장음표시 사용
2쪽
Vae de Justitia Macrobius in somno i ruorum;
Sc. magnifice depraedicat, ea,non abs re,de et ' ipsa surisprudentia dici possvnx, quod sic., U..
Q bonum commune defendat, ignorantes sublevet, culpatos corrigat, virtutis cultores honore assi.ciat multiplici, &c. pauperes foveat, avaros coerceat; &si quas alias ejus recenset laudes. Certe enim primarius Legum latorum fuit scopus, refraenare malevolorum hominum vafritiem . aetati lubricae, ingeniisq; hominum mi- nus circumspectis subvenire, & pauperum & deceptorum in se suscipere patrocinium. II. Non n. aliam ab causana concessie mulieriVellejani, au.. ,-- Filiosam. Macedoniani Soli beneficium: hinc ob dolum probari 3.-atiam & metum,aetatemq, minusprovectam concessa re-lt si per re stitutio; & quae sunt aliarumcitatis, agriculturae, pauper-istrictionem
latisq; privilegia. Hinc alimentorum savor, hinc piarum causarum, hinc religionis. Hinc etiam debitorum, fatali casu, vel belli etiam calamitate extenuatorum, jura singularia, favore non exiguo lapsas facultates restituentia: III. Quanquam n. contractuum ea sit necessitas,ut iis carere humana societas, absq, ingenti publicae rei dispendio non posset; fieri tamen potest, ut quae in emolumentum commune sint adinventa,civitati,nocendo uni cotrahen- trimonia. tium, tale asserant damnum, quale privata alterius contrahentium utilitas resarciet nunquam. Mutui necessitatem omnia Iura agnoscunt, si creditoris benevolentiam
possunt mnonnunquaasu esse dein
3쪽
debitor gratus steriIem esse non sitiae, cum avaritia eiu dem ea rebvspublicis intulerit damna , ut freno opus habuerit usiuratia pravitas non uno,uerum pluribus,nisi pessundare res privatorum , & intervertere statum plurimorum vellent imperantes. lv. Cumqt legitimus usurarum modus plerii. . q; tripliciter excedatur; vel quantitate , perendo sic. plus, vel duratione temporis, ultra alterum tantum; vel deniq; extensione , quando ab ipsis usuris, tardius exsoliatis,aliae petuntur usium et de hac ultima excessione paucula notare animus est. Ipsam nominis notationem paucissimis atti gens. Exprimitur sic. graeco vocabulo rediaro 'ac, ad hujus usurarum generri naturam depingendam,perquam idoneo, & a Cicerone ipso in epistolis bis usurpato li s. ad Att. . ult. Et notat On. Z perus. Disc.Jur. tit. p. n. ex Div. Amtroc Graecos usuras-appellasse, quod partus dolores animae debitoris excitare videantur.Quan-l quam potius ideo oubi fuerint appellatae osurae, quod Esorte pariantur quasi, de ejus sint fructus haud secus ac partus ventris , de quo infra uberius. Vocabuli vero Anat cismi literalem si inspicias significationem, omnes omniano usurarum etiam sorti non applicatarum denotat usuras et hic tamen eam tantum speciem; quando i ungum
tur sorti usurae; quam ita definire placuit: Est usura, quae adjectu,ne usurarum nondum solutarum,ad sortem principalem, a debitore, ab usuris, &sorte simul exigitur.
