonorum omnium turba prosequitur, dum portas in corpore tuo stigmata Christi Iesu, dum crucem ebus bHulas, dum pro justicia et ecclesiae libertate in agori decertas. Non delicatus miles in Domini

bella venisti. Pedes nudi vcstis lanea, vexillum crucis in naanibus summi regis exprimunt armaturam. Quod cantavimus hactenus, jam videmus in te illud summi confossoris elogium: Ego signo cruciου non clipeo protectus aut galea hostium cuneos penetrabo securus. Haec ea framea Christi, et baculus peregrinationis ejus, quo contrivit porta serena, et Ueutes serreo conisegit. Tu quoque sapienti consilio, com crucis inimicos tuos ventilasti, et inaurgentes in te magnanimi nobilitate contempsisti. Quae de te audio laetam resonant cuncta victoriam insidiantium laqueos, et si nudus, expeditus tamen et alacer evasisti. Expulsus quidem es ab ecclesia tua, sed quam gratulabunda occurrit tibi ecclesia sancta mater tua. Haec ab ora vestimenti aut cui decenter inhaerebas, te sustollit, tibi sinum aperit, te intus colligit, tenet, de-

136쪽

Α.D. 1148 1.J HERRTORDIENEI EPIsTOLAE I05 mulcet, et nutrit. Α sponsae tuae amplexibus ad tempus avelleris, sed matris gremio confoveris. Insultant tamen pessimi, quod et domum et urbem egressus es. Es quidem egressus sed cogita antiquos

dies. Numquid David a facie filii fugiens insultantem sibi et dicentem, Egredere, Vir sanguinum, egredere, cum modestia non sustinuit Vos et si persona dispares, estimo tamen pares in causa. Domesticis utamur exemplis. Nosti quia Dominus asaei Pilati egressus est in ludibrium sui coronatus spinis, et indutus purpura. Novissime etiam quasi repurgium quo pollui posset civitas, ipse extra pomtam passus est; ultimam passus injuriam, ne mundus ulterius injuriam pateretur. Hac non armari cogitatione oportet, ut ipsum extra castra sequentes, improperium ipsius semper in capite nostro portemus. Felix tua egressio, qua sanctorum collegio denominaris. Sed improperant quod fugisti. eo fugisti quidem, sed te ad dimicandum acrius pro justicia reservaati Paulus tamen Damasci in porta demissus effugit, nec sin scribens rubore suffunditur, sed hoc ipso gloriatur. Nisi enim fugisset, Dementem mundi bestiam non confudisset, nec in ipso fastigio imperii vexillum Domini statuisset. Docet nos magister bonus, Si persecuti vos fuerint in civitate una, fugite in alteram. Fuge ergo dilecte mi hoc usus imperio, fuge de Ur Chaldaeorum in Ierusalem, ut habeat in quo pugnet ecclesia, habeat quem reservet

sibi in tempus hostis et belli. Stabia adhuc pro

matre filius, in eam sortassis acrius insurgente Leviathan. Iam nos odore bono respersisti, et tuae virtute constanciae bene agrat ecclesia, qui dedignatus es humiliari principi, et genu curvare ante Baal. Datur optio consessori, ut abjuret quod sancte fecerat, vel cedat his quae possidebat silescit animo tuo tempo-

137쪽

rale stipendium, et subito factus inops, quanta animi serenitate decant , Ego vero egenus et pauper sum. Dominus adjuva me. Davidicos hymnos decantam et nos, sed quae canimus tu legis in te, et laudabilia sanctorum quae extollimus sacrum et elucubratum plenius tuae tibi volumen conscientiae representat. Percurre psalmos resonent ab ore tuo illa Spiritus

Sancti plena suavitatis instrumenta quod pietatis, quod justiciae, quod fortitudinis, incisis laudabile decantatur, totum habes in te. Vere beatus philosophus, qui tua ibi bona collocasti, unde ea nec manus avidi raptoris eripiat. Iam dudum in scholis positi, de paupertate spiritus diversi adversis audivimus. Iam nunc ipsa tibi de propinquo respondeat utpote quae tecum tuae domus limen egressa est, te in itinere comitata de regni coelorum promissione uberius consulatur. Nam quantulum est quod obtractant atolicum illud opponunt omnis anima potestatibus sublimioribus subdita sit, et qui potestati resistit, ordinationi Dei resistit. Verum quidem hoc est. Sed habet secularis potestas legem qua teneatur, habet statutos terminos intra quos ipsi obediatur. Scilicet si legem servaverit, si mandata custodierit, si in Deum nulla animi temeritate praesumpserit. Quod si in summi regis injuriam impudenter excesserit' on potest ejus uti privilegio 'ujus jura contemnit. Jam quod reliquum est circa prudentis discretionisque partea insudant. Aiunt discreti viri esse, in culpis levibus non toto gelo accendi. Virum at profunde peccetur 7 totus servor inardescat. Ideo levem principis offensam de muri quadam parte diruta fiusse mitius vindicandam. Ista pulcre componuntur. Sed juxta sapientiam qui minima contemnit paulatim auertitur. Omitto prosequi quanta sit indurati cordis audacia loca sancta non solum vilipendere, sed Vastare.

