장음표시 사용
131쪽
unde & frequentior hodie Haemoptysis, quam olim, a Theae & saccharatorum quotidiano usu. III:tia Carnium usus immodicus, aeres humores reddit, ut in Cane se ipsum rodente, unde etiam hunc morbum saepius incurrunt Angli, prie reliquis Europaeis carnivori, & ab hoc morbo
Phthisin. IV:a Vita inclusa sedentaria, unde debilitantur
PuImones tantum, quantum corroborantur a motu
sub dio, equitatione, &c. V:ta Spiritus frumenti largior frequentiorquetistis in nostris terris Haemoplyseos causta primaria existit, & quidem a polypis generatis intra vasahronchialia, unde fit, ut, quemadmodum in Haemorrhoidibus caecis, saepius recrudescat malum. VI:ta Aloetica sanguinem agitare, evacuati nes Varias ciere, etiam Haemoplysin, frequens est Germanorum observatio. Quod ad eaugsas Haemoplyseos occasionaelas adtinet, sequentes sunt: Ι:a Interceptae evacuationes sanguinea conlaetae, ut haemorrhoidum, mensum, quin & evacuati num arte factarum intermisitio. Haemorrhoides quod attinet, bonis cum aegri rebus succedunt Haemo-ptysi; at si Haemoptysis eas excipit, maxime mala arte suppressas, pessimum est, quale exemplum prostat apud v. Sisisten T. 4. p. 46. Quae ab hae- rnorrhoidum parum distat excretio menstrua, feliciter interdum, si suppressa est, compensatur Haemo-ptysi , uti videmus ex Ho anno T. 4. p. 46. Benedicto in Theatro Tahidorum, aliisque; at huic suo cedaneae excretioni eo minus fidendum, cum haud pauca prostent exempla sinistri eventus.
132쪽
I 23 II:a spasmodicae viscerum constrictiones; & haec est ratio Haemoploes in Hystericis, Hypochondria, cis, quin & Arthriticis, praesertim si accedit natiaua corporis dispositio. III:a Violentiores pulmonum nixus sub clamore , cantu, saltatione, cursu tussi, tibiarum in natione, ponderumque clevatione, risu & sternu
tatione.' IV:a Vis quaecunque pulmonibus illata, ut contusio, Felic. Plat. lib. 3. vulnus pulmonum, He ser. Chirurg. lib. I. cap. Io. Huc referri haud in- mmode possunt illapsa in pulmones per asperam Hrteriam, ut aciculae, clavi, lapilli. ; vid. Modi
U:ta infectus Animi, ut ita, terrori . . . .. VI:a Vitia viscerum ut puisonum & viscerum imi Ventris, quemadmodum Tubercula pulmonum& Scirrhi. Schench. Obs pag. 24O. Villis' in op. posthum. sest. I. cap. 8. Vomica pulmonum, Phil. Transact. mo 24S. obstructio hepatis α. lienis . Blancard. Anat. obf. 46.
Iavitatem denique nimiam aeris , qualis est in altissimis montibus, huc reserunt quidam, ut re- cons etiam scriptor I ane. Home in Principiis Me indicinae pag. 232. in hanc procul idubio opinionem
& ex Scheuchzero hoc mortis genere, ut perhibent interemto. At eo lubentius hanc excludimus cata; qRqueextru34constat, ex relatis Academicorum e Gartia, eos commode respirasse in montibus Pi-chincha di Coracon regionis Peruvianae, ubi Mercurius ad dimidium sere altitudinis descendit, ut adeo Harmoptysis, quae: his in. I Ubus contigerit, cum. Illustri Haltero non levitati Aeris , sed .labo. . rioso
133쪽
rioso adscensui per loca adclivia potius sit adscribenda. Vide Elment. Phaseolog. T. 3. pQ. I9I. g. VI. Varias Haemomyseos SΡΕCIES Auctores enumerant, nobis vero placet sequentes hujus morbi constituere: I:a Haem. a statura: longo collo, cute florida, vasis parvis, aetate juvenili. II:a Haem. a plethora: in primis si vita lauta,& cibi eupepti, boni, flatulenti offerantur, & vehemens motus inopinato accedat. III:a Haem. a suppressis evacuationibus sanguineis ra venae sectione intermissa, ab haemorrhoidibus, menstruis suppressis; haec incipit colica periodica ac menstrua evadit. IV:a Haem a Calore & aestu; motu, saltu, cumst, itineribus in calidissimis diebus & regionibus, tracheam siccantibus. V:a Harm. ab ascribus, ira in primis & metu. VI:a Haem. a pressione, a nixu vehementi, &ponderibus, Risu, Tussi ferina, sternutatione, vociferatione, cantu, cornu militari. VII:a Haem. a laesone pectoris, sive a contusione, sive a calculo pulmonum fiat. VIII:a Haem. a Spiritus vini abusu, unde Polypi, aut tubercula in pulmonibus. IX:a Haem. a Saccharatis.
