장음표시 사용
171쪽
m intelligit uti tote imaginatiuam finiacu extima tua. N Sciendum secundo ut dicit Phil. 7 eum intellectus appeti- tu, sint di sinitis potae,no mouent nisi conveniant in vitam communem Pem: boc
aut ho sic en intelligendum, quasi oporteat vi ipsa eiusdem speciei simpliciterfant .sed tan:nm quid: quia s p una ea uom formam mouent: scut si di
ceromus aruam calidam, dum calefacit manum,conuenire in unam speciem cum igne cal faciente.quia ta aqua qua ignis
P eandem forma calefacit fp caliditate: se intellectus practicus oe appetitus puna formam moererat. p appetibile
finis. Iutestinus n practicus primo ap- 'prehendit siue,deinde deliberat de his qsunt ad sine . Similiter voluntas primon ult fae: deinde eligit eaq ssit ad me: finis ea go est format qua intellect' praeticus mouet ain q, est ab ipsa νolutate volitus: ct hoc tuo dicuntur intellectus Oappetitus in uni P conuenire inquantu sunt moventia. NAtteudenda est allist dupliciter possumus itecti re fossi ii resiectu curehendendo ei phantasia, crappetit m esse principia essectiva motus HalisWno mῆ ρ, Iolo actu qVi est appetere et impare mota mouersicatur.Alion 3 3ν pter act' imanetes 3 sunt appeterect impare moto se pes ultu actsi transeunte heant q sit mouere. Licci aῖt uterque modus in doctrina S. Tho. Hstmitaripospi: videtur in nubi ex bis q dicuntur,' primus modus sit eins doctrine confor
ne,nonDut alius oe alius actus: fed spm in pare motum, non qdem absollite, sed cu ressu fiu admorsi ta) qadessectyma diu ere iratim mouere siue mora elicere.
ntellecto q vialis corpus de loco ad kι si νήπια. tibi ad corpui movens compa
resarsicus eius actio. Actio .n est degne actionis, est materialiter motus, ad appetitum autem ct intellect m, sicut est e Ius ad causam comparationem habet . Sed tune duplex occurrit dubia . Primum est ea per actionem Anane te quales fiunt appetere' impare, nihil νt 9.Metb. dicitur, producitur ad extra. Secundum est quia no magis vis potadici deberet principisi motus progressui animalis qua otium sensitivara operati num: cum oes eiusmodi potas ad acta suo imperio moueat. Ad prima dicitur pper actione immanetem inquatum bmoi
nibil educitur extra operante qd sit ipsa
amo: sed bene pol per ipsa aliquis esse dius ab ea disinctus t extrinseca passum produci, cui per actionem diuina producta est uniuersum. a talis actio lac tdici rea ens produmve, liere formaliter transiens non sit. S Ad sm dicitur 7 ab intellectu re appetitu sunt operationessen usi imperative tm,a suis ail: potentis funt elicitrum motus aat Halis est ab ipsis non iis imperative sed etia elicitive, m-qπantum ipsum imperium modo dicto essetia motus executio. Ad argumeta in
oppositu itadurer . Ad primum dicitur quod licet motiva svi locysit aliud genus potetiara esse: non in distinguitur ab omnibus ali spoleti's animae sin remsed ab aliquibus C. ab into lectu oe appetitu sola rone disssguituis reformaliter. Po fet etia aliter raderi 9 Philois ponit virtute executiva motus aliud genres pote nitara arae,non asit potam motres este i-uam,de qua loquutus eII hic. Sed Harula non uidetur ita esse de mente PM-loso. quia dicit ' cum determinalysi: de intellectu sensu, de mouente determianandum est. vla ridetvrse velle loqui demotiis sm loca s, posuit genus potata distinc A ab intelle ctu et sensu: boc aEt ex 'pressius patet inscripto. S. T. stiper dicta ι ,. Γ Ad iri dicitur 2 concludit appetitum
172쪽
petitum non esse perse fusciens princia
pium motus. Ad tertio dicitur ν, Hixeru de intellectu practico. Ad improbationem dicitur si per intellecta practicuimel imus et ronem particularem, quae eIn particularium. H dicetur hi ferius.
Ad quarta dicitur ' Nil. ibi accipit appetitum particulariter. f. pro appetitu sensitiuo: et intellecto etia particulariter
scilicet e virtute solum intesiectiva, nos aut e loquimur de intellectu uniuesalitermo dicta, militer de appetitur unde appetitus sensitiuus pol mouere me Uri te intellectiva,no aute sine ρbatam: sed petiim uniuersaliter no potes mouere sine intellectu uniuersaliter accepto fecundum quod hoc nomen intellectus etia tenditur adpiantasiam. Quest. XVIII. Virum intelle hiis sit principalius mouens quam appetitus.
