Leonardi Malaspinae, In epistolas M. Tullii Ciceronis ad Aticum, Brutum, et Q. fratrem, emendationes ac suspiciones. Index rerum & verborum

11쪽

stit, verens ne id accideret, quod postea

consecutum est: vi populus beneficio de uinctus, ad turbulentissimorum ciuium perniciosas leges , aut conniveret, aut applauderet j vel cum Pompeio auctor est, ne aut societatem coeat cum Cqsare, aut ne dirimate in illo enim otium &aequabilitatem , in hoc perturbationem rerumque omnium motum haud dubie cernis' Vel cum denique ciuili bello exscitato, pacis & concordiae perpetuo suasor est, vel iniqua conditione iungendst homines enim Me sua potentia ciuitatis periculo dimicare: victoriaeque prςmium,

id quod re ipsa postea cognitum est)

Τyrannidem fore, & uniueris Reip. Occasum atque interitum . Sexcenta sunt hic, generis eiusdem prudentis uirtuti sique1monumenta, quibus quasi clarissimis praeceptis ,& in melius post imus insstituere uitam nostram, & ad res gerendas Peddi paratiores . Denique , absoluam breui: Si prudentiae, sanctissima optimaque parens historia est, ea his litteris, annorum fere triginta ita consignata est, ut qui eas legerint, contextam, ut Nepos ait, non sane magnopere desi

derent. Quare, cum hic, atque id ge-

12쪽

nus alia non pauca, ii libri complectan.

tur, quae tum ad linguam exornandam, tum ad vitam & mores conformand OS :tum ad ipsam denique mentem sapientiet praesidiis augendam, plurima adiumenta afferant: quis erit adeo rerum iniquus aestimator , quin confiteatur, qui his purgandis atque adeo ad honestiorem speciem 6 suam non audeo dicere restituendis , studium operamque ponant, eo si

in re praeclarissima, hominumque rationibus multo utilissima, vertam Hoc tu certe princeps clarisii me & prudentilSI- me , iam tum iudicasti , cum in rudianuaedam adhuc & inchoata ex his nostris commentariis incidens, ut e X polI- rem ad exitumque perducerem hortatu S es: quo tu certe , pro tua sapientia

nunquam descendisses , nisi de his itudiis &o optime sentires , & honestissime praedicares. Quae quidem mea de

tuo sensu existimatio , hoc etiam effecit, ut ea ipsa iam confecta, ad te mittere ne vererer, tuoque iudicIO pontissimo subiicerem : quod ego tanti facio', quanti par est eius , qui cum primum rationis usum habere ccepit , in rebus sitimaximis & cognoscen

13쪽

dis & agendis honestissime uersatus : praeceptoribusque sit usus in utraque re prae-Hantissimis. Nam in litteris quidem tum latinis tum graecis, Sebastianum Delium primis annis audisti, hominem illustri fama celebrem: qui abunde mihi laudatus esse uidetur, quem Avus tuus pruden Piino iudicio praestantiq; doctrina uir, Idoneum habuerit, cuius tu in disciplinam , germanuSque tuus Octauius . &Guido Asicanius Ssortia, ex patris sorore frater, traderemini: in reliquis deinceps artibus magnis Sc reconditas , quos habueris praeceptores , quid commemorem , cum ex eo tempore quod nemo ignorato domus ista tua, iis semper hominibus floruerit, qui flos Italiae. & pene dicam, orbis terrae habiti sint 8 Atqueu quidem cognoscendi magistri fuerunt, magnas & ipsi degendae uitae oportunitates praebentes: agendi tamen, unus omnium post homines natos prudentissimus idemque grauissimus doctor, auus idem tuus Paullus Pont. Max. de quo ego, ea

de causa pauciora dico, quod grata a hue senis illius memoria, in multa hominum laude & praedicatione uiuat ruiuetq; illustris & clara, ad infinitam posteritatem , multorum historiis ac mo-

14쪽

numentis conseruata . Ex his Igitur qua si scholis, tantus in utraque facultate nobis euasisti , quantum qui te familiarius usi sunt, sciunt: resq; a te pauciS annis praeclaristime gestae, manifeste de clarant . Neque tamen omnia in his sunt: plurimas sibi partes uindicat, tum

frequens usus, qui, ut ait M. Tullius, omnium magistrorum prarcepta superat: tum diuina mensi ista tua , quibuS tu, principe & auctore Deo , sic tua tuo.

rumque tempora moderatus es, ut & optimo loco res tuas , tuorumq; collo .caueris : &, quod ego in magna gloria pono, sapientis laudem consecutus sis:

consecutus sis antem , ea re maxime,

quod.uidere homines potuerunt , nihil in tuis rebus fortunam , animi robur &eonsilium, plurimum ualuisse. Quae tua commendatio , & si praecipuo quodam diuinae sapientiae munere , totius uestrae familiae gentisq; communis sit, nam Rasnutio quidem & fratre & collega, ut rellis

quarum uirtutum eius ornamenta prae

teream ; in omni dudicio quid potuit fie ri prudentius e quid uero Parmae duce, & ipso item fratre, perspicacius d) tamen ea in te, nescio quo pacto, non secus ac Lunae lumen, inter minorasyd

