장음표시 사용
51쪽
Prolgomena. . nuariam sollina, sed etiam & quidem praeci e
''l'M menta em comprehendit. Quamvis enim tu digerenordine prior sit, utpote quae ad alteram nece rio deducat ; haec tamen praecipue artificinion atomicum denominat, locumque habet incoreoribus tam vivis, suam demortuis et o quisquam cadaverum duiectionem manu i ctam expetit, nisi quatenus corporibus vivemtibus dignoscendis lumen praefert ; ut nem per mentalem partium designationem, earum rationem tam in vivis, quam mortuis redde
erati Quaeres, sorte, quaenam sint illae aliae opera nes alia, tiones, quae, praeterhanc manuariam & menta- Iem disiectionem, ad hanc artem pertineant ERespondeo, varias minoris momenti huic sub servire: utpote, partium commensurationes, p--. derationes, in rus , in ectiones liquoris alic uxtersiphonem, extensiones , ligaturas, atque itam alias.
sinis, II. Finis dissectionis arii ficialis non est, ut subjectum, quod quis aggreditur, suoquo modo minutatim dividat; sed utpersectam illius , singularumque ejus partium noritiam assequatur. Quod ut felicius praestet, artifex oble
I. Universalem totius fructuram, omnes que ejus proportiones , pulchritudines, & d fectus universales ; simul etiam generales communitates , dc dcterentias cum aliis animalibbus, ac praesertim individuis alius ejusdem furn iis speciei. r. Partium singularum consormationem, &f. ιιώ texturam, tura cum particulis earum similar, 'I bus,sive elementis : Proporticnsm etiam, quam partes inter se & cum toto collatae obtinent: communita res porro, dissimcntias unius ejusdemque partis , in variis animalibus, aliisque indiu: luis ejusdem speciei ; comparasionem
52쪽
Q que dc Hsirimen unius alicujus partis, eum etiar caeteris ejusdein individui: denique , va uidit. ' rias partis cujuslibet D athias, & antipa-
mea prx is a. Varias singularum partium facultates, se
im corpis Anatomicus itaque diligenti horum scopon diseαρὴ G rum prosecutione, principalem Artis suae finem uatenus co ' assequitur; absolutam nempe subjecti sui co- mea psa Gi mitionem : de quo nunc breviter agendum
, quim Gy ΙΙΙ. Subjectum huius Artis, prout latius Subi . . aut strictius acciritur, ita quoque vocis hujus, ctum eius, An. tromia, significationem variat. sensu 1. Si tam liberali sensu accipiatur, ut cor- laxiore, pus omne mixtum in se comprehendat, filioli, mori yn quidem hoc in elementa sua, e quibus con-uὶ mn Rituitur, divisibile est) tum& ars Chumiaa, ni icie nomine dignabitur ; utpote quae' volu , I elementa ut vocant ) mixtionis ab invicem ' ρ ui separet; spiritum nempe, oleum, phlegma, . ro , & caput mortuum. Et yrofecto vi-'. bditur, C aeo Chymicos quosdam Anatomue Sparari S'a ut Domine plurimum gloriari ; quod quidem is hoc sensu Arti illi merito attribui potest, IL Gei, si ' cet id se valde impropria vocis accepti
si z. Potest sibiectum Anaremiae sumi laxa misus L admodum angustiore tamen, minusque -- xo, propria, quam prius ) significatione ; nem- ' hi aliis pe ut sit corpus omne , quod consorinatio- nem aliquam , sive variam partium compo- -- sitionem obtinet. Quo sentia res artificiales Anatomia notioni Iubsterni possint , nimi- uvis rum automata , quorum eartes & ab invi-β cem jungi, & denuo inter se componi 1 am o q icunt. Plantae quoque in hunc censum voniunt; varia enim partium textura, &diffe-i hus, rentiis constant: & procul dubio ex accurata
53쪽
earundem dissectione, utiles valde observatio nes nobis , exsurgerent; praestaretque in illis inferioris licet ordinis ) rebus examinas dis operam impendere , quam in transeri bendis ut sepe fit) aliorum laboribus, inuti liter aetatem transigere. Quippe hoc pacto,
isnavarum apum more, aliena duntaxat alo
Ha expilamus, nihilque bono publico adjici
Maiore. II I. Subjectum Anatomiae adhuc contra ctius sumi potest, ut animalium duntaxat cor : ra suo ambitu complectatur ; atque hocsea su , bruta pariter ac homines scrutamini Ana tomico subjici recte dicuntur. Imo vero sola ι bruta istius partis artis, quae illorum dissei appellatur, 1ubjecta aestimanda sunt. Flagi tiolum enim foret atque impium, hominem quietum scientiaesolius adipiscendae gratia discis
dere. Chirurgiae autem operationes , veluti membrorum amputationes, abscessitam aper tiones , vulnerum ulcerumque inspectiones, aliaeque non absimiles, licet arti hincplurimum exustu sint, rudiores tamen minusque accura tae sunt, quam ut Anatomiae nomine insignit debeant. q. Subjectum Anatomiae maxime . pro
xium, est corpus humanum cum omni iuis partibus. Non est quidem negligenda alio ruin quoque animalium dissectio; cum ea mul tifariam huic inservire possit; sunt tamen illi subjecta hujus artis extranea tantaevat, propri'
que subjecto hominis nempe dissectioni)mulantia.
