Caroli a Linné ... Amoenitates academicae seu Dissertationes variae physicae, medicae botanicae antehac seorsim editae nunc collectae et auctae cum tabulis aeneis. Volumen primum decimum ... curante d. Jo. Christiano Daniele Schrebero ..

발행: 1785년

분량: 341페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

161쪽

theoria nos in dubitur adducentes. Etenim, ut verba ipsa mutuer NobiliT. Pros. & Medic. Regii h. m. S. Aurivillii h , Obscuritum inducit, quod iisdem ex causis, haud quaquam in fngulis, qui earundem patiuntin vim, febres hae acrendantum, sed aliis

hi interdum corripiantur morbis. Praeterea scimus

Derwm, legitimam hilis in suis meatibus praepeditae sobolem, Lbres communissime subsequi intermi

tentes, easque quasi mora diuturniori in hunc degenerare chronicum morbum, vel ex neglectu tam rectae victus rationis, quam remediorum salubriorum, vel alia quacunque ex caussa.

Materiae hule, in qua jam fui occupatus, an tequam finem penitus imponam, non injucundum, spero, fore Lectoribus, si novissimam Generosissimi mei PRAESIDIS, de febribus intermittentibus Theoriam, cum illis communicavero. Palmam facile omnibus praeripit haec ingeniosissima Tanti Viri opinio, quae . intricatissimam, in origine harum febrium indaganda, acu quasi, rem tetigisse meruto videtur.

In antecessum notare expedit, eam hoc loco non intelligi Illuser. Viri, de caussa labrium intermittentium proxima, mentem, quam in Amoenitatibus suis Academicis T. L sub nomine 'potheseos de febrib. interm. novae, inseri curavit Genero iis. PRAESES. Indesesso enim studio & indagatione eonsummatissima. illius substituit loco, quam amplexus fuit noviorem Theoriam, hancque, pro gratia sua sblita, faventissime etiamnum mihi impertiri dignatus est. g. V.

M Vid. Elegantissi Mus Disseret. .de febrib. intermitti malignis. P. I9.

162쪽

Transspirationem corporis nostri insensibilem, quodammodo laesam, in his febribus producendis, omne sere punctum serre, gravissimis evinci potest argumentis e9. Cito hanc supprimi perspiratio- , nem, ab aura vel levissime frigida, oum subitaneae, in frigidiorem statum, caloris mutationi, incaute corpus exposuerimus , Omnibus manet in conse . Attractioni vero, qua humiditatem aeris,poris apertis, avidissime recipit corpus, sum d . Det haec suppressio originem. Particulas aeris, sive

mere aqueas, sive noxiis inpraegnatas effuviis, a Corpore attractas, cum sanguine demum commisceri , corporis probat hinc auctum pondus O, sanitatemque ab his, corpori alienis saepeque inimicissimis, alterari particulis, tam sana a priori demonstrat Theoria, quam communis L posteriori testatur experientia. . Etenim , a loco calidiori in frigidiorem delati, mox toto exhorrescimus corpore, & ab aura frigida , . in partem corporis calore artificiali humentis , cujus tum pori iunt patuli, per rimam parietis vel senestrae, agente, pars haec frigus pash rigescit, cum dolore tapst maximo exactione subjacentis musculi, i & febri, vespere tamen exacerbantp, licet leviori. Sic etiam novimus , a levissima quamvis pedum refrigeratione tempestate humida, dum antea incaluerint, nos Coryga mox assici interdum pertinacissima. His

K s ' omnibus

Q Transspirationi impeditae febres intermittentes suam de here originem, probare adnituntur Franeise. Home indistitui. Medici P. 8s. 86.; M. Fermin Instrvst. iα-- portantes au pevie fur Poeconomie animale T. I. p. Iss.1ς6 Acta R. Aead. Seio . Suec. Vol. XVI. P. 277.

Huisam de febribus P. M. Experimentis hoc paret Ces. Retuli, pluries accuratissume institutis. Cfr. Dus Aphoris. 45. 4ο. 48.