Videtur aut duo haec mouentia, &c. Tex. XLVIlI.
perfecti agentis supplent sicut si duo tra
illa trahere. Scienda fecuudo p actio potesse principalius alicuius dupliciter. Vno modo formas r. Alio mo vir: Pr. Formaliter dicitur esse alicuius principat D E T v K quod se. Primo. In movetibus sentialia beret navim, qiuoru neuter p se su sicerer ter ordinatis qὶ es uuiue Ua- Ο lius es principalius. Sed intellectus, appetitus sunt mouentia essenties'r ordinata, et intellectus est vi' ius mouens, eo p intellectus non cocurrit ad liter, quado est ab aliquo producta et elimota nisi per πρ tu determinetur: er cita per forma infe exi lente. Virtualia ro intellectiis est principalius mouens. ter aut quado alterum non elicit actione, Secundo. 25 duo motores concurrunt nisi quia ab illo bet uirtute tale actionem ad unum essecia, et operatio unius prD producendi tunc. i. illa actio dicitur essesιpponit operatione alterius: id cuius ope principastr illius. a quo altera habet vir ratio praesupponitur e principalius ages: tute agediscut se princeps det iudici au- sed ad producenda mota concurrat intel ctoritate condonandi alique ad morte, si lectus oe appetitus: oe operatio appeti iudex serat sitam condenationis, illa mutus prssupponit actione intellectus : e. n. denatio erit principaliter formal, iudi operatio appetitus quedam inclinatis se- cis, principaliter cat virtuat'r principis. quens cognitionem: ergo oec. MIeo. scienda tertio p duplex e motus aiae Tripli i Pro declaratione huius difficultatis scien nostrae. Vnus a rebus ad alam. Alius ab .ardum a dum est primo,qhῖd duo agetia tripl'rad . anima ad res. Primus est sm ' res extra suis: do, .i eficia concurrere pnt. Primo P anima mouet sesum exteriore, et ille mo μ' '' ' alms, qd agit per illud vel sensus interiores, illi mouet iter asi, dest sibi influxili sicut Iot elluminat lu- intellectus ayt mouet volsitatem. Secu nem,oe luna per lumeη receptu a sole it dus aut est sm ' anima sic mota conue luminat aere. Secydo, a a num no influit titur ad res, puta alid circa res operari tu alterum, sed riu causat disponem, O do. Inter sos motus es disseretia in coxa reliquil forma pracipale sicut si unus moi paratione ad voluntate. , a cu in actio-lscet cera.ct alter imprimat sigillsi. Ter ne qualibet exercilia actus consedereretur,tio quado nec unum influit in alteris, nec eripecies s. 1, pota agat et 2, ta r agat,mnis causat disponem ct altera formam: scut ' γolutas eliciat actione, .illa sed se bEt sicut duo imperfecta agentia : actio sit νelle aut sit nolle. In primo m quora qdlibet bet de se νirtute agedi sed tu intellecius non movet Nolumatem, nia
imperfecta uncta ante simul ricu ius si quata adllec calione actus: uet.n.
173쪽
voluntate preponendo ei obiectu suu , de Dupem actui uolsitatis .i determinat actu volpturis ad hoc visit prosequutio vel fuga, velle aut nolim quanta aut ad exercita actus . i. quatu ad hoc est agere elicere volitione, volatas supposita uoluntate finis mouet stipsa ad ea que sunt ad me.Insecado mut motu, νοiatas
mouet omnes alias potas ad exercitum actus, hoc eII ad operanda, volatatis . n.
obiectu est bona me finis.Vnde scut ars ad qua pertinet finis, mouet suo imperio arte qua est rara quae sunt mi fine, sicus
ars gubernatoria nauis,imperat navis
ctive ita uolatas imperat Oibus totentiis propter sine operatibus. Scied si quarto imperare eri alique ad operandia intimatiua motione ordinare, hoc signia matur per verba imperativi modi,ut csidicitur fac hoc,cum.n.aliquis imperat alteri intimat illi qd sit agenda, ct mouet ad operadum, hoc est ordinare ad ope
randum intimatiua motione. PTunc ad
quaestione dicitur primo p intellectus
appetitus movent sicut duo,quora Nnum quodamodo influit in altera, dat virtutem illi ad mouenda. Intellectus .n. et voluntas sunt potae essentiar robordinatae, rn talibus aῖt secada no mouet nisi in uirtute prims, hii prima no mouere secuta
I Uellectus non mouet. Dicitur securo p intest
