장음표시 사용
71쪽
essio D. Video, & non sine stoma. Geoeomioscho quotidie paenὸ lego, terrestrem s.' , ,
mundum, quem Geocosinum appet nxisiunus
to, a plerisque nostri temporis philosephis, omnibus mundi corporibus postponi, & tanquam ultimi mundi
faecem, i desidam elementorum amurcam, elementarium excrementorum saburram , perpetua generationis & corruptionis vicissitudine summe deturpa. tam aestimari, cum ego tantum abest ut id sentianti, ut eum potius omnium mundanorum corporupraestantissimum existimem. Tuam itaque circa hia argumentum sententiam operio . Cosmieu . Recte iudicasti, sed ut omnia rite tibi ingerantur, paulo altius de eo ordiri visum fuit. Nosti mi Theodidacto illud in scholis tritum, operis alicuius excellentiam, , a suo potissimum fine specificari Scias itaque finem terreni globi, adeo altum & eminentem csse, ut, non dicam ulli mundanorum globorum dignitate & excellentia sita non cedat, quin vel selo empyreo caelo inserior sit ; nonne audisti haec a me tibi sutius, dum supernum mundum contemplaremur exponiὶ ricta
Memini & alto pectore diuina tua dictamina impres: si
72쪽
Maii Geberit. se conseruo . sed perge sodes . Cymiel. Geocosinus': ..ta a. uti dixi tantae excellentiae est, ut ob hunc solum, totius mundi machina a Deo producta videatiar. Cei te non propter nos nullo corporeae compositionis ambetu indigos corpoream hanc mundi molem conditor sapientissimus constituit, cum vitae intellectualis beatitudine contenti, corporeis rebus non utamur. EGgo non propter aliud quam rationalis creaturae ex an, mo & corpore constitutae ultimum in creatis finem, eumque altissimum & eminentissimum,constitutum quis negabit Vnde eum, veluti in uniuersi fabrica medium, ceu thronum quendam constituit, quem innumerabilis altrorum exercitus, noctu diuque ci cumeundo, suis virtutibus foueret, cui seli veluti Re. Cu GEMOL , influxu & communicatione vitium suu niu non m*- iamulitium impenderet, quem & ideo immotum
fixumque esse in ortuit, Vt tanquam principium pat-siuum aptius supernis influxibus sit bderetur, ade, que nihil in supremo mundo esset, nullum tam exiguum astrum , cuius virtutes non participaret, &cui non quaepiam supernarum virtutum particula insita esset: quod ex summa rerum varietate, & hominibus incomprehensa multitudine sat superque patet , quae proiccio tanta est, ut si Myriadem annorum in ijs euoluendis intenderes, in eo tamen latentes naturae thesauros minime exhaurires, semperquo ibi ubi finieris, rerum identidem nouarum cogno stendarum inueniendarumque daretur principium vera maioris mundi epitome quaedam, totiusque na
73쪽
turae compendium absilutissimum , in conditor omnia superioris mundi arcana complicata esse v luit, ut rationalis creatura in hoc veluti centro qumdam constituta , dum altiora inaccessaque suprenii mundi habitacula , sensibus attingere non posset, illa tamen om nia in Geocosmo veluti incompendio quodam conuoluta intueretur; sed haec nihil sunt respoctu eorum quae iam tibi aperiam . Dixi mundum prVter terram, terram propter hominem , hominem vero propter Deum selum productium ibisse. Cum vero in aeterno Sacrosanctae Triadis consistorio, aete ni patris verbum & filius, aeterno decreto, in humani generis per peccatum lapsi redemptionem ad cai nis humanae assumptionem destinatus fuerit, certὸ nihil ad Geocolini excellentiam amplius accedere posse videtur ; dum dignusesso sest, qui Unigenitum Patris Filium Verbum aeternum, Sapientiam in creatam humana carne vestitam exciperet , dum Deum hominem cum hominibus in huius ter gurgustio conuersintem, innumera beneficia conserentem , immὀ conciuem suum vidit; ὀ dignitatem. ὀ excellentiami non sibi silarem, non iovium, non lunarem, aut aliumquemuis ex nobilioribus mundi globis selegit, sed terrestrem globum, ut in eo si penda magnalium suorum operationumque diu in rum miracula monsti aret, ut qui omnipotenti vi tute sua ex nihili abyssis produxerat omnia, omnia