Lam entis equidem non assentior , qui n totum corpus , sed selummodo starie, e in sub tectum Anatomiae esse statuit. Quoniam enim adivisi e totiuς egordientes, ad' sngi iis purium iubdivisionem descendimus : cffusa rimissam video S cur non ἰοἰum, perinde ac
54쪽
certe, quicquid divi ritur; habet rarionem totius. Praeterea, ars haec non soli considerat partes absolute ac per se siumptas . sed in relatione ac proportione mutua ad se invicem, atque etiam ad totum. Concludendum igitur, corpus humanum, quatenus est totum quid in partes dirisibile, una cum omnibus istis par tibiis, esse adaequatum Anatomiae subjectum. Ut itaque, quae jam dicta sunt, paucis recol, D finitiis.
Iiῆam ἀ Ana: mia est ars , qna per artificialesiui sectiones , commensurationes, ton erationes,ini tus, injectionespersiphonem, ligaturas , a ι- que utiles operariones , corporis humani singularumque ejus partium fructuram , propore sines , complementa , defectus , elementa, commio Ores ,
dipe entias Impathias , antipathia faculi a-
miae artem , licet sedulae multorum doctisti morum Virorum opera ingentes prosectus se cerit , ad summum tamen persectionis culmen
haud it pertigisse, quin recentiorum quoque industria ei plurimum superaddi possit. Et quo niam eadem amplis adeo limitibus diffunditur,
ut ab unius cujuscunque diligentia complemen timum exspectari nequeat ; optan-
dum sene seret . ut cuicunque animus in huiusmodi studium propensus contigit, is unam. aliquam ejus partem , sive experiendi proces sum, ad ultimum misium perducere summis , viribus conaretur,quo iampridem inventis alibquid statem laudabilis incrementi accederet. quicunque enim, favente Numine, ' indefatigabili sua industria veritatem aliquam prius incognitam in apricum protulerit, nae ille jure meritoque arris hujus Auctor aestimandus taerit. i. A; C
55쪽
Primae corporis humani divisiones.
Hibis Mi IN ipio statun limine praemonendum est, E mi. A crementa corporis in partium ipsius censum non venire; nestumque propterea iis locum indivisionibus a nobis iaciendis competere. Dcum aliqui, partium nomine, eas solam intes ligant, quae communi totius corporis anima praeditae iant; ut revera stricia vocis signiscatione, id istis solis convenit) ideoque humores re spiritus, quos inanimes esse arbitrantur , ab earunaem numero excludant; nos , ne hic lites frustra seramus , partium nomenclationem ad ea omnia extendemus, quocunque in corpore contenta vitae es, quo modo inserviunt. Qua vocis acceptione . admissa, variae occurrunt corporis divisiones.