maluer. malis eIn principalius moues formaliter, ιν essentiat r. Prob.itur. Intellectus σappetitus no monti nisi per imperia eniaciendo mota, sed imperareforma r et effretialiter est actus intellectus: ergo etc. Probatur minor: quia imperare ess ali dordinare ad operanda per moda cuiusdaintimationis, insimane aῖt est Nirtutis coruoscitius o no appetitus.' Aduertendum tsi s licet imperare .pprie couenias tanta bobus,per quanda is similitudine
dicitur etiam esse in brutis,m p . Alia in suis motibus sequῖιur iudicia ex auus
O inclinatione appetitus. Vnde extimitiva mouere partes corporeas ct visit tem executiua motus dici pol. qamrmbra Halis moueri ex anhensione et iudicio extimatius iudicatis aliqd esse conueniens aut disicoueniens mi concupito,est extimatiua imperare motum in Assitas brutis. Dicitur tertio appetii in mo Afris Mitu animalis en principalius moliens vim mouena pritualiter hoc est s intellectus non het hue actu q eII imperare, nisi inquata in ipso
manet νirtus appetitus . Proba T. IN rare moιu e mouere ad queda actu exercitu:sed dictu est g, appetitus siue uolimias est id qδ mouet omnes potas ad exemeitum actus:ergo etc. EII ergo talis ordo quod in Hia primo eri motus reta ad animam, quo fit vi qd sit voletara aut si dum dijudicat, deinde se tur motus qui est ab Ha ad res, quo motu appetitus movet intellectu ad imperata, tunc intellectus imperat motu corporeis me is,il'Iaque m ronis impertia mouetur. dargumenta in oppinitu pro quato sunt cotra id stertio loco dictum eri adetur . Ad primsi quide dicitur 3, sin alia aliam consideratione intellectu est κιον
appetita et appetitus itellectu. St. n. c sederetur uoluntas sm coem rationem sui
obiecti qδ est bonum in uniuersali, oe i tellectus sin ' est queda res pota particularis,sic volatas est ri ior intellectu, iquia uellectus es quod a particulare bo m . num. Si vero consederetur intellectus siueoem ronem sui obi qd est νerum, et ν luntas ut eIl determinata au pois, sic intellectus en utior volutate,en .n. qDa particulare νerv. Idem dicitur ex parte oborum, quia secosederetur vera 'b comuni rone uera,sm p est intellectus οἴm.
bonum sin q, est quodda uerase intellectus est vi tor volantate, econuesio veroen considerato obo voluntatis ses b num in com ιni, oe vero ut est quoddamia ure. N Dicitur secando 2 non est ma
174쪽
Tertii Lib. de Anima Quaestio decimanona. I s
tis indeterminatus utellectus qua volun tus in ordine motus qui est a rebus ad aritas,est .n. indiferens ipsa voluntas quo mam, de quo non est bis ad proposita: notum es ex sesiciu intellectus . IAdsm aute praesupponitu νι ordine motus padicitur quod maior est Hra, si operatio est ab anima ad re de quo motu bis munius presupponatur operationi alterius tendimus, immo operado voluntas pr in eode ordine, non aut si in alio ordine. supponitur operationi intellectus, sicis Modo ad misiore dicitur g, operatio intel operando siue influxus cause primans- lectus piusupponitur operationi appetia supponitur operationi causifecunda. Quaest. XIX. Utrum intellectus practicus uniuersalis,&appetitus rationalis qui dicitur voluntas in hominibus, sufficiant ad hola motu progressivu.
Scientificum autem non mouet &c. Tex. LVIII.
II o E T V R quod sic. 'ΓPri iudicat de rebus operabilibus, er intella, mo. Illa sunt suscientia ad ausi huiusmodiprincipia practica iudit motum: qu:bus positis de ne cans de operabilibus dicitur intellemucestate ponitur motus . practicus.-Sciendum secundo sicut speculabilia hut dupliciter comerari . . in uniuersali ρο ῖρarticulari: ita ct opabilia i ediscut es alia pota cognosciti speculabiliu uniuersatium a pota cogno-
Intellectua prati eas uniuersalis &volsita nnadi sumet e ptinet pium motus hia
Sed posto intellectu practico et appetitude necessitate ponitur motus: ergo oeci consequentia nota cu maiori. Minor etiaper experientia patet .experimur.n. cum o
iudicamus aliquid esse facienda, illud scitiua singulariu, ita ct in opabilibus.