propter hunc globum , quem sibi habitaculum idem videsicet Dei cum hominibus constituerat , produ-E us exeH- lentiam sine comparati ne auxit i carnatio ver-
74쪽
Misai soba xisse videretur. Recte itaque mi Theodidaeti terram omnium mundanorum globorum ob dignitatem fi- ax Apuli, nis praestantissimum iudicasti: ita enim est, & nos Angelici supernae curiae assectae, prae omnibus mundi globis ad eius conseruationem quam maxime incum mus, singulari cura mira quadam ordinum nostrorum distributione, iuxta diuinae prouidentiae n tum de dispositionem sieta, omnia in ea administramus, dirigi mus, conservamus, quod nulli alteri globorum concessum est. Tanta enim aeterna Sapientia cura in hunc globum incubuit , ut nullam regionem, regnum , Prouinciam , urbem, nullam usque ad ipses priuatos nomines domum , nullam siue bru-. torum siue plantatum mineraliumque speciem , angelico praesidio immunem esse voluerit: unde caele-itium praesidium , tanta est in hoc globo multitudo;
ut non tantum omnium hominum, sed &specierum indiuiduorumque quorumcunque entium numerum
longe superet , qui quidem praesides vigili selicitui. . dine ad inimicae & Satanicae potestatis insidias, quasi . in humani generis exitium perpetuo moliuntur pe . stingendas, unice incumbunt, de ad bonum finemque ultimum a Deo destinatum conducunt. Theod. Vti abunde Geocosmi praestantiam & excellentiam demonstrasti , ita pariter , dubijs meis adeo satisfecisti , ut amplius quicquam desiderare non possim; hoc impellicti, tamen aliquem mihi scrupulum inijcit circa terrestris impersectionem , quod videam eum in multis regionibus tanta sterilitate squallescere , ut praeter
75쪽
innumeros serpentes, basiliscos , dracones, & vene. nosae feturae so lem nihil reperias ; nonnulla quoque loca ob desperati aeris aquarumque inclementiam , deserta & inhabitata relinquunturi, multa quoque tot ierocium belluarum latibulis referta sunt, ut ea
non dicam habitare, sed ne transire quidem impune liceat ; Video quoque magnam Geocosmi portionem in hunc usque diem incognitam , inaccessamque re. manere , ut sunt eae quae polis subsunt regiones ; ad haec itaque ut mihi rebiadeas supplex S: obnixe rogo. COOilei. Ad singula tibi ordine proposita dubia
respondeo. Et ad primum, quod multae regiones incultae, desertae, & habitatore priuentur, tantum abest DE. α his vi impersectionem telluris arguat, ut potius eius inde pretium maxime dignoscendum sit; tametsi enim fit. haec passim occurrant, scias tamen nihil Deum &naturam frustra secisse, quod non in altissimos fines, hominibusque incognitos disponatur. Quemadmo. dum enim Diuina sapientia totum mundum contrariorum lueta litibus & amicitijs conseruari voluit, ita mala bonis mixta esse, de consona distanis apta eonnexione sectata voluit, sine quibus mundus consistexe minime posset, utpote harmonico suo temperamento destitutus; etiamsi enim deserta inueniantur
sabulo squalida, & in immensam longitudinem porreeta, quae iuxta hominum sensum & iudicium otio. se de inutilia videantur, si tamen interiorem infrap sitam deserto subterraneam structuram viderent ,
quemadmodum suo tibi tempore ostendam, sersan
76쪽
Nullum in natura mala sitie annex sibi bono re peritur.
causa. Desertorum utilitas , o noxia hominibu, a sero. cia animalia ibilatitantia.
