장음표시 사용
51쪽
dii duplum aut triplum pro euictione promittit in simplum tantum obligatur,uteo.tit. l.si procurator.serte tamen vendet res tepore perituras,argumento l.mulier quae,3.sed etenim, fLad Treb.
Idem crederem in seruo inutili,nisi esset actor,t.bonorum, & l. ne procuratores,de iv.fi.ratio colligitur in l.aufertur,f.actores, e.ti. Non cognoscit tamen procurator Caesaris de causa crimines icide poena agatur, secus si de bonis rei, utrunque probatur, C. ubi cauis fisi.j. & ij. neque cognoscit de causa status, i. ij.C.ubi causasta.& l.si pater.C.ne de sta.defunc.Contrarium tamen videtur statui inl.pe. illo eo.tit.Gl.in d.l.j. soluit quatuor modis,& communiter tenetur vltima solutio, quod si agitur de ingenuitate ipsa vel seruitute non cognoscit procurator, sectis si de libertinitate &seruitute:Et sorte est ratio,quia qui fatetur se libertum fatetur utique se aliquando seruitutem seruijsse,unde non de tanto praeiudicio agitur. Ius etiam mulctandi non habct. l. ij. C.demo.mulct.& lutige minus potest deportare, ut l. vlt.isde offi. procv.Caespotest tamen aliquibus personis,& ex causa, certo loco interdicere, sed cui accessum prohibuit,& regressum non poterit impartiri,utia ea l. dicitur. De fiscit Advocato dicitur quod debet adesse cum causa fisci criminalis agitur. l.iij.f.diuus dei v. fi . l.j.&l. iij. C.si ad-I 3 uctafift.vit.C de bo.va.li.X.l.vit. C.de Aduo.fi quod is no affuit; sententia valet pro fisco sed contra eum est nulla.l.si fiscus, de iv.fi.l. iij.M. diuus,cum Glo.eo.titu. Neque sine fisci Advocato potest recipi delatio.laγmnes,C.debo.vacan. Cogitur Advocatus cepta fiscalem causam prosequi,etiam si sibi non sit de salario conuento satisfactum, ut l.j.C.de aduo.fi.potestque cotra fiscum aduocare, , etiam si alias Advocatus fisci fuerit, dum ne in eademmet causa,
ut emtit.l.ij.Cauere etiam debet,nςfiscalia commoda occultet,neue priuatis,fisci nomine,calumnias commoueat,ut eod.titud.pem In curiarum fiscales,quorum bona pars nedum ut aiunt in scirpo quaerunt,inuehitur Iac.de Belial. in sua prac.iua.nu. I . ubi eos χε vocat Crassatores. t Hos etiam retia habere quae tamen redant columbis & non miluis dixit Clau.Cantiun.in trac. de ost. tinticide
mero Imperio,nu. 29.alludens ad vulg.carmen, imi ueniam corvis xat censura columbas.rs Caueant i tamen omnes suprascripti procuratores, ne columelias,neque depraedationes in prouinciales intelent conuicti enim poenam ignis vivi subire condemnantur,vil.uniuersi. C.ubi causa li6 fis. Imitentur vero Principes Traianum, i qui fiscum lieni comprobat, qui quanto plus iusto augetur, tanto magis contabescunt membra
52쪽
I7 membra caetera. Habeant autem 'fisci Advocatos exemplo Alexandri Seueri,iniaquam necessarium malum.
De Reserenda is. Titulus XXIIII.
I LITA EA N et denique in Aula Caesaris Referendarij,de quibus habes titulum in auct.de Reseren.Q le vero eorum esset officium, dignoscitur ex text.in auct.ut litigata. iurent. f. quia vero, ubi sic testitur. Nihil enim aliud eos facere concedimus niti solas nostras iussiones, aut ex scripto, aut ex non scripto prolatas competentibus, aut deputatis insinuare iudicibus,si quid autem contrarium praesumpserint, cinguli amissionem incumrunt . Est igitur eorum officium nomini valde consimile, ut cum sint Reserendarij reserant, & hoc sedulo carent. Caetera ad eorum & numerum, & curam videbis cum voles in d. titu. de Reseren. Adnotabis etiam ibi Imperatoris modestiam, cum enim plures cerneret Reserendarios, quam esset expediens, neminem tamen dimitti volui ne immerentes notaret,& iniuriam afficeret,iatum neminem in demorietium locum suffici permisit, donec ad pretstitutum numeruredacti es
53쪽
Defensio iniusta non es permis .
