장음표시 사용
21쪽
quod sciso et, inexpertis bellum, ita iis, qui hos i
luctationis genus non attigerunt, ludus fortasse vid 4tur ac loeus, exui idem erit, quid emerit: ex Sciebam, Scribam: ex Sit tibi, Syttibae, facere. lTantumne est inquiunt, in unius litterulae aut sallaba vel mutatione ei traiectione, vel adiectio-Ine negot- ζ Sic illi puto, cum locum emaculatum nam fuerint: quibus ego, ne diutius opinione fallaritur, vehementer auctor sum, ut locum sibi ipsi
aliquem male assectum proponant :suppeditabiit iij libri vel DCt in quo periculum faciant sui in- ά genis. Sentient profecto sentient, quam sibi man
ter ipsi subblanditi fuerint ε quam suam de stipsi
expectationem deceperint: esseq; sibi negotium' intelligent,cum monstris plus, quam Herculeis. Quid j tu igitur dicat aliquis,hanc ne tibi sapie tiam asciscis praeter ceteros, Ni illud profiteare, cuius tu spem quodammodo reliquis, aut diminuas, aut praecidas fi Minime ego quidem : nec sane est, cur asciscam : sed hoc uolui dicere, opus quod in silueremus,operosum essimultaeq; contentionis rct nos iam inde ab initio sie praevidisse, ut illud quoque,miatos fore qui hoρ nostrum consiliu insitulumq; reprehenderet. gudisse enim me quosdamemoria teneo, in eos grauiter stomachantes, qui huic ipse operi manus admouerent non enim purgari libros,sed fedari: non tolli vitia, ut existiman
22쪽
tur,sed alia super aliis cumulari: ct dumi quisque vel ex suis libris sese petant, vel ex suo sensu,ali
ter atque aliter emendat am tutu ac certu quod sequare ur,nihil relinqui:ut iam prHet ad fidinos, atq; his etia vetustiores se referre. Ia vero,quod . ad rem ipsam attinet,negotiu sane leue esse, ct ad ieloquBiae summa,nihil alit parsi conducens. suid
enim tantum obsit inquiunt; nius atque alterius vocis aut sientcntis non nunquam ignoratio, qua tamen rutilo minus aliunde, non uno ex loco,sed
pluribus si res poscat,abunde tibi possis compara-
e s prudentis cnim gubernatoris esse, quoad eius feri potest , scopulos declinare; nec committere, dum, aut animi pertinacia, aut leuitate euectus, rectum tenere cursum prorsus contendat, vel adfixum adhaerescat, Peis illud tamen veluti Xerses perfregerit, cursumq; sibi aperuerit, serius inportum,quam suis rationibus expediat,peruebatur: magnaq; boni otii iactura, tantula victoria constet. 'ostremo addant: hoc,eo etiam odiosius, minusq; ferendum esse, quod hoc malum, optimo fortasse animo commotum, ita breui, non serpse russcd irruerit atque inuaserit, ut O noui quot die emendatores per ambitione exinant, ct libri per liccntia deteriores: ut nisi prouisum sit , sane
paucis annis,non Ciceronem ac Liuium: non Tlauilim o Terent um , sed mera insomnia audacis
23쪽
simorum hominum simus habituri. Haec illi,atque his fortasse plura et qua, cum mihi uideantur per
delitias potius atque ineptias, occulta tamen inuidentia , sita qus appareat implicitas , quam vere atque ingenue prolata: deterrere me ab hoc conatu non potuerunt. Sunt enim quidam sensu sic deprauato,ut cum adima industria habere gratiam
debeant,inuideant: ct quod ipsi praesare non possunt,damnent in alijs laudemq; prudentia atque doctrinae, non tam ipsi scribendo, quam aliorum scripta insectando,aucupetur. Qui tamen ipsi tanimi morbu- agnostas siquid in eo genere forte excogitauerint, hoc non modo non dissimulant, non comprimunt ed quasi Ilium expugnauerint, ostentant,triumphant et nec minus,quam qui the- . Durum iuuerierin exultant: ut intelligamus haec
eos,non iudicio, cum hinc sibi laudem petant ε sed obtrectandi sudio culpare. Et me Hercule, si Ne rum diceTe volumus,quotus quisque est hodie,qui si in locum deprauatum, inter legendum inciderit non primum aegreferat,in ipso quasi cursu, velut ad metas adhaerescendum esse ζ deinde, ne lectionis studiu priuetur , semel atque iterum tentet , siquam rationem possit inire explicandi sui, locumq; corrige udi s H,ex sententia ceciderat,non vehementer laetetur,non modo quia mentem auctoris assecutus sit eo multo etiam magis,
24쪽