Him I. Hippocrates dividit corpus
Esius I 2. , E cpῖρμ οῦντα : in partes continentes,
6. vid. & impetum facientes. . 8. a. a. vulso dividitur in partes solidas, humo res, & spiritus. 3- 3. Laurentius dividit, in nutrienda, nutrie l. I. e.18. tia, & impellentia. illarum Atque hae quidem tres divisiones, licet ori' conson antur a diversis rationibus formaliter distin fui. oes ; Omnes tamen, re ipsa, corpus dividunt in partes easdem. Partes enim fili , haud 'liae sunt, quam Hippocrati continentes dictae ; NLaurentio, nunienda. Similiter etiam humo res, quorum numero chylus, sanguis, cam bium, & semen in corpore superstes, accen sentur) cum partibus Hipp. consentis , dc Laurrentii nutrientibus conveniunt. Denique Diri tus quibus exhalationes quoque sunt con generes ) ab Hin cratis , impetum facienti bus, dc Laureniti, impellentibus litata discrinim'
56쪽
nantur. Adeo ut diste hae divisiones inter se
realiter consentiant, rerumque earundem v rias duntaxat rationes repraesentent.
Notandum porro, divisiones has, mutatis reduc terminis, reduci posse addichotomiam: nem- tura spe si dividas in partes terminatas , sive propriis dichol luis limitibus contentas 3 & interminarat, quae mi.mi. non consistant nisi terminis alienis. Divisio haec apud plurimos Anatomicos magni fit, idque merito 3 quoniam eartes solidas, ab hi moribus oc spiritibus insignite discriminat. Nihilominus cum humores oculi nobiliores sint, locumque digniorem mereantur, quam ut inter caeteros communes corporis humores numerentur ; visum est aliam porro divisi nem comminisci, in qua illi ordinem suum cum solidis partibus obtineant, & tamen ab a
liis humoribus & spiritibus manifeste distin
Est autem ea, in partes stabiles, Iocoue certo fata ; in maga,, seu fluitantes S &in Colatiles, sive iugitivas. Partium stabilium nomine eas intelligo, quas Galenus per τοπους sive locos explicuit : atque ita divisionem hanc, saltem aliquatenus ipsi Galem debeo:) definiri autem possimi, Partes , quibus certa aliqua in corpore positura contingis: in quo censu sunt partes s lidae, & humores octisorum ; siquidem & isti, si a debito sim dimoveantur, distocati jure diuri possunt: non possent autem, si loco certo mxoque, in corpore destituerentur. a. Partium erraticarum sive fluitantium innumero, est sanguis, cum reliquis humoribus , qui sive sursum, sive deorsum, sive in alter trum latus serantur, locis tamen suis moti, ut luxati dici nequeunt, quoniam si natura certis limitibus haud terminantur: ide
que manifeste ab oculi humoribus distinguun
57쪽
I II. Partes fugitivae, sive volatiles, ad dictae, sunt pirit- dc exhalationes et, quae fusi ris in corporeloci appetentes, undiquaque per poros evolant, dc continue absumuntur. I v. Dixi antea , partes stabiles sive fixas propris. di sibi sime a Galeno των τοπων , i. e. locorum n mine appellari; licet aliqui, partem, Particu lam, membrum, di locum, tanquam tynonyma, pro iisdem habeant:) quitae iis solis G tus aliquis locus de positio designatur S cum sanguis, et spiritus huc illuc vago incertoque
Anatomiae vero parum negotii est cum D tibus, quas vel fluidas, vel molatiles nominavismus : quoniam in corporibus mortuis,aut non reperiuntur, ut spiritus, aut homogeneae cum sint, dissectioni anatomicae non subjiciuntur, ut sanguis. Praecipuum itaque ejus opus fuerit, fixarum sive solidarum partium recta disiectio , dc dilcriminatio.
C A P. I I I. plidarum, sives arum pari, tium diviso.
Artea solidae, stabiles, seu fixae, ab Amtiquis
io par- 1 dividuntur in similares, id organicas, Ret/μm tri- centiores autem Anatomicii, divisionem plex. lianc denuo bipertiuntur, nempe in partes similares, & dsimilares S ae postea, in organicas ,
sibi con- Disserentiae istius componendae erSo, hasso. . partium distinctiones hauci revera sibi invicem contrarias, sed habita varia earumdem partium ratione, solummodo dimo fas esse stamo. Pax tes enim, ratione suae materiae, recte distri
58쪽
aist j - , non minus recte in organicas ocinorgoni , a Cumque materia & forma sibi in vicem comet istinctae sint, veteres merito ut laque harac Partium distributionem in unam x egerunt 3 Hempe in yartes similares dc orga- Micas : Homine ilanum, intelligentes ea omnia quae ad Partium materiam spectant; ocset ni -- , Ca, quaecunque ad formam attib
Quo autem haec dilucio magis constent ἱ γPeriam, M. Per materiam, formamque partium intelligendum sit. II. Quid vocabula illa , similares & di mi laves, organicin re inorganica partes signifi
III. Quomodo distinctio partium in L laves, disiimilares, in earum materia sita sit ;& diviso in organicas, & inorganicas , in e
IN. Qua ratione similares partes solae universam mate iam referant ἱ de organicae, totam so . . ut hoc pacto, divisio illa Veterum clarius innotescat.