v. Usuras quidem, legitimo modo & tempore, a pri-NA Dirino ex pecunia nostra emolumentum haurientibusa Cirili cipere & exigere; neq; naturale aut divinum jus nessis, Iure per- neq; civile injustum esse dixit. At vero injusta quantitate,
4쪽
debitori, inopia presso, mprobum extorquere taenias. ueriti
damnatum omni lege ; improbatum etiam nonnunquam um iure Barbarorum consuetudin'bus reperies. . Cumq; Roma. - - norum Legumlatores non uno in loco naturam rerum
suis prohibitionibus fuerint imitati, ut S. . de Adori. S. p. ad . a s. de ps Spost inseri a cordibus hominum veri re- -ctiq; principia , non alia ratione probari,&infallibilia red- di qu3m facto naturali, in imagine rerum creatarum, posse rati non abs re fore puto, si hinc quoq; initium discursus fecero. -
VI. ut a. per rerum naturam impossibile est, naturali- - i. um corporum foetum, qui, tanquam accessio, in fructu
esse dicitur. La F. de lFur. S. s . de R. D. antequam a sua protatur
t. Quia ne datur accessio ac cerv
principali causa separetur,aliam parere, sibiq; similem producere foetum posse, nisi interveniente teparatione, desinat esse pars alterius, ipse qit totum principale, & alius ali, cujus inhaesione non indigens, incipiat esse corpus separatum. Ita etiam prodigiosam hanc usurarum supermetationem damnarunt&detestati fuerunt prudentissimiLegislatores, La F. S. t. de conae indes. LII. C. de Usur. I. ult.C. Ae Uur. r.j. portentosum quoddam monstrum fore putantes, nsuras dari, alias usuras parientes, ante separati onem a sorte principali; cum ramen ab illa & ejus respectu suum accipiant esse. Esset n. hoc modo eadem res simul& accessio &principalis causa. Adde quod accessionis accessio . & fructuum fiuctus aeque absurdi sint ICtis quam sanioribus Philosophis accidentis accidens, L i . deum sus r. leg. l. a. s. s. de a . r. adciv. pertis. VII. Accedit misera & tabilis debitorum conditio , &improba meneratorum avaritia quorum uterq; hanc Iuris prohibitionem fieri efflagitavit. Et illa quidem non absas; nam quamvis T. Rom. rigor L. XII. rab. de poena ca-
5쪽
icali, §ione in partes debitoris non solvendo existem
tis, superveniente C. Paecilii, &L. Papilii Cons sanctione, usui valedixerit: moderno tamen suri, in nonnullis i cis usurpato, utpote Saxonico &c. minime contrariatur, solvendo non existentes ad manus tradere creditorum , quibus vinculis illos includere, aut eorum servitiis tamdiu uti, permittitur, donec vel operis suis vel alio modo talvant quod debent. Carpe. GR. deb/os. a. hiri. Haec v ero primario scaeno habuit opus et ne vastis suis commentis expilare haereditates, & vastitatem & stragem intolerandam familiis inferre ulterius possit. disp. g. p. i. a . tbes s. VIII. Et cum versuta ad usq; malitiam sint eorum ingenia , &temporum feces, progeniem subinde vitiosiorem pessimorum avium dederit, veteris Iuris in aetas. S. t. de conae indes. prohibitionem callido com mento, de stipui tione usurarum, per se separatim consideratarum, inte precantes : alia prohibitione Imperator Iustin. opus est. vidit; adeoq; generali de apertissima lege omnino definivit , nullo modo licere cuiquam usuras praeteriti temporis vel futuri in tartem redigere, & earum iterum ustiras stipularis, sed etsi hoc suerit subsecutum, usiuras quidem temper usuras manere, &nullum usurarum aliarum inci mentum sentire;sorti a.antiquae tantummodo incrementum usurarum accedere. D. a Ix.de Usur. Penitus adeoq; delendas usurarum useras constituerat Imperator; & nublum dasum relinquendum, ex quo hujusmodi machin tio posset induci. L ult. C. A r. I. IX. Haec Justiniani Sanctio, ne forsitan ultra scopum& mentem Legislatoris i pertinenter extendatur, aut udulenter&subdole contrahatur arctita, probe notandum conjunctionem usurarum , dc tartis non simpliciter pro-
6쪽
prohiberi, tanquam omni easu injustam, & legibus con