- capta in bello iniusto non fiunt capientium. ibidem. 6 Sedium qurrendarum causa mouentur Bella. γ 7 Bellum pro Imperio, oe gloria. 8 Galli vini fructuum causa Italiam ingressi. s Bellum ad iniuriam propussandam. Io Vna vilicet repellere. - . ιri Christianis licitum est bellari. il ra militum Christianorum praecepta. et I Bellum pro patria, o Principe licitum. 4 . rq Asilitarepropterpraedam non est licitum.et nu. I .
Quae sint belli indicendi cause Titulus p imus.
E L L A nisi ex magna causa non susci i, eaque iusta, & necessaria, consentoni omnes.hinc dixit Bal. in c.j. subnu.6. in tit. hic fi.lex, in usi. seu. quod liniusta bella sunt manifesta latrocinia.Idemque Bal.in consi. ccccxxxiX. Cuius initium est: t Ad bellum iustu, lib.v. quinque dicit esse necessaria ad bellum iustum.b sc sunt Persona,Res, Causa, Animus, & Auctoritas Quod sumpsit ab Host. qui hoc idem dixit initimma.in tit.de treu.& pa.M. quid sit iustum, vers. sunt tamen qui dicunt. Haec tamen ad tria reduxit Hastem in sua sum. lib. j. c.
54쪽
mix.& Car.Caiet. etiam in sua sum. in ver.bellum, in prin.Ad personam videlicet,causamque & animum:quod latius uterque in diis locis prosequitur.Et Gn.omnes in ad. cc. olim,&sicui; posset, & restringi ad duo illa, Personam, & Causiam; illa enim animum atque auctoritatem continet; Haec vero & Rem, & Causam.
Quamuis enim dicat Bal .in d.c.sicut, quod alia potest esse in Bello iusticia potestatis, alia vero iusticia causae,non puto alteram posse ab alia diuidi; cum neque fiat bellum si desit potestas, neque deceat fieri si desit causa,&iusticia: Cum neque aliud quaeratur in 3 bello quam pax, t neque est pax absque institia:iuxsta illud psalmographi,Iustitia,& Pax osculatae sunt. Debentque habere ante occuq los Principes, atque in corde quod scriptu est. I Regum i7. t quod Domini est bellum,et quod neque in gladio,neque in hasta seruat praeliates: Scire etiam debent,& cordi figere, quod Deum sunt habituri iudicem :& quod qui iniustum mouet bellum tenetur dana omnia tam suis quam hostibus illata sarcire,& satisfacere,quod dixit Inn. in d.c.sicut,& in c.fi.quod me.cau.quem refert & sequitur Mar.de Lau. in trac.de bello.q. xiiij. Quod non minus procedit in eo qui se iniuste defendit,quam in eo qui iniuste prouocat, ut bene aixit Bal .ind. c. j.nu. .hic finitur lex.Dixitq; Cald. in consit.I. detreu.&pa.col. i3.versem dico, i quod eo casu neque propriam patriam licitum est defendere.Cogitent denique quantis, & animum,& animam despondeant curis & periculi propter difficiles atq; incertos bellorum exitus, habeant etiam ante oculos quae dixit Card.post Host.inc. super his de voto, quod capta in bello iniusto iue sint urbes,siue alia, non fiunt capientium,& debent restitui. Et propterea insere quod consessores eos absoluentes malefaciunt,& omnes cateruatim vadunt in insernum. Additq; quod nulla valet in hoc teporis praescriptio. Hoc amplius,cu sint pri .cipes Christiani , sciant quod etiam cum bellum iusta ex causa susceperunt si tamen tantu ex