Plutarchi Chaeronei, ... Opuscula moralia. Quorum catalogum sequentis paginae facie secunda reperies 1

321쪽

PLUTARCHI CHAER. LIB. medeatur philosophia Pre hanc enim Cr cum hac ire itacet,quid honestum,quid turpe,quid iustum,quid it uti uni, Cr fuminum quid Di cndrum,q Ed fugiendum, quom

do paerentium, quomodo natu grandioribus, quomodo peregrinis imi ratibus,amicis,uxoribus, struis ut ei dum sit,utq; dcos uoren emur,parintcs honorenvis enim res uocamur egibus obtomperemus,ntagistratibus cedendum fui amicos diligere oporteat, in mulieres scruare modestiam, charos hsi re liberos, minime struire cum c Mu, Cr quod maximum est, in prostaeris fortVnae successibus Letitia non edundi, nec in aduersis casibus triAria dcprimi, nec omnino uoluptatibus 4be deditos,nec ita per iracundiam affici, ut nauara m animos induamus, scieex omniis; philosophiis bonis antiquit ima iudico. G

nerosi enim fecundam Hrre fortunam uiri officum di sine

inuidia uero, honinis bene instituti. Voluptates rati ne superare, spiciuis iracundiam urticere,rion ullis aut ubiccti namus est uiri. caeteram eos post

opinor esse homines, qui ciuilis com philosophia me patre queunt immiscere. Hos sibi gemina vendicare bona reor, ut scillat eorum uita er ad communem omni nuuntem in Republica duceretur, Cr si ma cum tramquiritate nussis obiecti fluctibus per sapientiae stii dun saretur. Num quum triplex inis ginus exinu sin dem activi , contemplatium Maeram, tertium uo luptuosum 1 sane di*olutum,Cr uoluptatis mancipiam, Hiluarum est,ta' infimor m hominum. Adiuium da

rems philosophia caruerit neptum est,er magnis deibesis inuoluitur.spcculatiuum,si abactiaosciungitur ,pro sus inruile. Ex riundum igitur pro viribus,ut er pablica conficiuntur, er philosita uendi tur, quouia nodum pro

322쪽

DE LIBER Is AD VCpro Drisus attinere uidebitur. Flunc in modum P ricies ciuilia tructa ut offeti , hunc in modum Are lasTarentinit sarunc in modum Dion ura sitim, eT TM-banus Epaminondas, quorum utrunque Platonis constit

uisse discipuam. circa disciplinam quid amplius immorari doceat, nescio, nisi quod praeter ea quae dicta furation cibile, imo uero recessarium existit, ut ad adipitis dos antiquorum codices ne puram diligentes sint. Verum hi pro agricolarum more colligendi, Nam in dias psine instrumentum non librorum possessio, exercitatio est,sicut er colendi scientiam a tellure, non aurem a uomeribus , cr reliqua supellectile construarieontingit. corporis certamina ut conlamnantur , ne diagna quidem Grantasta ad eius rei praeceptores , ut ad ipsi quantum sat erit, elaborent, pueri dimittentur, quo Crom quaedam membroram compositio simul ex robur acturatur. Bona enim in pueris corporis habitudo, b nae 'Iue senectutis fundamenta iacit. Sicut Domi necessaria per ferenitarem parare conuenit, ill Cr boni in res , Cr optimum ad senectutem uiaticum modestia in ipse iuuentu ter orantur. Adeo aute preinde ae in cella qui dam reseruandus est corporis labor, ut ne fragiles, leum

terq; cedentes ad doctrinae studia fulguri succumbant. Hones enim di*plinarum it a Platone dictem est, tib res atq; omni Qm his tantu in do,quum ad id quod diactum longe principalius est explican , summo durat Ib

ino Militaribus nans certaminibus pueros exercere comi erietini in iaciendis hastis ructandis arcubus ienationibusq; magnopere contendant. Victores eorum quos DLIo deuicerint, bona Id His praemia esse praeponunt. P muri taucum in umbra metoris habit inem repudiatinacilen

