Nonii Marcelli Noua editio. Additus est libellus Fulgentii de prisco sermone, & notae in Nonium & Fulgentium

81쪽

12 .' NON ivs MARCEILvsso Roahis appellationem Vctcres eleganti interpretatione posuerimi ; itaque maximi iuris scribtores exprimendam putauerimi. Antistius

Labeo: Soror , inquit, appellatain, quod quasi 1 seorsum nascitur, separaturque ab ea domo in qua

nata est.

I v Es a rebus luendis proposita. Licinius Micer Annalib. lib. h: Nequaquam sui lauandi re- nt arma lue. ro

H v M A NIT A T E M nota sollina, uti nunc consuetudine persuasum est, te beniuolentia,dexteri- tatem,quoque communitatem Veteres dicendam putauerunt,quam Graeci γλα/ ω αν vocant ; sed

honestorum studiorum & artium appetitum,' quod nulli animantium generi absque nominibus concella sit. Varro Rerum human. lib. j: Pr xiteles , qui propter artificium egregium nemini est paulum rhodo humaniori ignotm. ADOR frumenti genus,quod cpulis S immola- 1 otionibus sacris pium putariis; Vnde & adorare,propitiare religiones, potest dictum videri. Varro de Re ri istica lib. j. In loco humidiore far adoreiura potius serunt, quam triticum. Virgilius lib. vij:--Et adorca liba per herbam Subijciunt 23, epulis.. FACIE M,totius corporiS formam, cres 'rer,id estos, posuit antiquitas prudens; ut ab aspectu jecies,&a fingendo figura,ita a factura corporis iacies. Plautus Poenulo: Sed qarum nutrix qua so sit facie, mihi expedi. Statura non magna, corpo re aquilo. Ipsa est. Pacuvius Nyptra: - sitate

82쪽

Sallustius Hist. lib. ii: sardinia in Africo mari facie vestigij humani, in occidentem quam in

orientem latior.

s Vrs Ti BULA quidam putant sub ea proprio tale distincta, quod in primis ingrellibus, di in

spatijs domorum Vestae,noc est arae ac foci soleant haberi. Sed siue sic intellegi debent, non abho reat vocabuli proprio. Inuenitur etiam apud vero teres doctos vestibula ob eam significantiam dicta, quod in his locis, ad salutandos dominos domoruin quicumque ventilent, stare soleant, dum introeundi darctur copia; at l. ob hanc constitionem,& quali stabullationem primos ingressus do-13 morum xxstibula nominatos. Cicero in Orat Vestibula nimirum honesta,adiciisque ad caussam faciet. Bi DENT Es qui aestimant ob eam caussam oues a Vir gilio dictas, quod duos dentes habeant, peliato sime ac j tiose intellegunt. Nam nec duos dentes habent, &hoc quidem & genus monstri est de meliu intellegi potest, si bicianis dixerit auctoriatate Pomponi, in Atellana: Mars, tibi voveo facturum,u umquam redierit, Bidenti verre. Laberius in Paupertate : Visus hac nocte biden iis propter viam facere. Et Nigicius Figulus dicit bidental vocari, quod bimae pecudes in

molentur.

IV G E Ri proprietatem Varro designat, de Re, rustica primo: In agro Romano ac Latino , ii geris; iugum vocant, quod hincti bolies uno die

exarare possint.

F AE N v s ab eo dictum est, quod pecuniam pam

83쪽

est parere. V To lib. iij. De Latino sermone. Faenus a item dictum a s tu, & quasi fetura quam s

pecuniae. Nam de Citonem, Jcceteros anti quiores linea litem fenus pronuntiat te contendit, t fetus,&fecunditas. RECE p Tiri VM seritum quidam ab ea proprietate dictum volunt, ut si pequam de nihili sit, ioqui venumdatus ob aliquod virium aut malesa istum a distractore recipiatur. Sed Vera haec cisteius nominis interpretatio,quem hi data dote aut donatione quis exceperit, quod est proprie rece perit. Plautus Trinummo: posticulum nocrecepit, quum aedes Vendidit. Cato : Mulier & magnam dotem dat,i cmagnam pecuniam retinet: ex ea igitur re familiari, ex qua sibi dote data reti