163쪽

omnibus in casibus, agr in corpus nostrum immis sus, non nisi ratione frigoris, vel etiam humiditatis conjunctae, accusari potest horum malorum caussa; in aere Vero nosmet ambiente, multas, diversissimae naturae, hospitari particulas, acidas, putridas, &c. quis iverit inficias Uaporum forma ab aquis stagnantibus, sepulchris, celsulis diu occlusis, animalibus & vegetabilibus putrescentibus, in altum exsurgunt putridae in aere volitantes particulae; acidumque aere inesse proprium, ab omni aci- 'dorum genere remotissimum, ex effectu ejusdem in obvia corpora, a nobis haud imitando, facile evinci potest. Liquores animalium hoc acido in coagula abeunt nonnulli, e. gr. Serosa pars sanguinis, Lac, &c. Succique Vegetabiles hinc acescunt fere omnes, e. g. Orevisa, Succi expressi, olea tinctuosa, Emulsones, &c. ' Huic aeris acido, a corpore ait ah o, natales jam debere febres intermittentes, certus asserere haut dubito. Suam etiam,' in his producendis febribus, conferre symbolam. particulas aeris, evhalationibus corruptas putridis, negare nec audeo, eum quid certi hac de re non facile statuam. Distincto jam adferre lubet ordine, argumenta potiora, quibus innititur, de origino harum febrium, horia haec nOUa. I:o Verno tempore'& autumnali, tempestate

humida & frigidiuscula, maxime hae grassantur se-

2:o Locis paludosis & caenosa, mutationique

aeris minus expositis, endemice quasi invadunt nominatae febres.

3:o Corripiuntur facillime his febribus illi, qui concamerationes aedium inhabitant inferiores, &. vernali

164쪽

vernali ingrediente tempore, hiberna nimis mature deponunt vestimetita, vel alia quacunque ratione aeri sese committunt incauti, eo ore aestuante, frigidiori nebuloso. 4:o Aegrotantium hoc febrium genere , sudor peculiari tam ferit nares acido odore, ut quo mo bo aeger laboret, primo mox odoratu nullo dici possit negotio. 5:o Morbum tollunt amara acidum' instingentia.

6:o Acidorum vero usus eum reddit curatumulto dissiciliorem, quippe quae caussam, pluribus suffulciunt particulis multiplicativis. His itaquP allatis patere existimo, brium intermittentium proximam, in coetulatione ferosae sanguinis partis, ab aeris acido facta, esse qMerendam. Ea enim est seri sanguinis ab ejus cruore diversa indoles, ut illud in acescentiam, hic vero in putredinem, admisso diutius aere, abeat e . g. VI.

Adumbratis sic pro virili, praecipuis Auctorem

de febribus intermittentibus praeceptis Theoreti cis, varias ipsorum in iisdem morbis methodos curatorias jam ordine debito exsequi, dissertatioῆnis suadet scopus. Tanta vero nunc sese offert remediorum farrago, indigesaque moles, ut, quoἡVelo Plura qui de hae re scire cupit, Amoenitates adeat Illuis strisI. Prodis Academis. T. v. p. 24. 25. & Tom. VI. P. 426. Conseratur etiam celeber, , Grainger in Hia 'oria Febris momal. Batav. annor. 1746.1748. CaP. S. ubi febres has . conupti & humidi aeris esse sobolem

contendit. . . .

165쪽

vel exordiar, vel finem imponam, omnium mihist dissicillimum intellectu. Pro vario tamen horumcunque in corpus humanum agendi modo, quo vel sordidos euacuent humores, Vel fluidas permutent, firmasque roborent partes, ad hinas ea gen ratim referre Classes consilitum duxi, quarum altera

remedia comprehendet EUACUANTIA, medicamina vero altera , nuncupari se solita CORRIGEΝΤIA s. ALTERANTIA complectetur.

Omnia autem, tam auctoribus celebrata, quam ab insulsa plebecula decantata remedia anilia, a recta saepe medendi methodo alienissima, non est, quod me allaturum fore, exspectet quisquam, eum

sipervacanei prorsus & inexhausti, limitesque dis sertationis multum exsuperantis, hoc esset Iahoris

opus. .

