Petri Velleii Gueuarae ad legem primam Digestorum libri VI ; eiusdem Ad titulum de officio Praesidis commentarij, De diffinitione Doli mali, liber singularis

191쪽

rim t. honor . depa Deinde ostendet,nonodio, nes crudelitate fecisse, dfecerit, siedinconsulte, aut impulsu irae,ac dolore

repeti , quibus pana minuituricaventris ust fis panis, ism csiquis iratus, a. q.I. Saepe ODI miran oceres ad crime adducit ut v c tra. G q.I. etiam strincipes Grtute singulari praeditos,ut tu. c. cu apud, ead causeff. q. Dua tamen intelligenda sunt,ut a Plat.bLyde legib dicitur,cu distinctione:manaus merito ab Ego luter voluntarias m- uoluntarias actiones ponitur. Naiste quide qui ira

strua nec repente ed cum in sese postea vindica homicida voluntarr ent persimilis eis vero qui non brmatse rimo ira impetu fertur, s absis pramediatione interficit, i Huniam homicida similisiudicatun Maiora igitur seu licta istissunt imponenda,qui consi ro per ira interfecerunt, ses Lia,qui rePete,s Uult'leuiora: tors his, quam illis erit in deprecatione locus. Postea pollicebitur,et cosmabit se hoc peccato doctu, b nescio rem, quassiti noue sic inatum,omni tepore a tali ratione abfuturm Uua raepolle ta

minus,traditur in C. bcet. distin et tu. c. libet er

192쪽

AD LEGEM PRIMAM D.

ibi dicitur,crimina nisisiemescommissa, veniam non mereri de qua is cossetudineprobatum sit dictum Baldian auth,sed - iure C deseri fugitis. dum ait, quodsi tuto, aut lege caueatur,quod o tribusfurtis quissustendatur fudica, i faciat unum aquivalens tribus,debet iste sim fleud crederem tamen ratione .vitatis sis is

dulgeris precipus qua esset resisticedules. --

li. Deinde stem ostende aliquando se magno reipub ubiconcesserit, ut futurum:m mi upia

diximus, ratione publica mihinis venia reo itia me coceditur. Mui duo loci si ex anteacta τὰ ex causi ex persona, facto ipso, alijsis locis commctura probari sent axime ad deprecandu conducum amplificarispossunt eleganti λ extemis. c. is Aceld-G.ay q. Ubici Ut ad Marcessa. comite de donarictis captis scribens, imple christianae iudex,am,pij patris offlatu , sic succensere iniquitati memineris. ut non in

193쪽

peccatorum atrocitatibus exerceas ulciscedi libidinem sed peccatorum vulneribus curandi adhibeas voluntatem spostmodum ait. Ad hoc mitissimi homines facinus admissum diligenter,atque instanter examinare debent, ut quibus parcant,inueuiant. α μά. num solum,ead. auf&q idem Mugusti. Donato scruebit. Ex occasione terribiliu iudicum,&legu, ne aeterni supplicij paenas luant, corrigi eos cupimus,no necari nec disciplinam circa eos

negligi volumus,nec supplicijs, quibus digni

sunt coerceri.Sic ergo eoru peccata copesce,

ut lint quos paeniteat peccaste. Et Cicero pro Publio Sextio,cohortari: qui ausius est accusator in hac causa vosiudices, Ut aliquando essetis seueri, aliquari medicina adhibereris reipublica. Non est ea meduina cum naparti corporis scalpellam adhibetur,ats integrae: carnificina est ista, scrudeligas .st medentur reipub qui exiccampestem aliquam, tanquastrumam ciuitatis. Tostea amplitudsinem, Es nobilitatem generis eorum,qui se saluum vetat,s dignitatem o tendet. Tersonam enim intercedentis, eo maxime conferre probaturis.cρ defit. v. q. X. maximesimi plurcs, M 3 qui

194쪽

A D LEGEM PRIMAM D.

