Plutarchi Chaeronei, ... Opuscula moralia. Quorum catalogum sequentis paginae facie secunda reperies 1

71쪽

ut per occupationes priuatas cr publicas ni si minus tibi licuerit Graecis literis operam dare,uis cognitionem eius rei reliquae eruditioni tuae,uti cumulum quendum, er adscititia ornamentum apponere.Et haec hactenus.Caeterum ut de me aliquid dicam , Meor uir praestititqlime, hum inarem erga me,als beneuolentium tuum multiplici significatione rerum recognouisbe. Illud uero non iam odore quodam, Cr umbratissum uestigi' assecutus,quin lumbenter perstectura,exploratum,compertum habeo, haud stetisse perte,quo minus honore Cr commodis auctus,r

liquum qui itasti rest uitae in tranquillo locare is s cure degere possem. Quod etsi tantum tibi debitum soluere,gratiumq; referre minime possim, soluendo enim non sum,tentare tamen aliquid in Iratium tuum uolui,quo mea: in te uolanditis testimonium Cr haud ingrati animi doc mentum daretur,ea in re poti, isnam in qua non aegre nimis operam ipse ponere possem,er eandem sibi fore iucundam existimarem.Inchoaui proinde opus,absolia , bo tantibus maxime , er mihi meus Onte currenti calcari propemodum adigentibus,Phoebo Capeda, Murcos resio,uiris probitate, eruditione, natura egregils, Cr litmila amore,confiuctudine , miliaritate, Cr pene nccessiti sine quadam arcte Diunctis, ita nomini tuo haud uulgariter deditis,atq; honoris Cr fine obseruatifimis tuae. Illim ergo librum Plutarchi, uiri prostab illius grauis mi,qui omni ratione instituere conformares eum uiactur, qui rempublicam admini andam cunctere animo destinari ars in ciuitate futurum se principem,Cr putri es Iutarem ciuem exoptet, hunc inquam libram Latinum de Graeco tuo nomini efficiundum suscepi. Quem qui in i . circo mihi potifimam,in quo traducendo con si cre op

rama

72쪽

pRAEFATIO. ,deligendum existimari cum quod ad hanc Aeni,quod scire pom , in Latium uolendum aggressus est nemo, tum uero quod mirum in modum rem eiusmodi tibi posse

accommodari rem arbitratus. Ea enim in republica natus es,quae magnitudine, fistumis,pulchritudine ribus,religione, id ulliti opibus imperij ditionisque terra Cr mari amplitudine, liquitate utor te, splendore erum gestirum gloria ruismis, ac praestinui sinus ciuibus,opitimis temperamcntis, Cr legibu=s ta pollet, ades nobilis est illustris, ut non modo caeteris huius seculi ciuintibu sfne ulla controuersia antecellere uideatur, Cr iure n. ferri positinerumetiam cura in quas antiquitas tulisse traditur quaeri rerum longe lates diu potitie,pace Cr Milo, domi cr foris floruisse commmorantur, omnibus rebus, omni commedationis Cr laudis genere strenue cotendere, ous,ut aiunt uo Idola certare posit. stram in ea uirtute,probicite,doctris prudentia uires ea intemmesapientia ue,confissio,abstincte grauiter, innocente per- sancte um legatus tum praetor dubi s temporibus, atquedificissimis rebus rempa licum oris vj lii: nlim in m gistratibus er honoribus,qui tibi sequenti, ne destra mtur,te domi iam ostendissicats in dies magis ostendis: ita

imperanteritam laute is frugaliter er modeste rem d milicam, σβmiliarem tueris, ut merito iam iudicis mnia autorinae,existimation gratia in ciuitate existas, Cr plurimum ualeas, magisq; quotidie te valiturumsuperis approbantium conjid dum sit. Tibi inque iuro optimo,cr in forentisima republica clarifimo ciu opus hoc maxime conuenire, atque tuo nomini oportere dirarim t.Hoc loco de grauitate plutarchi, ipsius eruditione, existimatione , prudentia, plurimarum CT maximarum

