Henrici Scretae Schotnovii a Zavorziz ... De febri castrensi maligna, seu Mollium corporis humani partium inflammatione dicta liber singularis. In Latinum versus, ab auctore recognitus, & auctus

221쪽

I08 Defiebri eastrensi sech . 2.

Quoru corpora nimio calore autuane, ab esu lactis, tormina saevissima, dia rhoeam vel vomitus biliosos excitante sibi temperent; operariorum & Crebri oribus exercitationibus defessa corpora , quia Vitio rum humorum congestum sudore mox eliminant , non tantum lue, sed & alia interdicta. edulia facilius ferunt.. QV'tqVot autem ventriculum,ab hesterna cena, cibo potu Ne nimium gravarunt , si postridie a quocunque victu

abstineant , nullo incommodo erunt

. QVicunque prima statim luce medi-Ci aegros contagio furente invisere dobent , ossam cepe ae ovo uili auctam assumant, vel panem butyro Alitum fotiis-q e rutae conspersum edant ; vel ad minimum seu utampanis rutato vel alio aceto intinctum deglutiant, ne virus inspiratione attractum ventriculo vacuo diu inhaereat. Jentaculis non assueti, vel ea oti nauseam formidantes, grana aliqvot juri, pera, Vel angelicae, et, Gariae aut imperino-

' ris

222쪽

Uoph Los, cinamomum aliaque spi ritus suscitantia manducando 1imitati siua: consulere possunt: cepae astrique esus

hoc tempore multum conferreP, modo ea deglutientes pessimum ex ore halitum non spirarent. Ego graVeolentium horum loco sumeret anem ma num aromatibus cooditum aut bis cocto Laeclaro onustum.

Ηorum etjam perversa consuetudo merito detestari debet, qyi Vix orto sole Minum sublimarum , aliosqVe generosiores latices liberalioribus,aut dunta- xat brevioribus haustibus ingurgitant, vel ab uiten, aut aliud vinum integris fere mensuris hauriunt: quorum in usu diutius perseverando ventriculi habitudo sensim relaxatur, flaccescit, ac cia horum digestio depraVatur. Quid de abominando atq; nocentiSumo tabaei abusu statuendum sit, suprasin. I.cap. V. g. 2 abunde explicatum est: hoc unicum saltim hic concedimus, qVod aere praesertim nebuloso & humidobaut si caput distillationibus si1tob-4 noxium

223쪽

1oo De febri eastrensi

noxium, summo mane ac cubitum it Tri unicam tantumodo fistulana fumifi cam eXsugant: caveant tamen sibi om- snes ab intemperato ejus usu Ultimo non ab re foret medicos c strenses, si a scribto taedium hauserint , ad Ra mundi Mndereri medicinaem misi tarem notis Joh. Hum Cardilueti no γauctam, acJM.Valentini mutat, quem ob Praematuram mortem merito lugemus, tracturum medicum de morbis caurens bus internis ea IV. g. 3. remittere

C Ap. V. De modo gubemandi exercit

tioneS, ac reqviem. O Vemadmodum moderatae corporis

tapexercitationes naturam a multis molestis, Intra cutis spiracula haerentibus sordibus liberando , sangVinemqVC , ne particulae hujus duriores, crudiores &minus mobiles in vasis tenuissimis Varios morbos producturae subsistanta In naturali motu juvando , ad sanitatis con1ervata onem plurimum faciunt: ha

motus

224쪽

humanae qVam maxime ossicit . quia omnes in corpore spiritus exhauriuntur , singula membra cum visceribus debilitantur; ita ut particulae, sanguini aegre uniendae, ad cutis reticulum glandulasque miliarias rejectae,1bique subsistentes per sudorem aut exhalationem

exspirare nequeant. .

ligines copioisin corpore accumulantur , propter motum autem partibus denegatum exhalare non possunt,Vyl tudinis firmitati summe nocet: sic ita

que suppressis spiritibus laudabiles et jam humores sordibus istis conspu

cantur , ac deleteria qualitate imbuuntur: qVapropter, si sanitati viribu que nostris prospicere contendimus, in motu & q iste medium teneamus ne cesse est. Sudor a laboribus, vel aliis corporis exercitationibus in cutis ambitu ste contrahens ,& ad interiora pulsus, si nitatem Vehementer laedit. Hinc qVibus hoc accidit, cutim universam con-

Ν 1 festim

225쪽

αμ De fibri rastrensi sect r. festim satque diu pannis calidis asperio ibus, ad poros patulos reddendoS,Perseisari sibi patiantur ; quibus hoc non arridetun lecto probe tecti dorem proliciant , quo id, quod frigoris impetus iub cute congelarat,expellatur; alias fe hri quadam infestari possent,& si seudar

Praeter omnem spem non excitetur,

eundem cochleari re imburi, aceti aut G a, Vel etiam psae modico diluti, e

voto provocabis. . .

Qui prolixiorem de his institutio-

iacm desiderant, attenta mente Hieron

mi Mercurialis totum de arte Din σω. opus pςrlegant, cum huic elegantissimo scribto, quod ad corporis exercitationes. Pertineat,nil omnino desit.

, CAP VI. . De modo regundi somnum 5c: vigilias.