323쪽

PLVT ARCHI CHAER. . LIB. acilentus autem miles, bellicis assuetus certa tuis,

pugiles , er structas praelio propulset ario. Qiud agis sescet quispiam, tu quam de ingenuorum educatione libe rorum daturum te praecepta stoponderis , Itino inopes, ac populares in uideris praeternat , ut solis impii iisnem Iocupletibus exhibere cogites. Quibus o currere haud crete issiciis: Ego nanque hanc ipsam impluviorem commvncm omnibus, ac utilem esse maximetielim. Verum si propria laborantes indigentia meis uti sommone Sctionibus nequierint, fortunam , non aut me confidentem accusetu. Enitendum itaque pro tibiis, ut optima pueris, uel etiam ipsis pauperibus fiat educ tio. Sin minus , pol ibili sui rem utendum erit. Et isti φῶ-om, qtiae grauiter in emone ob ci pomant, adio α. ut quae ad rectam laurem instructionem non Ieriau, do inceps adiungam. Illud igitur assere, ad honesti pueros exocitia non plagis aut uerberibus, sed monitis ac ra tionibus addiaci oportere. Onutio enim ea magis seruos decere, quam liberosapii durati rigescunt, er ad labores sustinendos, nune ob plagarum dolores , nunc inconi melius borrent. Liberalita autem pueris maiorem luci do ac vituperia, quum uerbera commoditarem of Lageenim ad bonisti concitant , haec a turpitudine coh, senti Mixtim uero Cr alternis utendum erit inurgari rubus Er laudibus. P squam uehementer obiurgaris p dore agendueri rursiusq; laudibus reuocabunt, ijsj ij iandae nutrices erunt, quae ubi infantes lume coegerint, ubera demo ad eos blandos admouctit. cauend- autem erit , ne immodicis clati laudationibus inum cant, φι

nium nimijs dematii laudibus straguntur. Plerosque iam

ego putres ii subas amor nimius ne amare causae

s. tuit.

324쪽

DE LIBER Is E D V cI 11 tit t. Quid enim est quod dicere uelim , ut exemplo laculantior fiat oratio s Num quum bifflincnt, ut filij in cunctis oons antecedunt, immensos illis labores udi ciunt, sub quibus dorsi corruunt, cr alioqui ton re molenta

rum oppressi,doctrinam minus mansuete pcrcipiunt. Plantae enim quum modicis alantur aquis, quam illis fuso cantur: Eodem modo animus quum mediocri vegetetur labore , sub nimio dem fus opprinatur. x continuis i itur laboribus danda quaedam pueris resipiratio. Reministi enim oportet nonram omnem uitam in rein ioncm de studiam csse diuisum. Quocirca non vigilium modo, uerti m-cti somnum esse repertum: non bellum solum ,sed erpacem: non is cm, sed Cr tranquillitatem: non opor os ,sed linos etiam dies, er ut gelicratim eloquar, Id- boris condimentum est ocium. Idq; non in unimantibus modo, sed etiam ut his quae anima curent, scri conspicies. Arcus enim brasi remittimus, ut ten re possemus. Ae sum matim, corpus quiliem indigentia Cr repl-nto, a- nimus uero remigione atque labore construatur. Incre-

pandi pleris merito sunt genitores , qui paedagogis usque praeceptoribus filios in committunt, ut quid hi distant

neque uideant, neque protinus audiant. Qua in re plus

quam opus sit delinquunt , quum ipsi paucos intra aes experimenta suscipere ac tentare Lbeant, non autem in ni cenarij Albintione sycm suam collocare. Nam Cr il- limaiorem puerorum curam ac Aligentium stari sunt, quum rutioncm ubique reddituros sie fore scient. Hoc in loco generosum laud lepidum que stasMarij dictum,

qui nulla alia ex re equum adeo pingvcscere, quam re-' gu oculo , dixit. super omnia puerorum memoria exer-