quia auctor i e sibi sententiae illius quodammodo
videatur,cui in mentem venire potueri quod oeill si ς Natura comparatum est hoc, , t cognoscendi cupidita nobis penitus insitum. An vero natura opus esse negemus,ad quod aeque omnes
desiderio duci fateamur e Ergo animum inducere sustinebimus, ut messes improbemus illas, quorusementem in nobis ab ipsa fieri sentiamus ' Nimirum prauitatis huius, fons atque origo, liuor est. Nam de iis,qui sensus infirmitate atque imbeci litate delinquunt, nihil plane dicimus: qui qua quam minus sunt odiose, quam qui malevolentia concitantur sevior enim offeUio est eius, qui per imprudentiam,naturaq; vitis,quam qui sciens ac prudens,in staudem incidito tamen emendari vix possunt. Hos ergo missos facio: cum his mihi negotium est,qui peccant dedita opera, etfortasse etiadelitiarum casa: quibus tamen respondere super sedissem, ratus, doctis ct iudicio praeditis hominibus,satis iam factum esse:nisi vererer, nesi si tacitum ferant, non tam Moluisse nos,quam non potuisse respondere, praedicent. simul sis consultu esse voluimus,qui longius videre non queunt. go,quid illi criminantur Contamimari libros,non
purgari. In quo eos iustissimare habere causam fateremurs quemadmodum sibisuo quodammodo iure ipsi sumunt, ita esset. Nunt, quis en adeo
25쪽
rerum imperitus,quis ita, peregrinatur a litteris, quin sciat,baec Ciceronis ad .Atticum epistolarum volumina, iamiae ceteris eius scriptis atquc etiam aliorum silebo haec vero quis ignorat ante annos quadraginta,perpaucorum hominum in manibus fuisse ' Quid ita e .aiunt non nulli, quod nigmatis de industria obscurata, nulla ui ingenii possent intellis. Non negamus ese quaedam illiusmodi .sed ea tam rara esse dicimus, ut a reli quorum lectione arcere homines non debuerint. Vulnerum quibus confixa erant calamitas, hanc culpam uerius seustinebat: quae cum sient innumerabilia, rem in eam opinionem adduxerunt, ut quidquid minus perciperetur, id aenigma putaretur : cum plerunque peccata essent tum librariorum, dum milius quam oportet, ossicio siuo intenti essent: tum fortunae cui iam culpa, contractar qua bsc, praeter cetera scripta Ciceronis, mi
sera aduersaq; usa sunt. Quare quid sibi velinti, qui mendis, nostra opera inquinari libros que runtur, non satis percipio et illui quidem intelino, doctissimorum hominum cura ac diligentia factis
Gut qua antea vix ab ullo attingerentur, nunc omnium manibus tractentur, volvantur, terantur. An vero ij visi sun cum hoc fecerunt, oleu, O operam perdere, cum instrumentum nobis illud rectituerunt, quo, haud scio an aliud inueniri
26쪽
post maius, siue quis pure,apte, copiori; dicere,
siue prudenter velit e Nam mea illa si per opianio fuit e cum dicendi ratis,tum verbis, hisq; uel fingulis uel coniuncti tum rebus ipsis constar neque res hic deesse,cum memoria arinorum circiter eriginta cut omittam alias utilitates bis colligata libris sit verborum in omni genere dicendi, sed in fortuito ac familiari sermone, ingens hinc uis ct copiasuppetat. t possis eadem ex aliis e iusdem libris, ne sit tantum boni temporis consi
mendum. Ouid si illi itidem corrupti sintsQuid si in bis singularia qusda sint,qus alibi no reperias, Nimium putida en haec ρο odiosa siedulitas. Ira
propemodu non iniusta, quae mota in bis qusrit,et licentiam cohibet, nouarumq; lectionu cupiditate;
quasam sit, ut legentiusve sententia fluctuet,
certiq; nihil habeat. Nos tamen sic statuimus, csidua sint mendandi rationes, una quae in vetersi libroru integra sic tura,altera quae in coniectura suspicioneq; cernatur; ista quidem tutam esse,sed quaeri optariq; svius, quὰm optanti quaerentique Occurrere, se ostendere. QAod ita esse, eos inte ligere certo scio, quibus studium fui haec, uel pr moribus digitis attingere. Haec ergo felicitas,cum perraro contingeret, hanc sibi veniam docti postulauerunt, ut altera liceret uti, quae in comedi
27쪽
er quasi maiestatis damnum, aqua uniq; in
terdicunt, ij mihi mala ratione facere videntur;
nec satis quid in quaque re sit, posse dispicere .