'Via capite praecedenti, qVomodo M. orporis exercitisiones grassante hac febri sint instituendae, aut moderandae, expli-

226쪽

eap.6. malim . expiscuimus , haud difficulter illinc quoquesemni ac Ῥigiliarum regimen d sumi posse existimamus; nihilominus

tamen unam vel alteram animadversionem addendo, commentarium hac dexe magis intelligibilem reddemus, ex 'Vo etjam nonnihil pateat, quomodo& quando semnum vel vigili s capessers

sanitati conducat. CaVendum itaqVe, ne in excessu, out defectu eorundem peccemus, sed, sicuti in motu & q,uiete, medium tene anus. Ab immodicis namque ac intempestimis sigiliis spiritus fugantur,sanyiis

acrior ac crudior, evadit, calor nativus obtunditur, ciborum concoctio depra-Vatur, Vires labefactantur, sensusque omnes Obscurantur. Contra somnuου nimius, meridianus praesertim modum CXcedens , alimentorum digestionem xetardat, imperfectamque relinquit, ac

excrementorum egestionem remora

tur , dum Ve Ventriculus denuo cibo ac potu, prioribus nondum digestis, oneratur, chylus certe a secum inutilium magmate haut decenter iecernitur, sed

227쪽

turbidus crudusqVe ac fecuIentUs pC manet, & postquam sangVini comisce tur, peregrinam atque hostilem eidem 1arvam inducit, motuque corporis deficiente bona malis tam diu commixta permanent , donec humores omnes putrescant, cruditatem limosam, Vasa angustiora obstriaentem, contrahant, a que acrimonia corrodente partes singulas sensim sensimque depascant..AEgrorum curam habentes, totasque noctes insomnes traducentes interdiu per unam aut alteram horam dormiant , cibosque coctu faciles capiant.

Ne qVoqVe ab aegris exhalantes mali nae fuligines tam facile contagionis opoper respirationem sese insinuent, neu icula sua profundius in pulmones, Ventriculum aut cerebri meningas adiagantur , jejunus ad aegrum appropin quet nullus sive medicus sit, sive alius, sed semper aliquid praegustent necesse est; vini autem potui largiori non in dulgeant, quia ebrii partim lecto affixis non recte prospicere, & partim facilio rem ad luem hanc per contagionem

228쪽

cap.7. maligna. 2os hauriendam dispositionem nanciscun

De modo excrementa in corpore praeter naturam retenta,expellendi, probosq; humores retinendi. Enter quotidie ad minimum semel

' ministerio officioque suo fungatur, necesse est: quod majori valetudinis te Vamento mane mox aimno fit; si autem quotidie ciborum retrimenta tam mature deponi non possunt, sellae cum egerendi nisu saepius insidendo, qua consuetudine non neglecta tandem adstrietissima alvus obediet) ventriS Coa

cta e corpore eXtrudentur.

Pessime sanitati sitae considunt, qui in pertinaci ams segnitie purgationibus extemplo, clysterum injectionibus, ac glandibus perpetim se macerant: a binis enim posterioribus excretionum modis, si nimis acria imixta sint, anisphinister,sedisqVe Venae nonnunqVam ita intumescunt, ut sordes Ventris, li

229쪽

cet ex intestinis reliqVis ad rectum v que protrusae sint, excerni tamen nequeant; & sic alVi contumacia, qVam his remediis tollere male fatagunt, eo magis aUgeatur.

AEque boni, quam Vitiosi humores eum ipsa bile in cysti sua, magna vi e

Corpore per medicamenta purgantia fortiora expelluntur , ita ut deinceps magma versus inferiora detrudendum, ac per alvum eliminandum partim non satis humectetur nec lubrictim redda rur , partimqVe ob exhaustam bilem stimulo ac nisu debito, quo felicius d facilius egeratur, careat. Improvidae pii rgationes, experientia teste, novas consti ictiones spasticas ac inde oriundas inflammationes in ventriculo, intestitiis , pulmonibus parti husque aliis internis frequentissime excitant : proinde prudens medicus tam temporis, qVam loci 1ymptomatumve circumstantias probe observet; ne alium hostem , qVam antea mor-hus fuerat, magis sciviente, detestandis hisce evacuationum offuciis, in corpus

illiciat,

230쪽

eap. si mal ona. ori litCiat, quam exturbet: cujus etjam iustem I. cap. X. paucis mentio facta est. PIUrima a purgantibus remediis damna exhibentur in doctissimo Venerandi We eri nostratis libro de cicutae quaticae historia ac noxis,olvi infinitis fere, dilatias est observationibus; quarum a liq vot jure meas, bona cUm auctoris celeberrim1 gratia appellare possu; quod experimentis illis non solum frequenta ter interfuerim, sed etjam iisdem suppetias ultro tulerim; quod & alii viri sollertissimi, ut ex ipsomet opere pater, ingenue pinestiterunt. QVamobrem aequum lectorem ad scribtum illud e ,

legantissi una, pro asserto nostro Vindicando, evolvendum obsecro.QVoties autem alvum adstrictam nonnili remediorum opera ad excre mentorum egestionem sollicitare posta sumus, mitiora nobis sufficiant, inter quae sequens uitii externo conducite

η . Butyri rec. uNC. h. vitellum ovi. croci triti, gr. X.

Haec probe subacta, quibus ad placitum de luteo hamburi puta ere 3j con

misceri