134쪽
IasM:a Haem. a Phthis, scilicet a suppuratione in pulmonibus; his accedit suppuratio Hepatis aut Lienis, quorum pus ad pulmones defertur.
Ratione Prognoseos pauca ut proferam, generatim observamus. omnem Haemoplysin, nisi ea per anastomosin fit, periculum non leve portendere, cum ut Vulnus considerari debeat, quod nisi consolidetur, ulcus fit sensim depascens pulmones, cum sputo puris, consumtione corporis & febritabifica. Eam autem metuimus, si Haemoplysi se-hris succedit, inflammationem denotans, & huic successuram suppurationem. Si sedata Haemoptys, Tussis insequitur sicca, cum febricula lenta mitiisque, rubore genarum & calore volarum , Vomicam timebimus. optimum eur cessante sputo respirationem esse liberam, febrem nullam, nullamque tussim. Si grandius est vulnus, Vel adeo ube tim profluit sanguis, ut aeger inde suocetur, vel repetitis vicibus, ut virium defectu brevi moriatur aeger, quod tamen utrumque rarum est. Uel me non monente patet, Haemoplysin quae a prima& ultima caussa dependet, longe esse reliquiς periculosiorem, licet smul fatendum, quod saepius plures concurrant caussae ad eandem producendam. Qui in meritia frequentibus narium Haemorrhagiis obnoxii, frequenter in adolescentia inter vicesimum & tricesimum annum Haemoplysin incurrunt, unde Hippocrat. IV. Apbori . 2S. sanguinem superne essurri, qualiscunque sit malum.
Malo adeo gravi, ut obviam eatur, eo tendere debet CURA medentis, ut sputum sanguinis si latur; inflammatio & febris praecaveantur; tussis
135쪽
s violentior, mitigetur, & reditus Haemopti es avertatur. Sistitur sputum sanguinis, si vim ejus a pulmonibus avertimus; protinus itaque e pedis Cena sanguis mitti debet, & si pulsus adhuc plenus,
calor extremorum major, quam in sano homine,
vel saltem ejusdem gradus, si signa Haemoploen praesagientia gliscere incipiunt, eodem die vel postridie repetenda erit sanguinis missio : immo , si eadem obtinent, quae jam dixi, tertio & quarto sanguinis aliqua portio detrahenda erit, usque dum
pulsus non amplius sentiatur plenus, calor eXtremorum minor, quam in sano homine, & signa Isaemoploen antecedentia non amplius appareant. Avertendo porro a pulmonibus sanguini haud parum conserunt lotiones in alvum immissae emollientes,
dum per depleta intestina & relaxata liberior conciliatur sanguini circulus. Prima lotio sale stimulata, biliorio post incisam venam injici debet, dein vero sine stimulo bis de die applicari debent. Sunt
qui loeo Enematum alternis diebus potionem Man- natam praebent, vid. Tralles de Useu Opii secl. 2. p. 24. Inflammatio & febris praecaventur, in primis Venae sectione modo nominata: sed simul ρο- tiones diluentes, quales sunt Cremores tenuiores avenae, Vel hordei, Decoctum hordei lacte remixtum, interpositis subinde nitrosis, omitti non debent. Si sanguinis sputum his non cederet, ad mitiora properandum es Adstringentia, ut succum Acaciae, Sanguinem Draconis & Terram Catechu folia Plantaginis, quae mucilaginosis remisceri possunt, ut Consolida majore & radice Salep; si in
ancipiti versaretur aeger, ob ubertim profluentem liquorem vitalem, ad ligaturas artuum & fortiora ad-1tringentia progredi licet, ut Alumen, Vitriolum, Oleum 'trioli, cum syrupo aliquo aut mixtura, quan
136쪽
Edinb. sed larga copia cremoris avenacei vel ho deacei dilutum. Radix Valeriana a multis etiam laudatur, sed videndum ne ab his graviora su oriantur symptomata.