nuit pecuniam viro mutuam aat,eam vi

rO forte irata repetere instituit; apponit ei flagita- rororem receptitium , hoc est proprium, tertium, quem reliqua pectinia receperat, nec dede tit dό-is,sed exceperat. Cic. de Oratili , ij: Sed dicet te, quum aeda venderes,ne in rutis quidem caelis so- .hum tibi paternum recepisse. Si et I ς iri E s, ut liticines a lituo, ut tubicines

tuba ; itasticines, qui apud fimeratos, vel vita functos,&sepultos,hoc est iam sitos, canere soliti erant honoris caussa cantus lamentabilis. Hoc in libris Coniectaneis Atei Capitonis inuenitur, A so Cato id vocabulum indubitanter apposuit. IV MENTUM a iungendo veteres dictum pu- vini, g litera in eo nomine attrita. Nam dc vecta'

84쪽

bidum dictuit, liuod nunc Vehiculum dicitur. A R. c E R A plaustrum est rusticum tectum dique quasi arca. Hoc vocabulum & apud Varro-5 nem, & apud M. Tullium inuertitur. Hoc autem vehiculi genere senes &aegroti vectari solent Varro, Veliebatur cum Uxore vehiclinio semel aut bis in anno cum arcera: non Vellet, non sterneret.

T R o p bE 1 significantiam propriam Varro Bi- marco ostendit: Ideo fuga hostium G nece vocis turri Phinc spolia capta fixa in stipitibus appel

lantur tropaea.

L v x v M , id est, vulsiim , δί loco motum, yJ quod nunc luxari ignari Latine dicimus. Inde ii xuria , quia a tecta vivendi via sit exclusa de eiecta. C O LIN A M veteres coquinam dixerunt, labi, ut nunc vulgus putat. Varro Modio: Et hoc ii i Q terest inter Epicurum, & ganeones nostros, quibus modulus est vit e colina. Plautus Musteli. Exi e colina iis foras, mastigia, Qui mihi inter putinas cxibes argutias. Varro de vita populi Romu

ni lib. j: fini fit antica, de postica In postica

parte erant, colina, dicta ab eo quod ibi colebant ignem. Locupletiorum domus quam fuerint angus ijs paupertinis coactae, ipsi nomina decla

M o D E s et V M a modico; hoc est a moderato, 3o positum. V rc Modi': Non eos optume vixisse,

qui diutissime visent, sed qui hiodestissime; id est

. modice.

IN F A N s a non fando dictus est. Cic. in Orat

D iiij

85쪽

Nos ivs MARc Ettvs re: Nam & infantes actionis sepe fructum tute riunt. Et est quod aut dici non debeat,aut fari non possit. Nam & infantes usque eo appellandi sunt donec coeperint fati. Lucillius lib. xviiij: Vt pue- iri infantes faciunt mulierculam honestam. Et xv: ut pueri infantes credunt signa omnia aena Vivere, & esse homines. Virgil. AEn. lib h: Infandum , regina,iubes renouare dolorem. Varro οπι ρ : Voces Amphionem inagoedum,iubeas Am- iophionis agere partis; infantiorem quam meus csti mulio. Accius Athamante: Pritisquam infans facinus oculi vescuntur tui. Varro Eumenidibus: Postremo nemo aegrotus quicquam soluntat

Tam infandum, quod non aliquis dicat philosophus. Cicero de Orat. Itb.iij: Modo hoc constet, neq; infantiam eius, qui rem nouerit, scd eam explicare dicendo non queat; neq. inscitiam illius, cui res non suppeditat, at verba non desint, effel udandam. S A R C I N A M. I cIs, non, Vt quidam Volunt,

sirci ricis, qualia sarciendo; sed magis a sarcinis; quod plurimum vestium sumant. Varro - :Homines rusticos in vindemia incondita cantare; sarcinatricis in machinis. λ PE TAVRisT AE a veteribus dicebantur quitatibus vel schemis leuioribus mouerentur ; Ahaec froprietas a Graeca noniinatione descendit, .m Varro Epistola ad Caesarem : Conuocat Ptolomaeum cinae lologon, Nicona petat 3 i risten, Diona Lλο D. Idem de vita pop. Rom.

lib.ij: Nec minus alio in genere sunt ludi vellitis Galli, Germani petauris .