73쪽

lari quadam cognitione, dicendum nabi merito arbitra-rcr, ni id omnino certissimis rationibus supcruacancu nfuturum animo cernerem. Ita enim simu nomens uiri itibus percrebuit, i per eruditorum omnium ora uersatur. Cr volitat deo locis omnibus scripta eius admirabiliter

celebrantur, ut Graecte landiu fines transgressa, maria

percurrerint, uniuersam Italiam occuparint, ncmos inter doctos,er humanitatis cultores sit,qum nomen,qucius auitas,quem rerum ubertas,qum dicenosi copia, ium-ti in illo erit, iat.Num etsi Graecus homo Graeces iapta edidit ita istucadco tamen gustici Italas delcch fit, ut omnes qui Graecesciunt, pro ingenio Cr multate di cena qui'; stri ρtis eius traducendis, eruditionis uae Crquatenus Graece ualent periculum mere certatim inducant animum: Cr ut stinet dixeris,is putilo indoctior, pene insessior inter doctos σ eloquentes haberi solat, qui Plutarchi scripta ignorare omnino videtur. P binis opus ipsim quod Latinum vicunque fictum tuo nomini dedic claudibus improcntiarim e ne, cr siue totius

materiam operis unum in argumentum redigere ea membratim per partes diuidere nequaquam conlisium 2it. In manibus enim est,quod stata euoluas licet, nec legas in do utrum quos perlegas, atq; identiacm k Etes: unde q a sapientis,quo consilla,quo rerum ordine CT iudicio, quibus inditutis rationibm totum hoc negotium cor texatur , animo percipere queas, Cr ut in dixerim, sit gulis AEgeriter expensis, quo rerum pondere, qua πη-borum potestite er u qua dicendi ferie explicata omniam quanti denis ficienda, b d derculter considerare.

Equi in qua fide, qua diligontia, quibus rationibus p

74쪽

pRAEFATIO. ni res ipsis putre secutus, ncriorem sint tiarum s n-cereservivi. Caeterum uerbis ipsis e renues inii Gesum instrui danis cen ut, quatrina ccinoditas linguae π tenor Latine dicendi permitere usus est. Saluis enim rebus uoba ipsa quandos nultare Cr paululum inintere, quoricendi contextu Cr orationis aequabili filo religioni uim rium modic mos gercretur, non ab re nos alienam putaui: quando praesertim uel maiorum excplo tuto id fieri posse,non nisi rudis rerum Cr imperitus,aut nimiani pertinax iis inficias porcst: modo si quae singillatim uci tendo numero reddere ut recepta hiit nequeas, usu sciliat reptatiante Mobs , CI grumulat cri modi erfulcbras' aequore cr planitie iatramnte orationis , ut in atque pondere referendo, rcbua ipsis intcgre ratione Cr ulu=cias satis. Nec urbitror ullum tam iniquum raram mi maiorem,tam acerbum,atq; inexorabit fore viaicem,

qui utri s linguae perstus absurdis hoc minus

audax ue toleratu indigi ' negotiam di ' i. . . . cere pol it,nSctq; fcri oporrere, tibi per , nominam uertendoram alleritatem,

sit tam res pertrini e

duriter Cr inepte committi oratio Cr peni' ...tus inconcinne componitque

75쪽

PLUTARCHUS

o DEsTIAM tuam noueram non appetere principatura, quem cn f

per morum eleganti mereri studuisti: quo quid tanto dignior iudicaris, quanto a Gimne ambir nis uideris esse romotior.Tuae virtuti congratu 'Cr fortunae meae: si tamen recte gesseris quom probe t uilli: alioqui te ponculis , cr me a trahemum lingim subicctim iri non dubito: quum cr ignauiam lino eratorim Roma non feris, sermo pillura dctati discipulorum refundere soleat in praeceptores. sic Sen a Neronis fui culpa detrahentium linguis furpitur: adolestratum suo in temeriatas in Quintillia in retunditur: Cr socrates in pupillum suum clamcntios fuisse lapsum. Tu uero quiduis redissime geres, si non recesseris a teipso: si primum te conmposueris,si omnia di queris ad uirtutem, recte tibi

procedent uniuersa. Politicae costitutionis, mo

rum, uires sibi descripsi, c si obtempe-

ras,inuictum uiuendi habes auto

rem Alioqui proculam epillo Iam testem inuoco, quod in perii sese imperq' non pergis autore Plutarcho. vale.

76쪽

CHAERON EI POLI

TIcORUM, SEU, DE, ciuili institutione, opus, ad

ratorem. .