ipso bello acquisiverunt,quod eis sus ficit pro satisfactione causae quae impulit ad bellu,debent ab eo abstinere;de quo est Glo.in c.dominus.xxiij. q.h. quam late exam nat sum.Tabia.in vetabellum, vij.post medium, quod tamen non firmo,quia Bal. in tit.de mil.vacqui contu.est.nu. 8.vers.sed nu quid quod capitur,aliter loqititur,etiam de mete Theologorum. Dixitq; Cald. ind.consi. j.col.ij.quod etiam cum ex iusta causa belli indicitur,si tamen geratur ex rancore, & ultionis intuitu, efficitur illicitum,ita ut capta licite non retineantur.Nemo tameaudet aduersari Principi.Qqi gratiociatm utilior adulatio quam
55쪽
veritas: nihil igitur mira sis pisistime pro iusta est causa, ipsa Principis libido. Veru ut ad causas belloru descendanaus,quis eas facile
quaeat enarrare,quis vel omnium populoru meminerit, qui pcr toto retroacta saecula,quaerendarum i Sedium nouarum causa,dum vel fastidiunt veteres & consuetas,uel deserere cogtintur, vejut apum examina vagantes in quoscunque obuios saeuierunt,c uni idsibi iure gentium licere arbitrarentur,quod & in d. c. iuri lentium dicitur ; sic Iudaeorum gens ex Aegipto Syriam Palestinam inuasit . sic Cimbri iungo post tempore Galliani,atq; Italiam, licet stlicius repulsi,sic post paulo Helvetij eandem Galliam, eodem pene tato; sic Arion illus sic eadem state Vsipotes,atq; Tencterij;sic maiori Italis immo,& orbis damno Cotti,Vuadali, Alani Hunni, n- gobardi,quam plurimis prouincijs vastitatem ac solitudinem ii duxerunt: sic Tamerianes ille proauorum nostrorum memoriar pidi si imi torrentis Instar Asiam omnem conspurcavit atque ob texit, uia selicius,maximo chrilitani nominis malo atque dedecore, OAomano contigit, Is enim siue e Scythia, siue e Perside egressus multis gentibus comitantibus,& praedarum,ac rapins dulcedine allectis, tantum armis offecit, eoque rcm perduxit ut regnum nullum post Rom. Imperium maius visium neque auditum
sit.Suntque haec bella omnium quissima,Cum neque pro imperio neque pro gloria, sed pro aris, pro focis, pro liberis & coniugibus, pro vita denique ipsa sit decertandum.Neque enim, ut Cice. inquit,viri vincant,sed utri sint,dimicatur.Neque his multo meredissimiliaqus Assyrii illi Reges in Iudaeos mouisse narratur Regu7 iiij.c. xvij.cum victos in remotissimas terras transtulerint, ' Non pauca etiam leguntur gelia pro imperio .de pro gloria;qualia pri-ini illi orbis dominatores Caldei atq; Assyrij,Medi postea,& Per-
sae; ac gens Macedonum atque Graecorum: Reges quidem tollentes atque alios inducentes,Csteris vero parcentes. Qua & lege sic, cum Romanis Pyrrhus, hoc solum, iuxta Ennium,tentans vos ne
velit an me regnare Hera. sic Romani ipsi cum latio, terasq; Italis,cum Gallis,Cartaginensibus, incedonibus,Antiocho Mithri-I date dimicauerunt,tat quid ultra causas prosequor, Cum vel mul lierculae causa Europam, atque Asiam magno flagrasse incendio plena sit Ilias. Scribatque aliuspoeta in liqc verba.
P am fuit ante Helenam cunnus teterrima belli, caulas d ignotis perierunt uiribus. dcc.