86쪽

DE UR RIETATE SERM C v i A M dictam Varro delignat, de vita pop. R. lib. h. amq. propter curam locus quoq; quo suam qui sis domum Senator confert, s curiam appellat. LEGio NVM proprietatem a dilectu militum. Varro det ita populi R. lib. iij. dictam interpret tur: Tuni appellatus est dilectus, ut ab electione

legio; ab hac superuacaneorum consuetudineas 'o scribuntur. Ass As, nutrices, dissicilis multi existimant intellectus. At vero acri intentione potuimus in- ,

dagare, ob eam proprietatem offici j eo nomine nuncupari, quod aisint his quos nutriant, nec E Nix dicuntur feminae nitendi, hoc est conandi &dolendi labore perfunctae, a Nixis, quaeio religionum mene parientibus praesunt; sed eli' gantior intellectu ut ex hoc dictae esse credantur, 'quod vinculis quibusdam periculi, quibus impliac en rur, fuerint exsolutae: nexum enim dicimus arctum de colligatum. Plautus in Amphit. id pro U bat, dicens; Vno labore exsolveret erumnas

RE MULCARE dictum, quasi molli de leni tractu ad progressum mulcere. Sisenna historiae lib. h: Siqua: celeriter solui poterat, in altum re

3o mulcare trahit Co NOENULARE est: genu replicato cadere.

Sisenna Hist. lib iu: Multi plagis aduersis & con genulati, Romanis praecipitatis ipsi supra voluit

in caput. Vel exiguo diuellantur ; Viide alleculas, ab eo,

quod allini Se omnibus iussis dominorum praesto

sint, este vocitatos.

87쪽

13 . No Ni VS MARCE I et VsA GIL E 11, celerem; ab ag do. Sisen. Hist lib. iij: Agilem dari, facit ri l. Victoriam, neq.

fossas aut bellum remoratum. ExpEDITI, & IMPEDITI ex una proprie state habent vocabuli caussana, aut exsolutis pedi sus, aut illigatis. Sisenna Hist. lib. iiij:dnermos armati, impeditos expediti sine ullo suo im vulnere chi nos interficiunt. T E s T v Di N E s sivit loca in aedificijscanici ara, Ioad similitudinem aquatilium testudintim, quς di ris tergoribus fiunt & incumis. Virg. A n. lib. j: Tum foribus Diuae medio estudiite templi. Sisenna Hist. lib. ith: c Titinnius quidam, cuina

nus proprietas menis' ab natura tradita videretur, II primo ante testudinem costitit,deinde apud Contulem causiam atq. exc sationem praeferre coepit.

INs INVARicst immitti, quasi sinu accipi. Sisenna Hist. lib. iiij : Agmen perturbatum post 'tes insinuant, ac loco commouent. zo' A D o L E R E verbum est proprie sacra reddentium , quod significat votis ac siipelicationibusnt en auctius facere; ut est inhildem, Macte esto : &intelligi debet ab eo quod est adoleuit, id est, crevit; de adultum, quod est auctum, de audaetate aut aliqua catilla maius solito factum, ducere proprietatem. Virgil. AEn. lib. j: Cura penum seruere & flammis adolere penates. I dem in sertimo: - Adolet quum altaria taedis. Et in Bu- , colicis: Verbenas'. adole pinguis, & mascula tu, Sora; quod est adde, cumula. Et Georgic. lib. iiij : Panchaeis adolesi unt ignibus arae.. ACCENSi genus militiae est administrantibus

88쪽

DΕ pKo R1 ET A TE sER M. proximum. Varro Rhetoricorum lib. xx: Vt consules ac Pnetores qui sequuntur in castra, a censi siecti, quod ad necessarias res saepius acciat 1 rur velut accer iti, quos nunc dicimus, deputati.

NEFAnii propriet tem lib. j. De vita populi Rom. Varro patefacit,a farre quod,adoreum est,in quo scelerati uti non debeant; Non triticum, sed far. Hoc quo l. idem adsignficat,quod qui indignissimi qui vivant, nefaru vocantur. A D O R E V M quoq. ab eo dictum putat, quod

cibi ora, id est principium, sit far.