g. IX. Tussis licet non semper adsit, interdum tamen
adeo violenta est, ut metus sit, ne succussione illa pulmonum recrudescat Haemoptog; mitigari itaque ea debet involventibus & mucilaginosis, ut Cro- more spissiore avenaceo & hordeaceo; mucilagine semianum doniorum, lini; solutione Gummi Arabie & Tragacantha, Regiissis,pasa de Althaea, Drup. da Althaea, oleo Amrad. d. Vitella Ovi subacto, remixto. Oleum lini, suam etiam hic laudem meretur, dum tussim non tantum sedat, sed etiam spasmos.
Si noctes insbmnes reddat Tussis, ad optata
progredi licet, ut somnus tranquillans concili tur, cui par viX est remedium , ad compescendas turbas in corpore humano. Tanti quidam Optata fecerunt in hoc morbo, ut ea omnino necessaria judicaverint, quorum tamen opinioni minime suffragari possumus, nisi a spasmodicis stricturis dependeat vel foveatur Haemoptysis. Idem sentiendum judicamus de seminibus Hyoscyami, ab
Elimultero & Boleo dudum, etiam a recentioribus quibusdam adeo commendatis. Superato periculo. Cortex peruvianus dari potest, pro corroborandia pulmonibus, quin toto corpore, praesertim si largiores venae sectiones necessitas postulavit. Matutinis vero horis infula Herbarum vulnerariarum detergentium, ut Hedera terrefris, Bellidis arve
sis, Cere folii, Hassopi, summitatum Virgae aurea,
'perici, Pulmonaria maculatae, a quibusdam sumismopere laudatae &c. lacte remixta, in usum vocari
137쪽
possunt, Vel etiam serium lacris dulce Holmanni,' eo modo paratum, ut loco aquae simplicis affusae, infusum Herbarum modo nominatarum sumi possit. Inter haec perpendendum, annon caussa sit ejusmodi , ut tolli queat; itaque si evacuationes sanguineae suppressae malum produxerint, ede promovendae ex artis Iege, debita tamen cum cautela, ne dum in his occupati sumus, redeat Haemoptysis. Si Arthritis in caussa est, eadem adsitas sedes revocari debet, ut ei succurri queat. Si phthisici quid metuamus, ad lacticinia, aquaS-que Selteranas lacte remixtas, aliaque praesidia, in Phthisi imminente commendari solita. progredi licet. Sunt qui hoc in casu laudant oleum infusum Uyperici. g. X.