cenda coisurpendat, ea enim disciplinae quasi quaedam

325쪽

ε PLVTAR cIII cI AER. LIB. cella penuria est.Quamobrem memoria 4 e matrem M sarum truditur in mulis Quasi uer) insinuet atque demoniti ent,nutam a natura rem tantu gignere, ac nutrire,quantum memoriam posse. Illa igitur in utranq e partem exemeenda ,siue is natura mi orcs , siue contra obliuiosi f. xint.Naturae siquidcm abundantium corroborabimus es, Elum uero upplebimus , turas illis caeteros , istis sei os

vincere contingit.Praeclare enim apud Hesiodum:

Paruula si tentes superadiecisbe pusillis,

Id, frequens prragus,magnus cumulatur acerulis. Illud uob ne parentes latrat, memoratiuum doctrinae partem non mod) ad perdiscendi , uerum er ad ceteras uialae res non minimam constrae portioncm. Nam rerum gestiram mmoria adjuturorum conseitationcm exemplari quoddam extat. Praeterea sil a uerborum turpitudine r trahendi. Ut enim est Democritus ractionis umbra ex

pit oratio. Dcbine ut ipset colloquio Aciles, in obuiis compellandis fuaues fiunt , praeparandum erit. Nam ist-cuti graues in colloquio mores digna in se eontrahunt odia, ita er pueri chari socijs reddentur, si quaesiti non

pertinaccs omnino, nulli que cedentes extiterint. Nons,lum enim uincere ,sed etiam vinci scure si ciosam est, in

prae olim rebus, in quibus uictoria Lirimentum parit. Extat huiuscemodi Cadmeu certe uictoria. Huius rei t stem adducendu sussientem bubco Euripidem, qui hane in modum locutus est: Duobus obloquentibus, quum alter fiscrit qui uerba Irenat, is longe sapientior. Cael rara illa non minus quam superiora, quin longe magis adolescentibus exercenda, ea unt eis modi: sine mollitie uinun esse degendum, continendum linguam , iram sibisbycere incanuis comprimere. de duim horam unum

quods

326쪽

cuiassit, deliciendam. Haec autem ab exemplis notiora sene. Et ut d posterioreprius exordiar :pl rique munus ad iniussu submitentes luera ,dnteamin cffiderunt ui eam , ut insippus Lacetamonius , qui qainuam pecuniarum suculos soluerat, sparta in exiliam expulsus est. sapientis autem munus est, a nulla uinci iracundia. Adolescens Drdam temerarius admodum cr fistula us S eratem calce percusit. Quamobrem quam moleste serentes comites, adeo, animi discruciatos asticeret, ut inum persequi uellcnt: si me ulmus, inquit, calce pulsasset, dignum me ut mutuo illi calces incuterenti r exictimaretissmod tamen haud ille prorsus secit. At eam qxum μα- uersi probris insiectarentur , calcitronems nominarent, s socatus est. Aristophanes multa in eum conuicia dijsipans, eum cui Nebulae titulus est comistam edisssisset, Cr astinuum quidam talia decanditis dixisset: Nunquid isti Socrates iniquo pateris an illos Haud equiadem mediusfidius, ait, siquidem in theatro perinde de magno in con uio salibu3 mordeor. sororia lytimparia Arabus Tarentinus Cr Plato gegisse uidentur. Ille enim ex bello reuersus, rei nanque militari operam dabat, agrum incultum ac squalentem ostendens, deesto illius Milico, nisi iratus frem lugeres, est. Plato uero aduersus deditum uentriferuum Astidiendam stra porcitus ,- easo sororis filio spe sippo, Abi dixit, hunc virberato, nam ego nimia exugitor ira. Ardua haec Cr imitatu disesellia, dicet suile quilam , nec ego sum nescius. πι-

ramenimuero totis emtendum est uiribus, ut istos utentes exempla, ab inconuenienti er sera nimirum ira magnam saltem auferamus partem. Nam quum illas quidem ad res, nec cam eorum doctrina, nec cam virtute certare