Horum merito ducunt agmen I:o EMETICA, quibus tempestive adhibitis, ab omni retro antiquitate coinat, sebres intermittentes, in primis quasi incunabulis, fuisse jugulatas. De tempore, quo optimo cum successu propinari debeant haec Praesidia, non aeque convenit inter Medicos scri-Ptores. Aegrotis eadem ita porrigenda esse suadent Bdenham & Baerhaave , ut effectum mox ante febris accessum exserant. In ipso paroxysmi momento, eadem felicissimo cum eventu, dari commendat Alex. DONOn D, viginti annorum doctus experientia. Maxima cum euphoria, vomitum Aphorisin. 759.n Medieat Eslays T. IV. P. M

166쪽

mitum eiens medicamentum, in limine horroris &caloris, se dedisse testatur, explorata & certa fide cum Celse, Gramger h). Laudat denique vomitoriorum usum Pringle o, paroxysino finito, qua methodo semper ei successit emeticis has sustulisse febres. Meam ut in hoc dissensu, breviter adjungam sententiam, nulla horum mihi magis arridet Auctorum methodus, ac illa Celebr. Pringis. Emeticis enim hoc more exhibitis, tantae, ac in corpore cum febre reluctante, non excitabuntur tu bae ; exemplaque novi mimiae exstitisse, lanestis, Ini, ab emeticis methodo Alax. Π-Non datis,eUentus. mortis nempe ex subita ventriculi inissammatione violentissimae. Sed ut e diverticulo in viam revertar, ad pra cipua, in febribus intermittentibus usitata emetica recensenda remedia, nunc est deveniendum. Asmplicissimis ut exordium capiam, omnium primo

mihi venit nominanda Amplex, tepida, sub Nsa, quam ad vomitum cogendum olim dedit Celsus EP. Remedia illa emetica sortiora, Drastica dicta,

merito sileo, quamvis a multis his in morbis proficua censeantur, cum mitiora semper eximioris snt usus, omni in casu, dum emesi haud violenta sit opus. 2. Radix Decacuanbae, quae plerisque VomitOriis, ob essicaciam cum securitate junctam, palmam merito praeripit, in his febribus, non sine utilitate, etiam adhiberi suevit. Rusdem legimus potissime

167쪽

tissime commendari insusum, a Glanella D, quod, uer plures dies, horis assumendum erit matutinis. adicis etiam pulveri, Sal addi, vel alcatinum vel medium, calcaris instar, ad sordes magis incidendas , notissimo omnibus compertum est usu.

S. Schulae & caunigio m), horaque ante paroxyS-mum proxima, hoc suadent partitis ingerere vicibus decoctum. Quid, quod, tamquam specifica haec decantatur radix in Actis Berotinensibus G.

me movet robustioribus novae Angliae incolis, in pulvere exhibita, dosique mediocri, adversus se-bres omnes intermittentes, tutum, certum & minime fallax salutatur remedium o).

termittentes , est in usu plebi Brunsvicens, ut refert I. H. Langius m. In pulvere , ad cultri cuspidem cum aceto, hunc propinant bulbum, unde aliquoties vomunt, vel alvum dejiciunt, & repetito sic hujus medicaminis usu, fomes in Ventriculo sordidus tandem eliminatur.

inter praestantiora quidem numeratur antiscorbutica, Vomitum tamen, quia hanc succulentissimam comperit interdum ciere plantam Celebr. Lemiermob

I) de admirabili Ipeeacuanhae virtute in labr. intermiti. curandis. ni Nosocom. maritatis. n) Decad. I. Vol. IX. p. 37. oo Gadit. Virg. P. I42. m Tentam. de remed. Brunsvicens domesticis. P. I 74. Dissiliam by Corale

168쪽

ob eam ipsam Virtutem, in febribus etiam illam

commendat intermittentibus o. 7. Tartarus Emeticus, Chermes Mineralis de A phur Auratum Antimonii, ut natura parum discrepantia vomitoria, etiam promiscue his in febribus usurpantur. Priora tamen hina, in mixtura aquosa ad grana quatuor , Medicis praesertim arrident Gallicis, aegris propinanda. Posterius multa prosequitur laude R. mi ann , in febribus praecipue autumnalibus diuturnis Q. Alias, tamquam specificum, cum sale medio temperatum a Scrupulo ad Drachmam, effertur o.

g. VIII.