Ego contra, nullam reticis sve enim ad ver talem ducito sed non omnibus locum do. Cum enim coniectura ratio multiplex sit, ex mut tione , traiectione, additione, mutatione littera rum t ex sententia atque historia, penitus damnata ac repudiata scriptura: quae a proposito de clinet quaeue collimet, vel mediocriter eruditi, facile sentiunt. Protinus enim, si bona est, an mus acquiescit, ultroq; arripiti sin minus a quiescat O arripiat, certe melius desiderat. Guare de hac re ita censeo: ei quae doctorum hominum iudicio probetur, e illa ex scripturs vestigiis, quae ct tutior est siue, ubi vel desint, vel
terre non extent vestigia,ex historia atque ex ingenio facta sit: dum ne verbis inferciendis,corro D mutilataq; loca,quasi rimas expleat, locu esse, in ferie verborum, velut iustis Equitibus in qu tuordecim ordiuibus, dandum . Quod quidem hactenus factitatum esse, vel ex uno atque alte ro harum epistolarum libro, sexcentis in locis, facile posm ostendere in quibus aliter atque in manuscriptis legitur,impressum est, ct communi quasi iudicio admi sum. Siquidem non esse omnia is consensu ememplarium, iudicioq; aliquid do
28쪽
ri, illud argumento est, quod non raro unius auctoritas, multis praeponitur. Cui Nero animus vix, aut ne vix quidem assentitur, ut ei quidem coniecturae, theatri aditu prorsus interdicendum putosum ne eadem sede dignetur. Nam neque aliarum luminibus obstrui in imo iacens, sepe assensum, quanuis per incisios maleq; haerentes scalarum gradus fortibus parat. Huius ergo modi conjecturae seu mauis si biciones ac diuinationes, sic enim appello eas, quae prorsius a scriptura dia scedunt, citius siententia, quam scripto nituntur bin medio reliciae, quid tantum officiant, non video, etiam se variae interse disidentesq3 sint. Nam ct in locis deprauatis adhiberi solent, ut damni iam nihil fiat: ct ad ueritatem aliquando
perducunt, atque adeo perduxerunt, aut etiam
ipse ueraesunt. Sed neque illud obest,plurimos hodie huic operi,manus admouisse.Si enim ubi comis plures diutius iaculantur, ibi accidit aliquando, ut aliquis signum feriat: cur non hic etiam ν' uenire credamus,ut hoc,quod multi petant,quoq; neruos ingenij sui contendant aliquis assequatur' Vidi ego non nullos,qui, quae alij pro derelicto habuerint,ipsi, t postea ex vetusto aliquo exemplari cognitum estJanauerint O illastrauerint. Quo in generesolertissimum cognoui Gabrielem Der
nam,etmicum meum;cuius ego,paulo ante exti
29쪽
cti, aut potius ad meliorem vitam sta innocentia fulto traducti , desiderium ferre vix possum. Hoc scripti ab eo libri in Terentium, Plautum, Liuium, ipsium denique Ciceronem, testarentur, si foras dati fuissent. Sed eos audio, apud studio- Atatim bonarum artium adolesientem simulo
ct clarismum Cardinalem Carolum Buorro meum eo consilio seruari, commodius edantur.
Hic tamen licet perspicax fuerit, Octauis Pautagathisoriam in hoc, nec ceteris in rebus ac disiciplinis, non peruenit. Hunc enim unum ex omnibus, in omni iudicio politissimum ct et gauissimum , sepe mirari soleo: quem qui Varronem seculi huius appellant,ne illi mihi visi sunt, quid maxime deceat intestigere. Sed, ut in pauca conferam; non est eorum hominum industria contentioq; infringenda, quae nocere nihil possit, tu uare possit. Eorum tamen, siqui sunt,quos equidem nesio , licentia ferenda non est, qui vi uni sapere, oesui aliquid asserre videantur, recta etiam deprauant rsed censeo tamen etiam atque etiam videndum, quae illipraua qua ue recta νο-
cari velint. Nos quidem non pauca in his ipsis solis deprehendimus, speciem quidem praefer re naturalis partus , sed adulterina esse , σsubdititia. Deprehendimus aut m hoc modo. Cum enim ita statuerim, nihil ab hcc prudcn-
30쪽
tismo, Omnibusq; ct doctrinae ct naturae prae sidiis munito ad dicendum magistro, nisi perbe dium , atque omnibus numeris absolutum gigni posse: siue ei meditata ct elaborata, siue pibita o fortuita oratione utendum esset: si quid in ea
inueniatur non nunquam, non dicam parum latranum,aut secum isum vel cum ueritate puPans, nam id quidem piaculum, nedum stultum esset cogitare sied inuolutum,inane,ieiunum, si igidum, subinctulsum:illud sine controuersia, mendo non careremec satis illud esse siententiam babere aliqua, cum optima ab eo postuletur. Ergo in hoc caludi- quis, locos id genus, in dubium vocet, quod nos quandoque fecimus ' is recta deprauare existimandus non est: quin illi gratia habenda, ut bene merito: cum recta, sua se vi ct ueritate tuean tur ac defendant, praua, nisi aperiantur, corrigi non posint. Omnino persuasum mihi est , antiquorum libros , erroribus carere non post L
Nam se M. ipse Tullius , se mente , ct prope dixerim, spectante, quaeritur suos libros, scriptorum negligentia corrumpi: quid nobis de his est sentiendum, poIt mille sexcentos prope anms, iam inde ab eo tempore, tot hominum maniabus exscriptis ' quibus, ad negligentiam, linguae etiam imperitia accederet J Equidem mirarer magis, portentiq; simile ducerem , si integri ad nos