INTERPRETE.

testio Menonuche, ex Acbeis nemo reprehen t uerba, nec obdoquetur, uerum res exitum inuenit nullum: haud

absurde ijs quoq; Philosophis

mihi Guenire uidetur, qu ut aliquam rem adeas astoriantur qiudem: sed nihil ipsi fug- gerere,nullam ue ratione, quonam pacto id fieri oporteat, afterre uidenturisane no illis absimiles,qia lacernae,ut am a bchnin emungui, Cr manu coirectat, caeterum olei nihil omnino infundunt.Equide te iampridem ratione esscssilio video ad Rempublica cumJenda impulsum, volentem pro domestica nobilissici gloria, inrebus patriis cum dignitate uersari,atq; iuxta uerboru oratore, Cr rerua re essiri. Vera quod per aetate tibi philosophiis nauare vcra miram licuit,nes in aperto er sub dis,ut aiunt, tr

77쪽

i: PLUTARCHI CHAERONE I vijs te publicis, dis rei admini tiratione ciuilis exercere q iuill Cr tali cere, liride no tam oratione CT vorabis,quam ipsis rebus exel la capere pubes proinde petis a me,ut tibi praecepta dem Aista,quae ad Rempubbia administrandi,uis dignitate tuenda attineant. Id cpucquid est operae,tibi ni gare periniquucquide duxi opus uero ipsa diligentia π siderio tuo, uoluntate irem erga te mea dia

scisti,uarietate sini ex plam paulo accuratius usus qui'pe qui ex ins yria multa undis congcsSi. Principio ita involantis ex propositum ipsum Reipublicae capos cndae vcluti undamcntum aliquod firmum ais praeualidim iaciendum est,ut ratione id ais iudicio proficisci, non trepidationcm diibno ,solitudine n ue in cere videatur, aeque desi res tanta inanis studio glome,contentione ve lili postremo cessatione ero xij patia suscipi iii retur. Nam ut quibus domi nil boni usui est, libenter bi fris degunt,

atque nusso ror m usu maximum part cm temporis in foro absumunt,sic quoque nonnulli quod sibi nihil operae- pretium domi priuatimque exbibi tur curandum, publicisse propterea iras sicure trigosiis pergunt, non fecus atque Maerendi oci gratiasti duntaxat co diuerrendum cyti Pliris ut sorte fortuna Rempubli cum attigere, qui mox*idio er rerum satietate albedi, inde an si ad ori ista negotio uiridicare Nupserunt : quod sicile sibi es se re ncquiscrunt, ut quibus idcia accidit, quod ijs qui gestitionis, ac paulum exercendi sui causa naum ingresi,stum uturum ac facilem nauigationem rati, porro rem-

potire subri in 'dius tructi, terram uersus identi miseream: qui et Actia se mitet, ut nihilominus invitier an G1 thrasea uertigines abcti manciu in naui. Eti

78쪽

po LITICA. scandida in tranquillidite pulchere nauis cur usu

candi maris per iniuriam tu inis cupido uanu inrefit. Himbi uidentur cam poenitentia , tum ucro maro animi max irae rei detrahere, quando aut οβcq cndae gloris iste adducti, postea in ignominiam incidunt , aut te'. rori se alijs futuros opum ingenti ui rati, dcinum periculo sis ipsi laeviijs impliciti perturbantur. Enimuero qui ut sibi maxime conuenit, tr rationis er consilii ductu pulcherrimum hoc Reipublicae gubernan Le negotiam capcllunt,nulla hos harum rerum a proposito absterrere

post l,nec poeniret,nec piget coeptorum, ut retro cogit tione cogantuae resticere. Nec enim dinquam adnuia, nas Cr luccila eundum est iis,qui sibi gubernacula Reipublicae committi uolunt. Quemadmodum Stratoclcm illum CZ Dromoclitim uremimus solitos est mutuo ad i spem auream inurire sic enim ioco tribunal Cr citrium appel lim e consueuerunt. Neq; perturbatione commotum an na,atque affectu bispulsum, in administrarionem Rem bucae Mad requenquam oportet, subitario utique impctu velli numine raptum. Quemadmodum c. Graccho usu