8 ' Cumque vel fructuum vinique dulcedine captos Gallos primis tus in Italiam traieci illa dicat Liui .pe.dec.lib. v. Exoriunturi iustiora
56쪽
stiora bella propellendar iniuriae gratia sitae etiam ulciscendae, ut habetur xxiij.q.ij. c.iustum lue quis propriam prosequatur ostendi 1 o sam,sive alienam, socis amici, vel iiderati. t Natura quippe ipsa
docemur vim vi. & arma armis repellere I .ut vim. E de luit. de iucIi c. nisi bella xxiij.q.j.quod non minus licet i Chris ianis quam cPteris gentibus: Neme alias vim ille Deo acceptissimus Ioannesia Romanos milites ad se venientes ' Et de salute sblicitos monuisset contentos esse suis stipendijs,neminem cocutientes, neminem lcalumniantes: nisi ista seruantes seruaretur de ipsi. ut legitur Lucet eiij.&c.paratus.3. nam si Christiana, xxii;.q.j.lex quidem breuis, &dictu facilis, militibusq; coueniens,quibus sunt longe leges &mau, data exosa,verum usu perdisicilis, atque a paucis recepta. Nam no e, stri milites,i fatuic abhorrentes,quasi qui Deum aut no credant, aut non metuant,rapinis&cunctis sceleribus student,meritoque in eos inuehitur Lu. de pen. in I. j.C.de re mil. lib. xij. sint semperi a boni excepti. Quum i vero suarum rerum causa decertare liceat,multo magis ob salutem publicam, pro libertate, pro patriar
Aeneade inferrum pro libertate ruebant, Et alterius Poete. Dulae,σ Decorum est pro patria mori. Iol IEt sapientis vulgatius,
Qu od emistichion non est dedignatus allegare Bal. in c.j. . Vacalrq li qui tempore, de pa. constan. Neque minust pro Rege, Pro
Principe ,&Domino sitossint arma semenda, ipse enim publica gerit &tue ἰur posteaquam visum est Reipu. per unum consuli, . ut diciturin L ij.F. nouissime: de origin. tur. Et in l.j.de consti. . princ. non secus agitur quam Patriam quis eum, & reuerebitur,&detendet, cum sit omnibus comunis paretis,ut dicitur in aucto. neq; vi , quod ex do. in fi. neque eius frustra est iiistituta potuita c.non stultra,c.Principes.& c. regum. xxiij. q. F.Neq; erit homi- :cidij reus apud Deu qui in tali bello homine occiderit, c.miles,ea causa,q.j.ut & Aug.scribens ad Bonita.dixit, prout legitur in cap. noli, ea causa, di q. Noli inquit existimare neminem Deo plac re qui armis bellicis in inistret, cum & Dauit Deo acceptissimus, Et centurio ille cuius fides diuino testimonio extollitur, Et alii
multi Sanctissimi viri operam militis dederint, Rursumque idem Aug. in c.quid culpatur,ea l.& causa inquit mi litare non est deli-r 3 ciuin t Sed proptur praedam militare peccatum est, Neque culpa rtur, inquit in bellis etiam mors ipsa,moriuntur quippe at i quando
57쪽
morituri,unde qui eam reprehendit,aut exhorret non tam est religiosus quam timidus,At culpanda sunt,inquit, nocendi cupiditas ulciscendi crudelitas, implacatus auimus, libido dominandi, de caetera consimilia.
Principi vaeanti ad bellum quando obediendum sit. Principi non est obediendum contra prscepta Dei. Vasaltas an teneatur fierine domino in bello iniusto. Iuris uens in bello iniusto tenetur ad damna illata aduersariis. Nilites qui ad nitum ti avi currunt ad bellum nihil curantes deliasunt in manifesto statu damnasionis. 6 : Defensio non est licita ei contra rem bellum est licitὸ indictum.
7 Princeps nonpotest cogere βbditum, aut vastam ad seruiendumsibi in bella si sit euidenter iniustum.
An s per parendum sit Principi ad militiam' vocanti. Titulus II.
X o Ret T v R autem hic quaestio ,' an parendum sit omnino Principi,etiam si iniustum faciat belli ,& Aug.quidem in d.c.quid clupatur,haec dicit, Sir scipienat belli consilium, atq; auctoritas est penes Principes,quod si humana cupiditate bellu gerant, non nocent Sanctis.Αdditq; post paulomon est potestas nisi a Deo,iubente vel sinente ergo vir iustus,si sorte sub Ref ,homine sacrilego militat, recte potest illo iubente bellare, cu egem facere possit reum iniquitas imperandi, At militem innocentem ostedit ordo seruiendi:Addit tame, 'Nisi quod iubet Rex sit contra Dei praeceptum;facit etiam pro hac parte tex. in c.Iulianus, ij.q.iij. ubi dicitur,quod licet Iulianus esset apostata, habebat tamen rub se Christianos, qui ei parebant cum iubebat tarma capetant,& est impertinent quod dicit ibi Glo.quod tolerabatur ab Ecclesia,ne suscitaretur scandalum,cum nulla esset eo tepore in se uiari us curis potestas Ecclesiae,ut patet ex Cronicis,quod etiam
canterquatuor, in j.col. de malo.& obe.Iuris vero con 3wti, sequentes Clo. in c.j.qui .mo.seu.amit.dicunt quod 1 quando mini iniustitia est certa,& notamo tenetur vasallus iuuare dominum
58쪽
minum,ut in d.c.j.no.omnes,Et quamuis facile seri Vasallus se ponat in discrimine, cum tractetur de concesso,aut inconcesso, non de utili vel inutili, Procedit tamen quod dicitur Actutina v. o
est obediedum nimis quam hominibus. si vero iustitia sit in incerto, si quidem loouimur de milite subdito Regi,si is iubeat,parudu s ei, sed si no sebsit,tutius est abstinere bello,ita Bal. in Scd.col. iiij. nu. .ita etia Abb. in d.c. sicut,et iij.de iureiur. in vj.col.t Alias vero miles tenetur parti aduersi ad damna quae ei intulit, per ea.