volumus sacere quod illud facimus. Vn virtus cognoscitiua opabilium in uni Secudo. Sicut se hereptantam ct -- uersali dicit itellectus practicus viriue petitus in Aulibus brutis: ita intellectus falis: pota aure cognoscitiua orabilium practicus et voluntas in horbus, sed brm in particulari, pol dici intellectus practitasu cienter mouentur a phantasia ct cus particularis, ct hoc eII rinus cogi appetiturergo oebo ab intellectu practi taliua, cuius est cognoscere tam particu co ct voluntate.' ideo . Gintelle- lamia speculabilia: qua et orabilia. Οὐ-ctus praticus νniuersalis voluntas no re ad itellectum practici iuersalem funt fusciens principium motus egressi ptinet iudicare adulterium esse malum , ut hias. Au cuius euidentiam Scis non esse faciendum, ad cogitatiuam dum primo, s rem q a nobis cognosium aure hoc esse adulterium, et hoc non essetur: qta sunt q non sunt operabilia,qda perpetrandum. Sicut aute est intellectus vero a nobis operabilia sunt:prima dica practicus uniuersalis o particularis, itatur speculabilia .alia orabilia. Ad cogno en qda appetitus boni νniuersalis s. scenaeulpeculabilia sunt nobis indita qda luntas, ct quidam rei particularis. senprincipia naturaliter nota, qbus intelis sitiuus appetitus. Sciendum tertio,Hctus deuenit 7 cognitionem speculabilissi, hetur ex Platos in probe. Metha. y, sis intellectus ex huiusmodi primis prin actio est sicuius res singularis . i. oeqscipiis speculabilium, deueniens in alioru fit per aliqua notione pse primo esse cognitione modo occulatim dicitur spe gulare non.n. ggatur bo νniuersalis perculatiuus intellectus. Ad directionem au se primo, sed hic homo particularis. S teorabiliviunt et nobis indita Danin militer cum omnis actio sit propter me , cipia, ut op bonum e faciendia malum o non es propter finem Wiue ale in prae
175쪽
finem, ct est eorum qua funt ad fine, non
Ῥniuersalirem sed particularia . Ex quibusIequitur intellectum voluntatem comparari adsensum appetitum sei sitiuum: sicut causa rimerialis copa tur ad particularem. Tuc arguitur sic ad conclusionem. Sicut ' ha et causa uniuersalis creata ad Uectus pliculares in naturis perfectis, ita intellectus νο- tantias ad operationem ct motum bomianis, quia motus quilibet en circa particulare, intellectus, ct voluntas est cat D uniuersalis. Sed causa uniuersalis non potest producere perse efectum particularem in naturis perfectis: caelum enim perse non potest producere hominem:ergo neque voluntas O intellectus possunt
per se causare motum Ratio ergo νniuersalis mouet particulare, in appetistis r nonalis appetitum sesitiuum: Ha autem mota movent virtutem executivam,et illa mouent membra, ct iste est naturalis ordo : quia appetitus ronalis se habet ad appetitum sensitiuum, sicut capsa prima adsecundam, o sphera superior ad infe-- P riorem, ut dicit Philosophus. Prima autem cavsa naturaliter movet secunda, Dbfra superior trahit inferiorem: sed ta1nen aliquando praeter naturam accidit 'appetitus inferior tralis superiorem scia
licet eum homo mouetur secudum solam apprehensionem senos, et inclinationem aut passione appetitus sensitiui,qura tunc νoluntas eligit particulare illud, quod fecundam senseum bonum iudicatur. rationes in oppositum respodetur. id primum quιdem negatur minor. Ad probationem dicitur quod cum iudicamus alia uid esse faciendum in particulari, et D mus illud, tunc operamus: sed tale iudicium non e i actus rationis uniuersatis Dd particularis Si autem iudicamus aliquid faciendum m vniuersali tantum, ppertinet ad rationem uniuersale non m vemur,ut dictum est. Adsecu tum negatur similitudo, maxime in oposito,tum quia sicut in brutis est sensus Oappetiatus sensumus, ita Hi in hominibus . supra quae habent homines intellectum et voluntate tum quia Iesius et appetitusfensitiuus sunt de particularibus, irca quae est motus,inter lectus autem O oluntas sunt circa uniuersalia , asupra ia
Finis qui stionum si per tres Libros de Anima Aristotelis Reuere n. Magistri Francisci Siluestri Ferrarien sis, totius Praedicatori; ordinis Generalis, ad Dei laudem & gloriam.
176쪽
REVERENDISSIMI P. M. FRANCISCI
R. P. F. M A T T HI AE A RU ARII, PUBLICI
Theologis ac Metaphysices ordinari j in florenti si studio Neapolitano professoris.
quam antea in prima impressione: in quibus plurima Aristotelis perobscura, o nonnulla Diui Thome loca dilucidantur,adiecta quadam disput ιione de Ide is, in qua o lenitur Arist. n aduersari dia vino Platovi in earum positione. ADDITIO PRIMAE Q VA EST
I R C A hoe quaesitum, quod primo ponitur, num de anima fit seselix::, uod ζst nil tu m. M spectat ad quςstionem an est, sieti t &illud de subiecto. quod Auctor non pertractat. cum ab omnibus sere determinatum sit animam esse sub ectum,circa quod Philosopliti, versatur in his tribus libras de anima. & licet latius Ioannes de landuno in hoc primo de anima disputet de primo quaesito. voluit tame Ac iose Auctor hoc pertractare, tum propter Thomistarum doctrinam tum iam propter nonnullas responsiones, quas Iandunus tribuit argumentis aduersarioruministi I. ti bi -- μ 'μ-T Pyῆς puς in at ouersia inter Averroistalia Thism antellectione animae in quarto argumento, ut videre potes a contra gentes, & in 'st. sputatis deveritate.& p p. q. 37. quasi per totam & principaliter in primo articulo, ubi disputatur quomodo anima intellectiva agnoscit se. Esset etia altius quaesitu per hic, sub qua parte Philosophiae enumerari debeat haec scientia de omma.α2. i. xic ,vr Velle id Midia istius, di Theophrastus Aimi licui & Philopon 'ma ens Mathematicum par xim est in materia, partim seiunctum ab ea. q. propriu ipsu parti est materia. partam abra separata ' ergo &e. An se sub Metaphyllea, ut sit sentire videtur Aris. in lib. de partibus animalium, ubi Franci scus Braga denus Patricius Venetus scientiam de Munia Metarbysitam esse docet.vel sit pars Physi ea
177쪽
ut Averr. I. ΡLys. 3e Albertus, 3t omnes se te latini sustinere videntur . Viden. Ttio. x. Phyc ubi vult eoasiderationeinde anima rationali. partim specti re ad Phuli cum . partam autem ad Metaph. vide etiam O. Metaph. ubi habet lintellecius aliquo modo cadit Liab co sideratione naturalis philoso. hiae. Pro glosa illius prapolitionis: cognoscens debet esse draudatum a natura cogniti, vide Zimmaram in Thcorematibus, dc la unum. 3.de anima. 3c Magistrum Chry lostomum. I. de anima '. a. d: Cale. p. p. q. sε ar. t. in responsione ad I. arg. v bi diffusi s declarat ipsam propoli tionem quam S. Thom. assumit ex s. de anima ad disputandum quomodo unus Angelus agnoscit alium . .
