장음표시 사용
41쪽
cue demonstrat. Quae cum ita sint, iam vel primasion te disserentium aquarum rationem, quae in meis fontibus elucescunt, causae patent ; quandocunctu enim canales mei sese per diuerses ramos intra cauernas sale , vitriolo aut sulphure , bitumine , naphta , antimonio, hydrargyro, arsenico , auripigmento, similibusque mineralibus refertas insinuauerint, certum est aquam talis mineralis qualitate, cuius locus natiua vi sua serax est, tinctum iri ; hinc ubique tanta aquarum supradictorum salium mine. raliumque virtute imbutarum varieras passim spectatur ue contingit autem, ut subinde per loca toxico M venenosis qualitatibus referta mihi transeundum sit,
quod potissimum fit in cauernis, antimonij , sulphuris, naphtae, arsenici, hydrargyri, aliorumquo peregrinorum salium spirituumque spuriorum violenta de mortifera virtute pollentium confluxu accidit ; tunc aqua ijs imbuta, ubicumque soras eruperit , ibi non hominibus tantum animantibusque ex. tremam perniciem asseri, sed & locum ob lethi seram mephitim omni habitatore priuat. Nihil amplius dicam, si enim dicta probe penetraueris, nullum in elemento meo tam insistentem, & prodigiosum essectum reperies, cuius non causam proximam e vestigio assignare possis quare intelligenti paucata . Theod. O quantum me vel per rimam quandam, to duce , ingens mturae arcanum introspexisse gaudeo . Et haec quidem a te mihi narrata , uti rationi consentanea sunt, ita eadem optime capio, & ambobus
tium diue in aqua diuersis qualitates ac quirit.
42쪽
Neeessaria coniunctio aqua&ignis.
ut dici solet brachijs amplector. Unus me summopere vexat resectus tuus , quo mirum quoque in modum Philosophorum ingenia torques , estque aqua tua perpetuo calore aestuans, quas thermas vocant, cum concipi non possit quomodo adeo perenni cal re aestuet ebulli atque Z ΗγIr. si quaecunque paulo ante tibi de proprietatibus aquarum enarraui caeperis , modumque quo a natura canalium per quos transeunt tingantur, noris, uti iam vere te nosse puto , de thermarum quoque origine nullum tibi dubium superesset: verum ut & circa huius difficulta
tis dissolutionem tibi plene satisfiat , originem de
causam aestus aquarum tangam. Scias velim Theodi-dache, non me tantum interiori Geocosmi regno praeesse, sed & consortem me liabere perpetua & indiuidua necessitudinis secietate mihi coniunctum, quem Vulcanum, seu ignem subterraneum vocant. Hic tametsi contraria mihi natura conflare videatur. ita tamen nos opifex rerum supra mundana Mens coniunxit, ut nec ego sine illo, nec ille sine me quidquam in Geocosmi regno peragere possit, ille moattrahit pro suo ne de iat nutrimento, ego illius calore ad innumeros essectus producendos mcundor &animor, uti postea sustus a me intelliges . Et quoniam plurimae Vulcani consertis mei intra Geocosmi concauitate culinariae ossicinae perenni calore aestuat tes constitutae sunt, fit ut ne uniuersa telluris moles necessario alicubi calore destitueretur , hinc ossicino memoratae in innumerabiles canales veluti caminos
43쪽
quosdam & occulta naturae spiracula, tum ad nouum semper & nouum aerem attrahendum , tum ad nouam combultibilis materiae congeriem comparandam , naturae quadam necessitate, ne in operationibus suis deficiant, distribuuntur . Vbicunque itaque huiusmodi Vulcaiiij canales lebetes meos siuGaquarum reconditorios cados incurrerint, fit ut quom- admodum ingenti perpetuoque aestu feruent canales Vulcaiiij, ita ad leuetum meorum incursum aquam .seruefactam persecte coquunt, quae deinde hoc aestu caleficta , tandem per appropriatos canaliculos imexteriorem terrae superficiem in thermaa exoneratur, relictis inter terrae viscera, salis & sulphuris quibus grauabantur miscellis , ut proinde aliam thermarum causis, praeter dictim non quaeras. Geod. An nonia cum tempore lebetes tui ignium vi consummuntur Η1 D. Nunquam , sunt enim densiissimi durissismique plus quam Marpesia cautes , magna naturae prouidentia excisi , & necessariis ijsque compluribus singuli canalibus, ad ignium feruorem educendum instruct linec tibi imagineris velim canales istiusinodi ingentibus ignium traminis resertos; ne uaquam, Caralium pr. hae enim in culinarijs Vulcani ominis ilium sibi constitutum locum habent; sed ingenti aestus exhalationumque calidissimariam, varus Mineralium mixturis imbutarum vehementia replentur, quibus aer frater meus, ijs inclusus ita exaestuat, ut fornacis acicensae seniori non cedat, hic autem aestiis cum a perenni Vulcaniarum ossicinarum operatione depen-C deat,
44쪽
.' deat, etiam ipsem sine ullo tamen structurae noc mento, durare necesse est. Hinc ubi per minutissi. mas saxorum rimas, in dictis lebeium meorum cauernas penetrauerit, tunc suam vim primo oportunὸ in meae iurisdictionis terminos exserit tanta vehemen. tia , ut haud secus ac in culinis domesticis in lebetiabus cacabisque aquae summa effervescentia bulliant, atque hoc pacto coctae digest ue in innumerabiles Quisntiabis. naturae usias excernuntur. Theod. Probe omnia cepi, , itines: A quon Odo ossici Vulcaniae, perpetuo Remisu.ia. illo igne flammisque nutriantur, cum deficiente nil trimento& combustibilis materiae fomite cessanto, α ipsum ignem deficere ac cessare necesse sit . An non audisti Naturae opera ob necessariam causi-rum connexionem perpetua esse, neque unquam durante opificis prouidentia deficere posset Theod. Noui id apprime, ted modum quo id contingit nosse vel lem. mis. Me vectore & directore omnia conti imgunt , mecum enim nullo unquam tempore desitum commercio, ingentem ex Oceano combustibilis nisteriae congeriem adduco, ex montium quoque initimis rimis, bitumen, naphtam, silphur, similemque combustibilis materiae somitem elicitumextractianis subministro , quam veluti necessarium sibi nutrimentum Vulcaniae ossicinae, mox innata quadam vi, α sympathico appetitus magnetisnoattrahunt. Cum
vero meae vectura mercis una cum aluxu aquarum
lix perpetua , perpetuum quoque igni seuendo ni Irimentum suppeditari ratio dictat: Accedit deinde quoa
45쪽
quod vel ipse consera meus ignis meam naruram ii ipsis saxosarum rupium fissuris pro terrestrium portioluim natura nunc in sulphur, modo in bitumen, iam in alias inflammabiles materias pm natura loci ut dixi, mox concoquat, conuertaTque, Ut proindo deficere non postit, quod nouam semper & nouam enerationi aptam indeficientemque materiam ha- et . Theod..Dic rogo an non in Vulcanijs ossicinis Q omodo prsornices perpetuis istis incendi js, haud secus ac in eum i mrasernacibus calcarijs fixa in calcem & cineres successu temporis vertuntur Z Ηris. Minime: nam & huic natura prouidit, dum meos lebetes canalesque semper Vulcaniis ossicinis iunctos esse voluit; ex hoc enim capite perpetuo quodam frigido de humido arden tium culinarum tomices parietesque conuexi ita i rorantur temperanturque , ut a sibiecto igne noxam incurrere non Dossint, haud secus ac ollae figulorulita lex argilla connatae coctieque , si humido repleantur, omni ignis violentiae resiliunt , idem de aeneis cacabis dicendum est, qui igni sine aqua impositi, mox comburuntur , aqua repleti nunquam . Theod. Quomo do dii barathra Vulcaniarum ossicinarum tanta incendia nutrire possunt Z cum spiracula ad noui aeris
attractum non habeant, igni autem a natura sic cona. seruationem
Pratum sit, ut mox ac aere destituitur, extinguatur.