Ut haud exiguum momentum curationis morborum generatim in debito vitae & diaetae regimine ponitur, ita haud parum ad hoc malum superandum confert. Itaque omnia quae aeger bibit, calida non esse debent, sed potius frigidiuscula, vel saltem talia, qualia in cubiculo, in qua decumbit aeger, quodque subtepidum saltem erit, fieri possunt. Immo sunt clari in arte viri, qui frigidam ipsam commendant aquam, ceu summe proficuum remedium ad sistendam Harmoplysin, ut Martinus Ghis Cremonae, & Ignatius Geroasius a Monte Fu-liseo Romae, qui etiam in malo graviori spongias aqua gelidissima nudo pectori applicari curavit. Uide Dan Smieten Τ ΙR p. 4o. 4I. Aspongiis, aqua frigida madidis, scroto applicatis, egregium es.-ctum dudum vidimus in hortulano Academiae Nietzel, gravissima IIaemoptoe affecto. Eficacem Medicinam Archiater Caesareus Antonius de men per sexennium feliciter secutus est. vide Ratio Medendi T. T. p. 3o8. Ne. lecti calore eXagitetur sanguis,
138쪽
culeitis ex pilis equinis , vulgo Madrase, potius in-
Cumbat aeger, quam plumeis. Ante omnia vitet aeger ea, quae validiores pulmonum exercitationes
requirunt, & quantum possibile a confabulatione se abstineat, &. ii id fieti debet, submissa fiat voce. Spectat hue testimonium Cels: securitas, q ies 's flentium non minima curationis pars. Et qu intum hoc consilium profuerit Comiti cuidam C nonico Moguntino gravissima Haemoptys ad laeto, videmus ex Tralle sic Medici apud Uratistavienses celeberrimi, libro de Usu opii sect. 2. p. 2S. -Primis
diebus solis cremoribus victitet aeger, dein in ultim adhibeat ova sorbilia, & edulia ex lacte parata,
quin Vegetabilia, quae nec nimis nutriunt, nec stomacho molesta sunt, ut Spinachia, fructus horaei bene maturi, aliaque ejusmodi: demum, sed serius, ad carnes, easque albas Venire licet. μ- cent vero omnes cibi aromatici, acres, saliti ,: piperati & coctu dissiciles, potus spirituosa, ut Vi- num, praecipue recens, pcidiim & generosium , Spa- ritus vini, Cerevisa valde saturata. & recens, & quaecunque alia in primis regionibus perturbatio ne δε concitant, aut Ordinarias evacuationes per eritat. Morbo huic obnoxii, venere gravit malum augent, & vires corporis animique 'peρquam destruunt. Notabile exemplum legitur apud Platerum lib. 3. O . pag. 738. de muliere quadam, qua quoties cum viro concubitum celebravit, toties quoque Haemoplysin patiebatur. A sternutatione, risu immo erato, clamore, aegri absistant, ne sortiter commotis pulmonibus, illa. quae consanuisse videbantur, recrudescanto Pervigilia .irreparabili
damno vires enervant, Vere enim Poeta: Attenuant juvenum vigiltie corpora. EXcretiones na u-rales quotidie respondere debent. Animi pathemata vehementiora , ut ira, Terror, Aletus,
Tristitia, Invidia, desideratus Amor, & quae sunt' IX. I alia,
139쪽
alia, cane prius & angue sugienda sunt, maximum enim detrimentum & gravia Symplomata, praese tim in sensibilioribus subjectis, adserunt. Aer temperatus & serenus sanitatem promovet, contra vero calidus & siccus paroxysmos excitat, at tem, Pestas turbida, squalida, nebulosa, crasse humida quae tamen frigus & calorem non subito mutao sanitati amica est.
Qui Haemoplysin semel est passus, merito reditum ejus metuere debet, qui, quantym in arte est, impediatur, venam itaque in pede aperire C ret aeger bis vel quater in anno, immo crebrius, si redeunt signa, Haemomysin denuntiare solita. victus sit ex blandissimis, ne acrimonia quadam im quinetur sanguis. Potus itidem blandus esse debet , exsuletque omnis calefaciens. Ante vero omnia vitet aeger, quae validiora pulmonum exercitia poscunt, vel faciunt ut majori vi sanguis ad pulmones feratur, ut valentiora Corporis exerci- tia. Et hac ratione aeter sua se in valetudine immunem a praecipiti nimis periculo per longum tempus tueri potest.
140쪽
Uρ Iali in I 767. Iunii a. In sanguinis humorumque circuitu, illo quidem
perenni, consistere vitam, inficias iturum neminem fore, crediderim. Λ primo enim vitae in foetu initio ad extremum usque halitum, stn guis perpetuo circulo a corde propellitur per arterias in venas, a quibus iterum in cor revehitur, novumque per universum corpus circulum destri here pergit. Vasa itaque sanguifera vel arteriae sunt vel venae; at vero praeter haec sanguinem ve-bentia, aliis quoque insuper vasis corpus instructum voluit benignissimum Numen. Horum ossicium est chylum & lympham Vehere atque oceano sanguinis infundere. Haecce vascula in Melanterio. i ' I 2 Lactea,