Γ clarius perpendere possis deterini nationem huius quaesiti no hos duos terminos, scilicet nobilitatis, de certitudinis, det nobilitatis termitio vide Averni. csb ubi het v, nobilita abstractorum coiistit in ieipsis , sed nobilitas alioruen--- - tium consistit in allione eoru , dca. Phy s. ait, nobilitas non accidit orini nil imi m sunt finis, de tunc forma het ronem fiuis, sin res ab ea dignitatem. 5: nobilitatem nas impliciter, sed sim naturam uniuscuiusq; rei obanet: dignitas. n.simplici or,id persectio. Nnobilitas, simpliciter non inueniuntur nisi in primo principio qd est Deus,ut notat Auer. ruinto diuinorum. De hoc et termino nobilis, loquens Auer 2. caeli, ait P nobile m icu, ςst uobilius multo ignobili ut docuit Phil. primo de par rebus iatrum,res. n. illas superiores et si leuiter attingere possumus, tu ob eius gnis excellentiam cognoscendi, magia obicctamur qua cum haec Dia iuncia nobis tenemus. Vide et D. Th. in sent ubi docet quo duplex et nobilitas lῖmplieiter dicta , scilicet sm essenti alia, dc sii, quid. l. ilicet accidenti. lia , & de ver. vide quoque Primo intra gent ubi scripsit quomodo no litas cuiuslibet rei attenditur sin mogum, de gradum suae naturae. De altero termino vide Ar. primo post. ubi docet quomodo una scia dr certior altera, aut quia dicit quia, de Pp quid. aut Muta est ehis qui ex paucioribus constant, aut quia est de forma, fc x Metaph. certitudo Mathema tica non est in Oibus expetenda, est .n. certitudo de erminatio intellectus ad unu ait D TE.3. sent. Se pol este ex caul. Id ex subiccto xx. q ar. 8. de diuersimode reperitur in Deo. in q. H. art. s. Angelis, de in hominibus, vide quoq; de ver. quomodo declaratur ibi, P tota certitudo sese dependet ex cognitione principiorum, Fc sequere Themistium & Albertu. in in tex. est sermo de certitudine sin se, edintellige coniunctim x propter utraq; haec simul sumpta. scili. eet propter certitudinem, de nobilitatem. dc non propter alteram tantu sigillatim scientia de anima excedit alias, vide Dominum Cai. dc Romanum Egidium. Caiet. de Tienis .