Emetica jam ordine excipiunt 2:o remedia, quae per ductus evacuant salivales, SALIUANTIA dicta MERCURIALIA. Rarissimi tamen omnium

haec esse usus, pro his curandis morbis. profiteri mox oportet, ut neminem, praeter Th. IVillis &S. Schulae io, eadem ut proficua in nominatarum. febrium curatione, commendare noverim. Quem vero haec medicamina praestent usum his in malis, mihi non contigit videre sors beatior, ac D no Petit, qui eorundem etiam in dubium vocat praestan- ἡ Medicine Vegetale par Buchor P. 28 . Lange pag. I ly. zo. In Itinere Suo Vestrogoth. P. I 8o. Nobilissi Praefes etiam refert multas, hujus plantae decoctum, egisse febr. intem. curationes.

τὰ in Notis ad Poterii Pharmae. Spagir. p. 56o. Cis. Imrthos de Febrib. p. 77. in not. hJ.s J J. F. Sehon Dissertat. de Sulphure & remed. ex eodem variis. Gryphisu. 3762. t Dis 'rtat. de Salivationis usu in Quartana Hieetiam adjungendus est Medicus Parisiensis, nominis Baulou, in Libro suo de Didem: ado.

169쪽

stantiam. Experientiae dictorum virorum, nil cupio detrahendum, casus vero illorum allatos ita explicari debere autumo, ut de vestigiis venerei

cujusdam simul juncti affectus , hydrargyri ope sublati, levis non exoriatur suspicio M. Salivationem praeterea Mercurialem, curationis febrium intermittentium non rite fungi ossicio, ex allatis in

b. II. satis patet. g. IX.

Sequuntur 3:o, quae, sordes intestinorum eliminando per alvum , remedia LAXANTIA , ab omni aetate semper depraedicata fuerunt aptissimascopo febrium intermittentium curatorio. Ob mitissimam agendi indolem, qua, viscidas intestinorum, incidendo, impuritates diolvunt Salia D gessivo, primo, ratus sum, ea ponenda esse loco. Praecipua horum celebrantur: Sal Anglic. ς de Se nette, Midlicense, Mirabile Glauheri; Cremor Tam tori, Tartarus Tartariolus; Terra fol. Tartari, Salfebrifug. Θωii; Arcanum Duplicatum; Sal Poly-cbres.; Sal Absinth. citrat. ; & quae reliqua. Promiscue haec omnia, in forma vel pulveris , vel haustus, pro medentis & aegroti lubitu, die a febre libero, propinari vulgo solent. Cortici etiam eadem interdum notamus juncta fuisse Peruvi

Peculiarem sibi conciliavit famam usu praeclaro Sal Ammoniacum. Summis hoc extollit laudibus, Celebr. apud Batavos Medicinae Proseor V.

uJ Vid. Illustr. de Saavages Nosolog. Method. T. II. P. I. P. 3as. 326. v Cie ora Sal adiunxit cliinae cortici amariam, in cura tione Tertianae Balearicae; Vid. Cap. P. 193.

170쪽

G. Mos πJ, cui multis constitit exI rimentis, illud, vel solum, vel febri iugo cortici sociatum, praesentaneam in febribus intermittentibus tulisio opem. Opportuno sic modo, hasce curatas fuisse febres, cum ad aures perveniret medicorum, cor. datos eorum, non est quod miremur, avidissime arripuisse quotquot sese obtulerint occasiones, ut periculum hujus pharmaci facerent virium. Pluriamos nec suae dedisse curiositatis poenas, omnibus manet in conlata. Etenim, praestantiam hujus si lis multis multi celebrant praeconiis. L. Vis hex9, ex propria testatur experientia, plures, hoe sale ac cortice peruriano, sebres ei fuisse sanatas intermittentes, ipsamque quartanam, per integrum 'quamvis annum continuatam, unica tantum salis hujus Drachma, momento citius fuisse jugulatam. H. y. Lauiter U, non solum plurimas tertianas simplices, sed & duplicatas satis graves, ut & quotidianas multas, atque quartanarum aliqua, permCuli non expertes, repetito ante paroxysmum salia hujus usu, felici cum successu debellasse se fatetur; immo, casiam adsert Tertianae remittentis, in quo hoc Ll , incassum adhibito cortice peruulano, omne tulit curationis punetiam Σ F. H. La ge a , ab ejus in quartanis usu, eas non tantum exulasse pertinacissimas, verum etiam aegrotos in edematolis pedum tumoribus prorsus immunes ser-

. Vatos,m Dissertat. de praeclaro Salis Amnoniae. ad febres interri

T . IX. . L

SEARCH

MENU NAVIGATION