327쪽

PLVTARcHI CHAER LIB. possumus,fice nihilomnus sapientiae perinde ac de oriantistes uaorim expositores,isdusq; gestimes raec ita. tiri pro uiribus Cy aliquid deradere conamur. De continenda uer) lingua , ut proposui, explicare restat.'si quis paraum aut contemptibile subicatur, aueritate u hementer errat. Magnae enim sapicntia tempedium est silentu ,Cr omni certe ' mone praestantius. Idcirco m iores nostri imsticis designuse ceremonias uidentur, ut ex illis capta silendi consuctudine, deorum metum ad hummunorum Mem arcanorum transramus.Num quum neminem dicuisse pirguerit, dissile certe complures: praere ea quod flantio retentum est,csteretur perficili: quod autem edideris, nullo modo reuocari potest scio innumerabiles ob linguae intemperantium ad maximus incidisse talamitates, ex quibus relictis caeteris,unt in aut dum udumbrationis gratia mominisse sat eritia carum Phil delphus fororem Arsinoen cepisset uxorem , Sotades inquit : In sandum minime rimulum trudis aculatim. Quincto in uincula coniectus, mullio tempore putridus inibuit, τ intempestiuae dicacitatis haud increpandas ut que poenas dedit. Qui ut alijs risum exhiberet, in diutum nos collapsus di luctus. Paria Cr cum his contendentia

Theocritus philosophus dixit, funinuit Cr grauiora

nonnihil. Alexandcr Graecis ut purpureas pararent a

stes, edixerat: ut quam rediret, belli contra Barbaros a se conficti uictoriam solennibres celabrarent sacrisci'. Tum nullanossurgensu per capita constrentibus. The eritus inquit: Prius qui in fibdubitabam , nune utia perspicue sentio , hunc tibi secundam Homeram necem fore purpuream. Quibus ex rebus magnum Alexandro conflauit inimicitiam. Regi Macedonam Antigono,

328쪽

DE LIBERIS E D T c. 1M qes ultero carebat oculo quem caecitatem obiecisset , haud mediocrem subcumr iram. Magiarum enim coquora Eutropionem in centuria quadam connitutum, ut rationcm redderet acciperet frud se uenire iusscrat: quae quum illud ad eum multoties ad niens retulisset: Scio, inquit Theocritire, quod oesopi me crudum appones. Quo dicto illi qestim caecitat , huic uerb coquinariam obiectauit artem. Tunc Eutropion, capite igitur curabis,

restondit, er huius dictantis , insaniaeq; poetis lues, Debisectati renuntiauit ad regem. At ille qui Theo-eritum interficerint stitim misit. Praeter haec omnia, id . a sanctifimum est, pueri uera prostrae consolantinentiri enim scrvile est Etiam, Cra cunctis mortalibus odio insectandum , nec quod apud mediocres etiam fe

vos ueniam promereatur. Istiquum de pucrorum omnamentis atque modestia iussam per umbiguirum aut Ognitiem distulaturus acccsi de his autem quae sinceps dia russam, dubius persto, Cr ancipiti magis trabor e

tentia, hae illa ue in trutinae modum uergens in neutram certus inducor partem. Permultus vero de introducenda, .aut re aduertenda me torpor habet,ut illum tamen expromum , prorsus audiendam est. Quid illud est utrum qui

puerorum amore tenentur, eorum societatem CT consutudinem habere sinendi, aut contra prohibendi, Cr ab .ipseram conuersatione procul arcendi. Quam enim plero in rigidos patres, moribus accisos, immites s resticio, qui filiorum dedecus esse arbitrantur ,si cum eorum

amatoribus obfici uentur, hanc rem meis introducere consilijs uereor. Quum autem ex altera parte animadureto Socratcm,Platonem,aenophontem, schinem, Cebetem, er univcrsum illum uiroru coetu, qui mariam commendat τ s amores,