mirari desinere tu, & conceptam de simili uiri locorum inutilitate opinionem deponerent ; nullum est adeo in natura grande malum, quod non adiunctum sibi habeat bonum , veluti antidotum quoddam, quo
viciniores regiones, roborentur,& in esse suo conscruentur . Miraris deserta , sed nescis utilitates inde prouenientes. Theod. Eas itaque ut explices obnixe
rogo. cimiel. Cum sabulosa deserta ut plurimunia
ob siccitatis vehementiam adustioris aeris lint; primo hoc utilitatis conferunt, ut nubes nimbis grauidas , quae regionibus vicinis imminent, siccitate sua consumant, ne humoris abundantia cum magna hominum animantiumque iactura pereant, & aperte patet, inundationes AEthiopiae & Nili in Egypto non cessare, Lybicis caeterisque desertorum ventis non spirantibus, quibus tamen exortis, mox imbres &nimbi cessant, atque aer pristinae siccitati restituitur, diluuijsque imminutis, cessit inundatio. Secundo Magno ,sithiopiae incolarum commodo tot desertis tota regio circumdatur , cum enim ex frequentibus fluuiorum ingentium inundationibus magna humiditas nascatur, ex humiditate verb indigesta terra perniciosas generet putredines, ex quibus omnis generis serpentes, dracones, basilisci, caeteraque mori-struosa animalia, toxico plena propullulent, quae in tegras regiones circumsitas veneni sui virulentia ii ficerent , hominumque habitationi ineptas redderent, nisi naturali quodam instinctu , mox in inimriores desertorum recessus, ceu in fidam eorumquinaturae
77쪽
naturae consentaneam stationem sese reciperent, quod idem de Asiae caeterisque Americae desertis dictum ve- lim atque adeo vel ipsa deserta a natura in bonum
incolarum circumiacentium, contra commune om
nium iudicium destinata videantur. Accedit hisce, quod pleraeque ferocium belluarum, uti sunt Elephan. tes , Leones, Tygrides aliaeque huius generis belluae, naturali quadam inclinatione desertas & vastas petant Alitudines, utpote ab hominum insidijsin ijs liberiores , ne in cultis locis faecundiori prouentu propagatae, extremum hominibus animalibusque extermi. nium & exitium adsciscerent; Ne verbdeserta per- sesitudines petuae sterilitati sine ullo emolumento consecrata , A rh ' censeantur, Natura semper in hominum vium , exi. tiinpiodu-mium quidpiam in ijs producere statuit; in nonnullis quidem Ddellium de manna nobilissimum, resque raritate pretiosas , ut in arenose Tartariae deserto Rhabarbarum, in aliquibus palmas dactylis saecvndissimas ; non desunt quae volucres quadrupedesquo
eximias alant, ita ut nihil prope sit, tam hominum. iudicio squalidum , quod non sua conferat emoluia menta. Ecce paucis tibi descripsi desertorum non. nullos fines a Natura intentos ; complura alia allaturus , nisi te impatientem morae ad alia sellinantem
cognoscerem. Theod. Iam vere video ex tua tam eximia relatione Naturam minime ut nouercam incusandam , quae tanta prouidentia omnia constituit , omnia tam exacta trutina ponderauit. Sed perge mi
Cosmiel reliquos mihi propositorum dubiorum n G i dos
78쪽
Vapore, in dos soluere . Cosmisi. Alterum quod tibi scrupulum mouebat, erant loca paludibus & aquarum stagnaim squalore oppleta , quae cum pernicioserum v porum fuligine aerem perpetuo inficiant, ij innumeras quoque in accolis infirmitates ut plurimum accersunt, ut proinde huiusnodi aquarum colluuies, seustra in natura rerum constituta videatur . Hoc dubium tuum prorsus nullam difficultatem habet Ne quaesis mi Theodidatae naturam accuses, quasi minus se benignam erga homines in tanto locorunia exhibuerit. Non est id naturae vitium, sed
ii datum aqua homulum otiosorum neglectus di oscitantia, qui cum