qui EPsalute et incolumitatedesideret ut in. Qiat. s ite opponitur.aa. q. a.et in c.fleat demit.HIEL Deinde et dignitate,et catera ea, quassonis adhonen triet aptitudinesum attributa, cu coquaestione sine arrogatisisse essedemEstrabit. Iure. n. cauiuent obscuru homine seueriinpuniri, qua nobile, aut practam Hau facta, praeterea. f. depan.et dignitate attendi in mi edispoispraeceptu est. . qui coim,2A.q. I et in.crastimo im. Defert.n praceps aliquἄdo nobilibus ne Grecundentur,m in. obseruandu fis iudi Postremo locis cominibus misericordiaca me oderit. Mouet enim ma xim rincipessimosvide-t sidere potius eorum clementia, benignitati,quapropriae excusationi,

ter exhibet inseupplica sepe veniam Ῥelabseueroprincipis animo extorquet, ut docetur iv. o. -- portuna.de n. distes. culin rei extant elegantisi,ma exempla apud Cicerone ro lata. Marcelli,

ei pro C Ligario. 6atem deprecationis mentio est apudis consultosfrequens, quanuis hoc verbia innorumproprium sit,nam imi quid*fugitiuus F.idem mmianus Ode tisi adi. Q attrisi a magistro puerrecessat, & rursus ad matre suemli

195쪽

cum quaereretur num fugitiuus esset Rcelandi causa quo,ne addam reuerteretur, fugis set,lagitiuu esse: sin vero vi per matre faciliore deprecatione haberet delicti alicuius, non esse fugitiuum . n. tres tutores f.de adminis. tuto Tryphonius ait, in furibus eiusdem rei pluribus, no est propterea caeteris paenae deprecatio,quod ab uno iam exa ha est.sisI auxiliusfrimmorakide Gyphonius, utiq; inquit, nulla deprecatio adulterij parns est, si se minor annis adulterulateatur. sis tari uni causiuquibya lege criminibus tutamna augeriminui-ue,aliquari etia omnino tolli t. His vero no emi libus eueros iudices esse oporte et criminis,ac peccatorvmptissimos ultores, ac Sindices: eo in ordine,visi eri iapotest,meliores ciues efficiant, non extinguant. Vt enim a Platonebbs.de legibus dicitur,legum optimarum officium est,itaanimos hominum i tituere,ut oderint iniustitiam, iunimem naturam veldiligant,vel saltem no oderint:

sue operibus, siue verbis legi tor id assequatur,

evoluptate, edolore,seuhouore, linfamia, aut pecunia mulcitando.aut donis,aut alio quouis

modo id faciat. uibus verbis,quam diuine legu

196쪽

AD LE IEM PRIMAM. D.

finem illiperstrinxerit,quis non etidas Sunt igituro lici, proponendapramia, imumsit eu magnis, se varais tuenda sina non quibusperdanturcius ed quibus boni um metu panaruverumnamiorum quoq; exhortatione efficiatur. uo fit, ut queadmodu*pra diximus, maxima

sit magistratibus adbibenda curaret nouis, ac d nuo nascentibus Sirtutibus aueant, ue blandiantur,siqua aut vitiare nasci Siderint,'pullulare,extinguam csterdantprorsus.omΠeuansmalum nas ens facile opprimitur,inueteratust eruns robuntius. Auos vero nullo confisio sanari,nusia medicina corrigi,nulla religione astringi'sese ciderini,hos Ut Uupplicio scient, no ignorante aliusfore bis,qui in abiis uni, mori, quam vivere,ac ci rinaturuita vociterprodesse cateris. horum exemplo a peccato cateri deterretur,et improbis hominibus iasi Uurgatur, boni sivi supra diximus,locus relinquitureti e repubbca secudum virtutem visere sto t. 30 Quapropter egoillius iudicis misiericordia benigmmtem,sclementiam laudo,qui quantumetiribus cotendere test uigilat,etprocura nequisquam ciuis comistat,ut morte mulctavius sit, non eiuri

197쪽

LIBER VI. TT

eim,qui etiamsi commisierit, conseruandu putat. Saluis enim improbissceleratis ' 's, deleri innocetes,honestos s bonos viros necesse est. Unde mi optime Philippica.J inquit Cicero,quemadmodum in corpore qui uiusmodi est,quodreliquo corpori noceat,tari,acssecari timur,ut mebrorualiqui otiusquamiotu corpus intereat,sicin rei pu corpore,ut totumsaluum sit, quidquid est pestiferum amputetur.