trariam ; sed tum demum quando usurae accessionis retinent qualitatem et tunc se. illicitum est alias velle usuras capere ex re, quae a principali causa nondum separata aut per traditionem nostra facta est. X. Cum igitur cardo negotii in eo consistati ut usurpe I iii prius accessoriam mam qualitatem de naturam deponant' ridental necesse sit; antequam aliam acquirere, & principalis rei 'qualitatio nomine venire possint : quandonam, & quomodo hoc regabitur, contingat, explicandum, quo eo selicius reliqua enodari& explicari possint. Et quanquam, mutatis periunis debitoris & creditoris,. mutari quoq debiti naturam dici potest: non ibi tamen quaerendum hujus rei fundameneum, cum haec mutatio, tanquam consequens, aliam quandam praecedentem causam , vel actum semper praesupponata XL Solutio autem unicus est ille actus, quo interveniente, a serie separantur usurae, qualitatemq; accessoriam accidentis deponunt naturam. Et quoniam ana-rocismus nominatur quando usurae non solutae sorti junguntur, primo de natura non solutarum, 'quomodo scit.& quibus casibus anatocismus, committitur , erit disquirendum 1 quo postmodum eo melius deiulatis, Mab hoc negotio exceptis , certum aliquid definire queamur.XlI. Primo ergo pro non solutishabentur, qnae debi-rar, nondum 'tamen actualiter praestitae sent- Licet enim, qu od nobisdebetur, jam nostrum quodammodo, & in bonis nostris sit, I T. A V. S. crum . eod. nostrum patri-lnon m onium augear, d ebitoris vero minuat : vid. I. SI. d. t Ar
non tamenhaec debiti qualitas illud operatur, uet prosi- si qum hi h habeatur, quicquid actione peti potest: cum hic do ' tumulum requiratur, & qpidem illud, quo rei nobis tribui-
sed tantilm solutione. De usurarae
si sis ne debita, actualiter tam nonsu pra-
7쪽
commodum sentireto mora. Et tunc u
cur plena proprietas, quod ipsum eum per traditionem,
demum transferatur, I.'. S. s. a. r. d. nemo negabi , usuras in dominio debitoris permanere, usq; dum actualibter traditae. arg. Leto. C. de pacto, XIII. Bonae fidei quidem contractus illud ex sua natura speciale habent, ut in illis usurae debeantur punitoriae, si in solisendo mora sic commissa, LM.f. r. l e . S...de Useur. hinc etiam negot. gestor ad usuras obligatur, qui pecuniam alterius, quam penes se habuit, foenori non det, dit, cum potuerisi. t. I . C. de Usur. minime tamen eo extendenda benigna illa& utilis interpretatio, quam Judici in hisce contractibus it. concessere ; cum per moram com missam nihil in accessoria usurarum natura fuerit immutatum, ut ea propter a verbis seneralibus d. l. ult. C. d. p.
XIV. sed videtur minimEprodesse hoc debere debitori motota, qui hocmodo ex injusta sua & frustra toria
dilatione sentiret commodum, usum se. usurarum, quarum jam venit dies, contra Ls T. manae l. is . S. . de R. S& cum ob moram a debitore commissam in exsolvendo, usurae non amplius qua tales; sed ut interesse, si anteruta,rium considerentur, atq; sic ultra dimidium currant ;(ss. de Usur.Carpe. Ad L des. n. ys. quare non etiam hic efficere possit mora,ut usurae debitae,& cunctatione debitoris cubposa nondum praestitae, induant naturam fortis, ut alias parere usuras possint et maxime cum etiam scenoris odium cesset,&intentionem foenerandi habere, dici non potestis, qui usu rei carere cogitur, neq; in mora accipiendi est. d. Carpe.d. . Usurae enim, quamlibet graves, sunt justum linteresse,quando eas alter solvere ex eo cogitur,quod peroram debitoris solutio non sit facta. UUU. . cons Zet. m. a. f.
8쪽
XV. Verum, quanquam ob moram sterius nonhun- Rei, usurae
quam usurae ut interesse sese habeant: neq; tamen semper nisnsolutae illud accidit: neq; unice ob istam negligentiam, in non solvendo commissam . citra ulteriorem probationem damni emergentis & lucri cessantis,intervenisse praesumitur. Urut ergo, hoc probato, Usuras usurarum tanquam interesse petere, permissum esse dicimus , de quo mox uberius et tamen extra istum casium moram quidem culposam s hoc tamen modo coercendam non venire, putamus.. Et eam ob rationem neq; socius, socium ob debitum sociale conveniens, usurarum usuras licite petere potest ; quamvis in mora suerit socius , nec usuras, nec interesse justo tempore praestiterit it ex Hia. Felicio, tr. Asoc. refert. Z per. d. tr.n. a. XVI. Id quod adeo verum est, ut licet creditor ob suidebitoris moram, pecuniam aliunde mutuo accipere &usurarum usuras solvere fuerit coactus, a debitore tamen siuo illas repetere integrum ipsi haud est : cum nullo iure ad illud suerit obstrictus. Ne tum quidem, etiamsi liq/ mi ille se soluturum promisit, quicquid illius sortis nomine di U- suerit expensium; quia neq; dicere poterit se hoc,nomine debitoris, sui solvisse: & illa promissio non nisi de vere '& neces lario debitis erit exaudienda, non de indebitis ipso jure,quales semper sunt usurarum usurae; licet promisiae. Extenditur illud etiam ad fidejussorem; qui, licet de siumma, quam pro principali solvere fuit coactus, alii creditori usurarum usuras solverit; illarum repetitionem minime
habere evio cita Franet. l. r. V. R. o. n.yc.