329쪽

mores,qui, adoli centra ad eruditione popularem,mi ripatum, Cr ad morum denis probi tem peruexerunt, subinde ulter exino,π ad illorum ae dationcm ustorumine deflcctor. Harum etiam rerum te limonio est Euripiades,hoc inqiens pacto:Sed est amor momlibuit quidam in- stus, animi mea rata iusti fruantis. SimuJ id Platonis institutum ingenti studio Cr urbanitate temperatum haud praetcrmittcnsi. Licere inquit ijs, qui optime de reptibliaca meriti sunt M quem ex honcius fism maluerint, i lases deuinctu umore mcdia fronte dipuoici. Quod si quos pulchritudinis libido ceperis,cos Iugare propcllareb coli

ueniet. Qui autem animum Alcctione de beneuolentia complectentur,ij penitus comprobandi, quales Atheniemsium amores,G Laccdlaemoniorum exinut. De his, ovi

unusquisque Abi persuadet, in etiam fuspicatur. Ego

ureb postquam de puerili iam innitutione ac ornamem to disserui, ad adoliscentium aetatim transeundis paucis esse eersco. Sepcnumero improborum duces morum incusaui, qui quum pxerili adhuc aetati paedag gos magictrosq; praesciant, iuuenil impetum soli

tum uagari μιnt , quam e conti ario maior his armis, quam puerilibus cautio Cr ob cruantia debeatur. Nam quis ignorat,puerorum dcum parua esse, e mcdicatu β- risia s fi Vis enim aut paedagogorum incuria, aut prae reptorum in ludis peragendis inobcdientia. At harena peccati immensa plerunque sunt, er mi iarum plana,

uentris immodenis,patanorum bonorum expilatis,alca, satandi protervia, ebrietates, amores uirginlim, mcilierum corruptioncs,adulteria. Horum igitur impctus omni

cura Cr diligentia coercendi eprimcndi fuerant. Peta- Ianum enim uigore aetatis noscite a uoluptu obseruabis incursu.

330쪽

D E L I B E R I s E D V c. incursu. irca illi sterio uchcmcnter opus exinit. Eapropter qui huic aetati summopcre non resiliunt, haud intelligere uidentur , se illorum cogitationibus magnum ad perpotranda Acinora licentiam exhibere. Prudentes itaque pasres hoc possemani tempore summa custodue uia gilantia oportcb:t , ut Holcscntulos ad modossium indocant , instruant, minentur, rogent, consitant, possiceo

tur, nunc eorum excmpla dcmonstrent, qui ob suM lia bidines ad magnas pauenerunt aerumnas, aut qui potolerantiam laudes , Cr praeclarum sunt gloriam assec ti. Me enim duo perinde ac inrtulta elementa Ant ,stes honoris , ac formido poenae. Num quum ille ad egregia honestius opera promptiores esciat, haec ad per intra da vitifimabaniores reddit. Generatim autem liberos nostros flagitiosorim hominam consertio segregare dcc bit : eorum erum malignitatem reportant. Haec Cr risbai goras obscuris qi bivium praecepit scrmonibus, quos hoe loco posivos explanabo , quoniam ad conquirendamiartutem non minimm uiden:ur asterre momentiam, quale illud: age nigrantes habent caudas, gustari non m umbola portere: hoc est, cum hominibus consuetudincm non esse rithagorae. habendum , quos morum deprcitatio ipse denigrat . Iugum,nteram, no transcendere: id est, plurimi facere iustitium oportere , nec eam ullo modo transcendere. Nccis ocio insidere: hoc est, fugiendum csse oriam, prouidcndum, ut necessarium praeparemus alimonium. Haud inq-ciendum unicuis dexteram: id est ion prompte aut inconsiliis conciliari oportere. Angustum negestibis anulum: quoniam ita uitam it eum non u:nculo dilringas, exercere dciabis. Ignem sero caedi minime debere: hoc est , irritandum non esse furent haud erum conuenit, quin potius