mis. Nonne supra dixi tibi huiusmodi barathra Vulcania innumeris meatibus instructa, in omnes telluris plagas, partim in avrca gazophylacia., partim in ultimam usque terrae saperficiem exporrecta esse , C α e qui-
46쪽
e quibus sussicientis aeris ad sementum ignium stattractus, & montes Vulcanij, Aetna, Vesuuius, H cla , similesque quos in terrestri superficie hinc inde natura veluti intimarum ossicinarum spiracula , ac evaporatorios quosdam caminos disposuit, satis si1- perque testantur. Theia. Incredibili sane voluptate abdita naturae tuae miracula percipio , ad aliud itaque dubium mihi seluendum te accingas velim: & est ,
Causi eurAn quomodo nonnunquam fontes & flumina repentino euentu exaruerint, uti Historici nos docent ; montes
etiam Vulcanij post diutumos incendiorum vom tus, tandem desierint ; qua ratione itaque hoc acci, derit, a te doceri velim. Hiar. Varijs id modis contingere posse scias; subinde enim tanta spirituunti
igneorum intra cauernarum viscera copia nascitur,
ut contineri amplius nescij, qua data porta summata& incredibili violentia effigium sibi quaerentes, latera cauernarum, meatuumque parietes formidabili vehementia concutiant , unde tam saeui terrae motus Oriuntur, ut nonnunquam immensa subterrestriunia portionum spatia, in ultimam ruinam deducant, quarum ruina si quandoque fontis aut fluminis cuiuspiam maeandri obstruantur, utpote impedita cursus semita , sontem quoque & tamen cessare neces est ; atque adeo alibi sibi exitum aperire cogantur , Vnde sicuti sontes de sumina alicubi dictis euentibus deficiunt, ita noua alibi nasci historiarum testantur monumenta ; natura semper id quod deperditum est in uno loco , id ipsum instaurante in alio. Montes quoque
47쪽
quoque Vulcanios sibinde a suis cessare incendijs, multiplici de causa contingit, vel eo loco e quo suum sibi selitum ossicina Vulcania nutrimentum hauriebat, ruina fomicum subterrestrium destructo , vel spiraculo seu camino Vulcaniae officinae obturato, vel nutrimento quod consumpsit, non nisi multorum annorum statio reparabili ; atque semper una ex histribus causis in litum illum quem mirabaris eskinam producit. Theod. Adeo luculenter tam inse- lentium effectuum quas assignasti causas carpi, ut eas mihi demonstrasse videaris, neque amplius ullus animum meum de dictis dubium pulsat ; restat modo , ut quid utilitatis Geocosmi tam intrinsecis qua in extrinsecis partibus conferas, me doceas; &ubi maximὸ tuam industriam demonstres . HIdr. O mi Theodidaete, longum esset tibi meas quas
mundo confero utilitates & emolumenta enarrare , Mathusalae tibi annis opus foret ad eas non dicam animo penetrandas , sed vel minima ex parte calamo describendas. Vniuersus mundus mea utitur Opura a
quod α Cosiniet tibi in superioris mundi lustratione sat superque .lcmonstrauit, nunc vero ne sussicientia me instructione non informatus discedas, usum tibi meum , at non nisi aperiam. Aternus rerum opifex Deus in primordiali illa rerum omnium productione, uti alia omnia , ita dime ex nihili abysto produxit, tali tamen super omnia reliqua, quae in Chaotica illa massa latebant praedominio, vo nihil esset in rerum Vniuersitate , quod
48쪽
R. mea non indigeret opera. Hinc Diuina sapientia , t ineffabili spiritus sui incubitu, ante omnia calore diuino suo faecundauit me; mox ad chaoticae mali ae diuisionem perrexit , & quoniam dura uniuersam indigestae molis massam tyrannide premebam , nomundi corporibus impedimento forem, diuinae opi fici menti placuit me partim in ultimos stipercaelestis mundi recessus, partim in uniuerses mundi globos seu astra , ac potissimum in terram , quem Geocos mum appellas, in numero , pondere , & mensura , distributione exactissima , nec non omni- varia prinportione dispestere ; hinc ego omnibus mundi codiporibus iunctus, veluti mundi quoddam gluten &vinculum inditatu bile omnia necto , nam in terre stri substantia producta mundi corpora, sine me mox si lacitatis suae causa in puluerem conuerterentur . Sunt autem hae a diuina prouidentia commissi mihi ossici j partes, Vniuersam mundum super caelestium. aquarum fomento animare , a selarium astror unuaestu , frigiditate de humiditate mea desendere, quina me tanquam ab inexhaustis uberibus uniuer , mundi machina , necessarium sibi nutrimentum trahit , ut si quandoque nimio perennium ignium aestu deficiat, meae subministratione humiditatis resti lata, instauretur, quin & caeleste illud infinitae capacitatis expansum aethereum, quod terenni motu cael
stes astrorum globi permeant, spatium nihil aliud est, quam tenuissimum, agillimum, subtilissimumque substantiae meae cillimium, unde & Hebraei illud
49쪽
non alio meliori nomine quam Schamaim , idinibi aquae indigitandum duxerunt . Sed quoniam de his omnibus su se a tuo Cosmiele instructus es, illis rei,ctis ad Geocosmum veluti ad instituti nostri unicum scopum progrediamur.