V l A dissi eultat intelligendi aliquid ex duobus oriri pol ut docuit Ar .le ex parte ipsarum rerum, ut est materia, motus, tempus, infinitu negatio, priuatio. Jerelati l e. de ex parte nostri intellectus, qui se habet ad entia illa diuina ut G Ius noctuq ad lumen solis, & quia anima prςcipue intellecti uacu fit de numero diuinotu, eius scientia est difficilis ex parte nostri intellectus, te non ex parte ipsiux rei, est in certa ex parte rei acronis. Siquidem scientiarii certistimet sunt, quς maxime primo. rum sunt. dc quae sunt ex paucioribus his quae sunt ex additione, hine Simplici ut ditit in primo Phys . bc lyhiloponus auctoritate Ammoni j in trincipio tibi i de aia, sl la de iii& seii mathematica conuenitit in certitudinci quia res cosiderant quodamo in materia existentes, δe quodamodo abstractas,quae verba verificantur sim viam Averr. de intellectu ma. teriali, qui quodammodo est coniunctus materiet, quodamodo est se ratus, nam sim essentiam est abstractus , sed sin opatione est coniunctus, quia nihil intelligit sine imaginati, ne. Loe accepit Averr. ab Ar. 6 Metaph. ubi heto, scia naturalis est circa substantia quae est ina rationem, ut secundum magis non separabilem solum, ubi eomen. ponderat ly sm magis, propter intellectum: unde non possum illorum non demirari imprudentia, qui ita audacter prnserunt Oem so imam, de ciem animam, aut animet partem esset materia inseparabilem ea incntc M. cum Nineu Fb Ilue lociarum Ar. Praesciuec te ab latellectu, ut patet ia
primae philosophiae Sco pia in P
sententia Auritiae intellectu pose sibi lipta. de
178쪽
stribit a luciis x I x Metapb. ubi ponit differentiam inter causas formales, 3e mouen tes, eae Me Ocausae formales sunt simul cum suis effectibus, ea et agentes sunt priores . & sub dii, si aut aliquid manet, posterius pericrutandum est, in quibuidam. n. ni, ii prohibet, ut si anima est tale non om Kra Ad intelletius,omne namq. Imrolubile sorsin. I in secundo de ima loquens de intellectu inquit: Et de perspectiva potentia alia ratio est: hoe enim so tam videtur contingere separari , sicut perpetuum a corruptibili. Q uid sit difficόle Vi. de D. Iho. dicentem,disici ecfi quo stranscendit potentiam,& difficile oc onerosum men surantur suun qm ' rtu zm ivstir ensii pri. sint. D. O. ar. 6. 'l 3. de quaesito principa ti, vi te laudunum q. 6. 5c Hag b. yc q Cale. Thien ensem, in e p. tex. q. Suelianum. Occoticlude cum Domina Cale. Card lolutionein quaesiti hςc scientia est certilitata ratio. - luminis tutellectualis, licci sit difficillima oce.
OTA hic pulcherrimum dictum Averri ae eoditio accidentium essentialium. est ut cognitio coru sequatur cognitionem lubilautiae, P non potali cer intelligi nisi qn fit cognitio a priori, undeq. Metaph. docet accidentium attributi tiem ad substantiam es le esten: latero, & si vis scire quomodo accident a dictitur de iubstantia ellentialiter, lege X utar. Vbi supra, cuia docet P p raedicatio accidetis de su i antis con enit cum pridicatione substantiali in horis, est ina cursum naturali: accidentia .ri. existunt in substanciis pcx se. dc ait ibuuntur eis essentialiter, & sim it, substami et di ip nuntur nec illa iunt accidemia substantiatum i attributio aut accidentis ad accidens non est elIentialis. Et norat quoq; Averr. Pr dicationem esse dupli. eoaturalem scilicet de pro ter naturali , cu fit cois antini conceptio logicorum, praedicatum ' habete loco formet. subieetum vero induit modum materiae, idco propositiones specificantur a pr dicatis, & nona subieciis, do quia respectus superioris ad inserius est respectus continentis ad contentum, di totius ad partes. talis aut respicius est sicui rest elus formet ad noteriane simili r qua dispositio accidentis ad lubitantiato, cit res ocius formita quia pest scientis subiecistianumateriam.& cum substantia de mente Commentatoris non sit Myla accidentium, neq; sin agens, neq sim sine . , sed tantum subiectum, inde sequitur quotiescunq. superiora praedicantur de inferioribus. au t accidentia de substantiis, siue sint propria, siue coia, oes istet praedic ationes stini naturales: quia in talibus Pr dicatur id, quod debet prςdicari, de subij eitur quod debet subiici secundum natu iam, nam secundum naturam illud aptum est piet dirari quod habet respectum tormae, dc illud est aptu subijci, quod bibet respectu materiae. Ex quo sequitur, ς, quotiens prindicantur in seriora de sit perioribus, aut subiecta deacei dentibus .aut accident a de accidentibus, ut idem seipso,oes istae praedicationes sunt non naturales, nam in talibus praedicatur id, quQd non habet habitudine sermae, de subiicitur id, quod non habet habitudinem materiae, de primis duobus clarum est, nam qn praedicatur inserius de luperiori, aut subiectum de acc denti, non est habitudo pridicati ad subiectum, habitudo formet ad materiam, de tertio etiana ubi praedicatur accidens de ac identi, non est habitudo lubiecti ad prς dicatum , habitudo materis ad sormam. quodlibet n. accidens est forma in se. de ideo si unum iit materia alterius, hoc est per accidens, videlicet respectu subiecti ter iij, cui ambo accidunt , similiter i r AEdicatio in qua idem praedicitur de seipso. est prς ter cursum naturalem, cum n. materia sit primo da uersa a sorma, impossibile est, ut ideres pectu suimet habeat habitudinem materi ,hinc Comment vocavit eam in fine abhominationis, sed Uoetius vocat veristimam prsdicationem, quia non est naturalis subseruiens arta, ut videre roteris apud Cate. in praedicab. c. de gener.