15쪽

ra, splendescit vehementius atque eminet: quae eadem hominibus eam optonionem attulit, ut idem virtutis istius Praemium te maneat, quod auum secutum est tuum . Verum fuerit haec

breuis, neque enim ista requiris, satis amplum virtutis fructum , in ip

se benefactorum conscientia statuensa ἐκ θολ- λογον ut ThucydideS ait, o . oe-r ad illud redeo , non vide ri haec studia per se suaque natura sparum dignitatis habere, quae tantum afferant in omnem Vitae partem, uel utilitatis vel ornamenti . Fuerint haec nostra fortasse leuiora , nec ego

illa magni facio ; genus quidem ipsum cur contemnamus nihil est . Sed de meis tamen ut dicam ; ego cuiuia modicunque sunt, his te donare volui : non quia te tuiSque curis grauissimis digna existimarem , qui longe grauiora complexus est: sed vemei erga te cultus atque Obseruantiae , extaret aliqua ratio . Et tamen

cogitabam , te ex eisdem, , quibus e ςeteri mortales formati sunt, elementis concretum , cogi non nunquam dare te iocunditati , ad easque musas

16쪽

reserre , quibus cum a pueritia, multum habuisti habesq; commercii equas quidem mihi persuadeo , fieri potest ut fallar sed tamen persuadeo, ab his nostris commentariis', non esse prorsus

auersas . Nec me illorum quos dixi hominum magnitudo deterruit, quominus stadium hoc & ipse percurrerem': non ut mihi cum iis ulla esset contentio , quos plurimi semper D ci: sed in tam lato campo , uisum est mihi , nostrae quoque industriae , esse locum posse'. Nam meum de his iudicium semper illud fuit: Petrum Victorium , cum scriptorem hunc nactus esset , multis uulneribus confossum ac dilaceratum, letalia tantum curare uoluisse , & quae transmarina &eximia quadam arte & facultate, quibus ille excultus est , egerent : &, cum in uita retinuerit, omnique mortis su

spicione liberauerit , firmandum aliis tradidisse : quibus tamen & ipsis , uetiere dicam , non minus negotii fuerit , cum in reliquis plagis sanandis , quae & non pauca & luculen ta restabant et tum recreando confir-

17쪽

mandoq; corpore. Qua in re, eam mihi

uterque uisus est operam nauasse, ut

quae illi uita reddita es set , morbo doloreque depulso , grata iam & suauis

posset esse e Manutius hoc amplius, natiuum pene colorem & dignitatem reddidisse. Atque utinam pene dicendumne esset: ab hoc labore profecto supersedissem. Verum cum non paucae haererent adhuc cicatrices & maculae, quae speciem illius minus honestam & admirabilem redderent et placuit mihi, aucto aribus uiris clarissimis periculum facere, num quas ex his delere eluereq; aut certe occulere, aliquo modo possem. Nam ualde inepti simus, si uniuersas speremus: quis enim tantum sibi sumat λ Sed & multis in locis , mutila quaedam inuenias &decurtata, quibus nulla humana ope succurri possit: Deo aliquo opus sit a cum praesertim libri ueteres , unde certa remedia sumuntur , & ipsi male mulctati

fuerint. Spςramus tamen nostra opera , ad nitorem formaeque splendorem ipsius , plurimum accessisse . Hos ergo nostros labores princeps humanissime, si tuo iudicio probatos, in aliorum manu. venire patiere; equidem non dubi-

18쪽

to , quin pro ea qua plurimum uales apud omnes gratia, gratiores multo futuri sint. Vale.

20쪽

AD LECTOREM

O N eram nescius lector , cum primum induxi a nisu, ut his epistolis M. Tulli, Ciceronis ad Atticam, vel emendandis vel explicandis elaborarem: quam difficile arduumq; negotium, quam etiam inuidiosam. lumniaeq; subiectum' sit rem. 2xamque, Ni mittam,quantum mihi, iam tum animo prospic rem, subeundum esse latoris, in conquirendis Nndique comparandisq; vetustis libris, quorum vir ingens inopia praesertim bonorum: quantum Op Ira in his uno te ore, non modo perlegendis, si , quod est subodiosum, inter se etiam costrandas con issumendum illud, quantum videri debuit, quam pemiculosum ac lubricum, instimma lectionum varietate, varietate autem e seditate ac deformita te, vel recta az praua dijudicare, uel deprauata

corrigere, siuamq; his, quoad eius fieri potest,s cie '

restituere , aut eam certe adumbrare . Tantum

scilicet, quantum ij modo intelligunt, qui sunt in hac arena aliquando versati. Vt est enim dulce . c