XVlI. Idem omnino de piis causis, &miserabilibus personis debitis exaudiendum usuris. Utut enim vel illorum extrema necessitas illud suadere videatur, &soenoris pauperrati , omnis absit suspicio, di speciali savore usuras etiam con-
ven sempersunt interrae si Tarda sol rao u purae
in sortem. Quod etiam procedit in .suci
creditore lucet ob moram debitoru multi.
9쪽
Tutor subvsuru haberi Videturque sic
priv. a. oestras ibid. p. IV. XVIII. De Pecunia pupillati non adeo expedita res est. Sunt enim,qui in illa singulare quid receptum esse volunt sut Tutor, ab usuris pecuniae pupillaris, quam ipse sub osvris habet, alias usuras solvere necesse habeat. Sin. tunc debere illas censetur; quando exactas usuras , aut usibus suis
retinuerit. a. dea . Sper. tui. aut foenori dare,cum potuisset, neglexerit. t. d. t. Eadcm ratione etiam
tunc illas debebit, quando ipse usurarum est debitor. Nam quamvis nudum debitum non in Dominio c. proprietate nostra sit; quanquam nostrum sit, & nostrum Patrimonium augeat. Apr. th. t t. Quoniam tamen luc Tutor re habeat actionem respectu pupilli,& Jus illas usuras exiget di, &praeterea Dominium rei L. usurarum nondum solutarum: nihil amplius obstat, quo minus optima Juris ratione
ventionales, ut interusurium petere dicuntur. cavet. Ascrib. Ros et . quae etiam haud exiguum illis, penes beneficos Legislatores conciliare favorem valuerunt, ut in multis specialiter prospectum illis voluerint.tavid. Nov. T. Anis. Tiraque . de privit pia causas es Corn. Benincas destri .pavp. per tot. Quoniam tamen, (quod in genere de omnibus pedisonis&causis privilegiatis notandum ) favor L. latorum non praesumitur, nisi in casibus in J. expressis, etiam hic eundem, ad hunc non expressium extendere velle, quid aliud esset, quam tribuere privilegia illis, quibus lex non tribuit Z Finciselib. Obc. s. n. i. Adde quod ea,quae in se iniquitatem quandam habent ; favore causae vel personae licita non fiant. viae lati Dn. Ritterab. Diff. J. C. ct Oib. . c. et . a a. ad. c. -s. t . q. . Exemplum habemus in illis; quae naturaliter debentur,ut puta legitima filiorum ab haereditate paterna, quae sane per legata ad pias causas minui
10쪽
ntione concludere possimns, obstrictum esse Tutorem,ad usurarum usuras , ex pecunia pupillari debitas, ex eo, quo illas debuit, & non in rem pupilli converterit, aut aliis thenori dederit. Nam quod adversius alium praestare debet Pupillo, id adversus se quoq; praestare debet, & plus. Neq; hic interpellatio necesse est, cum speciali favore li. debitorem minoris etiam non interpellatum in mora ponant.h. . c. in quib. c. resi. in int.
XlX. Ut haec omnia facilius enodari possint, distinguendum inter Jus, pupillo jam acquisitum, conservandum, & novum aliquod acquirendum In ae L p. s. t a. per solutionem a debitore pupilli factam, usuris qualitas
sortis jam erat acquisita, hinc non immerito ad illius conser vationem praestandam tenetur Tutor. At vero cum ipse debet usuras , antequam solverit, nihil novi Juris est acquisitum 1 E . etiam nihil conservare debet. Adde quod haec Juris reg. c. s. C. plane non spectet ad negotia, quae de lucro captando tantum agunts quale est foeneratio pecuniae. Molin. de Usur. n coa.
X c. Sed etiam illud sciendum; quanquam Tutor J. . et C. fieri etiam debitor pupillaris possit, atq; sic sibi ipsi solvere&a seipso exigere debitum pupillare non semel
dicatur. l. T. C. qui dar. tui. vel cur. pos tamen etiam hoc Jure participem, L. collegam quendam recipiebat. l. p. C. de excus tui. On. Rutersb. com. ad Nov. p. S. c. s. n. i. a. Ut ergo usurae ab ipso debitae pro solutis accipiantur de habeantur , necessario requiritur, ot actualis quaedam solutio vel collegae suo, vel alio modo, puta judicialiter, facta sic antequam naturam sortis induere possint usurae,cum demum per dationem, si solutionem sors fiant. ael. II. S. tria . sper. tui. Si quidem nuda debitarum usurarum recentio, bene quidem extensive usuras augere potest,.. B a non