RO maiori dilucidatione huius qussiti, lege Themissisi in ei possxione huius esto. ubi docet, P e dii finiti Oiquet materia tna sectatur,eius est, qui natura explorat, sed deficies,& manca est. nisi tormε meminerit, sed forma qui de serer in dis fiuitione collocare debemu , qua locum princire obtineat, ita in , ut a materia Z 1 non vide D. .
ibim in se. Primo primrii in degressione de 4. stura con m Me.'
179쪽
Qus sat ne eeitaria ad veram diffi
n6 recedamus.et si forma r5 ne possit seiungi etenim formi naturali semp materia sp
clarius et Averr. expresiit, dicens Dissinitio si omittit torm . dc recipit materia diminuta est: si vero sumat forma, Sc dimittat materia, ve dimittere aliqd non necessariu sed noti est ita : qin forma debet accipi in definitionibus, sin dispositiones an quibus eris i t: quia ea diuinitiones fiat duobus modis, quotu unus est primo, de fimpliciter, secundus est noci primo, neq; simpliciter, sed iiii modii conueniente naturae rei. euius est dissi uitio: vn .l Lycdocuit 'r. 2, diiunitiones, quae dant quidditate debent here tria propria. quoru unu est, ut per illa soluantur quaestiones contingentes in re: sim utp illa appareat accidentia ei senti lia ' quia diiunition s com 'letae innatet sunt reddere caulas olum accidentiis: tertiu est ut ex diiunitione appareat dissicultas .i. moti uti dissicultatis,& hoe est propriti rerudita liu diriniri. dc 7. Metaph. scribi .ur 9, partes dissinitionis ita se habent ad partes rei, sicut tota dissi finitio ad ioci rem,quet vel ba non intelliguntur. P partes diffinitionis sint partes rei, quia animal non est pars hominis, neq; rationale, sed partes dicti nitionis lumuntur a partibus
rei, dc partes d. funitionis significant partes rei, unde aiat sumitur ab una parte,& ronale ab alia. animal .n est si h et naturi leo stivam , cum animal sit animal per sensum. rationale vocatur, P habet rationem, natura aut sensitiva ut est materialis. respectu ronis,& inde genus lumitura materia. Ic disserentia a sorma, species aut a materia de sorma timui natu homo est, P in natura sentitiua het ronem, ecuin forma dupliciter accipi possit, pro tarma partis quae cu materia const Nuit totum, ut anima vegetatiua,quae dat esse viuum apii pliat p. & pro horma totius considerata in quadam ratione abstracta a re, sevi est humanitar.& asilisas, prima non praedicatur de re essentialiter in recto. secunda praedicatur essentialiter in recto, de si . genus est forma speciei de hac re vide D. T, O. q. contra gen. c. s. dc Aactorem 1a expositione illius cap. ubi pulcherrime tractat rem istam applica ad quaesitum.
Finis Additionum in Quaestiones libri primi de Anima.
C I A s hiet quoq Averroes docuit diuisiones non sunt ne flatis in seientia. ex natura scientur, sed inducuntur ab auctaribus . lapter debilitatem intellectus scholariti. Via . n. diuisionis . Ac exempli. usitatur in diffinitionibus, de descriptionibus non stra m decutitur illud. qJ est naturaliter ignotu a notor sed in ip decitratur illud, qd est minoris latetiae, eo ud est ignotu naturaliter . de haede causa Ar utitur ista diuisione in prae senti loco. de ubiq; locor a Phil. non utitur diuisone, nisi ad declarandum ea. quς sunt latea - tiora primit cognitionibus, dc apertiora primis quaestionibus, oecum diuino no .. iii mii duplex, Vna in quantitatem, altera vero in qualitatem, de qua est sermo in prilenti. 3c . Metaph ubi etiam Phil. partitus est substantia in quatuor mora. videlicet in quodquid erat esse, idest in quidditatem, vel essentiam, fiue naturam rei. 3c in uniuersale, q I dixit elle substantiam,sin opinionem ponentium ideas esse substantias tertia membrii ιν dixit Ar. esse subitantia est genus, alludendo εt ad opinione illorum qui roisbant v nu. de eas, substantiat esum rerutanqgna tum quartum membrum est subiectam siue substantia particultris, quae etia diuiditur in materia, Fc formam . re compositu ex hic 8 quoque Metaph. videtur innuere eandem diuisionem, dc ix. Meta h. ubi postquam di uia: substantiam. in immobilem , quς est genus abstractorum. 3c in lubstantiam lentibiis aeternam, di sentibilem generabilem. 8c corruptibilem. innuit quasi eandem diuisionem.et quibus locis poteris manifeste accipere errare illos qui ponunt actum entitatiuu, quia sub aullo membrorum diuisonis subfianti contineri uti ut patet discurrendo per fingitta.