quae no. in c.fi.de eo quod me.cau. prster etia quod nullam habeat actionem contra eum cui auxiliatur,si quid pessus est: cum uteri; det operam rei illicitae,& non detur actio pro re turpi, & incoccs-O,l.si niandauero,*.qui pedem,ssimanda.& l.si remunerandi,*.rei turpis:ut etiam per Abb.d. c.sicut,nu. 16. quod si in bello iusto operam impendisset,actionem mandati haberet contra dominum pro damno passis,ut per Inn.in d.c.sicut, ubi etiam Abb. in q.v.Caueatiligitur volunt ij milites, cuiusmodi maxima pars est hodie, ne se, ponant in discrimine, no tam propter periculum amissionis actionis quod hodie non est in usii,quam propter periculu animae,cum non liceat, ut dixi,seruire in bello iniustinutantum: potius cositioiolcia. in l.neminem,C.de sacro eccle. tum hortatur, ut instuctuosam deserant militiam potiusquam furari,& Deo displicere,quMutinam ne prsdicemus surdis.Caueant etiam isti mercenarij miliates,qui, ut dicit Car. Caiet. in si .statim audito belli nomine, &strepitu currunt ad pecuniae sonitum,nihil curantes Iustitiam,vel f iniustitiam, quia tales,inquit,sunt in manifesto statu aeternet da nationis,donec resipiscant.&hoc idem dixit Archiep. Flor. in suasima.iij. par.titaiiij.c.ij.3.j.& refert ac sequitur sum. Tabia. in vers. bellinia. . vj. in f .dicentes,quod huiusnodi milites non debent ab luidiis artem dimittant,vel saltem di onant se adseruiendum iustitiae. Sunt tame qui etia in iniusto bello arbitratur teneri vasallos,&siibditos iniuriam a domino propellere,eumq; defendere,
non tamen ad inferendam auxiliari,quod Bal.dixit in d.c.j.nu. qui .mo.Qu. ami.de quo etiam per Iacia San. Geor. in sua inuest.in Glo.& promiserunt domino praestare debita seruitia, in q.v.cumiduabus seq.de quo etiam videtur text.in c.j. in prin.hic fi.lex,ubi
Ober.de Orto.& Gerar.Cagapisti dictit, Adiuuet dominii ad eius
6 desciassionem, ad offensionem vero alterius. 4 Adiuuet eum si vult Ego tamen vereor ne hoc verum non sit, propter confusionem bellorum qiis inuicem vim inferunt,& repellunt,inuadunt,& tuetur,&vix est,cum de concesso agatur, vel prohibito , ut ius suum iure o Ha gentium
59쪽
nentium persequenti liceat resistere,vixque ullam ob causam iniit
e tosi Regis populi praedae sunt hostibus, nisi quia opem ferunt impio,& iniquani tutantur causam. Cum non minus malus sit qui s iaci mala committenti,quam quis comittit, c.dominus xxiij.q. ij.