M . . Ua' possent istiusmodi malum remouere , id tamen ne- laboris impatientia , vel sumptuum magnitudine absterriti, consulto omitium , an nescis totam olim AEgyptum paludibus tectam, hominum tamen industria, & impigris laboribus , aquiS in certos canales corriuatis, non tantum aquarum dissusione ibberatam , sed & in totius orbis fertilissimam saluber. rimamque regionem euasisse Z idem de alijs stagnan. tium aquarum squaliditate desaetatis Geocosmi pa tibus sentiendum est ; hoc enim pacto terra ab aqua'rum tyrannide hominum labore vindicata , & secundissimos fundos, & subtracta vaporum materia ,
saluberrimum aerem subministraret , an non tota Germaniae inferioris ora maritima , olim mari tecta
squaluit, quae tamen potieris temporibus in omnium populosissimam , & quae splendore ac magnificentia oulli cedat , regionem euasit Z innumera huius rei
79쪽
exempla, non tibi in tuo deerunt Geocosmo, ut pro
inde dubium a te mihi propositum , suapte sponto
cadat. re ad maioris momenti dubia te accingas , ne tempus in rebus passim obuijs teramus . TD M. Verissima quae dicis inuenio, & sit iam noui, naturam non semper incusandam, ubi desectus non
nisi ab hominum neglectu dependet , quare paulo
maiora & reconditiora proponamus. Nullo non tempore ingens me desiderium tenuit, cognoscendi e rum partium situm , quae immediate polis mundisiibstant. Novi multos multa de ijs retuliste, quia . tamen nemo mortalium repertus est qui eo penetr uerit , quiestere non posse videor, donec nonnullam a te de ijs notitiam acquiram. Cosmiel. Ad prosu dum Naturae arcanum aperiendum me adigis, & sorsan hucusque incognitum , sed ut melius mentem meam comtrehendas, rem ab ovo ut dici solet ordior. Conditrix 1apientia, ita Geocosinum hunc constituit; ut a polo ad polum sit coagmentata, saxosa concatenatorum montium serie Tellus, siue ad sonatorem totius consistentiam , siue ob particulares naturae fines, perinde est ; non ut multi putant, totius globi structuram & fabricam, intus sblidam, &conitipatam, quin potius innumeris canalibus persessam, immensis receptaculis resertam esse tibi per-saadeas velim : quorum anfractuum nonnulli sunt in uniuersales usus a prouida Natura destinati, quidam ad parriculares, ut postea oculari demonstrationi compcries et, tractus itaque qui utrique polo subsunt,
Nanira noιν ineuanda, ubi interuenit desectus ho.
80쪽
hominum quidem habitationi inepti sunt, adeo tamen toti Geocosmo utiles, ut is sine illis subsiste non possit. Nosti Oceanum continuo fluxu & rcfluxu agitari, nunc ex ortu in occasum, nunc ex austroti. I. . , Septentrionem Z scias itaque talem esse partiunt. rea M -- suppolarium constitutionem , ut semestri supra Horizontem mora dominante Sole , ingens vaporum copia sursum tollatur, unde mare circumsitum aqua- sub Dio 34. rum mole spoliatum, necessariis in locum aquae imvapores resolutae, alias & alias aquas substituere sata- sit, unde undequaque ad se circumiecti Oceani aquas a natura sibi indita vi trahit , quae in immensas aquarum moles congestae, tum retrocedere non possint, ingenti quadam voragine abserptae, interioribus Gemcosini visceribus in fines paulo post dicendos concreduntur ; est autem vorago h. aec immensa , & veluti ingens orificium quoddam aqui ductus subterranei principalissimum, per quem, aqua in occultas terraecauernas , ac caecas latebras, & naturae subterraneae conclauia derivata , tandem sub polo anta retico exutum suum inuenit; canalis verὁ hic a polo ad polum constitutus uniuersae terrae profunditatem metitur. Oceanus itaque in dicta voragine, quam arctico polo suppositam diximus abserptus, per memoratum canalem aquas deuoluens, post expleta arcanioris Naturae receptacula , atque decoctionis deiscatione poracta, per polo antarinico suppositarum partium orificium denuo regurgitatur; est enim hoc simile prorsus ei, quod sub arctico existit voraginis orificiunta,