s Pro illa miloae, si Iubitauua r rima pol acciti dupliciter, Pro natura substracta. 5c pra
180쪽
In secundum Librum de Anima. I 8 I
iae termone indiuidualitatis, vige D. Tho. p. p. ubi qu rit de dissinitione personae tradita a Boetio in libro de duabus naturis, de videbis clarius, 4: latius istam doctrinam.& pri sent. M in quaestionibu disputarit. facit etia quos dieit Caici in praedicamentis C de substantia, ide etiam Auctorem . eoni. gentes, in expositione cap. 3'. ubi disputat quomodo C, rinus assumpsit substantiam indiuidua . prout substantia indiuidua sumitur pro substantia, auae est singularis Vide primo sene dist. x s. arti t. ubi etiam D. Tho. ait Psibstantiaicitur quadrupliciter, scilicet ellentia cuiuscunque rei individuum substantiae, substantia secunda, εc commune vir: que, &de potentia Dei q s. ar. I. allerit, P substatia, subsistentia. ec essentia sumuntur dupliciter, ut quod, dc ut quo. 8c I sent. dist .. q. t. o. i. q. 1 ait Psubstantia dicitur du liciter . scilicet ut diuiditur contra aecidens, Sc ut genus, prima prae&catur de partibus substantiae, non autem secunda, dc de po etia q. 9 ar. x. ait ' diuisio su stantiae in prima de secundam. est diuisio analogi in diuersos modos essendi, non aut diuisiogeneris tu species.& x. sem dist. 37 q. t. ar. t ait I, substatia dicitur dupliciter, scilicet res Primi pra dicamenti, idest materia. sorma. 5: copolitum, de significias quid, videre haec ominia iuuant ad intelligentiam quaesiti .
DT A quo i quidam volu rit distinctionem traditam ab Arist. de ab omnibur sere
exposito rabax viede duplici actu esse intellig&a. hoc modo videlicet 2, tam primus actus qua secundus sit lubi atra, quia indaguturus Arist. comunem animae . definitionem diuisit substantia in materiam, forma, Ic compositum,Sc eum declarallei materiam esse potentia, sormam veret actum, statim subdiuisit actum in primum, de secundo, nunc dicunt i ille actus est diuisus, qui e t substantia, quandoquide ille actus diuiditur, qui est inebrum condiuidens substantia, sed substantia non diuiditur in substantiam di accidens quia mebra diuidentia debet participare natura diuisi, igitur uterque actus tam Primus qua lecundus est substantia, de consequenter actus lecundus non est operatio,& acciriens, ut comuniter aiunt. vlterius Philos. cum tex. q. probasset si anima no est corpus, quonia corpus non est in subiecto, anima vero in subiecto est,ic in principio quinti eo tex. colligentes definitionem animae inquit,amma substantia est, substantia aut actus, actus aut qui Emoi corporis est, hic autem duplex est primus, bc secundus. si quis ergo bene eo sideret oba Arist. cum inquit,anima substantia est. substantia autem actus, hie autem duplex : erso diuiditur ille actus qui substantia est. quoniam inquit, lubitantia actus, hie aut qui su stantia est diuiditur in prima, de ieeundum. sequitur ergo actum sm esse substantia, Sc non accidens ut volunt aduersari j. ' Praeterea si alius secudus est operatio.& accidens, sequitur quod diuisio actus facta ab Arist. in primum. c sm e. t superuacanea, probatur consequetia, quia diuisio actus in primit 3c sin non ob alia causam fuit necessaria , nisi ut determinaretur quod an ima est actus primus. 3e no secundus: si ergo actus secundus operatio est, tune habito in prima diuisione. Q, anima est substantia, cognitu fuit m anima non est accidens,dc per consequens operatio, est igitur ta actus primus quam secundus lubstantia de no sunt distincti mu ratione, ut forma operans, de forma no operans Sed pace horu dixerim hi sunt in nranifesto errore quoniam actus qui ab Arist diuisus est in primu . 3c sua non est actus sub stantialis. sed est actus in communi ad substantia de accidens, de ex hac re considerata soluutitur obiectiones adduci . de hane veritate sequutus est D ThO. Care. Thienen Egi. Rom. Ninulti alij. vide materia istam p. p. q. 76. quasi per totam , & in disputatis de anima ar. 19εc in L. coni. gent. cap. 6 I. vide etia Audiorem in expol. illius cap. ubi declara trande diffinitionem animata causa breuitatis relinquo multa hic dicenda pro solutione illorum arsumentoru, sed quia sun dantur super ruinolo tactamcto ut videre potes tu qui sequeris do ei linam Thomistica facillime solues negando salsum aitumptu quod ab aduersaliis prata supponitur, argumenta ergo formaliter non solut breuitate utens .
Ex decisione huius quaesiti clare habemus definitionem animae. utramque non conuentiate intellige auae, ut aliqui A Moulatum arbitrati sunt, u gentes hoc ea ratiocinio Philo
Subitati a diei tur euiua actui est sub sate aeeidotibus r. senadis . LI. q. .
Substantia εω habent quidditate . cui de tueesse pet se Mnon in aliapp. q. . r. I.
rum qui di cunt ia prismum quam eundum