N c. ita plane,ca caula,q. iiij.vnde&in c.qui consentit.h. q. iij.aicitur,eum qui peccantem defendit acrius, quam i eccantem ipsum esse coercendum:Et denique quia est impossibile, ut duobus Regibus,aut populis decertantibus uterque iure agat, quod dicitur a
gumentum ab oppositis,facit quod in q.debanito, dixit Bar.in d. I.ut vim,post Gl. ibi,quod ubi licita est offensio, non potest esse iticita defensio. Et quamuis in oppositione quam ibi facit de tex.int.j.I.cum arietes,st. si 'uxpau.se.di. distinguat inter ius naturale,& gentium. Et primo quidem casu dicat licere uti defensione,&vim repellere, Secundo vero casu non licere, puto eum in priore membro loqui,non de eo iure quod aequum secernit ab iniquo,sed . de iure, id est,instinctu naturali animantibus indito,ut conseruari cupiant,&Propterea sibi,ut possunt, consulant. Et in hanc partem inclinare videtur Bal. ind.c.j. in prin .hic fin.lex,num. 3.&inserens propteret,quod Ober.& Gerar.supra dicti, suerunt duo peccora,neque habuerunt in consideratione ius ciuile vel gentili, aut diuinu, quia iniusta bella, inquit, simi aperta latrocinia, quod& supra retuli,&confirmatur ex his quae dixi supra allegando Calde.in d .consit.j.de treu.&pac.ubi dicit quod neque patriam licet defendere contra iustitiam belli. quod dixit etiam Cardi in elem. pastoralis, 3.caeterum,de re iud.allegat c. qui resistit,xj.q.iij.Quid ;quid tamen distinguant Doct.periculosum esset vatalis,de subditis causas perquirere, tutiusque est ut dominorum iussibus acquiescant,sue inferant bella siue propulsent, in qua opi. inclinat Aiastic.post Iser.in d.c.j.col.iij.qui.mo.seu. k.in ver.quid autem si est dubium:& quamuis Ira.de Pen.ini. j.col. iij.in fi. C. ut rusti.ad mil.Obse.dcuo. li.x.quem idem Amic.citat in c.j. in princ.hic fin. lex, ubi etiam tractat hanc materiam, videatur distinguere inter vasallos,&subditos,& inter casus cum regna Barbarica inuasione offenduntur,Et cum alia subest causa minus periculosa, tutius t menputo sequi indistincte quod supra conclusium est,ut pareat dominas,iuxta sententiam Di.Aug. in d. c.quid culpatur, facit quod BM.na consi. ccclviij. licet latrunculis,li. ij. quod praesumeduest in dubio,quod Reges iure gentium inter se belligerint,ta qua uis non sit tutium in capite,id est,in ipso Rege,necessitas tame facit iacitum in subditis, quia doauum est person publica, cui ne
60쪽
eesse est parere: Dicit t en hoc esse vcrum in sero lari, sed in soam conscientiae secus esset, quando subditi haberent conscientiam laesam, ita Bal.ibi,sed idem ipse Bal. in consi. cccclxxxiij.magnifi cus, nu. . li. j. dicit i quod quando bellum est iniustum non pos. sunt domini cogere subditos, ut sibi auxilientur, sed ut puto non errauerit qui domino quidem ita consulat, subdito vero vite
tio dicam limpliciter suadeat quod obediat, nisi sit notoria Pri cipis iniustitia.
et Vasatas quibus casibus excusse raseruitio in bello. a Vasallus duorum inrucem belligerantium euiserint. a Vasallus Ilius dominum cunctis praeserat. 4 Vasactus habens studum , non potes ais alio domno accipere seu dum letum. I Vasatas quid faciet quando ignorat qrus sit prior Dominus, O an liquior. 6 Vasus vasulli quanda seruiat primo Domino. 7 Vasallus vasallι mei non est vasastus meus, qualiteτ intelligatur. . l8 subditi salii non tenentur iurare fidelitarem sispremo domino. i s Fallit tamen ut ibi. Iro Vasam haeredes non obligantur omnes olidum domino seriare. Ir Vasasti Ducis seruient Regi domino Ducis, O non Duci contra Ugem. I a Vasallus in uniuersali bello debet sieruire domino supremo, In parti lari νοὐ seriuet immediato.
Qualiter Uasallus obligetur domino in bello
CI E N D v M est tamen non passim, neque indistin- teneri vasallum domino seruire in bello. 'Nam hoc fallit primo in Rudo stancho,ut per Bal. in c.j.
dicit ipse, idem importat quod sui iuris, his saluisquae sunt in investitura comprehensa,si tamen ali quo casu teneretur, seruiret expensis domini, non autem proprijs,
ita Dald. ibi,& sequuntur alij, &sucrunt originalia dicta Oles.in consil.ccxxxiiij.labum tale est quidam nutes.Et de materia studistanchi