De legitima philosophia LIBER SETTVL

I IERAMnis fallor philosophiarri,nsi si- 1V mulata assiectantes. Omnis hoc loco doctorum oratio in ea quantione consumitur, leat nedictum tectis,etet non,per Cerbum, nisi fallor.Jeeleganti Jecie dubitationi ideos tectis dictum noex eo vitiari,quod deponat dicens,ni fallor, decipior,vel G arbitror: neq; hac ratione eius testimonium reddi dubia. 6ui etia siententia elegantismis verbissius agatur Cicero pro I .Foteio, qui cum satis muta tectibus, ut eis credatur, necessariaeroposuisset Indutiomarum Gallu aduersus Fonteium tesIem,irridens ait. Credo hac eadeIndutiomaru in testimonio timuisse ut cogitasse,

198쪽

AD LEGEM PRIMA M di

quiprimu istudVerbum nostra cossetudinis, arbitror,quo nos etia tuc utimur,cu ea inicimus iurati, quae coperta habemus,qua i vidimus: extoto temonio seuosiust dit isommas scire dixit. Et de

eadere,s nopraetermittendus apud eunde Ciceronetic mLuculli,du ais.ssua ratione maioru et iacoprobat diligenti quiprimum iurare ex sui ani sententia quens voluerant,deinde ita teneri,si sciensfalleret,quodinscitia multa Getur intata tum qui testimonium diceret,eti arbitrarise dicere etenim quod ipse vidisset, quas iurati iudices cognouissent,ut ea novi essefacta edm viderieronuntiaretur.Nec mihi dis licet quod nortinus de ude, Fraciscus sertiusClaudi et sus asserunt,comunem Agasententiaprocedere testis attulisset bona,mile,s cocludente nationem sui testimonis Nam addita cocludenti natione; e- fidem facis,quouis dica credo Uem esse, ut docet Patis. l. testim C. de testibus. V Unntio cocludes deficeret des testimonio derogaretur. Sed

η de his hactenus, ad maiora veniamin. orbitror

enim ere esse ostedere, quana set ea nosmulatased vera potiusphilosephi quaprincipibus,segm; coussitoribus,assummismagistratibus assectaram . proponit

199쪽

proponit. Ego ea esse reor, aqua vitiorum, eccato rus gram,omnispetenda correctio est: quans maxime sequi ducem legulatores, qui aeuu ab iniquo discernere icitum ab Hicito separare volunt, bonos praemio, a a subditos efficere cupiunt, oportet. Neq; ad id efficiensi Molumodo sapientuparte existimo esse necessari qua da ropria cur praecepm,nec uniuersum componit hominem, mariti tantum cum uxore officiu doce patri quomodo educet liberos ostendit, ac d quomodo struis imperet. Uuanuis hancsolam quida recipiat, cateras,tauquam extra nostram Stilitatem vagates, temnentes, qua sit de partesuadere,nisi quisum prius totius Uta coplexus est. Verum hi υera philose hia cultores dici non spunt, cum eiussolumodo parte amplectatur,et ea quide leue, utpote qua no descedat inpectus,neq; gomodo innao figeresola radicespsit. Is virtutu chorus est,et catena,m vvasiue alijs,aut nullasit, aut imperfecta. rinde a Stoicis dicitur,eu quisse ad tota vita lactruxerat, nihil necesse esse particulatim admoneri,doctum in totu,no quomodo cu uxor aut cum sibys vivat,sed quomodo bene Sisat. Sed que admota in afectibus,c um alique amare alterum dicimus,

200쪽

AD LEGEM PRIMAM D.

dicimus, sivere id lat,non integi muspartem diligere,odio vero habere altera artem. d adtotum aqualiter a cisimilite'; f 'ebrip nonsolum illud,aut alterum, 'dquodlibet, quacuos capta

occasione vivum auiae experunt, nec aliter Oera

philosopbia assectatoreου, partem aliqua doctrina sternerepartem amplecti no decet,sied ad omnem iustitia opti os, re inexplebiliter inhiantes se praebere, ut veri et legitimi euada holosophi, quibus reipu clauus merito cocredatur. Atthsidare eos primum oportetperturbationes, ut pulcherrimi operis studio sit locus,cui vacare mens non si itise liberapotest cu in eodepectore nullusit turpia honestorul; cosortium. Hi enim si quid oculis Og μῶ remoretur visu remoueri imum illud conuenit labereturnas coimeter,et erraret, qui nisi illo reiecto, auis ingredi iter pedib automere velleta uidin manus no secus ubiqui bracat animum,sordinem liciorum videri impedit, nihil agit,qui parentum munera,vel co by leges edificis. cuia enim iliaproficiet ei praecepta,cui metierror infususe Si quis ver i primu discussis nebulis,insiecuras philosophia portu telurimagna iactatus tempestate conpugiat, omnem', luntatem,