Ateriae nomine, hic non intelligimus ma- o- teriam physicam,ceusrmaph mica contra- G distinctam; materia enim liaec, de qua ' ρ' inc agitur, materiam illam una cum forma A Qmple itur: nec forma similiter, quam hic
59쪽
lent agere; neque illa etiam, quae ad quartam speciem praedicamenti qualitatis pertinet; si cet haec illam quodammodo comprehendat sed materia & forma hujus loci,universim conqueniunt cum materiis illis, in quas artifices utpote subjectum artis suae) agunt; formiss- que iis, quas in illas introducunt. Idque etiam
ex desinitionibus earum clare constat, ut ulte riore opera non sit opus. Oportet enim , ut Quaecunque generali aliqua, live communi definitione comprehenduntur , eadem paruerin universali sive communi aliqua natura con veniant. Primo communes earum desinitiones tradam, ad peculiares illarum dii serentias postea deicensurus.
Materiae igitur definitio generalis est, ut 1
eorpus, aptum gi firmari ad se pum a ' tis. Ita plumbum est materia idonea efficiei dae glandi, non autem efformando gladio: re' dicula enim res foret, artificem, fabricandi adii causa, plumbo uti; siquidem materia illa esset incapax formae ejus, quam sibi propornit;non autem formae glandis si modo hanc ior' mare institueret. quas 'Formae autem desinitio generalis est, 't si
ama. modificatio quadam ab agente in materiam intro
ducta, qua usui desinato commode insemit. Ita plumbum in glandis formam reductum, aptum est quod es clopeto explodatur S qui usus est, ebquem effingitur. . ens, In utraque hac definitione, mentio sit age es a mori με, quod materiam praeparet, formamque natu, at introducat; potestque id esse vel ars , vel na tura : ut ita definitiones praedictae utrique con .
'' quibus Natura enim non minus in materiam a 'm eni- git, quam artifex : & quemadmodum hic 'M, materiam sibi clerit aliquando unam simpli cemque, Pata ferrum, zs, argentum, lignum, lapi
60쪽
operis conditio postulaverit: ita pariter dc natura , interdum corpus sive materiam aliquam similarem seligit, in quam agat ; interdulavero res varias similares simul affabre compingit,easique omnes in unam molem formamque redigito Interim tamen materiae eIectio sive ea simplex,sive composita fuerit designatae formae semper est aptissima, Eatenus itaque, ut patet, inter utrumque agens convenit , quod ambo sibi subiecta ea acquirere satasant, quae possistat e sae futuri operis materia commodissi
Praeterea, quemadmodum artifex materiam suam ita praeparat, ut praefinito a se sint optime respondeat; sic natura suntliter materiam quoque suam affabre disponit, & in proportio- .nes ejusmodi deducit, quae operi faciundo maxime conveniant. Atque haec utrobique materiae praeparatio, eam sermam producat, quae utriusque proposito peculiariter inser
Unde facile videas, quam apposite materia& forma artificum, naturae quoque materiam formamque exprimant f & quatenus ea inter se conveniant. Superest, ut eorum tam discrim,
Primo igitur, caertifex materiam suam a Uci e Natura prius s& forte in alium finem) Wrae-pως paratam accipit, sorteque sua contentus ut o portet, qualiscunque demum ea fuerit. N tura vero delectu exquisitiore utitur; ideoque ipsamet sibi materiam parat, operi proposito plane accommodam , nec, in ea perficienda, unquam deficit , nisi casu aliquo praepedi
2. Materia Artifici saepe supersua, Cepe mutila, &, quoad proportiones dcbitas, concinna obtingit : Natura autem nisi forte alb