Wηisse accepimus, qta sub recenim fratris calaminima muneribus Reipublicae fest abdicauit, mox contumelia mustilictisq; pocitus utiquorum inflammatus ira, in mι--nus publicum se rursus Noepit, non multo post negotiorum Midio, ex honorum satietate dilectus, eiusmodi onus Cr sarcinam po re cupiebat, quietis Cr ocis inops: rerum id confit qui ob magnitudincm contractae iam ρο- trariae haud potuit , ut inde ad exirmum perierit. Qui vero aemulatione ambitionis ducti, fingere sciatque histi lanam in morem ad lycctaculum componere pergunt, hos raram suarΞ taediis cap iat dinu neresse est: Quan-

79쪽

doquidem aut ijs,quibus imperitare cupiunt , eruire cogunturior hos, quibus o rivi xime CT placere uolunt,4yndunt.Μibi qui in uidetur os capti mox poenistrere , er alimo perturbari, qui se in aliquem pulcrum temere σ ab re demittunt ijs uero recte euenire, ut CT τ bus f per modice ais modeste utantur, Cr nihil contingat, quod una eos molestia cr difficultate implicitos habeat, qs steti conssilio per ocium non praecipites, scd ex instituto eo descendunt: quippe qui actionum omnium, atq; uit e tot finem honestum ybi constituunt Cr m

ponunt, nihil praeterea aliud. Huc uoluntate, his artibus,

hoe firmo incommutabili, innixum iudicio, uertere se

inde ad mores ciuium cognoscendos oporret, ars eorum penitus exploranda atque pertractanda ingema. Q res temperamentu optimis atque rationibus constituta eiusmodicit, ut appareat plurimum, ualeatq; longe n cesse 1'. Etenim stium mores er ingenia conari mutare populi, noluis ea lam us moderari extemplo Gle, non modo non facile, uerum ne tutum qiud mnino est, ut res quae multo tempore, et ingentibus iii ritus indiget. Proinde premadmodum uini usus initio quidem urbitrio atque lege bibentis regitu r , ubi Diasensimae placide ea fecerit bombum, immutare continuo incipit, atque nouis imbuere mortibus, hac ratione

decet utrum civilem, Cr Rempublicam tractare incipientem, tandiu ciuium moribus consentanee vivere , se ad coram naturam accommodare, atque scite coniectura soctari ea CT assequi, quibu3 populus soleat delestiri, crquibus adduci jacile, donec opinione uirtutis, er fide iam comparata, torrite inniti pol it. Vari enim sunt populorum mores, uaria ciuitatum ingenti. Araenicia-

si popu

80쪽

sis populas ficti concitur ad iram,ia idem scire ad

mferteo talium sectitur: cclariter fulicari, quum tardeor leniter edoceri mauult: ut ad opem ferendam inglorijs er humilibus promptior est, ita iocos atquie ridicula Llenter amplectitur. Eum coram si laudes , dele latur: hunc ipsum si reprehendus,prauare non fert. Formidabilis est uel principilus idem dehinc humanus, Cr clemens etiam hostibus. Alia carthaginensium est natura, alia morum Cr uitae ratio. Acerbi sunt, tristes Scile muginrdiibus parent: ijd subditis sunt messier uraues, igna ui aduersus p uti immanes Cr truces ira perciti, pc stini pertinaciter in sentenrys, ad iocos π urbanitatem . duriores , quam quos uila ridicula mollire gratia possis. Iis nunquam probari possct illud cleonis,qui iam coacto senuis,dire se inquit rem sacrum fecisse, hostites laute ac .cepturum , precari perinde senatum in praeficiis dimitti, atque in diem insequentem reiici . Id risu Athenienses exciti res continuo coetum soluerunt. Multo minus Alci-Hadem tolerandum censuissent Carthaginenses, cuius, dum sententiam si uenti senatu de re feria dicit, cothurnis euolauit e sinu. Eum Atheni fel auiculam studiose per curiam cursuntes aucupati, Alcibiadi reddiderunt. Vtrunque caristaginenses necusent, utputa comruptos Micys, atque per lasciuium molier conlumcliantes. modo vitem Hannoni, viro insigni, quod la nis in expeditione opera usus esset ad victis via conuectanda,insimulantes aflectatae turannidis, poenam exili irrogarunt Equidem arbitror, ne Thebanos quidem destituros uisse, quo mimis hostium literae, quae in eorum manus uenisvi, resignatae perlegerentur. Atqui Philidipi tabcssari s captis, qui sileras ad Olmpiadem datus d isti rent