Geocosmus magna illa telluris moles, meo uni- Aquae vinis,
eo sustinetur subsidio, hinc non duntaxat totius globi peripheriam per Oceanum meum ambio, sed& rq undant interiores penetralium recessus permeo admirando quodam motus processu ; ex ortu in occasum Solis δρLunae cursum insequor , ex Aultro vero in septentrionem perenni quadam reuolutione agitor, S uti sub axe Boreo abserbeor , ita per subterraneos inciles Circulationis reuolutus , ab opposito Austiali axe regurgitor, atque adeo uti supra tibi descripsi , per innumeros meatus in uniuersam Geocosmi oeconomiam dii tribuor , ut proinde nullus tam exiguus locus, siue internam suo externam telluris conlii tui ionein species, existit, qui mea praesemia carere possit. Τbeod. Sille parumpersedes ; dixisti paulo ant), te in perpetua quadam agitatione sub quadruplici motus disserenti a versari .
Primo ex ortu in occasum , postea ex Austro in septentrionem , deinde perpetui fluxus & rcfluxus recia
procatione , ex qua demum quartus reflexionis motus , quem currentium vocant, resialtat. Quaero it
que quid istiusmodi motibus natura rerum intenderit . tibis. sinis naturae ibit ut regnum meum Ocea- 2nium primo ab omni putredinis pernicie , continua x oceani hac agitatione expurgaretur. Secundo, ut concitatus
50쪽
Oceanus magna aquarum mole aggravatus illisusque in obviam terrestrium regionum structuram, pre
meatuum subterraneorum epistomia, aquas ibibulantes in constituta montium Hydrorhylacia , maiori vi & efficacia eiacularetur. Tertio, ut semen quod in centro singularum partium elementi mei latet , per motum potentius ad uniuersi globi bonunta excitaretur, ac singulis mixtis sese ad innumerabilem
in Geocosmo rerum varietatem producendam apa' committeret. Ego calore Solis in vaporem resblutum elementum , ac in supremo aeris regno meae naturae restitutum, terrenam superficiem , imbrium pluuiarumque aspergine rigo , eam quoque candidis tibulum operimentis contego, grandium eam nimboae pluui ni- serio , ex meo nutrimento, & aer de ignis vivunt conseruantur.Arcum illum caelestem quo nihil in Meteororum miraculis natura pulchrius mirius ex Nbuit , ego inexplicabilium colorum varietate admirando de vix hucusque comprehensis artificio depingo, chartam se mihi nubibus, siste penicillum, in iis colorum substantiam subministrantibus . Meata industria omnia illa aeris nubiumque phasinata , iii sublimibus aeriae regionis oris , quae mundus tant pere stupet & admiratur, exhibeo meum est ma. gnum illud nubium organum, quod spiritibus& intestinis flatibus incitatum , magno orbem mori liumque animos terrore tonitruum concutit. Vides
itaque mi Theodidaete , quanta mea industi a i Meteororum regione spectacula praebeam, ne putes humi-