138쪽

A.D. 1148- 1.J HEREFORDIENaI EPIsTOLAE I07Festino ad haec quae te virtuti amatorem non solum non accusent, sed potenter excusent. Magnum estimo virtutis indicium nascentia vitiorum germina suns aro. Serpens ubi caput immiserit, facile totus illabitur. Haec tu considerans ad primo impetua restitisti. Quid ni Nisi restitisses, jam forsitan ad templi fastigium rabies inchoata ascendisset. Sed ascendisti ex adverso, et objecisti te murum pro

muro domus Israel. Licet ex minimis magna conjicere. Quid si tibi pro fide pro sacramentia ecclesiae decertare contingeretur, ad crucem Petro, Paulo comes ad gladium constanter assistans. Eat satelles, stricto pugione tibi funestus occurrat. Si sacrum atrectaverit corpus, coelo victor exciperis. Si pepereerit tibi nil minus est gloriae. Jugi ergo inter nos bonorum laude donaberis. Tu enim tempora nostra virtutum meritia ex nasti tu nos in melius exemplo tui res masti, tu virile robur, et constantiam martyrum in tempora tepida revocasti. Percussor enim tibi defuit non tu virtuti. Vives ergo clarus glori quam meruisti. Vives inquam, sed felix qui pro usticia mori decrevisti. EPISTOLA LXXXII. D ENRICUM EBORA

Patri suo et domi in Eboracensi, Dei graitia archiepiscopo, frater G. Herefordia dictus episcopus, incere diligenitis assectum, et gratante obsequentis reum. CARITA quandoque praesumptuosa est, et quod alteri facile rogata concederet, hoc apud dominum et amicum impetrare non desperat. De ipsa itaque, quae intra cordia vestri dominatur, caritate plurimum

139쪽

108 GILBERTI EPIsCOPI confidentes, preces sublimitati vestrae poritomus, ut communi amico et canonico vestro Gilberto, ecclesiae vestrae praecentori, Vos benignum et misericordem exhibeatis, et si quid adversum ma ab aliquo suorum, ipso ignorante et nolente, commissum eat, in clericum vestrum et in quantum potest, micum, commissi culpam non refundatis. Ipse enim et vos et diligentes vos diligit, et si quis suorum advenatur vobis, aut extollitur contra vos, hunc quicumque ipse est, et abdicare et eliminare paratus est. Si itaque sibi non sua, sed alterius culpa ablata reatitueretia, justitiae non excideretis fines, et tam com meres dis quam nos, qui pro illo pariter excellentiae vestrae supplicamus, vobis amplioris gratiae debitores esticeretis. ore nihilominus ipsius ambo rogamus Veniam, ut in hoc aculeos severitatis eatrae non sentiat, in quo voluntatis suae non dissiculta solum, verum impossibilitas ipsa praejudicat. Adjuvante Domino, et itineris sibi securitatem providente, in proximo veniet ad vos, per omnia vobis tanquam patri et domino libentissime paritur . Valete, et ab amicorum vestrorum petitione faciem nolite avertere, et ne saepe pro amico rogare oporteat, diem adventui ejus natale Domini constituite. EPIS LA LXXXIII. AD TUEOBALDUM CANTU

Patri suo e domino Cantuarienti Dei gratia archiepiscopo et totius Avia primati, T. Nuam mo- fordiensis celem minister, in trianitatione non desti

cere.

ExPEcTAN expectari jamdiu dominum meum, sperans a vestra a limitate nuntium aliquem dele-

140쪽

A.D. 114 61.J HEREFORDIENηI EPIsToLAE 109gari, qui mihi prospera vel adversa nuntiando, vel de adversis tristem redderet, vel de laetis exhilararet. Nam si ea caritatis est plenitudo, ut cum fratre quolibet infirmante infirmari, vel quum quis scandaligatur uri oporteat, quum patrem nostrum et domi-nmn, immo nostrum in Christo caput concuti satigari, turbari cernimus, quid jam restat nisi non tantum infirmari aut uri, verum intus intimi flamma geli med itus concremari r Si itaque nondum surrexit Dominus ut ventis imperet et mari, si procella

vestra nondum in auram statuta est, summo ut mihi videtur opere necessarium est, ut sacrum pectus vestrum omnia armatura sortium muniat, et hostis quanto insurgit acrior, eo vos acriorem et sancti

spiritus serventiorem igneus inveniat. Non enim novum est aut insolitum AEgyptios Israel, Chalde Ierusalem insestare. Ait Christus in Mostolo, omnes qui volunt pie in Christo vivere, persecutionem patientur.' Sed per eundem ipse loquitur, Quod

leve est aut momentaneum tribulationis nostrae supra modum aeteras gloriae pondus operatur in nobis. Persecutionem patienti propter justitiam, non leve aliquid, sed regnum caelorum repromittitur. Amicitur Helias pallio, dum persequentium declinat rabiem, et stans in spelunca hostis, gloriam Domini speculatur. Vobis quoque corona gloriae repromittitur, quam reddet vobis in illa die justus judex. Impatiens mei factus sum, desiderans videre vos et

alloqui, vel aliquid audire a vobis, quo de his quae

circa os sunt certior emerer Parati sunt principes nostri, praesto sunt et ecclesiae nostrae vos, si sic opus est, non solum suscipere, sed et in amplexus vobis gratante occurrere, et de suis quicquid potuerint ministrare Nossem tamen hoc, sed si necesse est benevolos et ad omnia paratos habebitis obsecro, di-