Pixopi et iv Μ dicimus prorsus pium, aut pro pric pium; ut apud Terentium Adelph. Quam IS ea quae rarentes propitij. aut certe porro pium, quod est vehementer & valde; ut apud eundem crentium in prologo Andriar: Dehinc ut quiescant Porro moneo , & desinant Maledicere,

male facta ne noscant sua. IMPANcRARE est inuaderet verbum a Graeco tractum, quasi et αν πέα constimere. Varro: Ecclesiam in regiam arcam impancrarunt. M A N s v Ε T V M dictum est, quasi manu assue tum, quo omnia quae sunt natura sera, manuuiii

I pernuillione mitescatit. Vnde Virg. Georgic. lib. th: Et plausta sonitum ceruicis amare. Et En. lib. vij. Ille manum ratiens. quoniam supra dixerat ; Pectebar l. serum , puroque in fonte

lai Libat. .

C iN N V s est commixtio plurimorum; Vnde& concinnare dicitur. Cicero in Orat. Est autem quidam interiectus inter hos medius , & quasi cmperatus, nec acumine posterionim, nec sin

89쪽

mine vicias superiorum, ut cinnus amboriam , neutro excellens, Vtrius particeps, vel utriusque, si verum qu aerimus, potius expers. E N V C L E AT E dicitur, purgate, exquisite, sitne asperitate , aut duritia ι ab eo quod nucibus separatis, id est testis, nuculcorum utilis vitis habeatur. Cic. in Oratore: Modo id eliganter, enucleate i. faciat, eum solum Attice licere. Idem Tuscul. lib. iiij: Habes ea, quae de perturbationi-IObus enucleate disputant. I ROTUND V M a rota dictum est , vel rota a tundor & est rotundum, collect um,SI per Omnem circuitum sine offensione asperi, aut anguli leve; quam significantiam Cicero in Orat. etiam II ad humani ingenij transtulit formam: Theode etes autem praei actior, nec satis, ut ita dicam, rotundus , primus instituit dilatare verbis.

R A B V L A a rabie dictus est, quem nunc aduo catum, Vel caussarum patronum dicamus. Ci- 2 ocero in Oratore : Non enim declamatorern es

quem de ludo , aut rabulam de foro, sed doctissimum & perfectis sinum qu timus. Inde & Sall.

Canina, ut ait Appius,fecundia exerc*atur. MERI Di Es manifeste medius ches. Cic. in rioratore: Iam videriir,nescire dulcius; ipsum meridiem, cur non medidiem3 INEPT a proprietatem Cic. de Orat. lib. q.putefecit : Quem enim nos ineptum vocamus, is mihi videtur ab hoc nomen habere ductum,quod 3a non sit aptus.

DEvonso K14 dicta sunt hospitia, a de-u'rtcndo. Cic. de Orat.lib. h. Quiescam in Cae-

90쪽

Det pycorio ET A TE S E R M. cisaris sermone, quasi in aliquo Opportuno deuo sorio.

S A N Ni o N E s dicuntur a Gnis . qui sunt ins dici is fatui, & in motibus, dc in schemis, quos

moros vocant Graeci. Terentius in Eunucho:

Solus Sannio seruat domi. Cic. de Orat.l.h: Qiud enim potest tam ridiculum, quam Sannio est quiore, vultu, imitandis motibus, Voce, deniq. cor xo pore, ridetur ipso. HEREDIOLI proprietatem indicat Varro de Rerust. lib. j: Bitia iugera, quod a Romulo primum diuisa viritim, qtiae heredem sequerentur, heredium appellarunt. Is L E G V M i N A Varro De Re rustica lib. j: Dicia existimat, non quod secentur, sed quod legantur: Cetera quae velluntur e terra non sis cantur, lita eguntur,legumina dicta P o R c agri quam dicimus, significantiani, 2 ο Varro designat de Re rust. lib. j: Qua aratrum vomere lacunam striam facit, sulcus vocaturi' quod cist inter duos sulcos clata terra dicitur po c. quod ea seges frumentum porricit. Accius Parergorum lib. j: Bene proscissas colligerare ordi-χ3 ne porcas, bidenti ferro rectas dereuere. Porca sunt sisna silicorum, tu viti se iaci semina proles beant;porcere enim prohibere saepius legimus. OCCATIONI s proprietas his indicus aperi tur. Varro de Re rust.lib. j: Et postea occare,id estio comminuere, ne sit gleba, quod ita Occidunt, ocri care dictum. Serenus: Occatio Occaecatio est . P o M o R v M a Varrone proprietas explanata

est , de Re rust. lib.j: A quam addi cotidie vesperi,